î
per quæpoenitentiamonftratur , vigilare ante oporcet &
ad cxitum Ce compaïare»quia in èahora3inillo momento,
in illo indftufibili tempore , quo anima àngitur cxire de
co rp ores & vita prxfe nti (tie men dum eftenimtempus il^
iud, 8c çertamen maximum 8c mercatuîà non vili precio
aeftirhândà jcàüèndümèft nedum exitanimà, innishu-
milibus & temporatiis rebus depreheudatur implicita.
Namfinonidbneafâtisfa&ibrie adhibitâ,vèra çoufeflîo-
\ ne ôccordisconmtiqne dëceflèrit:fed vitamtantum prç^
fentérh in memoria retinens, çaducàs has rei thçiaurum
ftudio qu çfitum,vxotèm fihutl8cliberos,nec hismodüm
imponens,fed eà continué anîrno reuoluëns&méditaris,
in'fernus quàtfi primum abripitekm, & ténebræ càligihbf
| fæ,8c tortoHbiistraditur, arqué ignis earn cqmburit. Tç-
ftificabitur id Ecclelîæ præiès Gregorius dialogüs in libto
dialogorüm câpite,qftbd Petrùseius Archidiaconus cum
ipibfermôhem Iràbct. Inquifitwm inea fuflicienter iam video
farisfafttim.Sed boceftadhucquod qttaftione dnimum pulfat:quia
cum Jupermdiftumjitj effe ianifanftorum animas in cceto\ : refiat
proculdubto , vttmquorum quo que anima non nifiin inferno cre-
dantur.Et quid hue de re veritas babeat ïgnprojiam humana&fti-
matio non habéipeccatorumanimas ante indiciumpojfecruciari.
G regori us. Siejfe:fdnItorum animas in coelofaCri eloquijfatisfa-
éiwnecredidifti,oportetvipèromniaefiecredas, & iniquoruma-
niniasïn inferno: quia exretributïone eternaiuftïtia, ex qua iiifii
iam glonanttir, necejfe eftperoniniavi & iniujli cfuçientur,ndm
fient eleclosbeatitudo Ut ificat ,itd créât neceffe eft, quod à mexi-
tus fui ignis reprobos exttrat. .Audis malorum, feu pcccato-
rumf, ôc impoenitentiurh animas ? à qqodiehinc déceflè-
ririt, igni cofnburi ? Ciarum' eft igi curiisquico'nrçndendi
vitipnonlaboraritj quodveluçi (anctospoftobirû,coeIo-
riïm éxcipi.t regnum, lie & dejpêratos pro domicilio in-
férnus manet, vbi pledfciintiirie:x cfemùmdïérn ex$é<ft$fe
tes,vt pofiea indiiri corporib/liiss oeternas p.mhas rccipiant,:
id etiam mecüm telHficabit^rîyîaxirnüsadcubiëuiarinni:
fcribehs jiUquit enfin : DufifddeUenoftrum, qui peccatorum
for dibits fit. inqiünattts, fanctorjim À ngelorum infpeómnem noire
refobnideti aquibus in exitu vita conflit unis ex ditâno mdicio per
vim ebrpofe p'eilïtur cum indignât tone, &inuitus,quis commacu-
latamfuam fentïens confctentïam,fanion ér immanem nfalortim
damonum occurfum non timeati eorum vnoquoque poft opitumin
aereadfe incsjfanter miferam trfbenteanïmam-.fcelerumquefuo-
rumconüiftus'futurorumbontftMmnuferabilemJpeideJperat'to-
newipift fubfecutum vero in aéré fpiritibusprauitatis iudicium &
villicattm\defcenFus in infemujn eum manet | & ibidem domiti-
lium & commoratio : vbiptqfitqda tenehra, & filentiumprofane
dtßimum:ntillo alto cibo fe aient es eo damndtaanima, quamacri-
busgeminbusfiijpiriis, & amafifiimis lâcbrymis,&ob imminen-
tia mala moefima-.nilalïud feniper expectantes quant eam,q:u iu -
fiant indicium fequmir iuftatn retributionenu Hanc perpetuam
trifiitiantér dolorem créât iüf~je fur reftionis etyeftat'to, tremen-
daCbrifti adtientus dm^boÿrjibilà exhibitio &prafentdùoi&àn-\
teaâa vita exammperqudtn hi qui ad dexteramÇhrifticonfiitUz
ti funt, ar canorum bonorum promißionem recipient filliadfini-
; fijam locati ïgnem aternifin fortieritur, ac tenebras oxtertores ms
Ydg&mvermem,&ftrtddremdentium, & iedecusfempiteptum.
Audis ex facto dpëtorf boe-, quod pod perädtum in aere,
cumlpiritibus prauititisiudicium &. villicationem, de-
feenfus in infer nu m mane t peccatores îquomodo his tremen
dis verbis fidemnon adhibes ? namqûipleétipécca-
toies non vult,neq^Iüdam nuncpuniripermittec:(édhóc:
nuUatenUs verum eft.necvllo'vnquammodo.Ècceliqui-
do oftenfum eft, quod qui impeepitentes decedunt, ad
poenamrapiùntuf^xpeëtahteS/vt.ppftindacieprporibüs
. in vtiroq; ßmuiple<5tantur,qup temporçperfeéta pfoprie
dicitur>& eft fine fineipimiuo, non opitóëftigkur hast yl-
t.etius perfeqni,quippe cumiàtis dçhisdidtum fir. Quod
fi 1r s adgertetius noriacquielcet ,rnecfimultopluraad-
iunxeris acquiefot.;ItaquÉ;dehisdi6tuit^eftfumcienter,
neq.oporf«t~vlreTiv^ progredi : reftat igitür vt pro terria
claflè,dequanoDis,própoiltumeftdicere,precesotFeran-
tur> &,pia opera exnibeantunn^m qui in ea lppati fün r, h i
póft mortem purgaptur :ysa,que eft animarum purgatio,
quam nps demonftrare;eontéhdiraus. In, ea igirur tre-
menda demigrâti Opishora, in quaanima feparatur à corpore,
fic naturale vinculum lie Deo volente difeinditur,
animie qu*' in vera pcenitencia reperr* fuerint^um libc-
rationem dpeccatis, qu* fciliceccorporibusindut*per-
petraiiemnt^ecenntycopp.rter,hequehuiusfieculi quic-
quamomninp.vel'curauerinrvelcogitauferinciledinvnif
iierfiim eo tantum modo,qiio aBitur* funt, totam men-
' temdirekjerint,pr*fentia omnia detrimenta putantes, vt
folum e u mquemd e fiderant Ipbhfiimlucrentur perpe&*
niteUtiam,tremehdoque iudici in nttbibus occurrant,h ?
rriaximuni pbftmortem iuuamentum percipiunt: cam e-
rnim in pcenitentia repert* fueriflt, inpeenitentiaquor
que iudicantur: quemadmodum ea qu*in delperatione
repert* fuerint cbndemnantur. Et h * comminationes
fimt,quasva iudice audimus: Vbi inuenero te, ibi & iudi-
cabo te. ’
, S e c t i g . . III.
P Eliquum eft in pr*fentia teftimonia vos audire^mi*
ahtea pbllickiiumiis^Primufqueprpdeac antedi<ftus
diuinus& lacerIoafines magnus ori'entis oculns , quia
D a mafe oil 1 uxi r.Is enimin eaoratione,quam,conicripfit
dehis,quiiniide obdormieruntjcui^scituius eft,qua ra-
tione facrificia & bona opera-, qu*‘pro iis fufiesta funt,
ipfisbpicul.mcur, cuius orationis iniciuoa eft i'Ejcdfuaues,
poft alia multa hxc etiam dici^ Qupdfialuatorisdifcipuli&
diuini.Apoftoli, qui myfteriorum verbi participes,atque oculati te-
. ftesfuere^qui mundiorbemdumviuereniperagrarunt, in tremen-
r distfritemeratis, & viutficantibus myfieriis, commmbratibnem
fieri de bkquifidelesobdormierefanxerunt ,quod etiam firniiter
''^abJ^PMcbntfpuitfid tenet a finibus vfqjie adfines> ChriftiDei.
i Apoftolua&cathqlica Ecclefia ab.eo iempore inp/<tfehs & vfque,
infinem mundinonfine ratione^nequefliilte, deque temerejtfqu e
fortefottuha iddecernentes. Nam nim.qud'dfitthit^mT^^»
adtntfit Chrifttanorum inerransreligio t & infdculum tnconcuffe
teriuit: into vcrocuncta vttlia Deoquegrata, & valde. cohdimbi-
lia-ad falutem. Poft hunc magnus In diuinis , & fnbli mis
Dionyfius & iple in myftica de morniis conlideratiorie
; h*c dit:.non entm diuinus fdirorumprafes, diuma iuftificationis
minifterpetijJfetqti&Deo pracipue non ejfentaccepta:&quafedd-
tUrunrditiinitasprdmifijftii.Idebque prof unis, idefijts qui illumi-
hati non funt mortuis, hacnonprecatur.Ej'mtdtist Ergo diuinus
-facrorurnprafesqua Deo gratafuiit petit j,&quaomnino dondtu~
ruseft. Ecirerum: Cum dimnam bohitatemprecamur ipeccata
defunclo condondri petimus>qua oh bumanam imbecilUtatem ad-
miff a funt: in regionec/gViuehtium eumcollocdrijnfinu Abraham,
lfadc}&Ijicobjn quo iocoabeft mcerorjrifiitia gemiiusdcura
diumapotentid ob fitam bomtatem contemnat maculasabimbe-
vciliitate btonanaprouentmtes. Quoniam nemojitdActxliter*
dpcenr,WK«<l«j ^/orrfjfctti.VidestttquicbtradiciSjqudpa-
ftoconfirmatjprodeireprecesprb hisfufeeptas, qui fi deles
roortui funt Gregorius deinde theologus cognomi-
ne'j.diuinum'elcqnertci* flumen , infuhebri iniratrem
Cxlariiim fermbne de matre lua: Auditum ^ inquit,»«»-
ciurn dignumauribus omnium, fefiho in fitnere omnem etus fub-
ftantiam pro eodono dare: quafancta &jpeciofdpollicitatione of
mnis mcerog ex animoi ius fublatus eftiSc paucis in eerie £tis:qu&
ad nos pertinebant talia funt: Partim nam^ tradidimiupartimq,
trademusannuosbdnores,&comtnemorationesadhibendo.Vides
quomodo hocmagnum Ecclefi§ lumen affirmatilpecibr
las & fan(ftasbblationes%ppellando,qu*pro hisqiii ob-
dormierunt iuleipiuntur, comprobatque anniuerfitias'
cbmmemorariones ? Vbieft milerorurn hominum,nefa-
ria^pagbgiijqa* demedio tbllere conantur ea,qu*do-^
<5kores, & Ecclefi* luminacbnfcripierunt, niultblabore-
& ftudio adhibito d lan&is Apqftolis h *c colligendo.
Sed pt£ua fchifinaticorum , quorumdam ftul.rorum,le-'
urnni ,indo(ftorum & obicurorumin fynagoga, qui om-
•nesnoftrasinliilas confoderunt & perturbarunc, omitti^
debfcre cbmmem orationespro fidelibus defundtis pr*r
■ dieac,nullamqylanbtorum metnoriam ac facrificia, pon-,
uentufiie lkcrOs& dies feftos celebrari,aut cum piiXlacer-
doribuspj(allereoportere:leddifiugi mutuo,&canquam
alerpentum fecierefugere. Sed adidiplbrum dedecus&
confutarionem,re &cognomine aureus Ioannes accedat;,
paupertatisamator,6c posnitenti^dux^acMagifter,qiii in.
W/ic/kmpta
iMM/W c,nß‘
[GtegoiiJ
USyflxi.
exppfitione lua diuina ad Philippenlès;, ÔC Galacas,1 i'c in-1
quit. SienhnGracivnacummortuiscremantqu&fuafuerunt,
quanto rhagitfidelem oportet vna cumfidelifuaconfociareiNon vt
ea quemadmodum ifia in ebnerem corniertantur fiedvt maioreglo- ,
ria cumules ilium. Etfi fueritpeccator defunäus, vt eum foluas a
peccatisfin iußusjt additamentum fiat mercedis.&réiributionis-
Et in alio letmoneAterum excogitemtuÂnrppit^ quomodo mortuis
profimus, praftemus bis auxilium quodyalemus ydeemofynas
dico & oblation es-, qua qifidemres ip fis vt'ilitatem,magnum lucru
& commodum affertytiQAenim temere &.fottuit,o,fi*c infti-
tutaliint , & Dpi Ecçiefi* d fuis lapientilfimis difeipuhs
permaiius tradita: vt i^cèrdos in treme.h4is.myfteriis pçb
fidelibus mortuis preçes eftiindat, nam bene ipfis cogni-
tum eft,magnum ind,e lùçrum,3&éommodum compara-
(i. Audis aureumaiymQ iiogua vdiuiim dicp Io'annemj
quod fi impijpro impiùfaçiunt, quanto:,magis nos fidelesprofideli-
buseffic&édebemM.Hy.on<iAçetditionemhxc yelutiilla; fed
y t maiorem mprtuo,gloriam conciliemus j ac fi peccatqr
eft,eius peccampurgamusj&aymculis fpluimus, &,è tenebris
educimus,àldétù & gemitu.ififemi fedimimUs. $ i
vero i^ftus,nopeum à yinculis foluim us, neceius peccata
purgamus;fed gloriæaddicanien.tum adhibem,us : .& illi
maguacommoda ^çycilirates afferimus.Vbi funt quiani-
marum p oltmorte.m putgati onem non, inueniri dicun t L
ecc,e/ChryfoftomUsdicj|,nqcpoteft ei contradici. Sedfe-
pientilfimus iterumNylî*pvum, Epifçôpus veluti cqm
his.,verbis decertans ait : nihil inconfulto, nequeab[que emolument
o a Cbrifiiprsaonibus & 4ifcipujis traditum eft : fed res piend
vtiltt'dtis eftyDeoque accepta -, commemoratiq videlicet,qu*
-habetur in’diuirio & idmiraibiliiâcnfiéio pro his qui infi-*-
de obdormierunt,. Audis pa^emhunc quod nihii incon-
fultovfed om.ni cum anim.a,4nerfiqnej&e^itraditione (an-i
;<ftorum(ApoftolórumagiDecClelia, quodque in diuinis
offiçiis de fidelibus mortui? commemqçationém fa.c.ere!
eft vtile admodum,ac Deogratum^yultenim omnium1
iàlutem animarum,&'Bqripruni amatqr & dile<5tor &mi^
fericors Deus,nam.quod dicit Propheta^qupdynicuiquê'
reddetfecundumopcra-eiuS;i,& metet quilque quodfe-1
minauit qu* fequunturideaduentuomninO çondito-
.ris,& de,eo tremendo iudicio dibtum eft, & de huius mü-*,
di conlum.matione: quia tjinc auxilij tempuS pr*ternt5& i
omnis aduocatio inutilis, namdimifib conuencu tollitur
negotiationis commercium; Vbituncpauperesîvbilâcrfe
-ficia?ybi pfelmodiç?ybi bpna opera? idcirco ante illud te-*
pus mutuo nobis opitulemur., ^çChrifto Deo fratrum,
hominum, & animarum amatori fratern* çaritatis officia
præfterausmarnjibenteradmocàim recipît, cupitque
vtpetamus , vt noftri amans Dominus; is verq veluti da-
tor muni ficus exhibebit, qu* pro alterius lalute poftula-
tur jeoque tempore pie ni film e fiéâitur, non Iblum quan-
do quis de lua anima follicirus eft, verunt etiam quatldo
pro proximi anima omm ftudio labonit.
S -t e T i o IV> .
■ • ■ :a *> . •
a Vi4^Pfcm &;hiftorià qu * de Macario narraturo-
'ftendù, quando aridam caluûriam pçrcontatusieft,
anrfitfenffismortui^cümpro iisdlramus, uonnerebondit
iàridum os,magnum leuamen 6c requiem fentire,quâ?
do proiis fic commemoratio ? Pr*ce&ain vitis patrum V-
na cumaliis muleis ôc hotÿiiueni.Cum quidam ex his diuinis
hominibusjdifcipulumhaberet negligéntius viuen-
tem , 6cinexcremo vit*in eadem inertiadeprehenfum,“
mifericors ôc animarutn ama'tor Deus-, myitis eu lachry-
mis peten te fene, tanquam diüitem ilium,de q&oLazari
refert hiftoria, cum oftendit, qui in igneiêruire tenusfe-
neBâtur. :Sed cnin is vehementiusinftarétjôccum hichry-
mis Deum obfecraret,vfque adeunétum rurfus oftebdits
deinde iterum pièces precibus addendo ôc impenfius dn-
gendo, penitus liberum ôcab igné Iblutum pervilionem
fehi commonftrauit, namfprppter negligenti*,pecCatum
pieètebaturudciico id facile expiari poteft.At qui? oïdine
poterit hartim return teftimonia recenfçreiquç in iànôio-
rum vitis conrinentur ^ diuinas dico rèuelationes, qu * li-
qpido comprobant morcuis admodimi prodefteoblatas
Bibliotb.Vet.Patr.TomA^
pro iis preces, facrificia, 6c eleemolynas, nihil enim depc-
ripeorum,qu* Deo mutuo dantur,.. fed magno cum foe-
nore nobis retribiiuntur j nuncigitiirefttempus auxilij
pra:ftandi,nunc etiam finótos nobilcum habemus, qui v-
nalegation? fiinguntur pro mortuis, ac pro iis, deprecan-
.turmam defiiturou'ondatur.legatip; quandq conuentus
idimittetur , &,qmnis fubfidij lpesitollsrur, nunc tempus
negociatiqnisSc cornipéreijj tempus lab.oris & pceniten-
ti*iEt beatus qui emollitus nqn.éftjlpe delinitus,6cpreci-
bus : beafiorqufcprbfe &-pro?:imQ:fuo decertauerif, Id e-
nimmagis obfebtat mifencordem D.qminum 8c l*tificat,
feftinare feilicet vnumquemqt* ad fubiidium proximo
feirendumihoc namqueexpecit mifejicors&vult, vt rau-
fuQ’Benefieia dum viuimus , & poft mortem pi *ftemus.
Ad h *c pér fenétos Apoftólps incruentum ficrificium
pijp, mortuis nobis tradidir,tertias,8c nonas & quadrage-
fimas,anniuerfariascbmmei.nQratio.nes3&facra,qu*abf-
que con trouerfia catholica & Apoftolica E c c lé fia eiulq-,
; in Deo congregatus &'réhgibliffimus pppulus.tenet in-j
I concufia & firma. S olum Ichifinaticorum lcéhatores,eb-
rumque lfefarium concilium h*e nqp recipiuuci .idcircoj
eafiiltulemnc 6c decreuèruiit, tie’eonuentus flgeiejitui-,;
nec pieces pro deffimftis offetrentur, ac fi oninis felaor
. fruftra poft moneminfumeretur. A c dé his quidem- fetis:;
quoniam oportet&aliarum rerum ad fideiiumi*difica-
tionemmentionem facere,in ignominiam verq eorum
qui non recipiunuanimarum poll mortem purgationem
& luffragia. Magnus igitür 6c vehemens Athanafius in <&
ratione elegantiflïmain eos qui obdormierunt | h*cin*.
quit:Licef it qui retigiofe vitafmäus eftypofim in aelo-fuerit, ne
rejpuas cereos ér oleum Deum depreiando, ad illiusfep'ulcbrum ac-
cendere: Quippecuni Deus hac recipiat, quafiex eo magnauccedat
retributiotquia oleum&ceraefihploiauftumjmruentumvero ft—,
crificium,propitiatio:benefacerepauperibus,efi additamentum om-
nisproba ietributionis.Audis holo cauftum & pfopitiarioné,
& qu9 dcumqu?,.aliudfionum pro defunétis ialutare e-
u%dere adhibitis a nobis precibus?Rurfus aurealing.ua ,8c 1
aurea Verbaiundensloannqs: Nfiyinqiiit,anteprouidiftiin;
»vita ea qua adanimampertment ordinäre, quanquam in exitu vi- ,
tdciïjtïiutus, iubet tarnen haredibu$ tuis,yt tua ad te tranfniittant,
ér tibi opitulmtur bonis opertbusadhibitis, eleemofynis dico &oblor •
tionibiUyVt his tibi redemptionem concilies: nam u ea recipit& vii- j
liafunt. Intellexiftiaüreavérba,quid-fonent quodfinonl
ante prouidiftidum viu?res Déo recónciliari, &perpee-1
nitentiam fatisfacere,&bpnorumoperum beneficie pur-1
gari,& cceléftis omnino euadere, duamquam in exitu vi-
t*GonllitutuSjiube tuisveprote (aCrificiaq/Feranr, obla-
tiones eleemolynas , qu*tibiproderunt: namea Deoj
valde acceptä luno. Si ergo recipienda quxprq jnortuis'
offerunturiergo 8C vtilia? quia nemo dicere-audebit,inu- >
tilêelfeqiiotlDeo acceptumeft. Etidemrurfus:5mie3in-
quit, in tuis tabulis vna turn liberis éreogndtü coharcdem etiam
Dominum ; contineatur in tefiamento indicts nomen,me pauper es
obliuioni tradas-.nam ego pro his irofideiuffor. , Sed; quam vim
habent h*c omnia, fi fubfidium-poft obi turn aninrab us
nó;remanetivt vosarbitramini?qua nam de caiilah^c,tra-;
diderüt lanbli?num decepti fuiinat no ita licet inlanire,vt>
id dicamus,imo valde prbsücïDeóq^ grata Sc aceeptasut.l
Vult enim faluos omhes fièrijqmniumqj lalutemeXpétit,;
6c omni ratione commodeprouid'et; quotidieèxcitatabj
omni parte aliqups, qui illisauxilium afteraht. At quis ex
aduerfariis ea audiendo admodum exultans , & liiperci-
lium attollens dicet,:hoc fuppöfito quod omnes expiétur
poft mortém,oésérgo faluabütur, 6c nemo fruftrabitur^
§c fi nem^-fan&us dum viuetetextitit 9 ergo laluatur poft
obisum b?neficio eius,quod purgatiOiappellatur. Reifte
id quidem,8cvtinam vereid dicere valeremus3hocÄit &
■ exoptathominü,animarü êAbnorü amator Ifteus; &in
hoc fe pr*cipue oble<ftat36c l*tatur3ne qtiis munenbr fqis
ftuftretur.Nu in mlindü venit vt ccßleftes laluäret intelli-
gentias?6c ex femperr virgine Deiq; gefiitrice Maria incor-
ruptibili earn? lulcepta mortuis voluitelle j mottéqvgu-
ftare?Nöpp iplas pmia 8c coronas parauit?N nAngelis di-
x i t : frenitf btntdiäi patrisjnei, bared es eftotfcceleflu règnicpprö
i;ol>«f^'4f«f^?neutiqid,nullopadlo: nemerreperieturta
L I I ftuhtis
Athanafij,
Chryfoft. *
G ;