Ad Rom. il.
20.
Prou. ij. v j
Rom. il. J4*
Philip. 4.7i
4 DmI. c. 16
4.D ial.c.
P
al.finib.
Luc£ Tudenfu Wt
erc_lll--4 .
mey9c (apknmßrutatormaießatüoppnrnetur a gloria. Item
Apoftolus : Quüenim cognouitfenfum Domini aut quis confilta-
rius eius fuit}Item idem : Pax Deiqtuexuperat omnem fenfum,
vtfubaudias etiam Angelorum. Quod etiam animæ fuæ
fubtilitatis natura habent aliquapræfcire , teftatur egre-
gius pater Gregorius dicens. Ipfa aliqiiando animarum
vis fubtilitate fua all quid præuidet: Aliquandoenimexi-
turæ de corpore animas per reuelat'ionpm ventura cogno-
fcunt: Aliquando vero dum iam iuxta fit, vt corpus déférant,
'\umplit
* apparere.
Vnde Apoftolus: No/ialtumfaperefedti- rantesaccipiunt,cjuiin multismanfionibus diftinguutur.
- <- • • /* . - imm Quiacftvnabeatitudo,quamillicpercipiunt,&di(parretributionis
diuinitus affhtæin fecretacceleftiaincorporeum o-
culorum mentis mittunt. Nam quia vis animas fubtilitate
luaeaquæ font ventura cognofcir, patetex eoquodquidam
aduocatus,&c.Et poftpauca:Cum de quodam laico>
qui in mords futura quasdam prædixerat piiflimus pater
Gregorius mentionemegiflèt, adiecit dicens: cum eun-
dera virum curis fècularibus obligatum lucrifque terre-
nisinhiantemfuiflenouetimus,' vnde hocprædicerepo-
tuit, nifi quia id futurum erat, ipfa vis animas ac fobtilitas
prasuidebat?
Item idem.Sicutaliqui reuelationibuspotuerunt ventura
cognofcere : itanonnunquamegrefluræanimæpof-
quali tas ,pcr opera diuerfa diuerfi confequun-
tur.] DumB.Gregorius,vtpræmifimusdixerit,vnum eflè
ignem infernalem,quo omnes cruciantur iniqui,& in his,
quæimmediateprasmifit, diuerfas ollas,quaspoenarüfunt
loca,quidam contrarietatis fcrupulus mentifimplicium
innafeitur, quibus compellimur,prout poffimus fatisface-
re. Nulla eft ibi intelligenda con trarietas, v bi patens ratio
manifeftat.Nam cum infern9 inferior ôcfuperior eflèferi-
pturarü documentis manifeftius declaretur, intelligi npn
absrepôt,quod ignis putei ininferniinferioris,caufafit
incendq fuperiorisinferni : fiquidem in corde terras infér-
nus inferior cum fit nimialatitudine dilatatus, & peran-
guftum os habitoad ferelpeéfcu, flammas euomatindefi-
nenter,& ipfae flammae per diuerfos terras meatus,loca ful-
furea inflammantes,cum ad diuerfas fuperficiei terras partes
peruenerint,&erudanteiucendio,indiuerfi$ mundi
locis ipfi infernales ignés humanis afpeâibus fe continue
præfentauerint, npn abfone diuerfa iudicantur diuerfarü
ollarumincendiainfernalia. Vnde ipfainferniinferioris
refpiracula, qnibusad nosvfq^ infernales flammasperue-
niunt,non incogrueinfcrnus fuperior dici poflunt, & eo-
demigne tamilli qui funt in inferno inferioti, qua etiam
qui funt in inferno fuperiori cruciantur.Fortius tamen illi
vidcnturinccndioconcremari, qui recluduntur in for-
naceinteriori, vbi ipfa flammarum creduntur validius regnareincendia.
funtetiammyfteriacoeleftianonperfomnium , fèdvigi-
landoprælibare. Item idem. Soletplerumque continge-
re,vt egreflura anima, eos etiam recognofcat ,cum quibus
pro æqualitate culparum, vel etiam præmiorum in vnaeft
manfionedeputanda.Item idem.Dum adhuc lai eus viue-
rem,atque in domo mea, quæ mihi in bac vrbe ex iure pa-
Superioresinferniollç,quçinferiorisfunt
tris obuenerat, manerem, de quibufdam vicinis meis me
refpiracula,dicuntur portas inferi,de quibus videtur dice-
contigit agnouiflè.Quædam namque iuxta me vidua Gab-
re Ezechias: Ego dixi in dimidio dierummeorumjradam adpor-
la dicebatur. Hase Eumorphium nomine iuuenem filium
tasinferi. Non quod animas iuftorum anteaduentum Domini
habebat, à quo non longe quidam Stephanns (quialio
illis in ollis retruderetur inferni,fed quod in illorum
nomine Optio d ï eft) habitabat,fedidem Eümorphius
confinibus elfe Abrahæ finus çreditur, vbitunciufti deti-
ad extrema vitas veniens vocauit puerum foum,eique prç-
nebantur,&purgatorius ignis,à quo petit Ecclefia animas
cepit dicens : Vade citius 8c die Stephano Optioni, vt
fidelium erui,dicens.iporr<t infm,erueI>omm animas eorum.
concitus veni aft, quia ecce nauis parata eft,vt ad Siciliä du-
Videtur B.Gregorius innuere manifefte quod olla Vulca.
ci debeamus. Cu'mq; hunc'puer infanire crederet, & obe-
ni,quæininfula, quasdiciturL.iparis, perpétuas euomit
dire recufaretjccepit file vehementer innuere dicens : Vade
flammas, fit vnumdemfernitelpiraculiscum dicit.
&nunciailli,quod dico,quia non infanio.EgrefTus eft ! — Gregorius ö------ Iulianus huius Roman* Ecclefiae, cuiDeo
f
puer,vt ad Stephanum pergeret. Cumquein medium iter au&ore deferuio, fecundus defenfor.qui antefere lepi
vèniflet, & quidam alius obuiusfa&useft, quihunc annosdefun&useft, adhuc inmonafteriopofitusadme
requifiuitdicens,quo vadis?cuiillerefpondit:AdStepha- crebroveniebat , mecumque colloquide animas vtiiitate
num Optionem à domino meö miflus fum. Adquemille confueuerat. Hicitaq; mihi quadam die narrauit, dicens;
protinusdixit.-abeovenio, fed ante mehachora defun- J TheodoriciRegistemporibus,pater foceumeimSicijam
ftuseft. Reuerfusveroeftpuerad Eumorphiüdominum | exa&ionen? canonisegerat, atque iam ad Italiamredibat.
fiium, fedeum iam mortuum inuenit. Sicq; fa&urn eft,vt j Cuius nauis appulfa eft ad infulam quçLiparisappcllatur,
dum alter obuiamvenit,&ex medio itinere puer reuerfos j Scquiaillic quidam folitarius magnae virtutis habitabat,
eft,vt exmenfurafpatijpotuilTeccolligi, quodvnomo- I dumnautanauisarmamétarepararet,vifumeftprædidto
mentovtriquefuerantvocati. | patrifocorimeiadeundemvirumpeipergere,fequeeius
Petrus. Terribile eftvalde quod dicis, (cdquasfo te,cur orationibus commendare.QuosvnDomini cum vidiiiet,
egredienti animas nauis apparuit, velcurfeduciadSici- j eisisinteraliacolloquens,dixit:fciatis:RexTheodoricus
liam moriturus prædixit? | mortuus eft,cuiilliprotinusrefponderüt.Abfit.Noseum
Gregorius. Anima vehiculo non eget, fed minim non viuentemdimifiraus,& nihil taie de eo ad nos nunc vfque
eft fi adhuc homini in corpore pofito illud apparuit quod perlatumeft. Quibus Dei famulus addidit, dicens; etiam
per corpus afliiçueratvidere,vt per hoc dareturintelligi, mortuus eft. Namhefternodie hora nonainterloannem
quo eius anima fpiritaliter duci potuiflet.Quod vero fe ad Papam & Symmachum Patricium difcin«äus,atq-, dilcal-
Siciliä duci teftatus eft, quidfentirialiud poteft,nifi quod ciatus, & vindfcis manibus deduäus in hac yicina VulcMii
prae casteris locis, in eius terras infuliseru&ante ignetör- ; olla ia&atus eft Quod illiaudientes foliciti conlcripfe-
mentorumollæpatuerunt? Quæ (vt folentnarrate,qui runt diem atque in Italiam rcuerfi eo dieTheodoricum
nouerunt)laxatis quotidie * ignibus excrefcunt,vt mundi Regem inuenerunt fuifle mortuum,quo de eiusexitu atq;
termine propinquante , quanto certum eft illucamplius I fupplicioDeifamulo fuerat oftenfum. Et quia Ioannem
exurendoscolligi,tanto& eademtörmentorumlocafvi- Papamaffligendoincuftodiapccidit,Symmachum quo-
deantur^aperiri. QupdomnipotensDeusadcotreptio- ” " c — v.ku.n.P » #».m «on^m
riem viuentium in hoc mundo voluitoftendi, vt mentes
infidelium, quæinfernitormeta elfe non credunt,tormê-
torumloca videant, quasaudita credere recufant. Quod
vero fiueeleäi fiue reprobi, quorum communis caula in
opere fuerit ad ioca etiam communia deduGuntur,verita-
tis nobis verba fatisfacerér, etiamfi exempla dee(Ten t. Ipfe
quippe propter eleäosin Euägelio dicit.-I» domopatris met
manfiones mult afunt. Si cnim difpar retributio in ilia beati-(
tudineaeternanon efiet, vnapotiusmanfio, quam multas
eflent. Mnltasergo manfiones funt, in quibus & diftifi&i
bonorum ordines, propter meritorura confortium com-
ra uniteriastantur, & camen vnum denarium omnes laboautinquirere.
JjSe.38.10.
G
4.DÂ1/.C.30
que Patricium ferro trücidauit, ab illis fe iufte in ignem
mirti apparuit, quos in hac vita iniufteiudicauit.Eft etiam
in Sicilia mons ethna,qui cominus flammis asftuare cerni-
tur,quifere pernoucm miliaria aliquando. teroporib’ m-
terpofitis igneo flumine vfqj ad mare ebullire videtur. Eft
etiam in Apulialocus, quivulgariter mos Barbarus did-
tur, vbifpititusmalignifuaoperaignis tormento faspius
manifeftant.Sunt&alialocatormentorumperplura,fic-
kut feire polfunt ,qui, vt ea oculis corporis videantin prsefenti
dare voluerint itineri operam eflicacem, quas ab ipfö
puteoinfernali furgentibus flammis continuis creduntur
accipere contra impiosquotidieincrementa.Vtquiaudi-'
ta non credpnt neciplapertimefcunt, ea poftmortq cor-
LtberPrimm.
nöris perpetuo iuftcfoftnieant i, velinuiti: ttjimtmiomo
L -r;. . in miibus Dommt multa funt manfiones, inquibusi iuufftti i( fèeccuunndduumm m mee -
ritotum diuerfitatem jeternæ rétributions fub eadem te^
licitatepercipiant premia :ita omnes iniquifub vnoigne
infernali in multis ,calamitatibus-diuerfis crueienturtot-
meritis.Cum autem infer num inferiorem fub terra efle di-
cimus, nonabrs fe y idèptur moûeri aliqui, eo quod in feri-
pturi sPatru mi nue niant ‘quodjfiinfernus fuperiprfuper
terram., ideo quia fuperiorflicitur. Ad quod poteft breui-
terrefponderiquod^diciturfuperior, habito refpe&uad
inferiorem , licet vterque in vifeeribus terras eflè credatur.
Dicit'urinfernusfuperior eflè fuperterram, eo quod ora
lelpiraculorum eius fintin eminentiori fupcrficie terras &
ignisinde exiensappareat fuper terram,ita vt vfque.ad nubesfe
nonnunquam effcrantflammçeiusî&ytveradenominationedicaturinfernus,
hoe eft inftrius,in terrç vifeeribus
continetur. Cum etiam legitur animas iuftorum vl-
qne ad paflionem Domini in inferno fuiffe, non eft iptelligendum,
eos tunc flammis infernalibuscruciari,qùiin
loco coniolationisdegebant .tefte Abraham,qui de Lazaro,
fuperbadiuitiloquitur,dicens:Hic««wao»fo/4r«r5f«vero
cruciaris. Hie locus dicitur Sinus Abraha, quia Patribus in
limbo fertur eflè inferni, vbi deferuntur animas pueroru
qui minime baptifmi font gratiam côfecuti, & nullum co-
miferunt aéfcuale peccatum, qui nullam fentiunt pçenam,
exceptoquod.carentvifione Dei,& dolept deeflefocietatem
Sanctorum, ad quam perbaptifmum potuerantper-
uenire.Gaudinmineftilliscontinuum,eoquodeuaferunt
lupplicia impiorum,quibus illos cetnunt quotidie crucia-
ri.Quod dicitur finus Abrahæ, Iiaac & lacob,confolatio-
nisdiftimftionem eorum,qui funtin loco,notare videtur,
vt plus puer catechizatus confoiationispercipiat, puero
noacatechizato: Et rurfus puer, qui fi viueret,erat a paré-
. tibusbaptizanduspluscpnlpleturillo, quifidiuviueret,
i forfitan nunquam ad baptifmi gratiam conuolaret.
. C a - p. X X I .
Contra illos qui dicuntSanftosnuüos modo hominum cogitations
;. inteiligcre ; vel damones hominibus nihil ntali fuggerere,
vel hominum cogitationespercipere. .
a Regorius.Quadam die cum venerabilisPaterBene-
diéf us vefpertina hora iam corporis alimenta perci-
| peret, eius monachus, cuiufdam defenforis filius fuerat,
i qui ei ante menfamlucernatenebat,cu virDeiederet.Ipfe
: autem cumluccrnæminifterioadftaret,coepit perfoper-
biàs fpiritum in mente fua tacitus yoluere,& per cogitatio-r
nem dieere. Quis eft hie, cuiego manducanti,adfifto,lu-
I cernamterieojferuitiumimpendo? Qui fnmego, vtifti
j feruiam? Adquem virDei ftatim conuerfos venementet
I cum Ccepit increpare dicens,Signa cor tuumfrater.QddeA,
I quod locpiensljignacortuitm. Vocatifque fratribus, ftatim
præcepit,eilucernam de manibus tolli,ipfom vero iuffit a
minifterio recedere,& fibi hora eadem quietüfedere.Qui
requifitus à fratribus, quid habuerit in corde, per ordi-
nem enarrauit, quanto iuperbiç fpirituintumueratsScquç
contra virum Dei verba per cogitationem tacitus dicebat.
Tunc liquido omnibus patuit, quodvenerabili jBenedi-
£to latere nihil poflèt, in cuius aurem etiam cogitationis
verba fonuiflènt. Manifefte ex his præmiflis colligitur,
Sandorum fpiritus etiam pcculta quasdam cogitationum
agnofeere , cum beatiffimus patet Benediftus adhuc in
lecorruptibiliconftitutusjtitubantisfratris cogitatio-
cognouit. Vnde dicit beatus Doâor fplendprpræla-
torum Ifidorus. San£ti qui reuelata facie dominum con-
templantur,& omnia in ipfo tantovetius,quatofubtilius
& fan£lius intuentur,etiam eos quasdam humanarum cogitationum
fecreta non latent, quarum iudieesinextre-
mo examine cum domino font futuri.Tergamus ergoTordes
malarum cpgitationum à cordibus noftris, ne ante o-
culosmaieftatisdiuinæôc omnium Sanctorum eius quotidie
fordidi reputemur, & abeorum munditia poft dif-
folutionem carnis merito repellamur,neue cum fordidis
lpiritibus infernalibus fordibus perpetuo inuoluamur.
lib.}.Dial.
9.&to.
Audiamus pijflimum Dominum per Kàiam clamante atque
dicentem : Lauamini, mundi efloteyauferte malum cogita-,
tionum veßrarum aboculis meis. Quod etiam diabolihu.ma-
nis cogitation ib us iemper infiftant & infidie tur operibus,
teftatur B.Gregpr.Malign9 fpiritus cogitationi,locut ioni,
atq; operi noftrofemperinnftit, fifortaflèquidinueniat,
vnde apud examen æterniiudicis accufatorexiftat.Vis et-
enim nolle quomodoaddecipiendum femperinfiftat?
Gregorius»Quidam qui nunc nobifeu font,rem,quam
narro,teftantur, quodvitævenerabilisStephanus nomine,
Valeriç prouinciæ presbyter fuit huius noftriBonifacij
Diaconi,atq; difpenfatoris Ecclefiæagnatione proximus.
Qui quadam die de itinere domum reuerfos macipio foo
negligenter loquens præcepit diccs:V eni Diab ole. difcal-
da me. Ad cuius vocem mox cceperunt fe caligarum cor-
rigiæ in fumma velôcitate difloluere, vt aperte Conftaret,
quod ei ipfe,qui nominatus fuerat ad extrahendas cal igas
Diabolus obediflet. Quod mox vt presbyter vidit, vehementer,
magnifque vpcibusclamareccepit.Reccdernifer,
recede : Non enim t/bi, fed mancipio meo locutus firm.
Ad cuius vocem protinus ita vt-inuentæ funt, magna iam
ex parte diflblutæ corrigiæ remanfèrunt. Qua in rcc,ol-
ligi poteft quam antiquus hoftis, qui tarn prasfto eftfa-
6tis corporalibus,nin:iis infidiis cogitatio nib us nSftrisin-*
fiftat.
Petrus. La&oriofom valde, atque terribile eft, contra
inimiciinfidiasfemperintendere, & continue,& quafiin
acie ftare. Gregorius. Laboriofom non eft, fi cuftodiam
noftram non nobis,fedgràtiæfupernætribuimus: Itata-
men vt&ipfi quantum poffimus fob proteâione vigile-
mus.Si autem antiquus hoftis à mente coeperit expelli, ex
diuinalargitateplerumqueagitur, vt non folumiam ti-
meri non debeat, fedipfeetiam bene viuentium virtute
terreapir. Refiftendum eft audafter tarn inimiciflimo ini-
mico,& totis viribus deeertandum de palmayiôtoriæ obtinenda.
QuiavtaitB.HieronymuSjDebiliseftipfehoftis,
& non poteft vincère nifi volentcm.
Quo^Cogitationes prauas hominum ,non folum Dia-
bolum feire, verum etiamfeminare teftatur Ifidorus , dicens:
Argumenta machinationum, malarumq; cogitatio-
G
Dejumbonol.}.
numfemina,quç cordibus hominum Diabolus fondit,ita
fæpe vndiquè captam implicant mentem, vt ex quacunq;
pärteeuadere quifque tentauerit fine perieuloexirenon
poffit. Veluti fi iures hocfacere, quod fi feceris, pecces;ft
non feceris, reus & periurus fis. In tanto enirti maß diferi-
mine, vt euadendi aditus pateat, minora potius eligenqa
funt,vt maiora yitétur. Diabolus,qn decipere quemquam
quærit, prius naturam vniuscuiufque intendit;&indefe
applicatjvnde aptum hominem ad peccandum afpexit.Ex
ea parte Diabolus omnestentat, qua eos per excrefcetem
humoremfaçileinclinari advitia confpicit,vt fecundum
humoris confperfionem adhibeat&tentationem : Lege
Balaam, quiin figura Diaboli, contrapopulum Dei ex ea
parte præcepit pernitiofos prætendèrela<^ièos , ex qua
fenfiteosfacilius eflè lapforos. Aliud eft intrarein mentem
cuihfque Diabolum, aliud vero inhabitare. Nam 8c
in cordibus faniftorum ingreditur »dummalas fuggcftio-
nes infinuat: fed non habitat in eis,quia in fuo corpore no
eostranfducit: Qui veroincorporeeiusfunt,ipfos|nhabitat,
quiaipfi font templum eius. Etfifubrepatmentibus
eledtorum Diabolus, non autem in eis requiefeitficut in
cordibusreproborum.Nam calore fideiMox exeitatur vt
exeat ab eleâis. Verba Diaboli eiusoccultæinfoirationes
font* quibus corda hominum alloquens occttltisvritcupiditatibus.
Diabolusnoneftimmiflbr,fedincentorpotius
vitiorum. Neque enim alibi concupifcentiæ fofoentâ
fuccendit , nifi vbi prius prauæ cogitationis deleftationes
afpexerit. Quas fid nobis fpernimus, fine dubio ille con-
fufusabfeedit. . .,
Item idem. Quando nouialiquid cogitatiombus no-
ftris eroergit* fubtfli diferetione penfandum cft,y trum ex
gratia diuina,fiue ex proprio motu,vel ex fogg_eftione ipi-
ritus immundi proueniat. Nam plerumq; trasßgurat je Angelus
S atanain Angelum lucis, vt bonum foggerât cogitare,
vt à potioribono auellat. Cogitationibus fe ingerit ho-
^ 1 ■ ' minum
e$.