debecmpri,^êdficytiq; ,dixillêntfquæetiam rationi cpri-
fentanea, & iufta erat eau (à ) quod lege m tranlgrellus ef-
let,aliud Pafcha,lex noltra iubet,aliud ipfe fecit, poft Pascha
pane m fermentatum lex vetar, iple vero depte hén-
lus eft in aZymorum diebus ferme#tatum panem ferüare, •
quem lexeximi ex numero filiorum Ifrael aperte clamat,
at hóe quidemnon dixerut, qua nam decaula?quiâ dice-
re non potuerunt. Si igitur curri multi fàlfiteftes acceffit
fent de aliis criminibus certificates, &: prçtcrea falfis,quorum
teftlmonium non erat conueniens ,,cur id non dixe-
runt:vel teftimonium non tulerunt;quod fine dubio tut-
pilfimam minatur mortem iis, qui tran Igrediuntut ? Ad-
miror igituradmodum, quomodoJudæi eaulam fedulo
quærentcs,non inuencrunt,cum multfi iiifildaftent, net]
fus eft fecundum Euangeliftam Lucam,qui dicit,&qi(an-
do venit bora dijcubuit,nam fi media die feçilfet.dici poterat
eum anticipatie vel tempus,yel horam,& ideo fermenta-
tum fuifle-Ac non ita faótum e ft,diicipuli præterea ( vt fæ-
pediótumeft) cum Iudæi effent, aliter.quampræftituto
tenlporë agere rton debuemnt,præftituta igitur à lege die
fecitj&quando azyrrta erant, Vt diuinus dixit Lucas,id eft
prima die azymorum , quo Pafcha inimolarioportebaó
Quomodo igitur anticipauit, fiftima die azymorum di-
fcipuliacceflèrunt, petentes vbi vellet parari Pafcha?o-
ftenfum enim eft quod legale turn Pafcha parabant.&die
præfti tuta pereger unt, nam qui vel priiis, velppft effecit,
tranigreditur,qtiamobrem vti vos exiftimatis,& Chriftus
tranlgreditur, quoniam tempus anticipauit, led nemo
iudas.'Et nunefratres noftri eaulam , & praetextum iuftiP. mentis compos idvnquam,perGipietjVeldixericvnquam;
limum Iudse fiibminiftrant, fimul ac Iudaeis, etenim ij a j led viiulquilq; magis in tempore, & fecundum legem fe-
Pilato interrogati, quam eaulam ergaiuftum nominem ciffe dicit, id teftabitur aiirea lingua, led omnia audentes
afferrenc? aliud dicere non potiieruntjquam quodDcurn
feipfum,& Dei filiurn appellaret,cUmqi ad hocteftifiean-
dum multi fall! teftes accellilfent,idnon inuenerunt. Ipfi
vero nunc tranlgrélforeni Chriftum aperte fäciünt,lur€qj
ipiuma ludçis damnatu,volentes nolentes egregie com-
probaut,hi profeet0 fletu, & mifericordia digni 1 un t, qui
hæc dicunt. PrcetereafifecundumVeftram intentionem
fermeritatiis eraf,neq$ fid iufe ppteftis R on^anaminlimu-
lare Ecclcfiam,quod in azymo lacrificat: queadmodum*
& ea oric-ntalem noil repreliendit, fi in fermentatolacri-
fieac.Acqui cum caputecclefiç fit.incularepoterat,& damnare
qui earn non fequUntursnam ipfa firmitér nouicin
azymo Ghrilhim facrificalfe, cuni ill eoenaculo Vüa cum
fuisdilcipulis coen attic ; & fimiliter eosin fuamcomme-,j
m orationé iulfit facerê.Quod autem in iis leptem Palch Ç'
diebus.ferrrlentatum eilet vetitü,Çhryloftotnum patretn
rurlus audiamus,in pinna adConnrhiosepiftolai dicit e-
nim, Anted expofuimusturab omnibus finibus pellatttr fer méritant
i anigma hoc quid oftendin ab omniprauttate opqxtetfideletn
difcedereinam quentadmodmt morte moritur it, apua quern vetiis
fetmentum repertutnfuerit:fic ér nos ,vbi wait da teperta eft,non
enim magna poena ftatu'ttur in vmbra, in nobis veto no multo nia-
ior.Sienitfi domos ita perpurgat,vtin murium foramintyusanxie
verfenturymulto magis nos animam excut ere oportet, cum igitur,
murium foramina anxie difquirant, multo ilh magis folliciti ad
excuttendumfuiffentyan Chrißusea nofteferweritofuijfet vfusyvt
legt aduerfus.Ame* verbaetmndens Ioannes in 8i.homiIta
in Euangeliftam Matthaeum dicit,quod vffeextremdni diem
ne legi contrarius videretut, Pafchaperegit, vltittiavero dies fuit,
quando cruci affixus eft, in qua voce magna dixit, confummatum
eftyConfummatdfuntyfcilicet intelligent qu*cunq3ptopheta,& lex
prsferipferunt, & dixerunt, quodft rtonfeciffet,vt ifti dicut,magis
legt aduerfus offenderetur, non fecundum legem Pafcha legale per-
agsndo ffedpanem fermentatum ferudndo : prafertint'cum ludas (
tufte adeffet, & rationem prodendiperquireret, vt eum ludaispro- '
der et. Athoc nullo paóto eft,led cum amftor legis eilet ad-
implenda:,&{eruandç,vt di <3:umeftantea,lècundum legem
perçut omnia: ac ex necelîitatefucrunt äzyma, & a-
zymum præbuit. Quid igitur petiris ? interrogamus': a-
Zymum ne erat quod Ghriftuspræbuit, an fermentum ? fi
azymum, pro nobis id eft: fi fcrmeiltum Chriftum lègis
tranlgrèlTorem eile vel inuiti oftenditis, cum in azymorum
die fermentatum panem lèruallèt. '
S e c t i o . V I .
SEd quid dicit Xanthopulus ? præcedenti die id fecit.
Hocapudeos qui mentis compotes funtsftultum, &
fine lènfu exiftimabitur, nam fiprtecedenti die fecïlTet,in
temporfe non eftecillèt , f i vero non in tem pre , necdla
horaefFeciflèt, tranlgreftbr legis ex neceflitate Chriftus
Iud^i, temp us pneuerterüritidicit enim hic magniis pater
>84. hptnilia in loannis Euängelium fupêr ea verbä: addu-
cuntlefum d Caipha inpratoritim. Cur eo ipfum abduxerunt, vbi
onmes. erantcongregation ex pont ificum fernemia cunftapérage-
rent,nam is tue erat pontifex,&omnes eum expeäabant,ita ob hoc
pernoäabant,&vigdabant,quia tum Pafcha noneomederat jin-
quit,fedpropterea vigilabant-Aieens eiiim,quod marie erat,Ioannes
fiibiunxit.-rfo» funt irigtiß pratorium vtnort contamtna-
reriturifedvtPafcba maducAr ent.Qjüd igitur dicemUs?qUod
alteradlecomederunr,&-legem viölauctunt* VtCüpidi-
tati qüa ardebant inleruirent efedem hanc pptpetrandi,
nam tempus Chriftus non tranlgtelfus eft pafchatis, Cum
velpere id comedi(Ièt.5 ed ij cun<5ta audebant,Qfmrjêfque
leges corlculcabantmam quia vehementer ira ^ftuabant,
nedeumintérficere poteranc,quamuis:ia f^pe.aggrelïlel“
i lènt,tune ciim ipfuminopinato compreheudiflênt, ma-
1 luerunt Pafcha pmitrere, vt cupiditatem eum iugulandi
: explerent. Aüdis eos tempus, & legem tranlgteflos.efiè,
Chriftum riott tranfgreflitm élïèïvbifiifltqui dicunceum
anticipallè. His igitur ita Cc hab e t ib us, óc ita liquido com-
probafis , Chriftum facris Äpoftolis azymüm in die azymorum
tradidilïe, ( eXiftimo enim quöd fi tuncazymoru
hóra rion inftitillèt, in fermento myfterium ttadidiflèt,
yoiens omninö-illüd tradere, nihili faciens vcruminfèr-
menco,vel azymo ia faceret, fciens matexiam & fub ftan-
tiamefle panis extritico Coj>ftantis)quopa<fto.reprehen-
demuseos,quiin azymo facriiïcan t?qua ratione aduerla-
bimur, cum facra fynodus in fuo decreto iubcat vtroque
modo Chrifti corpus cot^ci pollè , in .azymo feilicet &
fermentato ? quod^EcclelSj^ra profedro a facris accepit
ApoftoIiSjlacri enim Ap a^^^Extra te mpus azy mqrufra-
tfto pahelacrificium perag^nit,nec vllihi apparereösa-
zymum poftulaftê. E t rurlus in diebus azymorum , cum
Ierdialem fejjpentacum n»h reperirecur, omiflo fermentato
lacrificium^jerageban t : nam certo feieban t latis eile
fi ex tritico conftaret,nee quia param fermen ti haberent,
quiefiebatjidcirco fuillènt omnia irrita, potilïimum vero
Domini verba,qu^panem & vinum curtiaqua in corpus,
& langUMic eius tranfmutant.C^terum & hocabnegant,
qui lynOdum non fequunturmec fuaderi volant,nee credere
quod lancit ecc|efia,quod in D ominica ea voce,qu?
dicit,Accipite, cotneiite, Hoceft corpus meum,&Hiceftfqtlguü
meus, myfteriumjjeragitur,led poft h«c,cü dicitur(aiunt)
& panem hurtc efftce venerabile Corpus Chrifti tuunó pe^cipien-
tes,quod hoe laflóti lacnficijfnyfteriumChriftus tradidir:
nee älia prxcer ea verba dixit, n\Ci, Accipite,comedite3&bibite
omnes'.nó effice dixit,neq; cetera,qugnos dicimus,quippe
quum h^c tantüm verba vim haberettt:c§rera om nia qu$
dicimus,pro nobis orates dicimus, vt huic languini com-
. . . , - - v -4 . - ---------- *•*-**». , municarc ätq; hoe corpus tangere, mereamur. Quemad-!
c ,, UI”C^ • quia lex quartadecima die menfis velpere mpdum enim quum baptifmatraderetlalutare, alia ver-
1#?ecflra c a lmmj° an,qaod n die pra^cedenti, vt vos d i-1 ba non dixit,quam, Jluntes doCete omnesgentes baptizantes eos
. CiClt5^rtla ecimir die apparet enecifie.Si vero ter-1. in nomine. Patris,& Filii, & Spiritus fanfli: & ea verba manie-
aadeci^a.aduerfuslegsmahaatisofcnditur, qtuèiubn runtformafacramcDii, qiuppéquiusptolatisbaptifma
^*5arta a i? a e” ‘ ^I a“ berlus, ergo & legis tranlgrellbr,1 perficiatur,rejiqua,qu? dicimus pro nobis,pro baptizato
re ïquumigitur e yt cre^atis eumnon anticipaflè, lèd in ; limul, & pro fiifeeptore, dicimus , ita & ibidicitad dilci-
tempore e,ci e.Pratercafidicirlex, velperiPafchacele- pulos,Chti(i\is,Accipite,comedite,&c.Hocfkiteinmeamcom-
ran opgrtereg nftus velpere peregit,fton.tranlgref- j memorationem: nihilq; aliud dixit,eaqj funt,quce panem in
Chrifti
/
NicephiKjgj
iiuhp eft
rmftoÀi- :
ilo.iç çccle-
liafticat.
orfumeiuslbdatores obietftant , atquiisaliquid videlur
dicere, nil^utem dicit, vtriemp,riftrabitur; etenim nos
Cum difcipuU eius fifnus, qui dicit panem lequimini , in-
iutia eutn non afficimus, vtille nos t ied relponfio tan-
tum,quam;aduerfus eius lermones afferemus,pro iniuria
reputabicur:quicLimmagrftrumfeelIeopinetur,an6biS,
qui do,(fti\nod.fumus , conuincitur,, ideo dicimus, quod
ille lecumverlans aduerips catholicam Ecclefiam Ictibe-
re ,:apem.fl;me lapfusinprxcijpitem foueam pronus ceci-
dit,nam £um dixiftet , vide quod panem corpus ,fuum.di-
cit,nonazymurn,oblitus eft quod Scazymps panis appel-
latuifvifum eft enim ipfi ppbrrere cum. quis panem dicit,
Chrifti cOcptis tranfmutant, & yinumln languinem. Id
nieeum
homiliain myfticam Saluatoris coenam, & irimyfterip-;
rum traditionem: in quo;, & coiitca ludajps, principium.
ferinpnis,pauca,inquit,hbdie necejfariafunt: in hac homilia
pod mul t;a djeit. Chriftus ipfeadeft, qui menfam ham exornat:
nam qui menfam iilam ornauit, idem nunc eftam banc exornat,
quia homo, non eel» qttt ea quaproponuntur efficit fahguinent& .
corpus Chrtfti: fed ip fe Chriftus pro nobis crucifixus. Adftat facer-
dosfigurant tantitm adimplens, adhibettfepreces, ea verba prolo-
qitens , gratia, d? vis Dei eft, qua ctiucla operatur. Hoc,eft corpus
tMutn dicit , Hocverbum quammanibus babemustranjmutdt,
Acvt ed vox, qua dicit ± crefcite,&multiplicamini, (Replete ter- de fermentato tatpm intelligi,at hoc probate non poteftj
ram ,femelprolata,i.nomnetamenammperagitur, adfiliorum quia in multis ftripturslocisazymuseriampanisdicitur:
procreationemnoftra natura viresfubmintftratis lita ,&hac vox ■ quia lac^a ftriptura, dicit, toUe azymospanes, Sc in Exbdo,
abeadiuma lingua femelprolata,\dcfti, hoc eft corpusmeum, in \ toUevitulumexarmentovnum,&arietesduosmmacuUtos,pa-
ftngulisecclefiaaltanbsisilliusverbi vis^s^adhanc diem,&dd- \,nesq3 azymosoleoconfperfos, lagana quo^a^yma oleo lita, defi-
uentum ipfiusfacnficiumperfettum operatur. Sfhoe verbum i- j mtla tritieea cun&a facm, &pojita in caniftro offeres. Ec poll
gitureaqu^propofitafuntjin,coipus &langnitiemChti- 6pmcd:tpllesp4nisvnmcruftuUmconJperfamoleo,laganumvnu
fti tranfmutat,&:trernenda myfteriaafficit,mirandum.vti- j de caniftro azymum yquodpofttum eft in conjjkttu Domini, Ac
que erit, fi nonppflunfeaelle peyfefta, quiatxiguofer- | Theodoritnsin expofitioriein ProphetamDaniel dicit,
mento carent, præfettim cum hac materia Chriftus my-
fterium-peregeritjV t ante probatum eft.
panü dicïturfermetatm,&a^ymtuN\àçsyt & azymits voca-
: tur pa pis? quo m o dohqius oblitus esbone Nicephoreiî
ipreNicephorusvocatuses,quiainforoledetesplebeios
S e c ? 1 0 V I I homines viciftimon qui ip excelfôlèdenti&rationis partiçipèsfunt,
Sed aliquisfortälTe dicet,imppro npbisnoc
eft:namvbiapponituradie«ftiuUm,ibi Cognofcitur&res,
T 7 T autem intelligant quæ ad hoc myfterium neceflà- _ ybiquidem cumadiediuo ppnitur panis, id-eft azymus,
V riafimt, & qüid necefiàrium adh6c (acrifrciumfir, i tunceft,&intelligiturazymusjybiveroadieCtiuumnon
nein dilquirendo de azymo,Velfermencâtqlàbprent,et;-: f ponitur,idaft azymus,tuncnecellàrio intelligitur fermé-
iamhæcadiungemus.Materiâmprimam panis exLtritico, | tatUjS. Hicigitur Chi;iftipçumnilahudnominaueritnil>'
&vinumlcjlicet ex vite fecundum,Chrifti verba, ideft: ifimpliciter panem, aperte protuhteftèfèrmentatïtïn. Iu-
Hoc eft corpus meum,6c ht( eft fanguisnieus. Tertiuro lacerdos, fte èrgo apud Xan top uluni |criptumeft,quod panem di-
nam qui lacerdos no eft, id eft, quigradum lacerd o talem cit corpus fiuim, non tamen.azymum, ac nos facile eon-
nonhabet,làcrificiumnunquam Conficiet.Quattunifci-' trarium demonftrabuhuSjideft,quodcumpanisfimpli-
entia, id eft , làcerdotem in primis iritentionem hàbere citer diciturljne adieéliuo , azymus elfe rçperitur, nec ef-
adeatlona,qpçproponuiitur>norialiomOTtemdefle(fte-,|.Âgerep6Terisrefponlionem,cumfitapertillinT<a, diesre-
re. Qnjntumaltare, ideft, menfaà pontificeponfecrata, j furreiftionisDomim tertia dieserat legalis Pafchatis: vt
hæc necellària fiint & lola , quamuis vltimum npn fit Vt j Eiiangelifta dicit cum Iefu colloquens. Etnuncfuperhaco-
cætera necelTarium. Sin autem. hæc omnia oriolà funt j niri#, teyta dies eft liôdie qtiod hac faftafuni. In hac igitur die i-
qpiaexiguo, feda.cidp fetinento carent,maxiraaytique ! bantduoexdifcipuliseiustn caftellum, quod aber atJpatioftadto-
àdriiitatiônë dignumeft i cum altaxe, intenrió{lacerdps, : rumfexagmtaab lerufalem,nomine Ewittf.Etpaulo poft dicit, -
inateria ,& quod maxinriprædpUe mpmentieft, Chfifti i
verba,quç propofita in fanguinem,& cprpuattanlmutat,
per quæ coeinm cQnftratftum eft,terra fundata, & omnia !
conftituta »fine fermento nihil pnlfint, hpc ndneft fenæ
mentis cpmmentum,. lèàmentis-ptôrfus dementis. Ad^.
mirot e,ti,àm qua de cap^vinuni..noif improbatis, cum '
rubrum fiepe offeramus ÿau t album, vel dplce, vel auftea,
mm, fed panem tan tu m .Nam quemadrn odum de gerrni-
ne vitisdixit, né.c album dilUnxit àrpbro : 1 ta& depane
dicens, panem non diftinxit fermentacum A azymo: vel
album, vel nigrum,vei dùlcem,vel acidum, pro.pterea y-
àaqifîneivnodifcrimineampleftitmirjnofceiisenimpla-
ne facralynodus vtrumqy paneni elfe , promifeuefaçrifi-:.
cat,nec alterutrum reprehendit,prælî?ttimcü C^iriftusin
azynip confecerit ,y t antéaoftenfurneft. Ergo.innuia ce-
cumenicam infitnulatis lynodum,quç ficiuoet^iniiuia
nos quieam feqùimur, & co nfi tem ifr, calùmniamini, &
fugillatis. Vtautem Nicèpiioti Callifti Xanrppuli.nlen- '
tionemiaçiam,fiibit mihiadmodûridere: qui ambitiofe
conte.ndit, ea quæ.nuncin tfiodio lÿnaxatia rëpçriiintur,
confcribere, impetuveroprauitatismofus,depmpQfuib
pobis atguméto magna,& admirâbiliafçcipïît. Sed quod
eaConftantinopoli nori legerentUr, omnibus eft eom-
pértû:mjc opottetme vlterius procédé re, in haÇv*b,e râ-
tüm quidam inttiodip quemaamôduminueniunturcof-
locauefunt, elfe autem ea valde irrationabilia fi quisfeire
defiderat j legàt, quæipfecom^fuit: reperietqvéumin
^plèrifquefibi ipfi pugnaritem e(fe, fedquodnameft;tce-
mendum eius oraculum, & vtfibivideturinfoIubile?_'in.
quinta magna feria in myfteriorum traditipnem poft alia
limita dicit : Vide, vt pane m yo cet;cbfpus liium, non ta-
meriazymum,ctubelcant , qui in (actificio azymbs adhi-;
accoegerunt eum, lffu»ifc}licet, die en tes, mane nobifeumyquonia
aduefferafcit,&inclinata eft idm dies, eorumigiturprecibus cum I
.affenfiffet intrauit, vtmaheretfimül cumeis.Etfaélum eft duttire-
cùmberet cum eis, accepit panem,& benedtxir, ‘&fregit, & porrï-
gebqtillis, d^pgftpàucz:&cognoueruntâii,ipfum infraftione
p^«w,quodna candidius hoc,yel purins afferetur atgumê?]
tpmijs'qui cotenderenolunc, hecfçandalaampleôlunt'î I
pahem nnipliciter hiç dicit D . Lucas,neqj'fermentatum, |
neq; azymum.Quodnâ igiturerateogitemiisynec oculosl
it«iaduetfusclatillimaoccludamus,navtcognitusabiilis
e ftm fraâionepanis:fic ,& ànob isd ign ofc e cu r:,fîd ifq ui-l
rere y o luerimus,quianonita hebetes lunuis,vtveritatem
npn vidéamus,quamuis enim in ph ilo fop homm,& rhe-
tornm literis verlàrihon fimus: at naturam ipfem prç> do-
(ftofe nobis comparauii,nius, quæ optime verftate digtto-
fcenwpoteft, & felfum çoarguere.: & q uod melius eft à pe-
iorepifcêrnei;é. Q u id ergo dicemus? fèrmentàtumerat,
ab fit, quonam m o d o fte r r ia e fa t dieslegalîspafchatis,
nec poterantqui CumIefufimuUbaritGlebphàs,&Lucas,{
riifi azymum ferre aB vrbe Iemlâlemp ro fed i. Septem die-
bus, inqu it lex, azyma comedetis,&nequaquamferment at a, na
fiibdit, quicumq3 comtdent fermentatum, périhttanima ilia ex
lfrael.Siergohxc veto, funt,quo p a d p jb i pptuitfermentu
rep^riri, leg^ vetante id conficiàquartàdeCimâ dievlq;ad
yigelîmam primam menfîs î ïtaque erat azymus. Si enim
fermentatus, ij legem violallent. fermentatùm in dic^-
zymorum pfFerehdo,& Chriftßs tranlgrelïbr euaderèt^^
fermentatuni,fregilfet,actfadidilfet,fiazymu's(ytéfàt;;
temére tâdem nosinculatis : nameumau&or legiSadim
plendæ Chriftuselïèt ,eum nonfregiflèt ; fifçtmentatum
elfefcilfetjpamindiebusàlegèvetitisidelfeci.ifetjijyero
ficutlitdæîfentiebant^.legemjVfOportebàtjfemabant,
bent. Id vttémbile ädmodumàb èo diófum, lùrfum de- | non eo tenippre ,tantum,, lèd,& póft rëfurre^ftionem
Bibliotb,Vet.PatJ?omii4 . r '' f ; f . ***»;'. ’ , ' ’ . L 1 ' &cDo
i l
Nicepho- -
vinceus forum.
HxidtVt, 8