in principio incaute farailiaritatis,occultât laqueos tenta-
tionis carnalis , rcputans quoddefifterenta mutua dile-
flione,fi fentirent inde ftimulos peccati , donee per longa
familiaritatem, & incautam fecuritatém affeéfcus amböEÖ
ita conflati &conglutinati fuerint inamore. Qui etiam fi
lentian t,non refilire, nec ab inuicem poflunt feparari, viribus
(piritualibus ita debilitatisin eis, quod neuter illö-
rutn vellet fibimet vini facere tantatn, vt euellat (e de la-
queo,immo timeat altëruni in tantum eontriftare, quptl
etiam teputatfe perfidiim, fideierateum , &ficcaptus
confentic alterius voluntati,& ptopriæ infirmitati in o m-
ne peccatum.Sic Samlon fortiffimus,qui multas fæpe hö-
ftium acies ftrauerac , &aliquotie$devinculiseruperat,
confidens de viribus fuisliquefadus eft amore Dalilç,defe
a t anima eius,ßc ad mortem vfque laflataeft, dum nullam
daret ei requiem, quo vique plane cor eius fibi expo-
fuit,& hoftibus aditum fic aperuit captiuandi fe, 8c ligan-
di,& cæcandi,&in carcere moleftandi,& ludum de feho-
ftibusexhibendi. Haecautem omnia fadfca funt in figura-
noftri,& feripta ad correptionem noftram.Secundum eft,
vitare focietatem & contübernium luxurioforum, ne eo-
rum exemplo ad fimilia pertrahamur. Prouer. Qui fe iun-
git fornicarijs, erit nequam. Item : Amicus ftultorum effi-
cietur fimilis,proni enim funt fenfus hominis,& cogitatio
in malum,& ideo fariliustrahitur aliorum exemplo ad il-
liid quod appétit eius fenfus carnalis, dum non erubeleit
vitiofus videri, Habens fecum focios miferiæ fuæ,quorùm
non folum exemplis,fedetiam perfuafionibus, 8c irrifio-
nibus trahitur ad peccatum. Et laudatur peccator in defi-
derijs animæ luæ.Ec hçc'eft iam quafi precipua cau(a,qua-
re ita multiplicata funt mala inEcclefia,&in religione ftu-
d ia fpiri tualia defecerunt,& ad exteriora ftudia 8C negotiâ
plurimumdefluxerunt, fcilicetmala conformitas, dum
q ail ib et vult alios imitari, G ue.quia aliud ne(cit,qua quod
videtinalijs, fiuenonaudetaliterviuere, quamillicum
quibusverfatur,exmalopudore, tiniensalijs videri diflij
inilis, fiue etiam quod proprius tepor, 8c carnalis libertas
gaudetfe.habereoccafionemj&quandam excufationem
apud homines agédum quodlibet,etiam fi non licet. Pia.
Omncsdeclinauerunt, fimul inutiles fàfti funt , non eft
qui faciat bonum,nön eft vfque ad vnUm,fcilicet ad eum,
qui multitudine poftpofitaftudetvni Deofuo plaeere &
feruire,vnam pete ns à Domino, 8c hàncrequirens, vt inhabité!
in domo Domini mente & conformitatevitæ,q>
folum eft neceftarium. Vnde prouerbium apud homines
eft: Qui cum lupis efle vult, oportet eum cuirrlupis vlula-
re. Tertiumeft, corpus non delicate nutrire, terraenim
corporis noftri quæ ex prima malediófcione fpinas &tribu-
los vitro fatis germinat, fi fuper hoc impinguata fuerit de-
litijs, tantaeritfpinarumdenfitas, quod fernen yerbivir-
tutis in nobis penitus fuffocatur.Ecclefiaftieus j Qui délicate
nutrit feruum fuum à iuuentùte fua, poftea ilium fen-
tiet contumacem.Bernardus:Sufficit diei malitiafua,fcili-1
cetconcupifccntiænaturali, quaeficepctitaccipereirrirà-
mentaab his, qui perpetuum fiifcipere deberent bellum,
& controuerfiam aduerfus eius obleóiamenta, fiunt duo
contra vnum, & itapeticlitatur continentia, quia dpo rc-
fiftuntvnifcilicet,continentiæ,innataconcupifcentia car-
nis, 8c prouocatrix voluptas diuitiar u m. V nde Apoftolusi
ait adTimoth. Vidua quæ in deliti js viuit, viuens rnortua
eft,quiaetfi viuitexterius , interiusmortuaeftper pecca-
tum.Ezechiel: Hæc fuit iniquitas Sodomæ (ororis tuæ: fa-
turitaspanis, &ocium&c. E contrario Apoftolus ait ad
Corinth:Caftigo corpus meum&in feruitutem redrgo,ne
forte aliis prædicans ipfe reprobus efficiar. Hoftem fuum
armat, qui carné fuam fouet delitiis vitra neceffiratem déb
its fuftentationis. Quodautemhoftipræftas tibi noces.
Quartum eft otium fugere,qui prçcipuus eft animæmimicus.
Multam enim malitiam docuit oriofitas. Prouerb. In
defideriis eft enim omnisotiofus.Occupatus enim ab vno
Dsmo.neimpugnatur, Otiofusauteminnumerisdæmo-1
nibus vaftatur f quia quût cogitàtiones 8c defideria mala |in corde verlat, tot inimicorumiaculis parer , Bernardus: ;
Omnium enim tedtationüm 8c cogitationum malarum ]fentina eft iners otium.Sicut per rimamfentins aqua latcterintrat,&
crefcit,donecnauismergatur,itaex otio co-
gifatiohes!&concupifcentiæmultiplicantur,donecnauiS
cordis eisfiiccumbens in pëccato periclitetur. Vnde in
monafterijs temporum ôcregionum noftrarum,pauciftà-
bilesteligiofilunt, refpeélu antiquorum in Ægypto , in
quibus q'ùandoque fimul tria millia morabantur,fub vno
gubernatore.quiete viuentes,magisquam nuncapud nos
pqfïïnt decem vel pauciorcs obedienter 8c cocor diter gubernari,
quiàdelaboremanaumfuftentati,lateprædia,&:
redditusamplosnon quaerebant. Eteranttot operando
cölligentesviétum, quöt eonfumentcs,ne (iipetnuà defi-
derantes,nec euagantes mendicando vel adulando pro a-
lienadonatipne , fed de propfiislaboribus fe, & multos
debiles&pauperesluftentabant, Srlabori manuum in-
ténti,rumoribus:,& rixis,& variis defiderijs non pèrmitte-
bantur inrenderè. Necquilibetinperamfuam pofuitac-
quifita& elàborata, :fed ficutfemetipfospro Chriftoab-
negauerant, &àlteriusimperio fubiecerant, ita & omnia
quæ habebanr. Et quia hoc non cum ftrepitu cîamorisi
nec (ècundum propriae voluntatis arbitrium agebant, fed
in fum'mo filentio&quiete , ad nutum Abbatum & Gu7
bernatorum fuorum, ideo à fp'iritu deuotionis non folum
non impediebantur per operis inftantiam,fed & plurimû
promouebancur, cum tamen peraéto quotidiano ftatuto
labore operis, reliquum tépüisin le6fcionc,velôratione (o-
lerent expendere. Et ideo ftabiles & perfeéti in omni vîr-
tute eranr,quia omne tempus bonis operibus,& virtu turn
ftudijsimpendebant, nihil otiofe 8c curiofe tranfige'ntesi
nec pro voluntate fua viuentes, fed fuperioris, (èeundum
régulas à fanétis patribusinftinólu Spiritus fanéli inftitu-
tas,ad vitia extirpanda & virtutesvfirahdas. Ociaigitfit fi
tollas, periere Cu pidinis arcus. Nec (olum vitanduni efto-
cium,fed& ocicfa.Bcrnardus: Ocium autem eft, quod
nullam habetvtiliratem , velvtilitatisintentionem. Et
provitando ocio,ocio(afe«5tari ridiculum eft. Quid fit autem
agendum, require de remedijs accidiærltem vt omni
hora confideret.qualiterinftans tempus poffitvtiliusim-
pendere , illud opus quod tune eiincumbitoptimo modo
perficercjfiue orando, fiue laborando,vel corporis^rcfèétioni
intendendoivel aliud faciendo. Quintum çft ex-
reriores fenfus ab illicftis cuftodire,qui funt quafi fentftrç
animæ, per quas mors peccati intrat,quafi fur, vel corru-
ptorcaftitatisnoftræ,düno cu'ftoditur. Dauid nótelpexit
‘ vxoré Vriæ, quia priuséâ concupierit, fed ideo Cohcü-
piuit qaincaüterefpexit. SicEuaviditlignü,^eflètpul-
chrû vifu, afpeduq; dcleétabile, & côcupiuit,& guftauît.
Noexpeditintueri, quod non licetcôcupi(ci,ficaüres, fie
manus,&alij fenfus, 8c membracoercenda funt,nehau-
riamuspereamortiferum corruptionisaërém. Dina quâ-;
do curig/itatis cau(a egrefla e ft, videtemulieres regidnis
illius,corruptaeft.Thren. Oculusmeusdepiædatusefta-
nimam meam, cunétis filiabus vrbis meie. Conqueritur
I quidemèçontralob,cumait: Pepigi foedus cum oculis
meis,vt necogitarem quidemde virgine.Sicboni religio-
fi recludunt fein cellis & monafterijs, quafi in fepulchris,
nevél ipfi concupifeânt mundum , vel Concupifeatur.
Quanto enim rarius vides 8c audis quæ mundi funt, tan-
toaffeâustuusineaconcupifcendafrigidiorerit, 8c minus
cogitabisèa. Et èconuerfô, quanto frequentius cum
(æculanbusconuerfaris, eomagis puluere (æ'eulirefper-
gens,quoinfenfibiliterpaulatiminteriuserubefcis, & a f-
feétusiit crudùs,&mores infuaues.In molendinonôpul-
uerulentuih fieri vix poffibile eft. Sextum eft inreriüs rë-
primere cogitàtiones prauas, 8c afte&iones carnales, quia
iftifunthominisdomefticilnimici, quorum fraude vrbs
mentis hoftibus traditur, fi non bene caueatur. Sapient.
Peruerfæcogitatibnèslepàrantà Deo; Matth. Decordé
enim exeunt cogitàtiones malæ,adulteria,furta &c.&h çc
(Unt quæ coinquinànt hominem. Nulla exterior munitio
fufficitadcuftpdiam vrbis, vbidomefticiperfidi fuerint.
I Ita nulla euftodia interna cogitationum Scaffeélionum.
!
Prouerb.Omni euftodia feruacor tüum,quoniaméxipfô
i vita procedit.Caftis & honeftis matronis, non folum pra-
<
uaopèra , fed etiam fufpeélafufurriafugienda fu n t, per
quæ vel tentari,vel infamari poter i nt, & car u m caftîtas &
honç-
F
G
B
honeftas detûrpari, &prouocari maritum'Ki furorem, 8c
zelotÿpiæ (piritu inflammari. Sic & anima religiofi, quæ
eftÇhriftodefponfataperfidem, & votumcaftitatis, fu-
furriaprauarüm fuggëftionum nonrecipiat, velretineat
in corde,quod Dominus femperintuetur dicens illud: v(-
quequomorabunturin te cogitàtiones,noxiæ.Septimum
eft frequens ftudium.orarionis 8c deuotionis. Sapien t : Vt
fciui, quia aliter nonp oflëm elfe continens, nifi Deus det,
i adij Dominum, & oraui, & dixi ex totis præëordijs meis
&c.Nâ nifi Dominus euftodierit ciuitatem,fruftra vigilat,
1 qui euftoditeam. Et ideo femper eft drandus, quiaünei-
| pfiüsauxiliopoflumttsfacerenihiL, vtroregratiæfuæex-
j tinguàtin nobis ignem concupifcentiç.Ipfaçdamoratio-
j nisvirtus,quiaelcuatmentemfuprafe adDeüm,purificat
i eiusafFe6tiones,&defideriacaftificat,&:intelleâ:umjlla-
minat,&Dei amorem infundit,ex quo generatur quidam
I horror peccati,& deteftatio carnalis Voluptatis,& volun-
i tasroboratur contra tencationes,&ipfæ centationes debi-
litantur,vcfacilius deuincantur. Vficum Moyfesin monte
orans manuS eleuaretadDeum,vincebatI(raël,cum ve^
DefextoproceJfu,qui in vimtibuspunsconftpr,quidfitvirtus, &
quod funt feptein qtu decorantvirtutem. ' feap.
Vtfciatvnufquûtfequantuminvirtutibusprofecerit. ' ■ cap.
Quodfit charitas,&quod propter tria debemus Deum dtligere, &
quod dilettio nofira in tribus confifiit. cap.i$,
Quod charitas opponitfe femper capitalibus vitijs,&feptenivirtûtes
format. (apH'
Quod dileiïio proximi,exdiîe£tione Dei nafeitur,&quomodo pro-
xïmus diligendusefi. ' . ' \rv cap.i$.
Quodfeptemfunt indicia carnalis amorls, & qui fintgradusdile-
ctionis.profeiïus, &perfettio. - cap.tô.
Quodvera beatitudo in tribus confifiit, & triplieem humilïtatem
babere debemus in nobis y tripltcem adproximum, & triplieem
aiDtum. . : :
Qÿitiex charitate&hiimïhtatemfciturpAÙtntui,qûoe triplex eft,
& inquinç^probatur.
Quod obedientia ex charitate.& humiliate, &patientia nafeitur.
i Rutioobediemietriplexeft, &quiftntgradue,prefettus&per-
fettio obedientia. cap.19,
De contemptu dïuitiarum,qui duplex efi, &quod quatuor decau-
fisconfiilmrdiuitiarumconiemptus, & eius tres funtgradus.
captio .' " ■ I
ro remitteret cas &deponeret,vincebat Amalech. Moy fes
eft religiofus,de aqui^ fsCuliextratftus, Amalech tentatio
I cacms^manus Moyfisfunt affei^us & memoria. Cum iftas ' DeJbr]etate,qu,mtribuecohfiftit,&adeaeval,t, &tr,bue
j rnanus eleuamus ad Deum, hpftis fuecu mbit tentationis, gradibus.
quando ad terrenaeas remittimus, hoftis roboratur. Ro-
,1 gemus ergo Chriftum Iefum,vt det nobis femedi^ ad via-
; cendum omnia.
Explicit traâatus de interions hominis reforma-
tione.
S E Q V IT V R O R D O C A P IT V LO -
rum tertij rra6fatus,eiufdemfratris Dauid,
defepcempfbceflibus
Religiofi.
PRofeftus religiofifeptem procefiibus diftihguitur. Primusfer-
uons. Secundus laboris. Tertius cdnfolationis. Quartus tenta-
tionis. Quintus remediorum. Sextus virtutis. Septimusfapi-
X . . , , -....... , . cap.ii.
Qualitervirtusvitiorum medium tenet, & quod vitia quart do
fe virtutes effementiuntur. ' ~cap:2i.
Cafittasfobrietatisefifilia^qua quatuor facit. Deremedijs luxuria,
cap. 15.
Quod homo debet infe quiefeere, & vacate Deo , & quo in tribus
i vacandumefi. ptjkijpî
Quibus adcontemplationemveniamus,&quomodo memoria Deo
sntendat. cap£
S eptimusprofettus religioms in fapientia confifiit. cap. 2 &,
Orandifunt tres modiy &; triplex attentio, &quodfecundumdi-
uerfaftcaufasyaffeäusdiuerftrumperfonarum, formatyoctsin
oratione/ - jt , cap.17.
Quod hofno triplicipaneindiget | & quod anima invnicodileäo
quiefeere defiderat. Et quod beneficia.Dei operantur feptem vir-
tûtes y & determinate eiufdem de quotidianafacramenti Eu-
cbarifiiafumptione. ' cap. 2%,
miar^mUohmomftrumftdabcatcxmerc-, &qmm.- > Duaaluftamcranomsftllm.gatiarumamo,
do m labore Je teuere debeat ,& quod corporalis exerettatio in ^ bilis. ' ’ ' .
dimbusconfifiit. capa. I Deftptcmplicilaudndimns.materia, fcilicttfeptem dicrumfrpm
\QuomcaoppmtuaUsconjolattotnduobusconftftit,&qiiomodopo~\ ficationes. r
tenttaanma,ftilmtratioM«nM,0 -memoruiUmmatltur J Multiplex eft orationisvtilitas. - c7. l °
e-mJtn/ur^Ufmqjftuhtpnfi: tynjclam mux nltgiefis [ S&dmultùmodkaffeltucoramit, VcireftiSumfibirepraftmari
W w g f e unm c, X futuprebatg •titrjx'r uatufl & j Quantafrequcntmqmsorat, tantofitci aratia efftcacm^fa-
eruaitur.ltemquavtiUtastentationum,&profeättsexetspro- j pit.^. '
(riMatan* I S ^m n a i kM c& S s p u tn t x e u d ä tn .t a .
hmrconfolattoftmmalx. . . cap.,.\ médita,iombmoccupari.. J „
&tnoptadeuotionis,quafitproptermultapröbanda. Itemquod eoquiefeere. ’
quUam tentamurextifficultatebtneoperandi, cum bonam . Qmicircaammplatiomsexcejfum , fun, diuerfa deuotknum
\ - f iicm ß lim i^ e b r k id s t ir it i.& ( . cap ,7
ft^&mfanenuaconnaDeumexfubtraaionegatiadem-.guedfepumfmtdeuotmumgema. ? c« p ? ii
Mp.-t- iQuomodoper inulltäum home in [piritualibus expcrientijsftte-
■ K 1 net,&deqtiadruplicivifione. cap.7,9.
Quod reuelationesfecretorumplurimismodisfiunt. cap.q.ö;
Quomodo infenfibilibusexperientiis, qua deuotisaliqudndofiunt,
&qUomodo homo habere fe debeat ad melius. cap. 41.
Quodpropterquinque rationes deuotionis gratia aliquando bonê
fubtrahitur. É p  ;
IN Ç I P I T T R A C T A T V S
F R A T R IS DAVID, D E SE P T EM
procefiibus religiofi flatus.
C A Pa. I.
Quodplurimafunt tentationum (pecies, inter quas acerbifiima efi
-bafitatiofidei Catbolicajejperatio de mifericordia Dei, &Jpt-
ritus blajphemia contra Deum & fan£tosgrauifiima tentatio,
&affeftus omnium vitiorum. cap.$.
Quod tria difeimus in fubtraâïoneconfolationis interna I fcilicet,
'deminimisbeneficiis regratiareDeo, nofirasculpascauere,&
aduerfatolerare. cap.6?
Tentât wpotefi did quilibet motus, vel affeflus velfenfus à bono re-
trahens, & quod in deledatione maxime teneri & infirmi fupe-
rantur. . up%7%
Quod in tentatione maxime tria dolemus, quibus quinfa mo dis re-
fifiendum efi,dritem,quod aélio in tribus debet effe circumjpecla,
& quod in locutione tria funt obferuanda. cap. 8.
Quod morum difciplina in religtonetriplici decoratur colore, fifint
maturiyhumiles, &benignu Sanitas cordis in tribus confifiit.
cap.9. \ ■ ^Vr': \ . . ‘ .. ' .
Qupdcuilibet religiofofeptemfunt obferuanda.
PRofe&us religiofi feptem proceffib.diftinguitur,licet
non ab omnib.attingatur. Primus feruoris. Secfidus;
laboris.Temuscofolationis.Quartustentationis. Quin-
cap.10. tus remediorum. Sextus virtutis; Septimus fàpientiæ.
Primus