Matt.$. ij.
loan. I j. io.
G
Sacramentum Or dims decore fplendoris fandi Spiritus
estera Sacramenta irradiat, Diaboli tenebras fugat:
veritatis lucé manifeftar,perfequiturhærefes,errores endos
interimit.gaudet cum gaudetibus ad exhortationem
boni: flet cum flentibus adconfolationem doloris, 8c ab-
dicAtionemma\io\>ens.Pitenimomnibusomnia,vtomneslu-
crifaciat: Benignitatis fin u colligit vniuerfós,ficomnes di-
ligens,vt omnium caute in manu forti petfequaturerro-
ros: fine fimulatione in Spiritu fortitudinis & lenitatis iu-
dicat omnia, 8c ànemineiudicatur. Facit vnumquemque
ft arein gratia & in ordine, quo vocatuseft. Omneq>eft
praeter hoe fidei facramentum, peccatum eft, quiadiabo-
licafuperftitioeft. Adhoctamliiblime Sacramentücum
fide & timoré, atqj bonorum operum claritateacceden-
dum eft,vt lucerna ardens fuper huius celfum candelabru
Sacramenti luceat omnibus qui funt in domo Domini.
Haec fandiftimafeptemSacramenta, feptiformi fandi
Spiritus gratia roborata, facrofanda veneratur mater Ec-
clefia,quorum qui vnum negatefficitur omnium reus.
C a p . II. .
Defacramentalibus,vtpedum lotione,acperegrinatione. An dertig
Monaclw peregrinandum.
QVaedam funt alia pietatis opera: quæ dictintur facra-
mentalia:vt eftablutio pedum:quamDominusnon
iolum praecepto docuit, verum etiam opere adimpleuit
fuæ paflipnis tempore. Et fanda peregrinatio, quam ipfe
Dei filius poft refurredionem iuam proprio glörificato
corpore cdnfecrauit, cum in peregrinifpecieduobusdi-
fcipulis euntibus in Emaus apparuit, 8c ab eis coada inui-
tatione receptus illis difcumbentibus panem bene dixit, &
fregit,eifque tribuit, 8c feipfum illis manifeftauit. Sed illa
pedum ablutio non inter præcipua computatur Ecclèfiæ
Sacramenta, quia tantum per earn venialium indulge tur
venia peccatorum, 8c humilitatis obfequiacommendan-
tur. Tefte namque Domino, qui lotus eft, non indigetjiifi vt
pedes lauet, ac fi diceref, Qui mundus eft à maioribus deli-
dis,vt perfedus fitablùatur etiam à fuperfluis cogitatio-
nibus,o cio fis ferm o nib°, 8c min or ib us culpis. Quia dum
fandi in vita præfenti degunt difficillimumeft» itacaute
viuere,quin faltem tenuivenialium puluere refpergantur.
Pes enim cum per térram graditur, ipfius terræ vel atomis
in toto,aut in parte refpergitur.Qui nifi abluantur freque-
cer,paruiftimipulueris fordidantur refperfione frequen-
ti. Non fiint ergo minima negligendapeccata, quæ ple-
rumque cotemptum générant,tqui ducit ad mortem; Vn-
deSapientiadicit : Qui minima negligit, paulatim decidit: 8c
Auguftinus. Vitaftigrandia, vide ne fubruarù arena. Non eft '
dcfpiciendus medicus, qui minoribus fubuénit morbis,
neindemaiora fequantur. Ampledamur huius coeleftis
medicaminisfacramentum,quoipfe minima noftra peccata,
licet fint multalauantur.Nullus fpernat medicinam,
qui fe nouitinfirmum. Nullus (pernat hoc facramentum,
qui fe peccatorem fate tur.Nifi enim nos diuinamifericor-
dia lauerir,quorumiuftitia, vt ait Propheta, eft ficutpannus
menftruata, non habebimus partem cümDominoin regno
muditiæ claritatis illius.S an da vero peregrinatio,non di- '
ci tu r per fe Sacramentum, fed eo quo d fit adiacens Poeni-
tentiæ facramento. Eft namque Poenicentiæ fatisfadio, i
A ngelis grata, o dibilis fpiritui immundiciæ. Hæc carnem
atterir,immundadefideriarepellit,mentemelcuat,deuo-
tionemexcitât, 8c totum homincDeofacitfuauifiïmum
holocauftum.Tantaeft finceritas huius fandiflimi operis, S
vt non folum fiipernorum Ipiritus 8c animæ beatorum,
fed etiam ipfc Dominus Angelorum perëgrinantibus
non nun quam vifibiliter focictur.
EfficiunturprçtereaSandi peregtinis maxime debito-
res.eoquodcum tanto labore venerationis fuæ gratia eo-
rum tnemorias deuote orando vifitauerin t. '
Notæ quorundam quæftioni claftralium, vtrum melius
fit peregrinatio ad fandorum memorias, quam in
dauftro fub régula obedientiæviuere, refponderecom-
pellor, vtvtilitatem vitæ, eurum luffragiisin cceleftibus
valeam adipifei. Verba Domini ad fequendü fe hominem
inuitantis funt hæc: Quivultpoft me venire,abneget femetipfum
&toüatcrucemfuam&fequaturme. Qualiter autenosipfos
abnegare, crucemtollere , atque ipfum fequidebeamus,
nobis manifeftat cum dicit. E xemplum dedivobû,vt quemad-
modum egofeci,&vosfaciatis.HxcÙomim perfediônis verba,
non tantum ad aures corporis, fed etiâ adaures cordis
perüeniunt 8c cuiuslibet clauftralis cum amore coeleftium
bonorum S.Spiritus gratia mentem ehistetigit_,vt rebus
abrenuntiaret mûdanis, 8c obediétiæ vinculo fe ardatet,
proprium velle reftringeret, dum voïuntatem Prælati fuæ
voluntati anteponexet,fe ipfum abrenunciat:quia volun-
tati fuæ nihil proprij arbitrij referuauit, vere fecutus Do-
minum,qui dicit:Nonvénifacerèvoluntatem meamfied volun-
tatem eius,qui mi fit me Patrie. Crucem fuam tulit, 8c in earn
afcenditnudus, quia promiffione fada de proprionon
habendo feipfum excruciat fame,fiti,nuditate,iciuniis,vi-
giliisjorationibus, difeiplinis, & aliis operibus bonis,quæ
de ordinis rigoreproueniunt.Videbitur forfitan quibuf-
damféeularibus, menonveraprofequi, dumdicoclau-
ftralemyirum fame, fiti affici plerumqueac nuditate. Sed
illimeveraprofequiapprobant, quiexperimento certo
multoties his laborant. Huic,vt didüm eft,in cruce pen-
denticaro,mundus Scdiabolus certatim clamoribus per-
ftrepunt diccntes: defeende de cruce. Clamat caro aliquando
p'etendo etiam necclfaria, damatetiam mundus deleda-
biliapromittendo. Clamat diabolus ei periuosfatellites
ace t um,&fel,in fiti fandi defideri j offerendo, id eft,hune
opprobriis & conuiciislacefiendo. Sed cumDeiferuum
diabolus clauistimoris& amoris Dei affixumconftanter
videritpermanere, & vulnerecaritatislatus mentis illius
transfixum etiam pro inimicis orare, conuertit fe ad calli-
daargumenta, &quem non valet à Deo leparare, iilatis
contumeliis nititur deiieere virtutibus fimulatis. Transfigurât
fiquidem fe in Angelum lucis, quafi bonutn iuggerens,
& qui prius dixerat, defeende de cruce, nuncaddensdicitiEf
credimustibi.Acd diceret. Iam fecurus es de præmiotuila-
boris, quia per tot annorum curricula probatus, fidelis
inuentus es, egredere ad peregrinandum, nullum opus
bonum prætermittas inexpertum. Efto cæterisvitæ norma.
Videant fratres tui opera tua bona, vtsluceatlux tua coram
hominibus.Si quidem h non perfede prædicare poteris,
tamen plures.de vitæ æternæftudioadmonere. Hæc fua-
detinimicus, non vt bonafuggerat, fed vt feruum Dei
qualicunque modo euentens, de cruce defeendere faciat,
& infirmis fratribus, ac ïunioribus occafionem præbear,
vt prætextu (àndæ peregrinationis extrauagandi, luxu-
riandi,habendi proprium-, & aliorum icelerum inueniant
caufam, vnde corruat in peccatum: & fit cæteris perditio-
nisexemplum , qui prius fulgebat exemplar virtu turn.
Multiformiter diabolus intendit euertere feruum Dei,
vt per incautelam vnius plures poflit ducere in infernum.
Seruus autem Dei filium Dei femperhabetpræoeulisin
cruce pendentem , & vlque ad mortem patri obedien-
tem. Qui non mouetur proteruis clamoribusirifultan-
tiurh infidelium & dicentium : Vab qui defiruis templum
Dri.Etpoftpauca: Si ChrifiusRexlfraelefi, defeendatnunede
cruce,& credmus ei. Non irafeitur fibi acetum, & fel offe-
rentibus,fed orat pro illis dicens.P^fer dimitte iüistnon enim
fciunt, quidfaciunt.liluà etiam, qui Deum fcquitur, attendit
fedulo, quod in ipfa mortis hora egit Dei filius, videlicet,
cpiodinclinato capitetradiditjpiritum. Non eleuauit caput
moriendo, k à inclinauit, vt per inclinationem capitis
magifter humilis exemplum præberet humilitatis etiam
moriendo. In cruceperîeuerauic pendens vfque admor-
tem,vt qui viuens dixerat : Qui perfeuerauerit vfque infinem,
hicfaluuserit, moriens quoque fandæ perfeuerantiæ da-
ret exemplum. Sandiffimæetiam Virginis matris fuæ fle-
tibus& fufpiriis non defeendit de cruce , vt hoc difeant
exemple viri religiofi etiam pia parentum iuggeftione,
fanâitare præminentium nullatenus à ian&æ profeflib-
nisvoto, & opere declinare. Hæc omnia fa£ka , in Dei
filio vit fahûus, qui carnem fuam cum vitiis & concupi-
fcentiisfæculoabrenuncians crucifixit, peruigili folcrtia '
intuetur, 6cin ian^aobedientia, quæ melior eft quam viloan
.13.1 j.
Matth. 17
40.34-£5’ I
m
Mat. % 7.40
é*n-
Apoc. 1.17.
C
f/oljo. ZQ,
dimæ, optima parte eleifta defiderat petrhàhere: 8c verus ]
Chrifti imitator in bono opere perfeuerat» 8cdecrute,
quamafeendit, nullatenus Vult defcendere,donecin fpi-
litu humilitatis, 8c animo contrito fuum filius Dei offerat
Spiritum.Sanékum quidem eft peregrinationis exercitiü.
fed fanâiflimum fandæ obedientiæ votumjfi vfque ad finem
inconculïàmente firmiter teneatur.fi vero quis in eo
per diuerfe ftudia cceperit permutari tanto ( v t aitB.Ifido-
rusjàdiuinafefubtrahitcaritate, quanto diuerfarum re-
rùmftudiis pccupauerit. Qui proinde obliuifeitur voti,
quia capitur illecebris natiuitatis. San dum eft peregrinationis
officiumfæcularib9, fed illis maxime, qui verlantur
in luxibus carnis.-quiafatigatum corpus quærit requiefee-
re:8c mens afflidi ad Dominum cogitur fufpirare.Sando-
rumprecibusinfunditur Dei gratia prb labore, ôefugatis
Diaboli tenebris lumen fandi Spiritus fulget in mente.
Datur vltimo æternæ retributionis præmium laboranti,
8c beata quics in patria fine fine.
An benediftioaqua,cineris.frondium,candelarumfit
facramentum.
QVia fuperiusde femptem fandx Ecclefix facramen-
tis fecimus mentionem, quaeftio eft quorundam,an
benedidio aquae, quae afpergitur fuper populum:cineris
incapitequadragefimalis ieiunij; frondium in dominica
in Ramis palmarum*, confecratio cerei in Refurredione
Domini; benedidio candelarum, 8c his fimilia ad praedi-
dapertineahtfacramentaj vel per ea omnium eriminum
remiflio conferatur.Ad qua; nos caritas vrget refpondere,
quamuis imperitia fuadeat abfentare.
Dicitur facramentum facrum fecretum > facrum mentis,
velfacrae rei dgnum.Sacrumfecretum rede dicitur,quia deuote
fufpicientem ad illa facraperducit coeleftium fecrc-
; _________ _____ _____ w
ligni, aqua's Maraxh amariffimaspotabiles fecit. ÉtHeli-
feus,pulmenturri, vitis filueftris amaricans diilcorauitfa-
ritta^atque fale aquas fteriles curauit Samariç.Hçcbmhia,
Apoftok) teftefin figurailliscóringebant.Eraht enim vm-
bra veritatis futuræ-, ficut per mare rubrum noftrum figu-
rabarurBaptifmaiita 8c peraliaquæ fiebant ab illis figura-
banturcærera Ecclèfiæ facraraenta. Immifïïone ligni
per Moyfen dulcoratas aquas Maràh intèlligitur lignb
preciofiflimo Crucis Ghrifti per Cathólicos facerdotes
fugari à labilitatehumani generis amaritudinespeccato-
rum 8c virtutum dulcedinemincordibus fideliUmfubo-
riri: Vbicumquefignum fandæ crucis à tniniftris Ecclèfiæ
geritUFi Regis noftri vidoria declaratur 1 8c poteftas coii-
fringiturimmici. Târtta eft à Domino collata huicfacra-
tiiumo figno, vt quid quid eo fuerit fignatunrâ façërdoti-
bus, fiindificeturinuoca'ionenominis Iefu Chrifti.Quid
perfarinam.quadulCorattimeftHelilei pulmentum vitis
filueftris,nifi benedidio quæ fitquotidie^facerdotibus
fecundiim traditionem patrum in nouis ftugibus ôefru-
dibus, 8c in pane benedido poft confecrationcm Chrifti
corporisintelligitür, aut etiam in omnibus cibariis, quæ
abinfidelibüs reputanturfilueftriavelimmûda,de quibus
dicit Apoftolus, quia, fan ftificanturper verbum Dei & oratio-
»em,8c quia fubtilifiimæ,atque innumerabiles luntfrau-
des,quibus diabolus humanum genusinrenditdecipere.
quafi ex multis farinæatomis diuerfa nobis’Domin9 præ
bet arma defenfionis, vtfehiperChriftianus inueniat Sacramenta,
quibus antiquum feriat inimicum. In ilia noua
Helifeus fal mifit, 8caquis immifeuit, quo mors 8c fterili-
tas puliaeftc quia tempore nouægratiç,quodcumq-, quod
difcrcrione præuia ab Ecclefiç mi ni ft ris inaquç fandi fica-
tione, vel aliarum geritur rerum, diabolus, qui eft mors,à
fideliumcordibuspellitur, 8c fæcunditas bonorum ope-
rum propagatur. Fugantur præterea morbicorporci, 8c
dæmonü eliminantur incurfus, vt ex his queat homo per-
cipere,quanta bona etiam minimisSacramentis Ecclèfiæ»
torum, qua nec oculttsviditjtecaurisaudiuit, quapraparauit \ inuifibiliter hominibus conferantur. Sed quiafunt non
TE j
R^.4.41.!
& 4-«g. 1
Cor, 10. i
Deus diligentibwfe. Hoc facrumfecrétum Ioannesin Apo-
calypfi manna ab feonfum appellat, de quo fubdi t,quod nemo
nouit,nifi qui accipit. Manna quidem populo veteriprofin-
gulorumdeledatione varium dabatfaporem,itavtvnus
quifque prout optabat, guftus fatisfaceretdefiderio,in~
greflu primo'duleem prçtendens faporem.Quid per manna
dulce, vnius cuiufque guftui fatisfaciens, nifi illa du 1-
cedo coeleftis patriæintèlligitur , vbi vnus quifque fide-
lium,quidquid volueritallequerur l Nullus inuidebit al-
teri, quia vnicuique omnia optata fuccedunt. Hanc ab-
fconditam beatorum dulccdinem, Propheta in fpirituin-
tuens, quam fit inæftimabilis, quamque fecrctadicebat:
Quam magna multitudo dulcedinis tua Domine, quam abfeondi-
fii timentibus te. Ad illud dulcedinis Dei fecretum non ad-
mittuntur.n ifi facri,id eft,fin ceri Ecclefiafticis Sacramentis
à peccato mündati.
Dicitur etiam facrum mentis,eo quod in intétione facramentum
dantis, vel accipientis, aut vtriufque confi ftit.S i
cnimiSjquibaptizat,nonintenditfacribaptifmatisSacra-
mentumperficere,necis,quibaptizaturaccipere,rieqi etiam
fitaudoritate Ecclefiç,Sacramentum non eft addendum
quod agitur, fed ablùtio corporalis.
Dicitur 8cfacrareifignum, quia præterit, quod ingerit
oculis,fine fenfib us affiftentium, Si aliud facit diuinitus af-
fiftere intelledu, vel finu fidei, vel gratia, quando fecrifi-
cium corporis Chrifti à facerdotegeritur in altari, forma,
color,odor,8cfaporpanisfe ingerit oculisjfiue fenfib’ afli-
ftentium:fed Deus & homo lefts Chrifius fe fidei repræfen-
tatfidelium omnium , dilatato mentis finir, idem etiam
multi iuftorum,quibus reuelauit Deus per Spiritum fuum
capiunt intelledu. Signum enim aliud eft ab eoquodfi-
gnificatur per ipfum. Ita facramentum aliud videtur exte-
rius,interiusautemineffabileeft ,8cincomprehenfibile,
quod per exterius comprehenfibile demonftratur.
Secundum hasfacramenti dçfcriptiones polfunt præ-
mifl'a Sacramenta vocari, quæ tamen ad decorem fpedat
facramentorum principalium 8c per ealeuia maxime di-
mittuntur peccata. Moyfes iubente Dominoimmilïïone
nulli,qui Moyfi 8cHelifei non mouenturexemplis, dice-
tespotiusellemiraculoadfcribenda , quæalandisPro
phetis diuinitus funt patrata, illud Saulis, qui Propheta
non état, fed princeps tantum, in medium proferamus.
Legitur in libro Regum, quod reùertëte populo Ifrael
à cæde Philiftinorum vefpere,ac præ nimia efurie pecudes
madanre, atq-, contra legis prohibitum cum fimguine co-
medente.Saul fecit faxum magnum aduolui,8c(upereum
carnes interfici, vt populus coraedens cum fanguine non
peccaret. Quæ potuit hæc elle viri laici,licet Regis vis tanta
difpenfàtionis, vt delinquentis populiauferretpecca-
tum?Nonneincomparabilitereft maior audoritas làcer-
dotum Ecclèfiæ Chrifti, quibusper Spiritum fandum di-
mittendi peccata hoc eft, poenam peccati, 8c conficiendi
corporis & fanguinis Domini facrificiu m eft collata pote*
ftas.vtquidquidab eisfecundum Ecclèfiæ conftitutadi-
gne agitur, 8c fandi fi ca tur, ab eo agi, 8c fandificari creda-
tur ,qui in fe credentibus maiora fe faduros promifit. Qui
etiam dixit: Ècceegovobifcum fum omnibus diebus vfque ad con*
fummationemfeculi.
:.Règ.i4. (j
^ 33-Sf 3^
Teneantergo fidèles ad felutem corporum,8cremif»
fionem venialium criminum etiam minora Ecclef. facra-
menta,8cnon negligant ea, quæ fibi per miniftros Eccle-
fiæ à Domino mifericotditer conferun tur. Licet enim per
feptem principalia argumenta à maioribus funt expiati j
criminibus,tamen quia, v t ait Apoftolus Iacobus,i» multis
offendimusomnes, offenfas minimas exeuflb torpore dilua-
müs , ne de contemptu à Domino diftridiusiudicemur.
Et quia peccatum eft plerumque poena peccati, qui mino-
ranegliguntinmaioralabuntur,vtindeampliusiudicen-
tur,vnde dicit HifpaniarumDodorIfidorùs:s
Iudicio diuino redo in nequiora labuntur, qui diftrin-
gere minora fiia fada contemnunt : fæpe peccatum caufa
eft peccatialterius, quodeommittitur: 8c aliudexipfo,
quafi foboles oritur. Debemus itaque extirpare minima,
ne periat maiora ; quæ femper in nobis cernimus quo tidie
pullulare.Quamuis enim à maioribus fandiviri abftineât,
aut vix,aut nunquam pofiunt à minoribus abftinere. _
Biblioth.Vet.Pat.Tom. 13.
Defum.bo•