P Ï ) atria dt Àuguftà
re ccperit» etiam ampliora facere difpOhit.ad qaas ttô fuf-
ficiunc iam habita, nid adijdacadhuc plaça, & (leproce-
dec in infinitum. C o r auari eft quaftfouca fine fando,&
quo plus recepit,pj.us confumit,v t nunq videacur impiëta.
Salomon : Auacus no implebitur pecunia. Terciusgra
dus eft,nihil veile poflldere in mundo, St in omnib. ne-
ceflariis multipliée pati penuriarn propter Deum. Hoc
eft efficaciflimum contraauantiam remedium, quae (lent
ignis in(atiabilis,nunqùa dicit,fufficft,ô£nen ext ingui tur
melius,nifi cum ei materia temporalis fubftantiæ penitus
fubtrahitur,hocremediumChriftusdocuitverusanima-
rum medicus, qui in omnibus illam viam tenait,quae eft
apt; (lima ad doàtinam virtutum,& curationem vitiorû.
Diuitiae n. & honores (çculi & voluptates,funt pracipua
landitatis itnpedimcnta.quÆ magiftrum 8c virtututri Do
minumdecuicviuendodeclinare,fui$difcipulisinexem-
plum.Matth Si vis perfe«5küs eflè,vade,& vende omnia q
hab£s,& da patiperibus,& veni fequere me.Hæc eft alcil-
fimapaupertas priorum Sanétorum inEcclefia, quioia
reliquerantpropter Chriftum. Huic multasvirtutes, 8c
haerendo fuauitateipfius fruatilr, & fruehdo beam fit.So
lius etiam Dei eft occidere &deftruere,cuius eft creare,&
viuificare,ideo,nifi eius iuflu, vel perfoiflu,nihil licet nobis
deftru£re,qil*ipfe fecit. Inrationales treaturas permit
tit nos occidere,(ea nonirrationabiliter, rationales vero
pro hi bui t occidi,id eft homines, nifi fecundum leges pro
mulgatas,Vnde indices fecundum leges diuinasiudican-
teSjtioft fua,fed Dei au&oritate male facien tes occidunt,
quiaipfepr$cepit,quihoc, Velhocfccerit,talipcenapu-
niatur.Sicutaucemnon licet cuiquam alterum occidere,
itanec femetibfum, cum neitUJalterum plus teneatur di-
ligere,quam feipfum. Seipfum aute occidit,qui indifere-
te fe per abftinen tiam, & per alios labores debilitat, v t an
te cogatur deficere, quam requirit ordo naturae,licet ali-
quos feruor deuotionis, vel pura fimplicitas excufct. Ad
Rom. Rationale fit obfequium veftrum. Sobrieras in tribus
confiftit,in qua!itate,quahtitate&modo.Inqualita-
te,vt non delicata,& preciofa, 8c fumptuofa requirat.fed
fimplicia,quibu$ valeat fuftentari natura,& gula no irrita
ri,& qux de facili po flint haberi. In quantitate,non min'
! plufimadonagratiarum conexafunt .q u * tarnen à pau- nec fiepiüs,quam decet,fed tertiperâte,Vt fit refedtio cor-
ciscapiùhtur.eo quodlicet multi fint,qui quafinihil ha- ] pori,& non onus. Infirraifunt liberi ab vtraqj haejege.
béant in mundo » tarnen âdmodum rari fiint etiam inre- j In modo, vt non importune requiratur, nec impet ùofe,
ligione,qui non plus habere cupiant, vel pro (e,vel pro a-
necindifciplinate,&inordinatc fumarur, fed modelte,
liis.Omne quod eft melius, eft rarius in hoc mundo,qui
mature & religiofe, ficutin priori forma nouitiorum ta-
pro fe follicitus eft in temporalibus,relinquitur fusejpui-
«äüm fuit. Sic n. fapit fuauius, fumitur comitiodiüs,rcfi-
fionijfimiliter qui habet alios prouifores,relinquiturillis
cïc falubrius, minus grauat ftomachum, Sc fàcilius dige-
Qui vero oranem (oliicitudinem in Detjmiä&at, & om-
rit,& minus peccatur,& eft honeftius, & religiofius. Valet
nem cogitationem fuam, habet ipfum Dominu prouifo-
autemiobrietas ad o<fto, quæfuprataâaiunt. Valet
re. Matth. Qu^rite primum regnum Dei, 8c iuftitiam ei9,
& h sc omnia, fcilicectemporalia neceflaria, adiicientur
ad (àtisfaâionem pro peccatis, Vt fieu t cotpórii» vo lu p tâte
peccauimus,ita caftigatione emend emus. Item ad cafvobis.
Quienimexgratia vult nobisdonarecçleftia,cur j hislâfciuiamreprimendam, vtquæinpinguatainfolens
Éfififij c— fa£laeft,macerata difeat fpiritui obedire. Item ad corpo**
ris (anitatem,quia noxios humores deficcat, quos crapii-
la ,& quies generate confueuir. Item,adfoliciiüdines mü
danas abfcindendas,quia quimodicis contentus eft,mo-
dicahabetprouidefe. Item,âd multarum virtutumhabi
litatem,fobtius n. agilior eft ad bonû,caftior, Si minus ha
betinuidendi materiam, magis cautus in lingua, prom^
ptioraddeuotionem, &puriorihaffe6lu. Item,ad fapi-
entiaminquirendam, quiafenfum màgis vigilem facit,&
fubtilem, & memoriam tenacem.ltem adaliorum ædifi-
cationem, quia qui exteriora ordinata vident & tempe-
rata, cpnijciuntquæ dè exterioribus æftiment,qua non
vident. Minus etiam lumus eis graues, ad recipiendum
nos ad menifam, videntes quam mçdicis Coritenti fimus4
quia quo plura ab hbminib.petimüs,eo minus aliis men-
dicis dandum relinquimus. Et hoc eftquoddam gentil
rapinae,quod à paucisaducrtitur.cum aliquis vitra nece£*
fitatem jgeram mendicar.vnde alter magis indigens pati*’
tur de trimen turn,quia pofteafuperueniens,noninuenit
quod ifte praeueniens præripuit. Item,val et ad meritn w
tarn pro feip(a,quam pro virtutib, fi bi cone xi s, quia quo
magis hic nobis de voluptate carnis diferetè /ubtrahim*,
eo magis & hic (piritualibns, &c illic cæleftibus deliriis a -
b undamus. Primus fobrietatis gradus eflè poteft, à crapu
la & ebriecace cauere,& débita tern pora,&horas in cotne
dendo feruare,nec ieiunia ftatutà leuher frangant,vel tê-
ppr'eincongruo epulis, & potibus temereinleruiai/t, Si
magis ad luxuriam^quam ad naturç refeâioncm edendo
& bibendo ftudeant. Eccl. Veh ten * cuius Rex puer eft,
&çuiu$ principes manecomedunt. Pecus quodfolum
vencriferuirenouit, feruatin edendo, Scbibendo modâ
naturae con u en en t era, fie & homo débet,qui regitur ra-
tione,aliquando melius efiètei carere ratione,quam non
régi ab ea,quiarnon peccairet carens rarione. Secundus
gradus eflè poteft, etiam àquibuldam licitis abftinere.Vc
carne,vino,lade,pifcibus, vel pulmentis, Sc afperiori vi-
âucontentumefle,fcilicetpanerudi, & pulmentonon
condito,vel fiepe ieiunare, & à deleâationibus abftinere
& quæappetuntur, vcrcligiofi &deuoti,&poenitcntes.
Rom. Bonum eft non çomedere carries,& non bibcrc vi-
num,& caetera,ficutNazarei & filiiRachab. Tertiusgra-
d us eft,ûc domuiflè gulam,&fic docuiflepalatum,vt fo-
lis fit contentus , quae èxtremæ fufticianc necefl»«ati .in
______ . ; ' - - ______ qu a lil,
non Sc ab eo fperemus temporalia,& parua. Aue ergo da-
bic neceflaria in quantum expedited vires corporis ad (u
ftinendas penurias, aut (piritualem dulcedinem melio-
rem carnali, Sc infuper praemium czlefte.
C a p . X X I .
De fobrietate, qti& in tribusconßßit,&adotto v a l e t de _
tribus eius gradibus.
SObrieras eft virtus, qua corporis alimenta cum mode
ramineadmitcuntur,in cibo, & in poru,&fomno.Su
mi tur etiam generaliter pro tnoderamine ab om ni (uper-
fluitate Sc incemperantia mentis & corporis. Vndedici-
tur mens fobria,& fobrius fenfus. Sed vc apcipieur pro re-
ftridtionealimentorum ,illa eftqux diciturparfimonia,
vel abftinentia,& opponitur vitiogulae vel caftrimargi*,
quaeeft ventrisingluuies. Eftautemaliafobrietas medi-
c in s,& alia auaritiae, alia hy pocrifis, alia paupertatis,alia
religiofi tatis. Medicinalis fit proprer fanicacem corporis
conleruandamvelrecuperandam.Auantisad parccndü
expenfis, hypocrifis pro laude humana , paupercaris
pro neceflitate penuris. Religiofi pro virtute obti-
nenda , pro vitio caJcando , pro peenitentiäa-
gen da,pro aedificatione proximorum, pro gloria prome-
renda,pro acuendointelle&u, in (apientia acquirenda.
Nam ficut feneftraobftruóla limo obtenebracur,itain-
telleiftus cibo obrucus obfeuratur, ficuc fxpe experimur.
Sobrieras autem, ficutomnisvirtus, tune folumcoram
Deo eft meritoria cum Deus eft eius caufa prima, Sc for-
ma,id eft, vt propter Deum principaliterfiat, 8c fecundü
Deum. Sicur n. Deus mundum gubernae,vc nec plus,nec
minus diiigenti£eiadhibeat,quamiuftum eft,omnem di
ligentiamluam,vcita loquamur, circa c^leftia impendés,
ita 8c ho mo,cui minor mundus regendus co mmiflus eft,
hoc eft,corpus proprium, fi c debec ei prouidere pruden-
ter, vr nec de neceflaria prouifione ei aliquid defit propol
fe,nec aliquid fuperfluumimpenda'tur.vt no n deficiat an
re tempus ex penuria vellabore.nec lafciuiäcex abundan
tia & quiete.Totaautem in tentio debet efle circa opcimü
occupaca, circa jpfe&um animae in Dei noti tia,& amore,
Scirinis quaeadhunc jpfeótumpromouent&conducunt,
quiaanima.no^ppeer corpus creaca eft, fed corpus jppeeir
animitn, vt ilii ieruiat,& cooperecur ad jpfeiäUm ptarum
Anima veroptopeer Deum crea,taeft,vc ciinhaereat,&in
qualitate Sc quantitate cibi & potus,&quo fimplicior vi-
! dus,eo magisrdiligat, & fi dèîicatafumere aliquando o-
porteat,non deleólationem in eis, fed folam neceflariam
refeótionem requirat. Pofîèt & alia diftinâriodari ,de j J-
fedibus abftinenciæ vel lobriecacis. Primqs vide licet g r i
dus,patienter carere,cum non poteft haberi cibus velpo-
tus dele<ftabilis,& non contriftari, quahdonon haben-
turdefideriainterdum. Sicut quidam, qui quandoq; nó
habent quae in ménfa defiderant, contriftantur,indigna-
tur,murmuraljt,vereeundiam abijeiunt, Sc rioa cqgicanc
profe flionem fuam, & quod aliquando diuitesheculi nö
habentomnia*quæ cupiunt, quanto magis pauperes,&
mendia. Secundus gradus abftinentiæ eft,veil«: carere ,p
Deo etiam illisquaepoflunthaberi, amore (obrfctatis,&
paupercatiS,& boni exempli.Sicboni& fideles ferai Dei,
fçpe ditiores hofpites praecereunt,&apudpaupereshofpi
tantur,& lautiora fercula jphibenc fibidari, corirenti fijm-
plicibus Sc paucis amore Dei, & pro ædificarione alioru.
Corinth. Omnia mihilicent, led non omniaaedificanr.
„ ^ ' 7 7 V.*' ""Vr i acirurnitas verba
oçiofa declmans,quindriq; vttlia Sc neceiTaria reticet in
detnmentUjpximi&fui. Obediéntia fndifereta, fiefugit
propnae voluntatis vitidm, vt obédiat luperiori etiam ad
peccatum.cum tamen obedire Dno rtiagis ôpdrteat prohibent!
omne peccatüm,quam; cuiuis homini præcipien-
t! peccatum,& fie de aliis virtutibui fentiendum. Etquia
virtus ram nobilis eft,& Ven'erabilis omnibus,& pr*om-
mbus,qaodeciavitiofieamfub omniaveriercritur, ideo
& vind quandoq; fc virtu tes eflè mentiuntur,& velamcn
yirtutisaflumunt,vt âucfecuriusdiffimuleritür, Sc no.n
arguantur,autetiam laudem virtütisaflèquantur. Vnde
videmusca, quandoq; etiamdquibufdamReligiofis>&
ftudio(e exerceri.&examftoritatfc quafi prbvirtute defen
apponantur,mmagiSa:dificar,filama&tnultanobisap. tenm rv itiiL >quodvirraSBaraef t .& Ç r h E •rpre
peni^on penunamiut • Quiaficot.e clp ien taae ce tE.' ---------------
beralishol|)icalicaSjitanosdecetreligio^ fcugalitas.quâ lamm.vetb, gtatia, Paupettas fpidtu^Td
cciamforti/conuenit nos defendcre.q; illos fuamfscula*- pro Chnfto paupErtas, magna & v“™ t it ns eft S Z
rmhoneftarc.quavoluntoosabuhdoprocararc.C^am multiReligiofiprofireotur, & c ^ V n v id e m . s V S
ms autem dlavicevideanturcontriftari^ quod nonpar-
m.tc.mus.&deuonomfat.lfacetc.multammifttado.tn
apudlenoftraçampcrantiaædificantur,Sialiocempore & b b e tis.& a lii^ dA 1.4 teputan rurd taytfcLt^I!m^
tecipiuntnoshilattus,quo mitt fum eisonetofi, & vb i [ ant,quiafuamgw>dcupiunthabetent.fiquisulusofler-
modopaucosreceptores habemus.ibiiuucplutimosha ! tet,acdperfg>ius, vf/admagnara f l û S l m unoÂ
^eremus.cumintelbgerent , qj&pauperesnQspafccre uondJc^d^mfficit.nolqmusplushabere/^concraDar-
Com^e vellenn Tctnus abftinentiæ|radüs eft,pofle fi- cp »mere, & paucis eflè contentum re nanVac Ar •
ncdifficultate abftmereabhabuis dclea S { ,a i,u S, vel tj. pucatur, quaf, non audeatvt,h,s,q’uæhabet S.lentiuu
tummdefpmetepmamneeeffitate'.-Et^uisquo^dp.a;
oertatem-maiOrvimicfimnn u .k . . ----. . j . . . . . . metariumIudiei„n,d.Vi.„ , ’
j . ’ r - ” -.— J . - . - , - . . v v v U U l t a a P “
pertatem,mai6r virtus fit non habere quod cupias.^21^®
quo ad forcitudinem abftinenti*, maius eft pofl^ aPpcti-
tum retrahere ab vfu vel deledtatione p^elepds volupta-
tis,qabfentem defiderare. Cautip ^ e ft,& fe ,cu r i9jtuge
recorporeasdeledationes, p-'a %pcvi<5H luntin certa-
mine,qui nimis voluerunf*lle lecuri, Sc qui ex praefum-
pciqne fibi vifftoriam f°ponderant,vi6li &confu(i didi-
cerunt,quam f t p e f t fecomittere periculis praliorum,
vbi poflunt ryPorCune vitari,difficili9iri litore fubmerge
riSjquan»*11 gurgiteaquarum.
C a p . X X I I .
Qufliter virtlss vitiorummodium tenet,&quodvitiaquan -
doqjVirtutesje ejje mentiuntur.
SCiendum tn, quod virtus medium viciorum t*ftet,&
invtroq, latere,tarn a dextris, quam d finiftris vitiis eft
obfefla, ita vt fi modice i diferetionis tramite deuiaue-
rit,iam virrus nonfir. Verbi gratia» Parfimoniavel abifti-
nentia,n'metas fuas excedarin fuperfluitate alimeriti,de-
clmari'nvitiumgul^, finimismodicumadmittatdene
mprurinml ‘ ,. . * lalICUao>zCiUSIÜttltl*,tl
meranutnludiciumdicitur, quies deuotionis pigtitiavt
mtut.corponseaft.gatioindifcretiocéfetur.iiLpiicitas
Ctcd,t,u.r- “ " l 01 Dci,licigiofa confcietitiaaeftima-
tut, fugne pubheu. fmgularitas notatur, cauete fcanda
LP° c rif!si ud.'c.atul:-E « e q u omodo vittus.profcri
b tut.Scpetuere vnium mtetptetatut.E.conuetUmê
pleiumquedtffolutiofoaalisiucltnditasputatur.cutiqfi
tas ædtfieiorum, &llbrorum dcaliorum, noneftas habe-
tut, laataconfctentla, libertas reputatur, corpus delicate
fsuete,difctet.oteputatut>gatrulitasaffabilitasdicitut.
Inutdta paterna,«lusiuftitiævidetut,dutitia&incleme-
tia,rigototdmisputatur,Auatitiaaequiicdi,fidelisprouifionuncupatur,
aftutia,ptudenria nominatur. Elatio,
auaomausonenfionionfttatur.zelus&contentio.ot.
dintsdefenfioappellatur.Ia(£lantiadébonis, adificatio
proxitm vult videri, detreûatio, deteftatio vitijaltetius
vultreputan.conformitasvitiorumyultcredifugafingu
lantatis efle, rotpot negligent«, vult humilitas videtifal
nota fe non quaerendi.pufllUnimitas, timot Dei dici qub
_ -----“ ‘ i*“ ' ; . “ *vuicumaamittatuene- [lt,ln<ï uleïl:l“ oeuaganclf&negotiandi,yultaBilitasdici
ce:liitate aliment^, vitium indifetetionis incurtit, pet qua ,ben,e ° P « an4‘ ,jPdigabtas, Jargitas vult yideri & fie de a-
vitescotponsdefttuat, yigorem mentisextinguat,nam- f «l5 fentiendum elUncer quae diferetibfpirit’ mediu virt
tam débilitée, & bona, quzpromouere potuit,negligit,1 tls,'eteligit,nódeclinansaddextramyelfiniftram reel
vtcitiusvitam périmât,-----------M |R H vc.uvttestecupetan
t.vel fenfurn perdat, vel fi vires té- \ gmmens via,ne dlcat bonümalû & malû bond,ponend
a poftmodum ftudeat cura comnà lucS tenebras,& tenebtaslucê.diiiiden. j . ..
debeant, tanta poftmodum ftudeat cuta corpus
îehcetecoramodisj&fomentis, quanta plus indifetete
eadem fubtraxeratei. Similitercontemptusdiuitiarum,
li vitra quam iuftum eft congteget tempotaTero fubftan-
nam.m auatiti* vitium cadet. Si nihil temporale velit ad
vlum admittere, extalidifcrctione necabit naturam, h -
me.ingotc.ægtitudine. Patientia.fi nimis declinet in pa-
‘i 'j - i r »‘“ "“ ‘•«.'n.totpotem vt zelum iuftitiæ petdat,
&dtflimulcttammfe , quam in aliis viriactcfcere.qu*
i l l 11 PC'rfeq,“ ;r&vlcif5i.H“ “ ’ ilit« d n n>fcnimisrilet
extollere, ex indifcreta abie&ione fui, perdit confidentia
fidutis,velprofeausfpincualis.Charitasptoximifiindifctete
teneatur, fecitproxtmofauere, vel coopetariin detttmemufalutiïpropriæ.
vtilliusquipermrat ambré ptb,
Caflitacisamor a met amoutare fen ___ _liqubsviriliaSbi
lucétenebtas,&tenebtaslucê,diuidensdiévi«uli7 o‘
aevinoiÜ,neAngelüSathans;jp Angelislucisrecïpiat
verum afalfo diftmguens.&quod bonum eft tenens.
C a P. X X I I I .
^ d ‘ *ft«atßkutdtKtSi]ilM,qutquatm/uitt
de remedys luxuria.
Aftitaseftfobrietatisfilia , &nutrimrabea,ficuti
contrario luxuria tiutritur à ventris ineluuic.Membra
n.gcn'tahafub ventte pofita, vteiusredUndantiait
ibidrnS rejoluuntur. Sic è contrario Ventris exinanitic
humorem luxuriasarefecitjficut cfifons obturatut.tiuuf
CV nH lin n e t r .. 1 . met amputate fecit, & dum Voluerunrienra,ronlc..n n” fluCnS.deßc,catur'Vndcd>g<:neralireeulaab
---- ---------------i-------— ___ tauonisardo-1 nibuslpmmalibushaa.uusohieman.m eft? qui