I multitudinem adulatorum eneruans decipic cordapra?-
| latorum, Rebla enim multitudo interpretacut, ficquein
fpiritualis Aegypti vin&os catenis peccatorum tenebra-
fam mergit abyfliim. [Porro Pharao quoque Necho loachim regem
conßituens , impofuitmuläam terra centum talentkargenti,
& talento auri.}C\xvn malignus fpiritus penfum feruitus fui
in populo pnedi&orum expetit, vc tarn fenfu quäeloquio
eius per omnia parati fint obfequio. Vnde Ioacim iuxta
przceptum Pharaonis> vhumquemque fecündü vires Inas
exegit, vt daret tarn argentura quam aurum, quatenus
hocreddcret Pharaoni, quiadiabolus per fibideditos vi-
ros,ab vnoquoque exigit fccundnm vires fiias peccati cen-
fum foluere.ficque in nequiter przlatis, quotidiepraeparat
perditionem fubiedis.
C A P . XXIV.
IN diebus iUisafcendit Nabuchodonofor rex Babylonis ,& fallus
eiï et loacimferuus tribus annis,& rurfum rebellauit contra eum &c.] Cum femel iquis cirilibec fèmanciparit virionóyni,
fed mulcisdominis obnoxiuserit. Vnde loacim quem Pha-
rao ante ccnfiim fibi foluere coegit, none Nabuchpdono-
for rex Babylonis fibi feruire tribus annis copellit. Sed qué
Nabuchodonofor alium'intelligimus, nifi eundem quem
Pharaonem efïèdiximus, principem videlicet cqnfufionis,
& redorem tenebrarum harum?Ergo cum antiquus hoftis
aliquem fibi cenfiim peccati foluere perfuadet, mox totum
in dominum fuum redigere,& plenum feruitium expende-
re,admonet. Quid eft ergo aiiud, tribus annis xegi Babylonis
feruum efle.qua fuafione,deledatione, atq; confenfu
antiquo hoftilubditum fieri,& totümin vitijs dcditü,quafi
libere ab eopofiideri? fed farpe cótingit,q> tales p Dei mife-
rfcordiamadmoniti, rebellare cótra nequam fpiritumme-
ditétur: Hinc eft quod fuhditur, [rurfum rebellauit cotra euf} Nee tarnen fufficit rebellare, fi no perfeuerauerit in certa-
mine. Quienimabanriqui hoftis poteftatefe exueredefi-
de rat, neceflè eft,vt fortiter contra eü dimicet,& adiutoriü
a fummapotétiaaffiduis pcibus imploret,quatenns diuina
gradaadiutus, hofté fortiflïmum fuperare, & iugum durif-
fimum euadcre, quear .[Pojl loacim auteregnau.it loach, nfilius
dus£ eo.Etfecitmalucora domino, iuxta omnia quafecerat pater
eins. In tempore illo afcenderunrferui Nabuchodonofor regis Baby-
lonis in lerufalem, & circundataeft vrbs munitionibus. Venitque
Nabuchodonofor rex Babylonis ad ciuitatem cumfrruisfris,vtop-
pugnaret eam.Egreffrsque ejl Ioachin rex luda ad regem Babylonis,
'tpfe & mater eins,& ferui eius,&principes etus, & eunuebi etus,&
fufeepiteum rex Babylonis anno oftauo regnifrlEtprotulit inde des
thefauros domus domini, & thefruros domus regia, & concidit
vniuerfavafaaurea , quafecer at Salomon rex ifrael in templo
domini ) iuxta verbum domini. Et traüfiulit omnem lerufalem,
dr vniutrfos principes, & omnes fortes exercitus, decem milliain
oaptiuitatem, & omnem artificem & clauforemynihilquereli-
ttum d l , exceptis pauperibus populi terra. Tranflulit quoqucloa-
cbininBabylonem, & matrem regis , &vxores regis, &eunuchos
eius,&iudices terra duxit in captiuitatem de lerufalem inBaby
kneus, & omnes viros robuflosfptem millia, & artifices&clu-
fores mille, omnes vrosfortes & bellatores ,duxitque eo; rex Ba-
bylonis cxptiuos inBabylonem,] Quodrefertur de Nabucho-
donofor ,quia tranftulit omnem lerufalem, & vniuerfos
principes* & omnes fortes exercitus decem millia in captiuitatem,
addid it fcriptura, dicef/s: [ & omnem artificem &
cluforem. ] Hoeeft, qpod fuprapopulo Ifrael Philifiim re-
gnantes fecifiè nerrantur, cum dicitur, ] Porrofabgrferrarius
non inueniebatur in omni terra ifrael. Cauerantenim Phil'flDn,
ne forte facer ent Hebrai gladium, aut lanceam.] Cic ut enim
tunc illi cauerant ne nabentes fabros ferrados Hebrai,
armaad repugnandum fecerent, itanuncChaldxi deftru-
daIcrulHem,&raftata omni terra repromiffionis, fata-
gunt,vt nullus in ca^ remancat artifex, nullas clufbr,qui
ve 1 foedata vrbis mcenia comp onei e, vel poffit re farcire dif
rnpta,quinpotius quiequid ap.ud gentem exterminacam
artis inuenerant, torum Babyloniam transferunt, vt vel ad
nihilum valeac vltra, velillius ciuitatis vtilitatib. proficiat»
cum iuxta deflenda: hifioriz ( quiamultum negligently
noftri temporis congruit) non opinor allegoriam efT. reticendam.
C'onfiatnamque quia lerufalem & terralfrael’
ciuitatem Chrifti, id eftlindtóm ecclefiam : Babylohiauté
Sc Chaldæi, fiue Philiftæi, ciuitatem diaboli, id clt omnem
malignorum, fiue hominum i feu angelotum rau ltitud i nê
defignat. Seruitque Ifrael Pliilifheis fiue Caldçis, cum fi*
deles quique nominetenus in ecclefiàconfiftenteS;, cæte-
rorum ab immundis velfpintibusvel hominibus decepti,
autaliaritiziaiit luxurix, aut alteri cuilibet pcccatÖ rhentis
colla fiibmitcunt. Abdücit autem Nabuchodonoforregem
lerufalem, & vniuerfosprincipes fortes exercitus decem
millia in captiuitatem ,cüm& magittros populo rum eos
quiinuincioili animo dnoferuire, acdecalogü legis fidéli-
ter videbantur in DeiaCjpximi amörec5fètuare,fnbito,fiue
Ülecebris mundi, feuaduerfitatibus fubaóti, aut matorib.fè
fàcinoribu$ polluunt, aut cette in hzrefim declilïâdo,apet-
tæ apoftafi ç notam incidunt. A rmaVero qiiibus contra dia-
bolum répugnantes libèrtatemàDeo nobis donatamde-
fendamus, quæ funt alia tiifieloquià fciipturarum? in qùi-
bus &ipfius domini 6c fan&orumeiiis exemplis, qtibor-
dine bella vitiorum fuperari debeant, luce clarius difei-
mus. Sed Philiftæi filips Ifrael fabris armorum priuant,
cummaligni fpiritus animés fideliumà meditatione fàcræ
ledtionisjfeculariaillis negotia infètendoretardant:ne
vel ipfi per huius CXercitium refiftendi fidutiamfiimant, vel
afios forte qui legere nèfciunt, ad refiftçpdum vitijs ex
hortando, aut corripiendo accédant. [ Tollunt fabros armo-
fum, ] cum eos qüiiàcra eloquîa norUnt » intantum fcele-
ribus obruunt, vt dicerc bona quæ didicerântpforius'eru-
befeant. [Transferunt omnem artificem &clufortm de leruft-
lemin Babylpnidm. ] Cum eos qui multifaria virtutumope-
ratione pluribus prodefTe , Ôcciuitatem Dei contra corru-
ptiones centationum munire folebant, à propofito defle-
dtunt, at que iilgenium quod tuitioni fanâæ ecclcfiaeim-
pendere debuerant,ad voluntatem potiüsrégis vitiorum
difpenfâre compellunt. Quod ficlufbrem hoc loco, non
oftiorumfiue murorum fedauri potius gemmatumqi in;
telligere yôluerimus,advnum profedo eundemque fpiritualis
expolitio fine refpicit. Didum quippe eft dé iàpiétia,
quia aurum &multitudo gemmarum ei non valeat compa-
rari, arque ideo clufores h or urn, non alios aptius quamdo-
doresintelligerevalemus. Qui quamdiurede viuutitac
docent,in ornatcun iàndæ ciuitatis induftriam fandæ artis
impédunt. At fi forteerrauerint, qdnifi àrege Chaldæorû
captiui Babyloniam transferunturP&quoniâ artifice &clu-
forem ab-IerofolymisBabyloniam tranfmigrari, hoc eft, ta-
lentum verbi cçlitus acceptum in terra defodi, id eft,fcien-
tiam fpirituale ad peccatoru opera c6uerti,intelligendû eft:
omnefq; viros fprtés&héllatoresfimulin captiuitötédü-
dosihóc eft,ec>s qui videbâtur viriforces efiè & bellatores,
aftutia malignorum fpirituumjdeceptos, atq; in carcerem
fpiritualis Babyloniæ cap tiuato s, neceflè eft vt operam de-
musquatenus fæuiffimiregis pôteftatëeuadamus,vigile-
mus & fobrij fimüs, timorem Dei fèmper ante oculos po-
namusj&mandatorü eiu s obliuionem omnino fugiamus.
Conftruamus nobis terra bonom operüj&perjpfcdü vitç
in illam côfce^idamus,indüci lorica iuftitiæ &galeafâluti5,
habentes feutü fidei, & gladium fpiritus ç eft verbum Dei,
Guftodiamus portasfènfûu ndftrorum, nemorsintreiper
feneftras. Omni euftodia feruemus cor noftrû, quia ex ip^
vita^pcedit, & ante omnia fpém noftram in regis cæleftis
bonitateponamus, petétesvteius gratiaàmalis omnibus
liberemur. S icq-, erimus fèmper im munes ab hoftibusfpi-
ritualibus,quia Dns fortitudoplebis fuXj&^ptedor fâluta-
rium Chrifti fiii eft, qui fallut omnes fpetantes in te.[lgïtur
loach in captiuato.coftituit Nabuchodonofor Mathania patruu eius
pro eoyimpofuitq•. nomen eius Sedeciam. Vicefimum &primuannÜ
at at is habebat Sedecias cum regnare cctpijfet, & vndecim annis re-
gnauitin lerufrle.Pecitfj malum cor a domino iuxta omnia qua fecit
loacim.} Quid in Sedèda aiiud intelligerepoflumus, nifi
quod in loacim ante prçdiximus^hoc eft,malos redores in
ecclefia,qui munere & dono diuino abutuntur, & falfb fibi
nomen iuftitiç vfurpant? Mathaniaeuté interpretator mu-
nus fiue donu. Sedecias iuftus dni, qui vndecim annis règ-
naflè dicitur, q>fignificat eum tranfgreftorc legis fuiilè,vn-
denarius enim numerus qui denatiu fupergreditur, excef-
fionem
Un.io.
fionc deenjogi fignifiçat, Necriteréx dicip;ötèft,qui fèçu-
dü rnadata dnfiemetipfum &hbij^bi^ôxré^é'bs4ft6tiH
CAPT XXV. ' ÿ I
F /lâumèfrauièm àiinonono rcgriidus, menfedecimo, décima
die menfis, venït Nabucbodonofoy rex Èaby onis, ipfe. & omnis
exerc’tus emjnlèrufalem, & circundederunteam, &extruxerüt
in cirçuitff etusniuhttiones:Et cUufaefl ciu'ttas at que vallàtà, vfquè
aivndeçimum annum régis Sedecia s nona die menfr. PraÜalüïtqj
fames in cmute,nec eràtpanispopulà terra■ Stt ^püèjiariùs
numerus qui miiius Hâbëi: denatiöyimperfédiöhem legis
fignincatjficutvndénarius tranfgreffionem,&rede didum
eft qpod Nabuchodonofor in nqnb anrio regni Scdècié
pbfedetit çiùitatein, merîfè deçfmb, & décima die meijfis,
(juiamalipaftores, cum decalogi mandata^quæ feientia tè-
nént, ppcre 6c dodrina pçrficèré negligunt : neceflè eft Vt
plçben? fibi commifïam antiquus hoftis çüm fiio éxercitu
obfidiohe circundet,& rnunitioneerirbrisjac vitiorum çô -
ftruda, clapdatvallaudociuitatem, fiequéfamesinciuita-
te præualeat: fûmes vtiqué verbi Dei, cum non expenditur
libere pànis dodrinæ populo terrae.jTEf mterrupta eft citât as,
omnefrfue viri bellatores noôlefugerunt.flntçcruptà guidera per
deprædatiodësvariàsmàlignorum fpirituumcüftôdiapo-
puloriim, hi qui debiieranc armis ciuitatem deftndere, nod
e fgnôranpiæ &tenebris pepeatorum vallatifugiunt, quia
fècundumyetitatisypeem , Mercénariuÿ& qui non eft
paftor vider lupum veriientcm,& dimittit oues &Tugit, &
Iupusrapit &difpérgit ones.Et Apoftolus : Qui dormuent,
inquit, nofle dormiunt , & qui ebrii funt,n<ifte ebriifunt. Quod
autem fèquitur, quod per viam portæquæeftinter dupli-
cem-murum ad hortum régis fugerint, latenter aperuit i n-
erriam dodorum : quiinterduplicem inurrno duorum té-
ftamentorum cpnftituti,non bçlligerare.fèd effugere que-
runt, Ö£.in delitiis magis diftlueJP, quod hortus figqifi-
cati>; ..quam fcuto fidei hoftibu^ obfiftere. £ Porto Çbaldai
obfiflebavt in crcuitu ciuitatem. ■ Puÿfitaque Sedecias per viam,
qua ducit ad campeflria folitudinis. Etperfecutus efl exerct-
tus Chaldaorum. regem » - compr.ehenditque eum in . pLnitie
lerkho ,& omnes bellatores qui étant cumeo difperfi funtyd&re-
itquerunt eum.ôc reliquat^ MalignisJ^iritifc»iis.pGpulpm
circumdantibus redor fugit, non ad montes, cj^quihus'
feriptum eft, montes in circuitu eius , & dpminusin
çircuitu populi fui :, fèd ad, campeftria fblitudiiiis, hoc
eft, ad dilçdipnem luxuriæ. Vnde feriptum eft: Angufta&>
arta cflvia qua ducit ad yjtam _) lata & Jpa iofr qua ducit ad
mortem. [Comprehend.tqua euminp'anitielericho, & omnes
heliatores qui erant cum e o difperfi funt te iquerunt eum.f,
Aede ergo cum virtute§ hominem deferunt, quæ c um
defendere : debuerant, in planitie Iericnp capitur hoc
eftjindefediôjie earn ali s, fpnfus. ïeticno enirtliu|;er-
prctatur luna , & fignifiçat xdefedum çarniç.. Vndçd^
nomoqui Ierufàlem dcfcehdebatin îènchp , inlatto
nés incidiflè deferibituf [Apprebcnfum ergo regent addii\%~,
runt adregem S Babylonis in Kéblatha ,qui locutuseïl cum eaiudi-
;ctumy hoc tfr-f.iuflnrn cum eo extreuit iudiciutri> F lios autem
Sedecia -vccidit coram eo, & oculoseiuseffodit, rinxfque eum
cateniss & adduxit in Babylotiem.Occidit-xex. Ba by! on i s
filios Sedeciæ in Reblatha coram eo, & oculos quoque
illius emit. Dum fa era fcriptura Sedeciæ captiuitatem
narrat > oedinem captiuicatis internæ denuntiat. Rex
quippe Babylonis eft antiques hoftis, pollèfïbr intirnæ
confufionis: quiprius filios ante intuentis oculos triici--;
dat, quia fxpefic bona opera qiterfiçit, vthæcfèamit-
tere ipfè qui captus eft , animus dolens cernât. Nam
gemit pier unique animus, 3c tarnen car nis fuas deleda-
tionibus vidus ,bona quæ genuit amans perdit, ea quæ
patitur damna confident, non tarnen virtutis brachium ;
contra« regem Babylonis leuat. Sed dum yidepç nequi-,
tiæ perpetratione percuritur ,gd hoc quandpque pedcati
vfu perducitur, vr ipfo quoque ràtionis lumine priue-
tur. Vnde Babylonis rex extindis prius filiis Sedeciæ
oculos emit, quia malignifs fpiritus fubdudis prius bonis
operibus, poft Qc intelligentiæ lumen tpuit,quod
rede Sedecias in Reblatha patitur. Reblatha quippe
muitah^é ihtërptiftatur j étenim quaii^pqüèle lutheti
ratippig. èladdicur qui prauo 8c iniquitatis fuæ mul.titU-
[.ÿndecihtb ahno menfr quinto-, feptihid die,
defmue' ng* Babylonis) venitNk i huzaar danpnneeps eXtrcitiùferuup régis Babylonis lerufabemi)
(frTùfrenatt domùm domini, & domini régis, & domos lerü*
cohibufrit igni, énnurum lerùfalem
in circuitu àejlrùxit omnes exercitus Chaldaorum ; qui. fer at
Cumprincipe militum. -Reliquam autem populi partem quatre*
manfeyàt m eiuitqré, & perfugas qui transfugtrant ad regent
Babylonis, & reliquum vulgus tcanjiuiit ■ Nabuz.au!an pnneeps
militiaifrçc j , Copgniicfergo tërtipôris prdp'Cum ratienè
vindidæ. Merîfè quinto iëgitut Vaftàta elfe ciuitas,
quæ pentateachum legis ferùaré defp^it, & fèptimalié
menus, quia fàBbati. requiem npn.cuftbdiuit, Qc omnia
contraria præceptis diuinis egjt ;fruftrafibi-bl^ndieni. i de
fecuritate pro fàndprûm^loçorum habitarionei Vnde
per leremiâm dominas elicit : Nolite confrdere in verbis men-
daciiydicentès : Templum domini,temp 'umdominiytémplUm domic
benedtxemu vins veftras &ftudtàrefka, fyfece-
ritis iudicium inter Virum & proximum eius; , àduena& vr
dua , & pupiuonon fecentis calumniam, Mecfanguinem inno-
centum effuderttis in hep hoc, & pojl Deos alienos non ambulaue-
ritîs in malum vobifmetipfis , habitabo vobifeum in loco if o,
i» terraqtiam d.di pairibus veftrisà{if ulo & vfque infeculum.
Ecce vps confiditis vobis, in fèrmonibus meiidacii,
qui non prpderunt vobis, furari Voccidçre, adulterari,
iiirare mendaçiter, libare Baalini, & ire pOft Deos alien os,
quosignoratis, Etvëniftis% ftetiftis coram me in dor
mo hac, in quainuocatum cftnonien meum , & dixiftjs,
Liberatifumus, eo quodFeccrimus iftas.. omnesabominationes
Et nunc quiafeciftis omnia opera hæcdiçitdortiinus, &
locum? fiim ad vpé mane confurgens, & loquens, & hon
audiftis, & vocauivos&nôn re^ondiftis, fàeiam domui
h;uîç in qua inuppa tumé.ft norné meum iri qua vps habetis
fiduciam, & loco quem dedi vobis & patribus veftris, fîçut
fe.ëi .& Silo *'& proijciam vpsà ■ j facie mea fient proieci dm-
nesÇtrçsveftrôs yniuerfijm fèrnen Ephraim. Venir Na-
intejçpretaturventilabrum> fiue prpphetia
iudicii, iu^peüu.diç!p fiiper-p)éçcatores.> jprïnçeps'
vnqueexercitusregi? Babylonis Ierufaleni intefligibilem,
6c fucccndkdoniiun domini, cujn antiquus h pftis , qui 8c
conftii»q»niR&princeps omnium iniquorum eft, tam
fpirituiim qpam etiani inipiorum Hominum,
piebem inpadit fidelium , 6c domum régis & domos
l^tU^lem, id eft redores , & eos qui yiclebantur fn vj-
hQ'^ÇjPf^s'mïUtere > inflamn\atos cupidirate rfiibuertiti
.ppinéniquè dpmum cpmbuffit igni;, citni vniufcuiufque
tia per , flaminam illiciti.«amoris perturbauit
dçmu^ps lerufalem in circuitu deftruxit, cum intentio■
neniprationis 6c yjrtutum ftùdia quæ, contra fc; valerenp-
qit) 6f inde-, fpirancibus difibluit, ne per fpcm veniæad
dijiinafiiècurrant auidlja,, &,çprreptioris vitàr apprehén-
dapthinnmi'n^. [ Pôpulumque in cap iuïtatèm ducens,, de
pfVpexibiss terra ■ n h quit vtwtôny&.âgfreoTdi.ftyin .eo&qui
vtilesv.erbo & eiiepiploellè poterarit, pervitia captiuans,
ftulûs & hebetibus çomniendar agriculturam , quatenus
pôn yinfim gtatiæ fpirîtualis,& frumehtum fànæ dedrinæ
in vineis &agris populorum Frudificbt, fed fjpinæ magis
& ttibuli vitiorum éxcte^h^.T, Column# autem areas qua
erant in templo domini dr bafis, dr mare areum, quod erat in
\ domo domini confregerunt Chaldai .& tranftuleruntomne as in
Babylonen:. TColulnnas æreas & bafes, dodorcs polfiimus
acciperé , Opii fonoritate prædicationis & fidei firmitatc
debuerunt alios fufteptare, Mare ærdun baptilmi laua-
crum, velcompundtipncrn laichrymarum fignifiçat. Hæc
quidem omnia Chaldæi fpirituales per incitiam magi-
ftcomm de dpmo domini auferre hitiiniur 6c con-
fringcre , ita vt non remaneac cefta , quæ poffint
igniculus fieri de inccndio. ] olios quoque areas
&t>ull.ts dr tri lentes & feyphos & mortarola&vafk area
qui' us minifrrabanttulerunt.} Quia diuerfa officia in .eccl-
liafticis ordinibus de Dei fèruicio auferentes in fi umyfum
nequifîimùm verterunt. [ Necnon & thuribula & phialos.}