
D. ÂètreùH im ilU
Mat. 6. j.
G fin
rccordatus mm&eftudi in meanimam meam,cum emil-
fa ad me manus Domini retigit cor meum , & vnxitiUud.
I vn dione milericordix Tua:.
Cernis in ipfo ruse inquiiictonis modo, quidluminis,
quid rplendorisruusmihifcincillac aifedus ? cum infi-
nuati tibi Sagbares, puer Iefus, triduo illo quo quxre-
baturamatre,vbifuerit,quo fitvfus holpicio, quibus ci-
bisalitus, quorum deledatus confortio, quibus negociis
occupatus. Sentio,fiUmi,fentioeaipfa quamfamiliari-
ter, quam aft'eduofe, cum quibus lacrymis in orationi-
bus cuis fandis ab ipfo Iefu foieas fcifcitari,cum ante ocu-
loscordiscui,illadulcis pueri dulcis verfuurimago, cum
ilium fpeciodflümum vulcum fpiritali quadamimagina-
tione depingis, cum oculosillosfuauilfimos, fimulac
micidimosinceiucundius radiare perfentis. Time vc
mihi videtur intimo clamas alfedu. O dulcis puer, vbi
eras» vbi.latebas? Quovtebarisinhofpitio,quorum
fruebaris confortio ? verum in ccelo, an in terra, an in do-
mo aliqua interim morabaris » velcertecumaliquibus,
tuxtuncxcacis puerulis fecrcto loco confiftens, eis fe-
| cretorum my fteria profundebas, fecundum tuaminEu-,
14 angeliovocem ; Sinitepueros venire ad me,&nolite prohibe-
reillos} Felices,fiqui fueruntilli, quibus tot diebustu-
amtarafamiliariterprxfentiamindulfifti. Sed quid eft,
mi dulcis Domine,quod fandillimæ matri tiix quxrent.i,
dolenti, fufpirauti non compatiebaris? Deuique ipfa,&
pater tuusdolentes quærebant te. Immo tu Dominamca
dulciifi ma, cur pugrum quxrebas, quem Deum eile non
ignorabas ? Annecruciareturfame, ne frigore vexare-
tur, ne à quolibet fus a: tar is puefo iniuriaretur, formida-
bas? Nonneipfe eft, qui pafeitonfoia, omnianucrit, qui
■ fanum agri quod bodieefi, &eras in dibanummittitur, glorio-
I fiusaSaloraoneveftit&ornat? Quinpotius, Domina
mea,pace tuadico, dulcifliraum hhum tuum cur tarn fa-
I eile amififti, cam incuriofe cuftodiftt, tam fero quod de-
eratanimaduertifti? Vtinam mihiinfpirate digneturipfe
' Iefus, quid tibi ficquxrentiific flagranti, lie xftuanti,. in- ,
: terno ac fpiritali fermone refponderit, vc nota tibi feribe-
! re,acguftataerudarefufbcerem. Videamus tarnen ; fi
! placet, quidnam lit quod Dominus Iefus in Bethlehem
nafcitur,latetinÆgypco, nutritur in Nazareth, 8c inde
! duodennisadtempluim&metropolim ciuitatem afeen-
dit, heefolustarnen, fedfubparentumdifeiplina. Vc
quidiftaomnia? Quiaprofedo dux eft Dominus meus
Iefus, quia medicus, quiadodor. Et vtduxnofterextti-
! tauttvtgigxsadcurrendamviam ,*quoniam à fummo ccelo
egreflîoeius, 8cvfqueadBethleem defee n fus eius. Vbi
plena cçleftium odoramentorumrelinquensveftigia,po-
luittenebras,ideftÆgyptum, latibulum fuum. Et cum
fedentibusinrenebris&vmbra mortis, lucern fupernx
gratis infudillet, Sc Nazareth fandafua nobilitauit prx-
lentia: ficqueNazarxuseffedus , templumingreditur
quafipuer,difeensnondocens, audiens & interrogans,
&inhisomn.busaparentumdifeiplinanon recedens..
Sic Domine, lie pcxcedis miferos, fie fanas xgrotos :
haneviam errantibus, hancafcendentibus fealam, hunc
exulibusreditumprxmonftras. Quis dabit mihi , Iefu
bone,tuisinhxrereveftigiis,& lie currere police,vt quan-
doqueapprehendamte? Ego prodigusillefilius, quiac-
cepi ad me lubftantiam meam, nolens cuftodire ad tefor-
titudinem meam , profedus fum in regionem longin-
PJiLii. 7. :
pfal.84.13. quam, regionem diflimilitudinis, comparants itimentis infi-
pientibus, &fimilis reddttusillis. Ibidiflipaui omnia mea ri-
I uendo luxutiofe, &ficccepiegere. Infelix egeftas ! cui
& panis défait, & porcoruro cibus non pröfuit. Sequens
quidemanimaliaimmundi(lima errauitn folitudine,inina-
quofo, viam ciuitatishabitaculi non inueniens. Efuriens
I & litiens anima mea in malis contabuit. Et dixi. Quanti
[ mercenarii in domo pair is mei abundant panibus, ego autem hie
i famepereo? Dum lie clamarem ad patrem, exaudiuit me
I dedneens in viam redam, vtirem in ciuitatemliabitario^
nis. Quam? nifiillam quæabundatpanibus, 8c domus
panisdicicur? id eft, Bethleem ? Confitcantur tibi Domine
mifer i cord is tuas, quia fatiafti animam inanem, ôc
animam efurientem fatiafti bonisj pane vtiqueiüo qui de I
Luc i$. a-
& fat-
Pfidio6.
és ƒ«?•
’ ccelo defeendit, &pofitusinprsfepi, fpiritalium cibus
fadits eft iumentorum. Et hsc quidem conuerlionis,
quali fpiritaliscuiufdam natiuicatisfuntinitia, vc confor*-
memurparuulo, Paupertatisfufcipiamusinlignia,&faâi
vt iumentum apud te Domine,brsfentistusdeliciis per-
fruamur. Sêdquiaferiptumeft, Filiacccßifl'tadferuttutem
Dei, ßafortiter, & prépara animam tuant ad tent at tone m: ab-
Icondicmodicum faciem fuam à nobis Dominus Iefus,
non vc dilcedat^ led vt la tear ^ 8e ecce Ægy ptus,ecce tene-
brs,eccc turbatio. Sedentesquippein renebris, &vmbramortis,
laborantesexpertsiucunditatisinopia, vin-
di, & compediri ferro', proprii videlicet cordis duritia-*
neceflèeft-vtclamemusad Dominum cum tribulamur,8£
iple. de neçelfltatibusnoftris eruet nos. Luce enim fus
confolationis, diffipans tenebrashuius tentationis, 8c
gratia interns compundionis^ rumpens vincula duritis
interioris, fereniori vultunos prsceditad Nazareth ; vt
ibi inter flores fctipturarunt, & virtutumfru&us, fub fe-
niorum difeiplina nutriti, duodecimi anni deliciasfor-
tiamur. Sicuc enim Dominus Iefusin nobis nafeitur, 8c
concij>itur, ita profedo & crefcit, 8c nutriturin nobis :
donee occur ramus omnes in virum perfeäutn, in menfuram atatis
plenitudmis Cbrtfii-
Cum ergofaäus effet Iefus annorum duodecim,afcendentibus illis
in Hierufalemfecundum confuetudinem dieifeßi,confumma
tiffadiebus cum redirent, remanfitpuer Iefus tn Hierufalem.
PK imvm itaque ne nos prstereat fandiflims huius
hiftorix mira (uauitas,feiend um id morisfuiflè Iuds-
is, vc afeendentesad diem feftum, feorlim viri,leorfim in-
cederent fee mins : ne forte aliquid-coinquinarionis fub-
reperet, prsferibente lege diuina, vt mundi tantum lacris
folemniisintere lient. Yndecredibileelfpuexum le fum
in illo itinerenunepatri , & virisadhsrentibus ei; nunc
matri,&mulieribus comitan tib us earn, fus prsfentis dul
cedinem indullifle. Cogite mus,rogo quanta fuit eorum
feelieitas, quibus datum eft tor diebus videre faciem eius,
8c mellifluos illius audire lermones, confiderare in homi-
1 ne & puero, ligna qusdam csleftis radiare virtutis, & inter
confabulationes mutuas myfterium fapientis faluta-
ris inlèrere.StupentfeneSjiuuenes admirantur,& fuçtunc
statis pueri motum grauftate,& lermonum illius pondéré
deterrentur. Credo enim in illo fpecipfllflmp vultu,
tantam gratis csleftis elegan tiam refulGfle,vr omnium in ,
fe conuerteretalpedum,auditum erigeret, excitaret alfe-
dum. Cerne qus/o quemadmodum à fingulis îapitur, à
flngulistrahitur. Senes ofculantur; ampledunturiuue-
nes,pueri obfequuntut. Et quæ lacrymxà pueris, cum
dintius à viris teneretur ? qus fandis mulieribus queri mo-
niscumpaulo plus cum pâtre, 8c eius foçiis moraretur?
Credo Angulos intimo proclamare aftedu. Ofculetur me
ofculo oris fui. Et pueris eius præfenriam fufpiran tibus,fed
fenum contuberniisfeinfererenonaudentibus,illudfa-
eillime coaptatur. Quis mihidet tefiatrem meum fugentem
vberamatris mea, vt inuefiiam tfforis,&deofculer ? Cum hae
igitur iucunditate ingredientibus cundis fan dam Ciui-
tatem, contemplate, rogo, inter lingulas familjas quam
piafuerit ac fandacontentio, cundis defiderantibus libi
eius dulciflimam,aciucundi ffimam prsfentiam indulge-
ri. Felix qui vincir. Forte ob hanc caufam confummatis
omnibus,cum redirent, remanfit puer Iefus in Hierufalem,
8c non cognouerunt parentes eius. Arbitrans enim
vnufquifque quod eilet cum altero,vtpote qui amabatur
ab «minibus,ab omnibus petebatur,non cognouerunt pa
rentes eius quod abeflèt,donee itinere diei vnius expleto,
per lingulas familias,qus limul afeenderant, qusreretur
inter cognatos,& notos. Et noninùenientes regre fli funt
in Hierufalem. Pofttridutun autem inuenerunt eum in
teraplo. Per illud itaque triduum , vbi eras bone Iefu?
Quis tibi cibum miniftrauit ac potum,quis le dulum ftra-
uit,quis detraxit calceamenta,quis membra puerilia yn-
guentis fouir, & balneis ? Scio cerre, quiaucutvolun-
tate noftram infirmitatem fufeepiHi,ita cum velles propri
am virtuté oftendifti,& ideo,cum velles,Eis obfequiis no
eguifti.Vbi ergo erasDomine?Pe his omnib.sftimare,vel
coniicere,vcl opinari ali quid libe t : a ftirmare au te réméré
Eccti. x. i.
F
t e 4.il
G
Cant. 1.1.
f--.
Cant. 2. i.
H
Be Icfis PueraBuodenrti._________ ____________ I4S
iThil licet. QuiddiciinDcus meus! An vt tepcrommi
oftraconformarespaupettati, [y j] ScomntSmtef80]
..imana: miferisscalamitates fufcipcrw, quati vnus c tur-
baparaperura ftipem peroftia mendicabas ! Quis dabit
me [81] buccellarum illarum mendicatarum particlpem
fieri,vel faltem diuini illius edulijrcliquijs faginari?
Sed [82] vt ad fublimioris opinionis fecreta vehiAttius:
primaforte die paternis fe valtibus prsfenrauit, noil [83]
vt confederet, led [84] vt de ordinefufeeptaedifpenfatio-
nis patetnam voluntatero confuleret.[85]Nec abfurdavideturtalisopihio,
fi®ftimeturDeifiliusdehis,[86]quxin
diuina natura ipfc fimul cum Patre 8c S piritu fando cox-
qualis, 8c [87] conlubftantialis vtrifque difpofuerat, in
forma ferui quam [8 8] fufcepit,homo Deum,paruus ma-
gnuni confuluerit; non vt difcerer,quod ipfe cum Patre in
forma Dei seternaliter nouerat,fcdf8p]vt patri per omnia
deferret,obedientiam offerretjpraeferrethumilitatem.Ibi
j igitur in illo fecrcto cubiculo patris de[9 ojbaprifmate fu-
feipiendo j de eligendis difeipulis, de eondendo Euange-
lio,de miraculis raciendis,poftremb de tolcrantia[pi3paf-
flonis, 8c refurredionisgioria, cundis diuinotnododilpofitistalteraiamdieangelicisv&
archangelicischorisfuauicatem
fui vultus indullic, referenlque anti quam ciuium
nit in eatb, & eivirtus altiflimi öbumbraliit, bullüm[n
filijfui pbtuit nefeire confilium: fedexteris honintelli-
gentibüsquxdixerar, Maria, vtfciens&intelligens,co^-
feruabat omnia verba hue, confbYem in corde fuo. Memoria
conferuäbäti meditationeruminabat, &hxcciim exte-
ris, qux de eo viderat, & audierat.conferebat. f i,i^] Ita
beatiflima Virgo eriam tunc nobis mifeiicorditer pro-
uidebats netamdulcia, tamfalubria,tamnecellaria, aliqua
fupernorumruinam poll: modicum reparattdam j vniuer-
famlstificateiuitatem Dei. Iam tertia[9i]die cuneosPa-
triarcharum & Prophetarum |’ 93]inUifens,ea quxaSan- j
do Simeone fene iam dudum audierant, propri j vultus
manifeftatione [94] probauitf ficque expedationis illor |
rum mpras, in ftantis iam redemptionis promiflione eonlolans,
animaequioresi [jy } & alacriores reddidit vniuerfosvMerito
igitur pofttriduum inueniturin medioDodo-
rum 8c Seniorum, vt paternx pietatis de hominum repa-
ratione confilium ficut angelis & fandis <;arne exutis,
quantumvidebatur, propalauerat: in omnium mundia-
lium locorumiacratillimo j [96] tpmplofcilicet Hicrofo-
lymicano,&his primo, -quipretiofilfimum huius promif-
fionis thefaurumin lacris licceris conferuabant) paulatim
incipcret[97]referare;primoaudiens,&interrogans, deinde
interrogate facratiflima myfteriaprodensi Deni-
que mirabanturomnes, fupe?prudentia & refionjisem. Data
[9 8] eft pueris&adolefcentibus, humilitatis <B£ verecun-
diae forma, vt in medio feniorum taiceaht vtaudianti in-1
terrogent vt difeant.Indica[99]mihi,d dulciflimaDomi-
namea, mater Domini mei, quid tibi tune foeritanimij
quid ftuporis,quid gaudi j ,cum dtllcillimum filium[;ro o J
tuum puerum Iefum inuenires non inter pueros* fed inter
Dodores? cum omnium oculosintentos inipfumj omni-
umcerneres[io2]aures eredasadipfum,cumdepruden-
tia eius 8c relponfis pufilli 8c magni, dodi pariter 8c indo-
diloquerentur ? Inueni,inquit,quern diligitanimafiqy]
mea,tenui ilium, nec dimittam i Tene.O dulcis Domina,
tene quem[io4] diligisjrueincollum eiuSjan)pledere,o-
fculare, 8c triduanam abfentiam eius multiplicatis deli-
cijsrecompe nfai Fi/i, quid eft, quodfecijli nobisfic i Etcepater
tuus, &egodolentesquarebamuste:'[105OIterum dicotibi, G
Domina mea, quid dolebas ? Credo non famem j non fi-
tim, non inediamtimebas puero, quern Deum noueras:
fed tantum [10 6 ] fubftradas tibi veladmodicuminef-
fabiles prxfentiae eius delicias quxrebaris. Tam enim
dulcis eft Dominus Ielus guftantibus eum, tarn fpecio-
fus[i07] videntibus, tamfuauis ampledentibus, vtbre-
uis eius abfentia maximi doloris materia fit. Quid [108]
eff, inqoit, quod mequarebatis ? Nefciebatisquia in his, quapa-
trismei funt, oportet me tffe ? Iam hie coeleftium myftcrio-
rum, in quibus per triduum [109 Jfoerat obferuatus, inci-
pitreferarefecretum,vthumilitatis,&:oDedientiaB, [no]
umul & propri® voluntatis deferend® , £i ri] feniofum-
que prsceptiSj eriam vtilibus pr«termiflis, obtemperan-
di expifeflius, & excellentius comraendaret exenjplum}
cum[ri2TJhis fublimibus tam vtilibus, tam denique ne-
ceffarijs pr®termiifis, feniorum £113}'fe fubdiderjt voluri-
; tatijVtaitEuangebfta. Et defeendit cum eis,&eratfubditusillis.
Sed quid eft quod ait£u4] Euangelifta,quia feili cet tpftnon
ifitellexeruntverbum,quod loquutusfuerat ? Non hoc deMa-
riadiduro arbitror, qusex quoSpiricus fandus fuperue-
negligentia laberentur, 8c pröptetea neefetibeten-
j tur, nec prxdicarentur, & [117] lie fequaceshuiüsfpiri-
cualis mannx delicijs fraudarentur. Omnia igitur hxt
virgo prudetitiflimäfidcliterconferuauic, verecundc ta-
cuit,opportune ptodidit, 8c [iiSjfendis Apoftolis 8c difeipulis
prxdicanda commifir. De [u9]his qux fequu ntur*
Iefus proficiebat \jio]fapientid, atäte, &gratiit apudDeum, &
apudhomines j Multi multadixeriiht, öc.diuerfi [nfjdiuer-
la fenferunt, de quorum fententijs non e“:
iudicare. Alij auimamCbrifti, exquöcreataefts & af-
fumpta in Deum , xqualem cum Deb lapientiam ha-
buifle putarunt: [i23[j-alij qüafi creäturam creatori ad-
xquare timentes , fitut xtate , ita [124] eum-& lapieri-
tia profecifle dfeenint; [125") Euangelicx annitentes au-^
rhoritati, qux ait.' iffus autem proficitbdtftpientia,atate
, dr gratia. Nec mirum^inquiunt.) fi minor dicatuc
fuiffe fapientia, cum mortalis,atque [1,27] pafl*biÜ5,ac per
hoc beatitudine minor tube foiffe veracilfime prxdi-
cetur. ,
De horutn fententijs iudieet quifque [128 jvt volet:;mi-
hi fufficit feire s & credere Dominum Iefum, ex [129] quo
invnamcumDeoetiam eft afliimptusperfonami [13 0 J
perfedum fuiffe Deum,acper hoeperfedam fapientiamj
perfedäm iuftidamj perfedam beatitudinem, [ijtjperfc-
daminfuper fuiffe, 8c effc virtutem: & quidquid de Deo
fecundum fubftiritiam dici poteft, [13^]de Chriftopo-
tuiffe dici, etiam cum in vtero effet matris, non ambigo;
Nec fi33]ideo ante refurredionem, auc mortalitatemeii
aut paffibilitatem abrogamus,cum eum non phantaftice> .
fed vere[i34]homirlem fuiffe conficemur,&veram homi- ü
nis-habuiffe naturams in quapotuit profi cere xtate: V-
triim autemlapientia,ipfi viderint,qui de huiufmodi contendere
norunt. Tü autem, [135]fib mi nonquxftiones
qu^tis,feddeuotionem,necvndelinguaacuatur,fed[i36j
vndeaffedus excitetur. [«37]Ea propter his,qux ad bnlo-
riam peainent incerim prxtermiflis, ad fpiriralem intejli-
gentiam enucleandam, ficut ipfe, de quo loquimurinlpi-
raredignabitur,tranfeamus. a
f 13 8] Dominus Deus nofter, Deus vnus eft: non potelt ^
variari,nonpoteftmutarijdicenteDauid. Tufempertdem
es, & anni tut non deficient. Hicigitur Deus nofterxternus,
intempOralis ,incommutabiIis,in noftrafadus eft natura
mutabibs, 8c temporalis, vt mutabilibus ad fuam xterni-
tatem & ftabilitatem, viam facerec earn, quam pronobis
affumpfiemutabibtatem, vtin vno eodemque Saluatore
noftro, 8c via effet qua afeenderemus, & vita ad quam ye-
niremus, 8c veritas qua frueremur, .ficut ipfe ait: Egoßm lMff ^
vid, veritas &vita. Magnus itaque Donynus in fua natura
perfiftens, paruulus natus eft fecundum carnem, per certa H
temporum fpaciaprofecit, 8C creuitfecundum carnem, vt
nos mente paruuli immo pxne nihilr, fpiritualirer nalee-
remur, Sc per fpirituabum xratum diftindiones crelcere-
mus proficeremus. Itaeius profedus corporally, nofter
eftprofedus fpirituabs, & ea, quxab eo in cundis x-
tatibus ada deferibuntur, in nobis per fiiigulosprote-
duumgraduslpiritualiteragi, i beneproficientibtisientiuntur.
Sit igitur corporabs eius natiuitas fpiritualis no-
ftrx natiuiratis, id eft fand« conuerlionis exemplum:
perfecutio,quam paffus eft ab Herode,illius,quam in mi
tio noftrx conuerfionis fuftinemus a Zabulo, tentationis
indicium ; educatio eius in Nazareth , noftrum cxpnmat
invircuce profeftam. IPprin»pco4to»6to.toetike; jM j *
fans, ad domum panis inultatat, vbinonfimila0ineas,
fed fabcinericius iaaenitar, vt cinerem cum pane man-
dneet, & potum fiium cum aetn teropetet. Eft enim panis
fimilagiuspürus, mundns, fine cinece, finefermento,
IM? r«.rj«mioer4tririiim.&virbumiratapuiDtumi
” N ' r &Deus\