D
* forte *£
dientiam, quàm nec tardam vlilt elle nec tepidam , non
triftem nec murmurante m , nonininiuriis vel conttàriis
la{Teflèntém,ncC antemortem deficientem. Aliane erit ilia
fecundum régulant fanftiA ûguftini? Aliane erit vel ilia,
quam Clericus Epifcopo, EpifcopusAcchiepifcopo, Ar
chiepifcopusEpifcopom debctEpifcopo? Illane aut tarda
poteft efle vel tepida,aut triftis» autmurmurans,autin initiais
contrarijfue laffélTens. autante mortem deficiensî
Inquibus ergo iftarum profeflionum conftat diuerfitas?
An forte obedientia fecundum regulam eft, ipfius regulæ
præceptis fubdi , quibusaliarum règularum profe flores
non funt obnoxij?
Quæ funt igiturifta p weccptaîSi ea quæ de charitate,de
humilitate,depatientia , cæterifqùe virtucibus diflerit;
quis non dicoCanonicus, fedetiàmChriftianushispræ-
ceptis non eft obnoxiusîAnaliam charitatem in fua regu^
la Bencdiftus.aliamin fnacommendat Auguftinus f An
nonpbtiUSvterqueillam , quam commendat in lege Sc
euangelioChriftus ? Qnoddecæterisvirtutibusfimiliter
quæri poteft. Quis enim fani capitis ad virtutes cohortâs,
fua hæc,& non potiusChrifti dicat efle præcepta ? Quæ
ergo erit in diuerfis regulis præceptorum diuerfitas ? Profeet
o lie vefcijfic indui,fîc legere,lie pfallere, fie corripere
& corripi,& cæterahuiufmodi, quæin diuerfis regulis di-
uerfainueniuntur. QnæidcircovelAuguftini,velBafilij,
vel Benedifti Ipecialitcrdicuntur , quia non euangelica
auftoritate Chriftianis omnibus imponuntur,lèd propo
nuntur , ipfisautem règularum profefloribus non iam
propon un t ur,fed e tiam imponun tur. Aut fi ifta non funt,
quæ funtîProfefto quicquidin fuis regulis de Charitate,
de Humilicate , cæterifqùe virtutibus ponùnt, non hoc
quafi fua , fed qhafi Dominica præcepta commendant;
nec ad ea,qua(i ad fua,quis enim illis crederet, fed quafi
ad Chriftipræcepta, non folum monachos,fed quoslibet
Chriftianosinuitant. Siergo obedientia fe.cundum regulam
fanfti Benedifti eft ,uipfiusregulæpræceptis obedire.
ipfius aUtem præcepta regulæ, in his quæTupra comme-
morauimus confiant , cum ilia quam profitemur obedientia
, monafticæ fit profeflionis fubftantia,quomo-
do fubftantiam monafticç profeflionis feruat,qufilla non
Üèruari
Sed dieet forta(le,quod vtique dici debet, etiam priora
ilia duo nos fecundum regulam profiteri , affirmctque
quod non inloci Habilitate, vel obedientia , quæmona-
chis,Clericis,Canonicis, Epilcopis eædem iniunguntur,
règularum conftet ifta diuerfitas , fed in morum tantum
conuerfion&Nam de loci Habilitate nonne omnibus vrià
incumbit neccflicasïne videlicet fine eius, quifibipræéft
confenlu, temeraria præfumptione locum mutet« Porro
fi morum conuerfio non fecundum regulam,fed firoplici-
ter fine determinatione profitemur; hoc & h i, quiinEè-
clefia dicuntur poeni tentes , hoc ad coniugi j portum de
fornicationis naufragio fugientes.Quis enim horum non
profitetufmorum conuerfionem ? Reftat ergo inquirers,
quæ fit lecundum regulam fanfti Benedifti morum con-
ucrfioïSiautem h;cad virtutes confugimus, vt verbi gratia,
qui haften us fùperbus, deinceps humilis ; qui hafte-
nusiràcundus,deincepslenisinueniatur ; dicimus profe-
fto quia hæc morum conuerfio , non * tantum ex régula
fanfti Benediftimonachis , quam ex Euangelio
omnibus indicitur Chriftianis. Proinde vt inter con-
uerfiones morum quæ fecundum régulasdiuerfas, diuer-
fæprpficentur,aliquainueniaturdiuerfitas , noneftquo
fugiamusnifi ad ilia , quæ Ibla in diuerfis regulis diuer-
ia conftituun tu r , de quibus iam fatis diftum eft. Quo-
modo ergo profeifionem iuam feruat,qui ifta non fer-
uat?
Sed dieet aliquis,Si ergo quis fuperbus,contumax, impatiens
fucrit,omnia tarnen ilia, quæ lupra commemora-
ta funt,feruauerit,regulam fanfti Benediftiferuare dicen-
duseftîConftanterdico , quia fi quælibct ifta contra Dei
regulam monachuscommiîêrit, fi fecundum modum in
régula præfcriptum ifta correxerit, profeflionis fuæ reus
non erit. Séd quid fi quis regulam lànfti Benedifti,quafi -
quoddam inftrumentuminteUigat, quovitiafacilius'refecentttr,
præceptà euangelica folliçitiüs implearittir; pof’
feque contingere vt optimb hoc inftrumento’abutens
quis,non eo Vitia fua rcfecèt,nec virtutes adquirat i ideo-
que in fui perniciemregulam quidem habeat, Chrifti tarnen
præcepta non impleat. Nonne ipfebeatus Benedi-
ftus hocipluminfinuat?Conftituendaeft (inquitjà nobis
dominicifchola feruitij.in qua nihil afperum, nihil graue
nosinftituturos fperamus.Quod & fi quid diftriftius?Hic
primumquæroquæfit diftriftio , quam ne incipientes
formident hortatur î Profeftoin haediftriftione inftitu-
tionem fiiam efiè confirmât. Si patientia, fi humilitas,fi
cæterævirtutes cogitentur, hæccine fe ihftituturum quafi
n oui aliquid diceret 5 Profèftononeft quo fugiamusnifi
adilla,quæiplènouainftitbitinon le x , aut prop heta, aut
ipfe Chriftus præcèpit. His nimirum,incipientibus non
modica videtur inefle diftriftio, confiderantibus cibi po-
tufque paruam,vilemque quan tiratem, veftium afperita-
tem,ieiuniorumacvigiliarumaffliftionem , quotidiani
operis contritioncm,& eætera talia, quæ in ipfa regulaab
eo inftituta inueniuntur.
Si qüis autem regulam in folis his conftare non acquie-
ueritjfaltem concédât,quod non nifiobftmaciapertinaci
negatur , profeflionem noftram & regulam in vtrifque,
virtutibus fcilicet obferuantiilque conftare,ac proinde v-
traque à nobis necefiario leruanda non neget. Quan-
quam ipfe regulæ in ftituror in iliis verbis, quæ confidcra-
re cæpimus,aliud probate videtut. Quod & fi quid ( in-
quit)diftriftius diftanteæquitatis ratione, proprercufto-
diam charitatis, & emendationemvitiorum procefferitj
Rogo quid tenebras in luce quærimus ? quid nodum in
cirpo?quidinmeridie,quafiinnofte palpamus ? Nonne
in omni mftitutione aliud eft ipfa inftitutio , aliud caufa
inftitutionis? Nonne ipfe hicmanifcftillime inter inftitu-
tionem jcaufamque inftitutionisdiuifit ? Nonne hicctt-
ftodiam charitatis,ac vitiorum emendationem, fuæ inftitutionis
caufam teftatur ? Sed eccealius è laterefurgens,
Quid mihi de régula obiieis i Habe charitate &facquic-
quid vis. Ergo manducemus & bibamus , non quia eras
moriemur,fed quia charitate pleni fumus. Charitate,rogo,
an vanitate?Quid ergo,inqu is? Qui charitatem habet,
regulam non impletîQuam multi Canonici fanfti, (acer-
dotes fanfti,epi fcopi lanfti, fed Sc coniugari fanfti charitatem
fe habere ^èntiùnt, qui tarnen femonachorum regulam,
& profeflionem nec promififte , neeferuarenon
nefeiunt ? Si autem de ipfius regulæ profefioribus dicitur,
verum dicitur,fi tarnen intelligatur quod dicitur.
Quidigitur(mquis)rae ad illaafpera regulæ auftorita-
tecorapellisîlmoû charitatem habes , noncftneceflevt
compel laris reddere vota tua, quæ diftinxerunc labia rua.
Quodfieaquævouiftiinfifriptioneinterpofita , Deo ÔC
fanftisin teftimonium vocatis,reddere contemnis , pro-
fefto charitatem non habere conuinceris. Qupmodoc-
nim cum diligis quem irrides ? Vt fi aliter (inquit jfecerit,
videlicet quam promifit,à Deo le damn an dum feiat, que
irridet. Qqidigiturîdifpenfationes,quæin ipfa régulai
patribus faftæfunt velfiunt.damnamus? Imo hinc casra-
tionabiliter fieri pofiè,quod de hominis,non de Dei ptæ-
ceptisfiunt,aftruimùs. Non enim dediuinispræceptis
aut mutare aliquid,aut minuere vlli hominum fas eft.H oc
lane prouidendum eft, vtipfamutatio vclvariatio,difpc-
fatiofit,nonomnimodadeftruftio. Cum enim euftodia
charitatis,vitiorum eroendatio, ipfius inftitutionis caulà
fitjficprofeftoipla difpenfatio rationabilis eric, ficaufx
huicdifpcnfatio ipfaprofecerit. Si autemdifpenfationc,
magis quam inftitutione, nutriunturvitia,charitas
> violatur; fi forte non damnolà, certe pericu-
lofaipfa difpenfatio compro-
batur.
C a p .
■Comptndii
SAp. 46.
Comptndii
■ dtp. 41.
Comptndii
«A 4 J.
C à i ». X X X V I .
item modus in or Une voluntario feruandm
deferibitur.
ERgo qui ordîne voluntario ad culmen perfeftionis
afpirat, primo charitatem, qua Deo maxime propin-
quamus.imo qua Deo inhæremus, ei que coriformamur,
in quacocius perfeftionis plenirudo confiftit, quafi defti-
natum finem,quo totum curfum fuum dirigat,indefincn-
ter afpiciat ; deinde via,quam ei voti,vel profeflionis fuæ
norpia præfcribit, ad eius plenicudineminfarigabilifpiri-
tus alacritate contendat. Huic itaque fini militet abfti-
nentia, famulenturvigiliæ,inuigiletleftio, quotidianus
laborinfudet. Quod fi aliqùo horum charitas,cuius cau-
fa inftituta fuit, violaricognofcitur, tunedemum ei, cui
difpenfatio crédita eft, incumbitneceflitas, vt fie omnia
temperet ac difponac, quatenus non horum caufa charitas
delèratur, fed eius fruftus in omnibus requiratur : nec
fie tamen vt aliqua eorum, quæ inftituta lunt, prætcrmit-
tant u r,aut certa tempora certis quibufque exercitiis attri-
buta confundantur, ni fi extrema cogar neceflitas i alio-
quinnon erit difpenfatio (eddeftruftio^led vt certis tem-
poribus certa exercitia, procuiufquequalitateac mentis
ftatù modificenrur. Hoc eft quod ipfe fanftus , cum de
opéré manuum legem poneret,Skinquit, omnia temperet
at que dijponat, quatenus anima faluentur, & quodfaciuntfra-
tres, abfque murmuratione faciant. Et alias} Omnia tamen
menfuratefiantpropterpujillanimes. Numquid d ix it, hoc
aut illud prætermittatur prop ter pufillammes. lmo & in-
firmit,iac[mtt&delicatistalisarsiniungatur, vtnec otiofiftnt,
nec violentia laborisoppnmantur. Ergo & infirmi & delicati
operentur, fed eorum opus fie temperetUE, vt non oppri-
mantur. Quem rogo de opéré abfoiuir, ad quod etiam
infirmos& delicatos compellit ? '
Hune lane m odum, in ipfîs exercitiis, quemlibet feruare
vtile eft, q uatenus fie fe in vno habeat, vt in cæteris
non deficiat, illud tamen in quo le magis proficere fen tit,
maioriferuoreexerceat. Habeoadmanumdehacre eu-
iufdam verba fapientis, & congruentius arbitrer quæ prç
fto funt inferere, quam de eadem fententia noua verba
cômponere. Meditatio finquit) inmoribus primocon-
fiderat quæ débita funt, fiue ex præcepto, fiue ex voto, &
,ea primhm agendaiudicat,quæ fie fafta habent meritum/
vtnonfaftagenerentreatum. Hæc ergo primumfacien-
da funt, quæ fine culpa dimitti non poflimt. Poll: hæc fi
quid voluntaria exercitatione fuperadditur. ficfacien-
dum«ft,vtdebirumnon impediatur. Alii volunt quod
non debent,quinon valent id quod debentj alii etu valent
quod debent, voluntaria impedimenta adducunt,
yolendo quodnon dcbent.Item duo malainbonaaftio-
ric præcipue cauenda funt, aftliftio fcilicet, & occupatio.
Per aflliftionem dulcedo mentis amaricatur,per occupa-
rionem tranquillitas diflipatur. Affliftio eft, quando pro
his quæ non valet, perimpatientiam vritur; occupacio,
quando in his quæ valetagendis,perintcmpcrantiam agi-
tatur. Neigiturmalèamaticetui animus, fuamimpofli-
bilitatem patienter llîftineat j ne autem male occupetur,
polfibilitatem fuam extra menfuram fuam non exten-
qat.
C a p . X X X V I I .
QtÿdbomoJibi, quidproximo debeatoftenditur, & vtrumfepro-
ximo} anproximumjibipraferre debeat,
declaratur.
HÆ c de modo, in fingulis feruando gradibus, di-
ftafint j quo ad eum,’ quem fumme diligendum
cernimusjcontendentes, &animæfaluticonfulimus, &
çorpori débita naturæ concedimus. Quoniam autem
proximumæquevtipfiànobisdiligi, diuinatraditaufto-1
riras, primoneceflceft, vt cui quft brdo conueniat, iri-
telligentiam noftram non lateat : Deinde lummopere
elaborandum, ne quis in quolibet ordinef prælcriptum
viuendi modum excedat. Sed quia quofdam præefle,
quofdamfubelle, quofdamcoeflemanifeftumeft, cura
d quolibet horum légitima menfura tranfgreditur, débet
quidem inferior fuperiori luggerere, par parem corripere,
fuperiorinferi6remetiam,fiutneceflè, compellere. Iplà
fane fuggeftio,fiue correptio, fiue corn pu lfio, lecundum
quali tare m fingulorum temperetur, vt & in fuggeftione
iubieftio, & in correptionedileftio, &incompulfione
fentiatur compaflio.Qui in mfèriori ordîne legitime ob-
uerfatur, vtaîftpenoraconlcendatmoneripoteft, Co-
gi autem non poteft: Quiluperiori luafefponte fubmi-
fit, lecundum profeflionis fuæ modum traftari deb et, ad
arftibravetocompelli, eis inconfulta voluntate, non
deber j
Itafanefitdeproxiroidiléftiotiefoliicitus,quemde- ComPm^A
bet diligereficutfeipfum,ne modum dileftionis excedat, ,c**' 44‘ 1
qua diligercdebe.tleipfum, quod tune fit, cumiplè ne- j p
gligitur.quem diligeredebetfuprafeipfum.Neque enim 1
audiendifunt, qui lie arbitranturaccipienduto quoddi- •
citur, Diligesproximum tuumJicutteipjhm, vt vnumquem- Matl
libetdiligeredebeattanquam feipfum, duos autem aut 'l l *
plûtes fupralèipfum,ideoque'magisfuam, quam aliotum I
debeat velle perdirionem. Sed quam dabit homo commuta- !
tionemproanimafuaï Qutdprodefleijiluireturvrituerfum mun- Mat.iè.tô,
dum, etiam adfalutem, anima autemfua detrimentumpatiatur ?
Animaduertcndum quoque eft, quia quicquid præmilfil
ratione fràternæ dileftiobi adiieitur, totum profeftodi-
uinæ dileftioni lubtrahitur. Cum enim lecundum modum
qùo Deum diligir, lui dileftio metiatur, tune folum
minus diligitièipfum, quando minus diligitDcum Porro
feiplum qui diligit, cuiusperditioninon parcit? Quo-
modo ergo alium diliget fîcut feipfum,qui non diligit nec
feipfum? Nam&Apoftoluscumait, Optabamaliquando
anathema ejfe à Chrifto projratribys mets fecundum carnem , vt
epspropolirà mirabili charitate luatraheret adlàlutem,
affeftum quidem prodidit, eonfilium non expreflit. At
quam diuerfa in vna mente fuggçrant affeftus & ratio,fu-
perius latis oftendimus. Vnde Apoftolus cum diceret,
Optabam anathema ejfed Chriftoprofratribus, vetum quidem
dixit, quiaaffeftumV quem lentiébat, expreflit. Qui fi
pofteadixiflètjMallèm totum mundum perire,quam-me
folum àChrifto feparari,verum nihilominus dixifletjquia
rationiseonfilium prodidiftet. Nam 6c ipfe Saluator ex
affeftu, quonemo vnquam carnem fuam odiohabuitV
quem à nobis & pro nobis volun tarie fufcepit,vt tranfiret
hota pafllonis optauit ; fed,ex confilio rationis ipfe ne
tranfiret eflecit.
Sed &fcripturaconfuItenon ait, Dïligesproximumtu-
um quantum tcipfum,ledfeutteipfum, modum ergo dili—
gendipræfcripfit: non quancitatem indixit. Sic autem
ma fibi exhibeatur dileftio, vt primo animæ fuæ, quæ potior
lui pars eft confulatad falutem, deinde corpori ad ne-
ceflîtatem. Quod fi aliquando incumbat necelfitasalte-
rum contemnendi, etiam corporis patiatur interitum,
dum tamen animæ non fuftineat detri ttientiim. Nec hoc
eft corpus ©dire, fed animam corpori in dileftionepræ-
ferre. Ab hac ergo fuidiléftionenunquam recédât » fed
ipfa con ftanter & perlèüeranter retenta, ad confulendum
proximofecurus accedat. Modum autem confulèridi,ex
liqùalibiconfulit, régula accipiat. Agat ergo cum promo
quantum poteft, vt&làluüs corpore, &fimus fit
mente. Namfialterumhorum negligit, profeftoproxi-*
mura, qui exvtroque conftat, non diligit. Siverotalis
fuerit proximus, qui fine quodam corporis derrimento
ad làlutem animæ non accedat; cum quadam compaflio-'
ne ac cordis contritione, carnis eius patiatur interitum^vt
fpirituslàluusfitin die Domini. Nulla lane ratione vel i,Cor.$. j.
præcepto compellitur, fuæ animæ perditione, animæ
fràternæ comparare làlutem; nec fui corporis interim,
fraterni corporis interirum propullàrc. Nam quod
præcipitur animas pro fratribus ponerc, âd vitæ con-
temptum,non ad animæ pertiitet detrimentum.Sic enim
L 4 non