A I regum ifrael ate hodie, & fradiditiiïûdproximo tuo,meliorite.] 1 Mdtth.i.6. Nota my fterium,quod ficut in paffione Domini,pontifex -
veftimentum fuum fcidit,ita rex Saul veftem prophetç nüc
fcindere defcribitur. Per vtranque enimpoteftatem,& regalem
videlicet&fàcerdotalem,fciffio veftimentorumfa-
iStacft, vtdemônftretur ftabilitacèm rcgni&fàcerdotij in
•populo Iudæorum fieri non poffe, qui verum regem & fa-
cerdotem ad fe venientem, dominum videlicet Chriftüm
recipere4ioluetunt.[Pôm tnumpbatormifrael»nonparut &
ptenitudine nonfiefteturneque enim homo eft , vt agat poenitenti-
am.] In ebræo legiturcPorro triomphât or ifrael non mentutur.
Triumphator ifte Deus eft,cui omnis vi&oria re£te aferibi-
tur. Non mentietur, quia ea quæ promittit fibi famulanti-
bus,largitur. Poenitudine nonflcdHtur, quia non poenitet
eum de bonis quæ largitus eft.quia mutabilis noli efty fed
permanet.Non éft autem Deus,quem poenitet ficut hortii-
nem.Vbi enim legitur quodpoeniteat eum,mutàtio rerum !
iutelligitur,immutabili præfeientia manéte diuina.Vbi ergo
nö poenitere dicitur,no mu tare intelligitur. Prorfùs in-
iolubilem videmus per hæc verbaprolatam diuinitus fuiffe
fententiam,de ifta diuifionc populi Iftael : & omnino perpétua
quxcunq; tranfierunt, aut tranfibunt ad Chriftüm,
nunquam eruntcum Ifraeliticis, qui eiusinimici vfquein
fine vitçhuius elle perfiftunt.Sedin diuiiîone,quç hic prç-
nuntiata eft,perpe tuo permanebunt, [Dixit que Samuel. Ad-
ducite ad meAgag regem A malec'. Et oblatus efi ei. Et irifrufta coici-
dit Samuel Agagcoram domino in Galgalis. ] Quando legitur
quideminferipturis, quod fan&Triulli hoftium pafeunt,
efliciunt.vthumanum ianguinem fitientes dicuntur,quia
de iufti ita pereufterunt hoites,vt non relinquerétur ab his
fecundumiufticiam& vetitatem,vniuerlâdijudicat.[Dmf- |,quiialuus fieret.Etnó intelliguritfiib his vérbisadumbrari
queSaulpeccaut.Sednunc honora me coramfenionbuspopulimei, | myfteria,& hoc magis nobis indicari, quod impugnantes
&coramljfrael.]Acfi dixiffet,Honora me ficut regem vt ego
præcedara ficut rex, de tu fequaris,vt adorem dominum de-
um tuum. Senesautem populi fui,fuam tribum : & coram
IfîaeljCæterastribus Ifrael, ditit.Sedinhocquodaitr£feo-
[.T tm. Auguftinus
aduerfus vitia, nullum penicus relinquere debeamus, fed
omnia interimere,ne "fi pepercerimus, repu tetur nobis in
culpam,Sicut feriptum eft de Saul,qui viuum feruauerat regem
Amalec.Quomodo enim quifqueiuftus manebit,fi
norame coram fenionbuspopulimei.] verecundiam paffusac j adhucaliquidpeccatiinfemetipfofèruaueritficutSâulfÀt
fuperbiadetentùs locutus eft,quia timebat honores amit- j vero fàn<fti,in hguraSàmuelis ita fæuiunt fùper hoftes fuos,
tcre,& ideo non obtinuit quod peti j t, dicen s: Pectaui & re- id eft,fupér vitia peccatorum, vtnori permittahtVelinqui
liqua.Quifquis enim fub fpecie conftffionishumanosjad- aliquodpeccatumimpunitum. [ Veruntamen lugebatSamuel huehonoresamittere omet, ifteindulgentiam quamfiâa Saul. Quoniamdominum/ mitebat,quodconfit, uïffet regem Saul
humilitate poftulat,à Deoadipifd non valet. Neque enim juperljrael. Hic enim benigmtas perfeda fandoru in Sam-
poteftin confeflîone poenitenriæaffequi veniam,vbi præit uele propheta erga Saulpræoftenfa eft,qui dura feiret Saul
elatio mentis.Nam quid aliud eft,de reatu facinoris in con- | peccafle, exaffe&u benignitatis lugebat eum.Sic eria Pau-
ipedu hominum reprehendi refugere,nifi fuperbia eprdis, J lus lugebat perquampeccatordumdiiplicerehominibusrefugit, ve- • illos,qui poft fornicati©nem-& immünditiemj
niamquam à Deo accipére poterat à femetipfo exclu dit?
Fida enim humilitas, veniam àDeo coniequi non valet.
Sednotandum quod alia editio habet,[ Non reuertar tecum
(inquit Samuel,quiajpreuifii verlum Domini, & fier nit te Dominas
nefisrex [uperlfraelEtconuertitSamuelfaciem fuam vianon
egeruntpoemtentiam.
DJxttque Dominus ad Samuelilmple cornu tuum o’.eo, & veni
vtmittam te ad ifaiBetblehemitem.proutdi enim infilÿs eins
biret:EttenuitSaulpenulamdiploidü.&difrupitearn.E<digital j rcg'mmh.Uc«Sam«dproutDemmvmperM,,,&mxit 1M-
eum Samuel: Difntpit CmineesmmmirratUcmMueuaboiu, ' mdf.fit«tmoucspmieju,inmtd,ofialr«mfieorum,qui eratru-
&dabitproximo tuobonofuperte, &dmdcimlfraeimdm. & nou.ueesemneeeuetaemtehteum.quomam mmeftfm bmovt i Dauld.quomodoChpftamprophepcefign.ficauer.t.Di.
pceniteateum.lpfimenatur& mlipermanet.] Ifccmdicitnt, | mdcmmmtcrpletatur»ai!»/»rt;.,rmedcfiderabdis.Ecqmd
(Jt™t«D«o>i»*w#r«r8perI/M^3qMdragintaregna- ' forousleonert odctribuIuda,qumcitmundum!>Et quid
mtaimis!uper lirael,tapto'icüiccr temporis lpatiQ,quanto | defiderabilmsdloïdcqaodititur : Vttemiejidirattescmaif
«tipfeDauid.&audiaithoc primo tempor« regnifui.In- | «mifeB.VngiturtftcDamdmregemfururum* delmmians
temgamus ideo diaura,quianulitisde eiusftirpefuerat f pctvnaioriemiUamChiiftum.Ghnftns eniinachrffmate
regnatums, '&refpiciamus ad ftirpem Damd, vnde exot- | appeUator.Reprobatis ieptem filijslfat tnaiotib. minimus
tuseftiècundumcamemDominus, mediator Dei & bami- I sccateeleaitseftadtegnu:QuiafpretoIudaico(acerdotiof
num.homoCbrijlmlefus:proutbeamsAuguftitmsait, Etin ®nopriorispopuU,qmfibbati&iimrecundiimlegem
l.Corin.if.
£>
Genef. t
Graeds exemplaribuslegitur,Di/?«pir DominusregnUm Ifrael
de manu tua , vt hoc intelligatur [ demanu tua ] quod eft ab
Iftael. Ipfius nänque populi gerebat perfonam, figurate
homoifte,quipopulus regnum fuerat amifiurus, Chrifto
Domino noftro ipiritaliterregnaturo.Dc quo cum didcur,
[& dabitur ittudproximo tuo^] ad carnis agnationera id refer-
fiur. Ex Ifrael Chriftus fecundum camem, Vnde de Saul.
feruabant, Chriftus Dominus nofter , caput minorispo-
pulijläcerdotio perpetuo fundus eft:& in rege vndus, cuius
regnum non habet fine, &cuiomncs gentes,tribus&
lingux,feruient. Quod aute in medio fratrum fiiorum vndus
eile dfeitur,hoc eft quod Propheta de Domino ait,Vn-
scit te DeusDeus tuus oleo latitispra confortibus f«».Dauid ab officio
paftoi^lipecorum, ad hominum regnu transfertut:
Quod vero additum eft,‘[ bonofuper te. ] Poteft quidemin-1 nofter autem Dauid ipfe Ieius,ab ouibus Iudaica: plebis abtelligi
\meborite.] Acfi dicatur,Vtquiaille bonus,eft ideo
fit fiiper re.Iuxtaillud aliud propheticum: Doneeponam om-
nes inimicos tuosfubpedibus tuis. In quibus eft de Ifrael,cui fiio
perfeciitori regnum abftulit Cf.riftus. Vnde & didtur,[ &
diuidetur ifrael in duo.]In Ifrael feiheet inimicum Chrifto,&
Ifiaeladhajrentein Chrifto. In Iftael adancillam, & Ifrael
ad Uberam pertinentem. Namiftaduogeneraprimumfi-
mulerant,donee fterilis per gratiam Chrifti fijpcunda, eij-
ceret ancillam &filium_eius.Propter peccatum quidem Sa-
lomonis,regnante filio eius Roboam,feifnüs Iftael in duo
fuifte diuifiim,&ita perfeueralfe donee äChaldafis c aptiua-
retur. Sedhocquidad Saulem/cum fitalealiquidcommi-
nandiimeilet,ipfi Dauid fuerit potius comminandum,cui
erat filius Salomon. Poftremo inter fe Hebr«eadiuifä non
eft, fed indifferenter in eiuIHem errorisfbcietatedifperlä
per terras. Diuifiö vero illa,quam Dcus fub peifona Saulis
illius regni,& populi figuram gerentis,eidem regno popu-
loque nünatuseft [quoniam non efificut homo vtpoeniteat eum
lpfeminatur&nonpremanet.]ld eft, homo minatur de non
latus,in regnüm gentium translatus eft. In Iudara enim ple-
benon eft modo Chriftus,ablatus eft inde, nunc gentium
gregespafeit.[SurgensqueSamuel,abijt tnUam tha.spi itus autem
Domini reeeßita Saule, & exaguabat eumjpiritus ntquam à
Domino.] Quæritur de hoc fpiritunequam,Si Domini,Cm
malusrSi malus,cut Domini ? Sed duobus verbis ébmpre-
henfa eft hæc fentëntia. Et in domino poteftas iufta » de in
diabolo poteftas iniufta.Nam idem fpiritüs,malus,per he-
quifllmam voluntatem,&idem fpiritus,Domini,per acce-
ptam iuftiflimam poteftatc. Inde ergo fpiritüs Domini ap-
pellatus eft diabolus,propter minifterium, quia omnibus
etiam fpiritalibus malis, benevtidicitur,velad damnatio-
nem quorundam,veléfiiendationé,yeIad probationem Et
licet afflidionem femper appetat,tarnen fi ab autoré noftro
poteftatem nonaccipit,idemmalignus fpiritüs ad têtatio-
nis arriculû nullatenus conualefclt. Vnde de omnis volütas
diaboli initifta eft & tarnen,per mittente Deo,omnis poteftas
iufla. Bene ergo dicitur, fpiritüs Dni malus exâgitabat
eum. Domini,videl.per licentiaporeftatis iuftç malus aute,
perdeliderium voluntatis iniuft^Ec^quarnuis maligftitas
k ©ominosnön fit| poteftäa nift>.|Deo non ^ft.1 'Sic'&alibi
didtum eft'eriam,föporDomini, qui occupauer^i mfiites
erufdem ^aubßiiim Dauid haftam & fcyphümabftiüillet,
capite dormientis.Nonqtiiafbpor tunciii Domino erat,vt
i p fe d ormiret'jf ed quia il 1 e fopo r,qui tune hofnineSappte-
henderat,nur u Dei'erat infuliisme Dauid a feruis eins in’eo
locoprasfentiafentiretur.DiciturergofpiritusmalusjDo-
mini.hoceft miiiifter Deiyad faciendumin Saulquöd enm
. pari debece omnipotentilfi mus iudicabat. Qnoniam Ipiri-
tusille (vt didtum eft) voluntate quamaluserat, non erat
Dei: creatura vero qua conditus erat,& poteflate quam nö
fuam,fed Domini omnium «quitate acCeperat, Domini e-
rat.Hoc fecundiim liiftoriain didtünveft.T ropologice vero
per Saul,populus pixfigurabatur ludxorum,qui in aduen-
tu läluatorisjob ihipidtatemfuam aDeodereli«ftu^öft.Spi-
ritum Ian6lum,quem o lim acceperat,amifif.at queabfpiri-
tu nequarn,hoc eft,diaboli mendaciojvfque nunc agitacur.
[ Igiturquandocuncj-Jpiritus Domini arripiebat Saul,tollebat Da-
uul cithar am &pmutiebat manufua, &.refociilabatur Saul,&
lent us babebat, Recede bat enim abeojpiritus malus.] Pendel enim
ex füperioribus.Hic etiam prouc fupra, Typum tenuit fal-
uat oris,Dauid incanticis muficis eruditus erat,&Dominus
lefus Chriftus in ecclefue vnitate varijs concentibus in ex-
pofitione fändtarum feripturarum quotidie refonat,& fha-
.uitatemyfticamodulatur:Dauidincicharacanensmaligfiü
fpirjtum,fugabat Chriftus pervirrutecrueisfus dxmo*
nes oppreffit atque de corde credentiu fugauit. Non enim
jnscitharailiius.tar.avirtuse^acjfedmyfteriumcrctiis Ghri-
fti,per.ligm;m eAtenfione neruoruai, myftice gerebacur:
in qua,|'riam paffio C hrifti can tabat ur .D a uid octauus&im-
nimus feater inregnoeligitur,dc Dominus IefusChriftus
jeuietipfiim exinaniuit,foi mamq; feruiaccip.ie.n8>. per glo-^
riam refürredlionis fine, & euangelicam prxdicationcm
('hoc enim facramcn tiotftaui nuroen obtinet arcanum) re-
•,gjium in gen.tibqs adeptus eft. Dauid pulchra facie eile de-
■ lcrit>itur,quia&PominusIefus Chriftus fpeciofus forma
eft,prx fili j s hominum. Da$iid rufus elfe narratur,& de ial-
uaco re npftro propheta canit: Qm efi fie qui venu de Edom?
dk;reliqua,qup4 interprecatiir mbpwfHxefangumm. Gagtg-
rummoraliternosinftauc,quodcamSaulemfpintusim-
mundus inuaderet,apprehenfaDauid citharaeius, vefani-
am fedabat Plerunque fuperbus,diues,exhortationis bla-
dimento placandus eft,quia & plerunque duravuluera,per
deniafomenta^pljefcunt,^ fliror iiifänorum fä;pe,ad feiu-
tem,medico bl%ndientp>reducitur.: Cumq; ab eis in dulce-
diue cödefcendiciu'jlanguoriniani^ micigacur. Necji enim
neglige nter in tuend um eft,quod cum Saulem fpiritus ad-
uerfus inuaderec.apprehenia Dauid cithara,eius yeläniam
fedabat.Quid enim perSaulem nifi elatio potentiü?Hc quid
per Dauid mmuuir,ntlihumilis vitalanCtorumPCum ergo
5 aul ab immundolpidtuarripituijDapid eanente.eiusve-
fiiniatemperatur,quiacuinfen{uspocet)tium per elatione
fivfurorem v«rcitur,dignuin eft vt ad falutemj ihencis, qua-
fidulcedinecitlura:,locutionisnoftia:tranqipliitatereuo-
C A P. XVII. iét
0Qtigrçg4tites verQ.philifiiftiagiiÿnafitd in.pnlium coquene-
runt i^5t^fh,^e}iqp^^q|hprh eft; pppidiun in tri-
bu Iuda,vc in libris locorurn legitur, Spur autemvfqueho-
die viculi duo pcigentibus Aeliam de Elépceropoliiu nono
miliario viæ publics, vnus in n^pnte,& al ter in capipo,po-
fte qui Sochoth nuncupantur. Incerprecatur vero ramus
vel humilitas, AzecaciiiitasChanana-’orum in parte tribus
Iudæ,açlquamyfque perfeeucuseft Iefusquinqj reges. $ed
& hodievpça,turvillaA2eca,inter Eleuteropolim & Aclia,
&interpretatur fortitudo, fiue decipula. Domu lïue do-
mini in cribuludavicus grandis eft,inDaromam,hoc eft,
adauftralemplagamin finibus Eleuceropoleos, decem &
feptem ab ea miliaribus diftans, de interpretaturfilentium
%egaudium.rpörro Sd^&VirijfraeUcorigregatifiint in volle
Eherebinthif] Tlierebinthus eft: in Sichimis,fub quaabico-
ditdacobidolaiuxtaNeappHm.Hmcrefertlofèphusquod
Biblioth. Vet.Patr.Tom.9.
PajieftihiCaftrametatifunt inter Sochuclide Azccä.
trä qubs denuo Saul perdüxitexeridtihn , & iftper' qüeh=»
dim'tóöfttem caftra ppiiSehSiCÖègit Paliéftinös |irï©Wriüi»
denl cafrrarelinquere» & ex Aduérlö'möntis^qll'eftl'S^ül I
äpplehenderat,aduenne. Diuificqucèo-rum exefdtusïnÊ-
diu:> mons,qui erat pofitus inter eó’Sk’ t egrejfui efi 'vitfiu-.
rins de cafiris Phtlifitneruin nomine Golidtbfi&teUqüä. J[ Igitur
quemadmodum in i Xordio poilïciti ^mus', ‘paiiiaÉifti'tó-
-ftoridnvtarigere cüpimus.vt pofthrodum culmen ïpiri^alis
intellAgelltiaedéponamus. Spurius dicicur,quia ékpafregU
'gance>matre vero Gethjea,natus erat, bämd äutem eraf filius
viriEphratan de Bethlehem iuda >‘ cui nomen erat Ifai,
qui habebat o dtp filibs. Qu*ritur,cur hie o&o filiós habere
dicatur,cum in Paralipomenonnö'rt ämplius qüa fefitefil
léguntuf ? Quod ita fbliiitur> Nathan itaqüe prophetam,
filium Samaa Jilij fui, quèm1 iii löcö fflij educauërat & nu-
1 trierar, intér filios numeiat, Nam* & coram Samuele festem
eius fi lij iegimturaddudi, Sc oiftattüs ëffe in pafeüts:
Inter quos Nathan ad'dudtum fuiftè manifeftiiinefl:,qüi,&
ionathan vocatur. Deqfto in extrema partè Samuélis dféi-
tur. Percuflit autem éumlonathanfiliüsSamaafratris'Dk-
•uid.Etnotandum,quodvbieunque propheta'VÖCatÜrijNä-!
thanfcribitur,r on Ionathan; [ Dixitquead Dautd pateïfqüs,
Vadeadfratres tuos vifitabtsfireßeagavt, Sé cüfti quibtisöitdï-
! nati fimt diCcef]ln: Hebrao ita habet ut.Etfratrestüos vifitabUfi
teäeagam,&pignoraeorum tolles. Pignora inhaeiüCö>'He-
brsilibeilum repudij intelligunr. Secuhdum vfunrgéhtis,
iUiusfeceruht, vt,quando ibacurab eisihpugnartilibéllös
repudij vxoribus fuis darent,vtfi é6utigifIèt virum ih btè-
dio capijéfcin captiuitatem duci,mulier eius eXpedèarir tri-i
b^mts^fivnerasuoniYdiifikjalfemyuxifietVftuin-^ii^l
gatprudensletftor quid fibi pla)cueric, nos fimplicitateifl'
niftoriienoftra tenere. decreuimus. (iQtxitque eifraterfuusi ,
Quare vetiijli & qu.ire dttehqufiipauculas vues illas in defèrtóï j
Ego nouifuperhiamtuam, Et reliqua. ^Nofle fe dicitillittsfiu |
perbiam êc nequuiam cordis, quia putabat eum. tUttrote'
cotdis eleuari,eo quod SamüelilïumvnXilIèt in tegem^d/^i
fiimens autem Dautd caput.PhJifiitattulit iUud inlerufaicm.Ar-
ma verggofuitin tabernaculo.]Q^ofi dicif utiuljlfe, Dauid ca-
pUtPftifittariinIerufa.fein,ancicipaci.Qeft, :qüod poftea fecit.
Anna yero eius,ideftjPbilift^i, non eft-inteliigendum
qup.d infup peduerit tabernacülä., fêdjn tabecnaculo,Dö-
iininijde quo tabernaculo poftea ab Ahimelech facerdote
accepit, idepquefupe.rflupaddi.tum eftJfuo.-,(' DixitqutAh*
ner,v.tuitanimu tua rexfi «ö«/.}Sccufidü,dlud,locutiöni§ ge-
L nus hoc didlum eft.quod alibilegunus, benedixit Nabath
-Dc$ ®fi Ac fi dkeret, Np» viuat anima, tud.re.xfinoui-A\i~
!cev,yiueam,niortem tuawfineui.Seaetifim vt quidamyollii}t>
^ppfitum eftproA»p»,aduerbiQiVt.eftillud P|aJtnift*.‘SM»- troibuntin requiem meam.ld efkjtw mtrotbunt.Si nouidicit
fi diceret, .non noui. Vt-itur enim nipfto iurandi.per Vitam
regis, & aftirmat fè non npftè v uefe fi.tDauid .Hpcetia modo
vfits eftlpftidijquaiidpaicfrarribus^is.’P fr^ /« ^ Pha-
raonis» nonugredienmi htne , dpnec veniatfiater Vffier mini-*
Ecce hiftoriam ('ficutfpopondimus) fummatim tetigi-
mus, nuncfigurasipftftaliurn rerumfubiungamus.Aite-
iiim facra d,eferiptio ,.[(2ongregantesveroPh(lifimtagmina.fua.
& reliqua. ] Quid per Phiüftreps, nift adnerfarias potefta-
I ;tes?J£t.quid per GQliathsGithteuni,nifi; cappt pmniumma-
j.lorum diabo|us pr$figurat,us eft.^quiaduerftis: populum
DeijCumfatellitibusfuisab origine mundi dimicauit, fed
aivte.adufen.tum.yeriDauid^oc eft.hjLtnvani geuerisrederr.»
»ptoris, änuljo fftperaifpoterat.. Qeth vero ciuitas eft eiuf-
dem Goliaf h,qux jncerpreratur tpreujar, perefenrism undi
feu in ferm praetendebat fimili tudinem.in quo mundi atque
inferno,diabolus humanum genus peccatis obnoxiü,
Velutin tpreulari conculcabat.Enormitasftiue altitudo ipfius
Goliath, diaboli delignabar fuperbiam. Septeuarius
;iianquenumerus,fepernte quietis obtinet facrametum,ex
qua idem Diabolus ob fup.erbi;fu<e men tum exclüfusin
hunc mundum,quilèx diebus faótus effe narratur, lapfus
eft.Ec quia fiiper delinquentem creaturam,propterpecca-
timeritüjinhoc m Ci doprincipatü ob tinui t,quafi pa! m 5 fup
ipfi9 müdi creatura fuperbiédo extulit. Arma.vcro Goliath,
Ppp &ope-
'1 Ü 1
Pfalm.94*