1*4 P a fih a fij R atbcrt..
B
PfaL I9+.
P/«Iw. 7f.j
PflmA*.
IfaLll.
TfaLlAAm
4.
domus negotiationis cflet: Quid cnim prodeflin plateis
com q u z r e r e v b i (ficut Propheta dick J vox eius non eft
audita ? Merito igitur fic qua: rent era animam: cull odes ci-
uitatis huius circumeuntes ciuitatera,errantem eaminue-
niunt & coraprehendunt, erroremquc ipfitts reuelant,
quod deque in plateis,neque in nundinis, neque in le&o,
aut in n o d e czcitatis bencquzritur. C uflo des autem ciui-
tatis noftrx,dodores velftrmones funt Prophetarum, in
quibus,fi redeinterrogacumfuerit, manifefle citius inue-
nitut, fic ut fponfa deprehenfa. non pretermit interrogate
eos,ftd tdt:Nunquidquem diligit anima me a vutiftist Et cum per-
tranftffem ( in qu it) paululum abets, inueni quern diligit anima
mea.Ex quo profedto liquet.,, quod velamento opertifunt
fermones Prophetarum at que e loq u ia,ac t e flimonia feripverbifuaue
dixit,& onus obedientiz leue: quoniam q u i i t i -
gura verbi patient! ceruice fufceperit,difcipliuq onus graue
nonpoterit. Hrgo qui tulerit iniuuenture iugum graue, j
propter iuuentutis m s z ftu s , ftderitque fingulariter cum •
Deo & fiiuerit.reuelara iibi gaudehs diuinae remuncratio- l
nis sterna mytleria, fub iugo przftolabitut falutafe Dei. j
Certe aut file bit, cum opus habens excufatione peccati,cu
matura confeflione peruenit,&propera corrcdione depo-
fiiit.Non enim dice tur huic,qu z in iuuentute non congre-
gafti,quomodo inuenies in fenedure ? jShnpficiter autem
poteft & fic intclligi:qui a primasuo portauerit iugum ver-
bi,hoc eft,a iuuentute non femifeuerit cum iuuenibus, is
aiitem fedebit ftorfumdonec plena fe perfedione virtutis
erudiat,& raagnam animi inducat patientiarmitademuni
turarum fandarum, in quibus Chriftus latetabfconditus. | v t percutienti fe,poffitprzbere maxillam ,itavtczdis cum
Quos cum pertranfiflera (inquit ) inueni quern dilexjt ani- | tempus iniuriam perferendo mandads obfe qu ebat ur cce-
ma mea,idlicet,Patriarchas &Prophetas,necnon & eoru ; leftibus. Magnum eft autem à vitijs abftinere iuuenibus,&
adumbratadi<ftorumeloquia,in quibus & przmonftratus ca in ipfoveflibulo iuuentutis deferere. Lubricz n.&per-.
& declaratus oftenditur Dens homo. Tribus namque mo- i plexz funt v iz iuuentutis. Vnde Salomon triafibi irapof-
dis diledus feilicet verbum patris,fide& confeflione, & | fibiliaintelligit,&quartû quod non cognoicit:veftigiavidc-
conuerfionecum probitate dod rinz quæritur. VndeDa- hcccaqutla,viaferpentis,&femitasmaris,&vtaviriinadoleften-
uid. Qturite Dominum quaritefaciem tinsfern per. Ecce quouf- 1 tula.Ex Dzuid-,Delifta( inquit ) iuuentutis mea. Iuuenis cnim,
que quxrendus donee inuenias quem diligit anima,in pér- j non Iblü fragi 1 i tare lubricz ztat is prolabitur, ver um igno-
fe â o patris famine refulgentem.Porro vbi qüzrendus fit, j randa cceleftium mandatorum plerumq; delinquit.Ht quis
infinuat MoyCcsinon quafifurfumaut deorfium,feu cetera qua: elt qui leuat iugum graue Tuper ie à iuuentute fua* nifiqui
lnDeuteronoraio continents,yêd»w torde tuo(inquit )& in omnibus lecuhrenuntiat delicijs,faxuriam fugit,& jnole-
oretuo tantum,vt pacegi uidultam à Deo reciness:quia inpa- i ftiarumomniumxquanimiterfert tumultus?Supcr fe qui-
cefaftusefilocus eius,& habitatioemin Sis». Loquitur autem [ dem leuare dicituriugugraue : quia nifigrariaDeiadiutus,
paceminplebem fuara, & in eos qui conuemmtur ad cor. j (pçundû fe ferre non potent. Idcirco rçd e fuperfè tuliflè
Vbi fi redre quæriraus.jbi quærendus eft, yb i propinquus dicitur : quoniam ykra vires eft corrupts natiuæ,quicquid
inuenitur:quiaprofed:o verbum eodem legislatore telle,in
ore tuo, & in corde t up .Inueni cur autem (,ytdixiraus)in
fiindis fiiisjinuenitur ante.& in leripturis. J^rgO quia qqae-
rendus eft,ibi vtiq; quo inuenin queat: & tunc vrique,qua-
doprope eft.monente Propheta: Quarrte Dommum dum inde
ecclefiafticis, aut ad nouitatem vitæ imperatur.
j Sequitur,! o p liteta,quæ forte principium,. aut delola-
tiojintcrpretatur.Sub quaplangitur pro vir o lupra præmifi
fb,quodponetinpuluere os fuum,fi forte fit Ipcs.Vel etiä
iuxta aliam interpretadonem? Dabit infcpulturafojfura osfuurniripoteft
inuocateeum dumprope eft. Quia propet ft Dominas i um,& tamen eftftespatient'ut. In quibusyalde difcors vel d if
omnibus inuocantibw turn omnibus qui inupçant eum in veritate. föna videtur interpretatio,quo modo principiurnfit,quod
Igiturquiaimmenfuseftfinefaftidio cum fide quærendus, j pone tin pulaereos firum propterlpem.velqualis eflepOr
& quia vnus idemque eft,lèmper magismagiique fine vlla \ teft delblado,nifi quia nunc moraliter agens poft mileriarft
permutatiopeamandus.Huicquoquelèqratur,[Bo«awïeft fuarumfuppiicia,poftdirastormeptprùmanguftias,fidefi-
cumftlentiopraftolarifalutare p ^ V id e a t prudens animus de } bi reddita, principium eft noftra»profeffionis in puluere os
tantomceroreCpQftquammoralitercaepkviresrefiunereJJ: ponere,&momentis^jngulisquodcinis, quod puluislu-
quantumprofecerit mens coeleftibus inftituta difciplinis, j mus cogitate,ex quo rurfus Ipes nobis germinetur,ac dila-
exclula ab omnibus quæraundifimt, etiam vitra Angeli- ; tetuccharitas-Interdum tamen bonum principium eftnof-.
cam dignitatem, & e a quæ funt reçondita, vrJnueniat meçprimumcognoiqere,omniaproDomino tolerare:liquem
dilexit. Vndefiimmo deliciarum inuento bono,fa-
teturluftinere & fperare in Iducare D e i: & vt huic bond
femper inhzreat [Bonum] ellefatetur [ viro,cum portauerit j
graue ,r Iugum adolefcentiafua. Sedei'ir^fingulariterfji/jr^rittj
& tacebit.~\Hxc ergo bona exclufio eft^yt ledeat iccumfo-
lus cum Deo. Quicumque ft fentic p^rtare iugum graue in
iuuentute Ida,ft debit inquit fingulasiter & filebit,quia tu-
lit iugum graue. Sedquia haecinftitutio tan rum moraliter
addiftitur,qu£erendum de quo iugo dicatur. Quia eft & iugum
graue fiiper filios Adamadieortus eorum : eft & iugum
infideiitatis reft autem & iugum Domini leue, quod:
fuarum virtutum onusfpe rcuaunerationis folatur.Ethoc
fprtaffisiugum graue,id eft,iugum emenaationis iurc dicitur,
iuxta üJud:Venite ad me c mnes, qui onerati eftis,& tollite iugum
meumfiiper vor.Si quis auten^antequam graui onerctur
farcina peccato r u m t uleri t iugum, fingulariter fedebit,non
cum plurimis eftconferendus, ftdvcum illo qui cunj Deo
fingulariter infpeeftcollocatus.Veruntamen qu^rendum,
quompdo iugum grauefit,cum Dominus iugum iuum fua-
ueefte dicao& Grscus tan turn iugum pofui t , nec addidit,
graue.Etfi ita fit,porro iugum fiiaue dixit,&onus leue,nec
tamen iugum leue dicere voluit. Propterea poteft iugum
veibi graue e fle , fed fiiaue : graue adolcfcentibus, qud-
rumaetas eft florulentiorj, noluntque iugo verbi fub<-
ijciendo animi prxbere ceruice. Poteft & graue verbi iugq
videri, Chrifti Ecclefiae, propter pnera difci plime aufterita-
temq-jcorredionisjpondusabftinctisjrefttidionelafciui^.^
Siquide h z c omnia operatur Chriftus in fuo corpore,qua-
tenus fiiaue fit onus ferendi frudhi gratiz,fpe remuneratio-
nis ztcrnz,fuauitate purioris confcienriz.Namque iugum
cet h z e omnia fiipeiius de Domino diiftaintelligantur;
quia & fi compati mm & conregnabimus.Ynde<ft^ir«r (in-
quit ) percutienti femaxillam,fàturabituropprobrêl. Et Domft
nus in Euapgeliodocens virtutem^patientiz,ait: Qui te per-
cufteritinmaxidam, prabeei & alteram. Vult enim n o s& iiv
iuriarum elfe patientes,necreferire facile,fed nec dum fe-
rire.Patientia enim,hmnilitatis indicium eft.,Etideoquo-
niam defolataacdeftituta erat ilia Ieruftlem,{p^tf(inquit)
percutienti fe maxiUam ]Sed melius de Chriftô & E c -
clefiaiid êft,de toto c6rjiore fuQac,cipitUr .: cui bonus eft
Dominus fperand, 6c cui bonum eft przftolari cufilentio
lalutareDei, cui eria bonum dare percutienti maxilla fuS,
vt non fe fubducat iniuriz,nec decjinet czdis dolorem,fed
percutienti naaxillam oflerat. Nimirum poftquamaudiuit,
longe retto,ducte,moraliter Euangelium defcribit,&ideo
ait:\Dabitpercutientife maxillam } vt intelligas, fi percutere
voluerit,fiue qui iam perculferit vltronefi corpus (GhriftiV
fe offerre deberepro omnibus q u z gratia Chrifti contulit
nobis: vt fit indicium Chrifti Ecdefiam non aliter faluandE
efle,quam per Euangclij difciplinam,& tunc bonum pria-,
cipium ei incipere,cum cceperitEuangelijprzcepta ftrua-
re,&operibus mandata Domini implere: Ac fi cü Propheta
dicatur \Quid retribuam Domino,pro.omnibus qua retributt mihit
Calicemfalutarüaccipiam,&nomenDominiinuocabo.A\ioqvùn
quomodo iugum capriuitatis defuadeponat ceruice graue,
nifi cum f t fubdiderit iugo Chriftileui.?Et{/4rwf»/f«r(in-
quit) opprobrijs]non dixit fubibitopprobria fatiabitur : quia
facile eft vnam aut alteramfiiftinere contumeliam. Vnde
addidit. [fatiabitur opprobrijs. ] quoniam facilius Domini
moueret miftricordiam opprobriorum , quamplul.
Reg.16.
i/o. AO.
B
Rm.s.
Pftd. sox.
Jfajj.
m i x *
m ï
MLxmênlatïôri. Tereni. Lwèr I IL. m
rmm deformitatè mi{enbilis?vbioftcndituraiiiditasdefi- ;
derièrö & libercas gratiz, cum dicimt: \_Dabit percutienti fe
maxillam, & fatiabitur dpprob ijs.] quoniam omnis fàtüritas
ex auiditate fumendi nafcitm.Ideo magna gtatiacórilmeii*
dattir, ciim ó idtüt^ fatiab itur opp‘robrijï.]Cicùii S£ Dâiiid
fiigiens Abfàlon, fatiabitur ópprobrijs Semei, Sc conuiiftus
maledi cebat e i , tirutii Sanguin ar turn eurd appellans.- Ipfe j
vero niagis humilis coram Deo volens videri, vt mitiga-
ret offenftrii Doitiinï : ctim Abifeivirtdicdrè étiin Vellet:
Quid mihi (inqiiit) & voois eft filijSaruW? Ideo rtdedixit
mihi, quoniam Dominüs iuflit illi vtmalèdicat.fi qüó modo
videat humilitatem meam, Sc rétribuât mihi boriâ pro
maleditäo. Namidco voluit opprobrio fäciari, quoniam
cum- ittlpleta fuerit huai il i tas, peccatum fol ui t ur. fi cuti I-
faias infinilat, dicens : Loqüimm \ aiQ ad cor lerufdlem & Cött-
folamini edm, quia compléta eft mahtïa eius. E fv t älij ebdites
habent: Humiliatiofolutum eftpeccatum eius, dimiftd ißiniqui-
tasiüius : quta fufeepit düplic a de manu Domini pro omnibus
peccatis fuis. Felix igitur defblatio fub hac liteta mönfträ-
tur: quiavbi defblatio, ibi fequitur humilitas : & rédlo ör-
dine humilitatem patientia : patienriam aütern probätiö:
probationem vero q>es,quod habes & in Äpoftofo:Sp«<*<^
temnonconfunditi quia charitas Dei diffûfàeft in cordibüs
noftris per Spiritü wtiftu, qui vtiq; noftrorum eft confola-
tor affeéhium. Idcirco bonum eft viro cuth tulerit iugum,
v t ftdeat fölitarius,aut cètte in fpe fingulariter conftkutus:
quia Deus (vtaiunt^ ferüper i in pari gaudet numero. V tide
egenusille & pauper in Pfalmis gemens ac Ingens; Vtgila-
ui ( inquit ) &fa(tusfum ficut pafferfoütarïus in tetto. Q uod
autem ait, (vt füpra dixi iuxta aliam interpretationem)D<t-
bitin fepultura osfuumvel ihfoffuram : ofteridit ad moduffi
quendam patientiz taciturnitatem , vt tanquam ftpultus
non loquitur, imö quödam virtutum aggere obftrjjatvo-
cem, ne doloris adiflittat querimohiam, tantumqüe pondus
äfferens patientiz quam fpesfoueat, vtvocem ipftft
ducialiter ageSs de Deo : [ tioü ttiim ( inljtdt ) hümiliäüh ist
corde fuo Deds vtlatietur poettis noftris. [HequeabiititfiLis
bominutn ] maunlt ergo vt humiliemur& curuenitk córatü
eo ,quatenus & mifereatur, Projpterea in ftfpcrioribus i*
dem Próphëta fub hac literä öftendens gemitusplcbis&
hürtiiUtafertl, ait: Omnis popultti eius ingemifcentes quer ent ei
ponem : dederunt deficUrabiliafud in eft amt vt reficiant animain.
Vide Domiiteér djpice : quiafaäa fum vilü vel fine honoré. Èrgo
qui ân imi iu z quzrit refedlionem, iure humflilaté cur ua-
tur, quo po flit citius peruenire ad Domini miftricordiam^
àefenrire in bonitàte: \ Quiafidbiécit & miftribittir.] Ideoq;
tanquam cütUatiïS multo ampliils anima & mente quam
corpöre to tum ft fle&atad multi tudiné mifericor diarum
Dei ; leiens quod non abiecic ; heque liumiliauit, e xcörde
füö filiös homiilüm vt périmât ad fupplicium',fed vt enien-
det & reüeletad falutem.Ciiitk profeélö fthfiis coftquen-
tiamfubLaiiiechlitera profequitut.
L A k E c H.
Vt côntirefet füb pedibiis fuis oninesvinHos terra,vt déclinan
t indicium Viri intotijpettn vult us alnftimi,vt peruerterét hominem
in iudicio fuo,Dominus ignorauit.Et eft quantum adnofttä
èxpeólec*latfientationis elöquenciam, miraverfitum có-
pofi tio , moré nié trijVt tres abvna incipiant vCrfu sparte,
Viiäque terminent ur claufula verbi,quafi DominuS; V t Co-
tereret fub pedibuS fuis omnes vimfij s terrz ignöräüit: V t
declinaret iudicium viri Dominus ignörauitsEtpêrcurerêt
hominem in iüdicio fuo ignorauit. Quia profe&o Deus
mauult fàluare correélos,quam damnareproteruos. Et
h z c eft fub Lamech litera magna verfiiüm diftiplina vel
cordis cofeffio : quia (Vt filpra iam dixi) Lamech diftiplina
interpretatur, vel cordis aut certe fertio. Quibus nimirum
ftn fib us , magna decoloratur obfeuritas, vt intelligamûs
fub omni integritate & diftiplina Chrifti, cum omni purivel
quodam bufto i c tumalo ftpeliatatque includat,quam : tate cordis fblicite ftruanda efft quas dicuntur: quoniam
nulla extorquere,nulIaq; exci tare poflit iniuria. Q u od D o - qui habet di ftiplinam Chrifti, ftruareft profitetur przee-
minusbene de feinpaflibne fuaexemplum przbuit,qu i j pta faluris, & cordis puritate. Neq; enim fic abiecit omnes
ficut Prophetaait: Qu.fi eitis ad occifmem duttus, & quafi a- j vinftos terrz fub pedibus fuis vt coritereret. Vindliautem
gnus coram tondentefe ,fic non aperuit osfuum. Vide^t prudens ! te rr z , funt omnes terrenis criminibus obligati; Qubsvt
le d o r , vir ifte videns paupestatem fuam poll flagella, poll j cotereret Dominus fub pedibUs fuis ighorauit:quiahec fit
contritioncm,poftanguftias,poftquerelarumque voces, ; abiecit vtrepelleLet,imo vtfubditionefuaomnes coiifti-
moraliter quantum profecerit, & fiedeinceps ad Caph li- j tueret, eo quod de filio iftqUit i Omnia fiibieciftifhb pedibus
teramedodusveniat. j eius. Vndequiaconftkutuseftiudexomnium,fidelitereo-
C a p h quippe manus vel etiam(fecundum aliam inter- ’ fitetur iudicium viri v t declinaret, Dotninus ignorauft,ftd
pretationem) curuatus interpretatUr ,eo quod omnes.qui' reddetynictiiqtte iuxta opera fua.Et vt peruerteret honune
redeftiiriunt, f tb Wank Domini curuantur. ManUs autem in- iudicio fiio »licet imprzftnriarum indifFerenteraccipia-
filperomnes eft,'vtailf puniat,aut certecorrigat; Et iderivt , tur, etiam cum iudicatut,Dominusigriorauit: qudriiarti niala
tantishUmiliatu’S j>refluris,&corredus"di(ciplmis , cerUi- i q u z iD om in o iriferunturVautiuftSfiippliciaftmtrnerito-
cemfub maniiDomini airuaregaudet,dumhumiliaturad.; tn, autfuturoru probationesfuntprzmioru.Ergo aduerfi-
pcenitentiam, & fecundum interiorenV hominem, cerui- tas, q u z a Domino eft,plenaiuftiti^jplenazquitatis,plena
cordis ac mentis fleditad Dominum, fpem habens j milericordiz eft. Vnde fecundum difciplinamChriftt,
quod ncmrepellitinftuipiternum Dominus.
C a p h .
fitetur cordîsiniïoceritiam: & dicit vir videns DèUm ftruô
diuinorum eloquja prZceptorumî'quoniam&fifonthS-
retici.quiftlfo Deo crirriinentur crUdelitér affligérè animas
luteis deuindas domibus i & in vcteritéftamëto quafi
Quia f i abiecit, & miferebttur fecundum multifudinem rnife- [ ex prçiudicio qpofq; punire:hic autem fiib difeiplina Chri-
rkordiarum fuarum, N on enim (inquit)pumiliauitex corde j ftiflagelloeruditus,iuxtaquodProphetainquit:F'»2<*r<^- H ' gaberufilta Sion, cordis confitetur putiracem, quod omnia
iufto Dei tnoderamine ajantur, vt falutem omnibus ft
ftu,&abiecit filios hominum. Siquidem ipfcfonus verfuum
infinuat quid fit curuarifub potenti manu D e i: patienter
fcilicet omnia fiiftinere, eo q> nön repellit in fempi ternum
Dominus. Quotiefcunque vir iugum ferens, inclinaturad
flagella, ad pcenitentiam,ad contumelias,ad opprobria,
quail curuari videtur ad humilitatem. V n d e& Propheta
Dauidfub hacliterainquit:Paulo minus confummauerunt
me in terra. A b iedum fe ftntiens & expofit um ad certami-
na^Vnde ceruicem metis fledit ad Dominum, de qua pro-
fe d o ceruice dicitur: N on fic fledas vtcirculum eollum
tuum. Q u i «lim cor finim non fleditad humilkatem &
miftricordiam, fruftra ceruicem fuam curuat exteriusad
fupplicandum. Propter quod iam hie iätiatus opprobrijs
fingulariterinfpefubuedusfidenterait: [QuiaJiabiecit,&
milerebitur ftcüdummultitudinem miftricordiarufitarü.]
Adhoc quippe affligit Dominus & com’pit, vtmiftratur.
Q u od bene in telligens vir videns paupertatemfuam ,fitribuat
inuocantibus in veritate. Et ftcnnduminterpreta-
tionem literæ, libcre d eft clamat :Seruo difeiplina caftigatio-
nis,feruo pietatemprofeftionis;feruo cordisintegritatem,feruoilli-
batam, inter omnes bareticorumfraudes rirtutemfidei,feruo di-
leäionem inJpe fingulariter fubuedus , fiib Dei proteäione ani-
mam rétrdâabiliter gerens , quod' non repellit in fempiumum
Dominus. MagnuSigittir prouedus animz moriftratur, vt
inter tot tantaquevitz dilcrimina , feparari nequeàt à chà-
ritàte Chrifti. Sed dicit cum Propheta Dauid etiam inter
flagella : Ecce ficut oculi feruoriim in manibus doihhiorum
fkorunt, dr fictif oculianciüain manibus domina fua : irauuti
nóftri ad Dominum Deum noftrum , donee mifereatur nèftri.
P oil huius fidei Conftantiàm,venir àd M è m literam,& für-
git quafi pfdpagnatrix iuftitiz, contra omnes Epicureos,
vel etiacontra e o s , qui dicunt Deum no curare mortalia,
Q ^ 3 ,_____ Contra
S
Sufrai.
F
*alijlcnita-
G
Pfal.S.
Matth, id,
1er. ju
44.
H
Pfal. u t .