,-i o 84
auer fus eft ab illo,eiu s tndignationeiram,id eftûuftæ dam-
natioriispoenam incurrit. Quam poftea in illis qui e* eius
propagine per Detmilèricordiam làluanturiufte ièincur-
! rifleintelligens.humiliarusfubpotenti manu Deiadipsu
I fineintermiffione clamar&iplumdeprecatur, vcliberari
& fanarimereatur.Hoc totHm veriflime ita eflè,ex peribtïia
Litgdtmenßs Ecclefia
” '2* 'a éiuiHem kominis bene conditi,benigne adiuti, milèrabili-
cer lapfi-, vere conuerfi & lachry mabili ter fùpplicantis his
verbis piàlmifta implorât dicens:jQ«o»w»i iraïnindignatio•
nefciunt, non squales lèd beatiores erimus. Veritas autem
nobis eorum promific squalicatem. Certum eft igi->
turhpceosnoflèper ft>eciem,quodnos perfidem, nullam
fcilicet ruinam cuiulquam fiu-idti Angeli iam futuram.
Bac-Dei gratia fan&os Angelos indjgere beatus etiam
Amhrofius in expofitione Halmicentcfimioâaui decimi
ita confirmât dieenS^firer egetmifmcordta Arch Angélus, aliter
h.mo. Angeli enim natura non vrique ita coriüptelæ
. obnoxtaeftjVtnaturagenerish'uman^HtideoiUèegetmine
eius & vit a in votuntate eins: Ad vejperum demorabiturfietus, ( lèricordîaDei ne pofliterrar,e;&.aueruià fe Deigrâtiu laba-
&admatutinumUtitia.Ego autem dix tin abtindantia mea,non tùrinvitium.Hom§autèm&fii uiifinniorepropofitione
mouebor in aternum. Domine in veluntate tua praftittfti decori tarnen propter côntratftorum ièriem pèccatorum milèri-
meovirfutem-.Auertifiifaçiem tuamame, &faftusfumcontur- j cordiamqu^rir.Itaque & f i vterque mifericordia indiget,
battis. Ad te Domine clamabo,&adDominum meum deprecabor. ; aliter tarnen Angelo milèricordia,afiter homini dcbetur.
Quià homo tune certehabuitvelperumi cura ci peccafiti Huncpriïni hominis ftatüm libeiofciliceç arbirriopræ^
j fol iuftitisocddÂTet.Inqrtanoâecscaexipfodefcenden- . ditum,lèddiuinagratia,, v tbonüm in qu o conditusfuerat
tedemoraturinfletugenushumanum.cui ad matutinum ; lemarepollètiatfiutum beatiflimipatres præfati lan6ti Do-
betitia, matutinaChrifti relurre&ione promittitur vtper â o r is leritenriam fecuti venerançU côneilij lui auétori-
I eairçex mortead vitam reparetur : hanc eius foelicem & tateita commendarunt. Natura humana étiamfî inillain-
bearam in paradifo vitam lucidiffimo &dulciflïmo lèr- j tegritate in-quatft c'ondira permaneret, nullo modo lè i-
monebeatus Auguftinusin libro deeimo quarto deçiui- plamcrearorefuo nonadiiiuanteferuaret. Vnde cum fine
raÉeDeidefcribir. Viuebat itaque homo in paradifo ficut ( Deigratia non poflèt euftodire quam accepit, quomodo
völebat, quandiuhocvolebatquodDeusiuflerat. Viup- j fine Dei gratiapoterit reparare quod perdidit? His itaq;
batfruensDeo, ex quö bono erat bonus .Viuebat fine vl- ! de prima qusffcione breuiter adnotatis quiiquis fincere,
laegeftate, ita femper viuerehabens in poteftate. Gibus & pure&Ca tho lice , de ilia primi hominis fuie Angelica
adera^ne efuriret,potus ne fitiret.lignumque , neilhim conditione vel beatitudine fçixirecujiit attendatndeli-
lênedka diflblueret. Nihil corruptionsfincorpore ,'ve lex ; terdiuinam autoritärem , attendat fidelilfimos Ecclêfis
corporevjlamolèftiafeillis eius'fenfibus ingerebat.Nül- patres fidelilîime députantes , attendat etiam conciljjs
‘•lus intrinlêcus morbus, nullus i&us metuebatur extrin-
fecus. S u n ^ a in carne lanitas, inlftiimo tota tranquilli-
tas. Sicut inparadifo nullus xftus aut frigus , ita in eius
habitatore , nulla ex cupiditate vel timore acciilebat bo-
Aa^voluntatis offenfio. N ihil omninotrifte, nihil eratin-
aniterlstnm : Gaudiumveroperpetuabatur ex Deo , in
quem flagrabat charitas de corde puro , & conlcientia
aggregatis id ipfum firmiffirne definientes : E t _______
impium Pelagianum errorem cic^dat primum hominem
Iplo fiio arbitrio in bono quo8, acceoerat permanerc po-
tuilïe : fèd etiam ipfum quandiu ftètit diuina gratia adiu-
tum fuiflè: Nee omnipotentem Deum vt idem homo
in làntitate & iuftitia permanerét tantummodo voluif-
fe , fed vt permanére poflèt etiam adiutorjum'dedilfe.
bona& fide non f i t a , atque iqterlè coniugum fida ex Poft ha»c lubiungitur in iam d i t o primo' capituÏo ita:
honeftoamorefocietas : Concors m entis corporifque | homo libero arbitno male vtef;s peccauit & cectdit , & fallus
& mandati fine labofeeuftodia. Non l^flitudo eflm >(faperdittonis totiutgtnerts bumani.ngilia , Deus aurem bonus
fatigabat otiofum,non fomnus premebat inuitum. Item & iuftus elegit ex eadem mafla perditioiiis fecundum
Ü ëm d o to r beatiflimus de eadem primi hominisa Deo praelêientiam Aam quospergratiara prsdeftinaüit ad vi-
aceeptagratia & propria culpäamifla in libro de corre- tamj&vitamillisprsdeftinauit^ternam.lh quibus verbis
ptione &gratia-i^ aftruit dicens. Ita gratiani habuit ho - quod d itum eft de Deo bono & iufto, quia elegit ex eä-
m o primusinquafipermanere veiler , nunqtiam malus j demmaflä^rdiriönis fecundumprielcientiarafuamquós
eeffllèètt ;: EEtt ffiinneea quuaae ettiiaamm ccuumm lliibheerroo aarrhbiirtrriino bhonnnuiiss- eeffflèè pergratiamprredeftinadit ad vi*am , probämus quidem
non p o flè t, fed earn tarnen per liberum arbitrium defe-
rere pollet. Nee ipfum ergo Deus eflè voluit fine lua gratia,
quem reliquitin eius arbitrio libero , quoniam liberum
arbitrium ad malum fufficit , adbonumautem pa-
rum eft, nifi adiuuetur ab ommpotenti bono. Qu od ad-
iutorium fi homo ille per liberum arbitrium non delè-
ruilFetarbitrium lemper eflèt bonusrléd delèruit’, & de-
fertus eft. Et poft aliquanta , idem do&or fiibiungit:
Tunc ergo dederat homini Deus bónamvólantatem : In
ilia qifippe eum fccerat, qui feceraqre&um, dederat adiu-
torium, finequoin eanon poflèt per manere fi vellet: vt
autem vellet in eius libero reliquit arbitrio: fed quia no-
luit permanere p ro fè to eius. eft culpa: , cuius meritum
fuiflet, fi permanere voliiiflèt. D e gratia qiloque lan t i s
Angelisdiuinitusconlata, in quaalij manlèrunt & ex qua
alij corruerunt, itaadiUngit : Angeli fimfti qui per Iwerum
Adiatorium! arbi'riumcadentibusalijs, per idem liberum arbitriumfieterunt
ipß,bu'ius manfioms debit am mercedemrecipere meruerunu T an-
tam fcilicet beatitudinis plenitadinena qua eis certifli-
mum fit lemper fe in ilia eflè man liiros. Si autem hoc ad-
iutoriumvel Angelo vel homini cum primarn fadti fimt
defuiflèt, quoniam non ralis natura fa&a erat, vtfin®di-
uino adiutorio poflèt manere fi vellet, non vtique fua
I culpacecidiflènt. Adiutoriutn quippe defuiflèt, fin^quo
manere non poflènt.Si enim nos d ^ r ip tu r is fin dis nofife
potuimus , ländos Angelos iam nuUos-efle cafuros,
quanto magis hoc ipfi reuelata fibi fublimius VQiritaife
nouerunt. Nobis quippe beata fine fine vitae promifla
e f t , & xqualitas Angelorum:Ex qua promilfione certi
him us, cum ad illam vitam poft iudicium venerimus.
quod eleitos fuos omnipotens Deus per gratiam fiiam
prædeftinauit ad vitam & vitam illis prædeftinauit sterna,
vt & ipfi vitæ stern s, & vita sternaipfisfit prsdeftinataîv-
trumqueenim eft verum,&'dilucide ab Apoftolopofitum:
Ait namqùe de prgdeftinatione elecftorum ad vitam : Quos
autem prade/iinauit,hos & v o u w t quos vocauir,bos& iuftifi-
cauit : Quosautem iujlificauit, illos& magnificaith : É t quod
eifdemelettis vitam sternam prsdeftinauerit:Iraalio loco
dicit, in Ipem v its Sterns quam promifît qui non menti-
tur Deus ante tempora sterna. Sed hoc-nos mouet, cur
inhaedefinftione quaiper gratiam Dei & eleéli ad vitam
sternam , & vira sterna ijlclein eleiftis crediturprspa-
rata, iplos tamen ele<ftos ablque vlla commemoratione
gratiarfecundum prsfeientiam fuam Deus elegiflè dica-
tur * Quafi gratia fit quod eletfti perueniunt ad: vitam,
gratis quod vita sterna illis eft prsparata. V t autem eli-
gerentur nonfuifle gratiam, fed tantummodo prsfeien-
riam. Qu od manifefte contrariqm eft Catholics fidei:
Quia omnipotens Deus in eleiftione eorum quos prsdo-
ftinauit, & vocauit ad vitam ^ternam , non eorum me-
ritaprsiciuit tanquam ideo eos elegilfet, quia-ex femet-
lpfis bon#s futuros prsfeiret; led ip ü e led io vt ex mafla
pèrditionis yala mifericordi* fierent abfique vllo bono
merito, Tola gratia fuit per quart? difereti funtàfilijsper-
ditionis, & adoptati in filios v its & refurreótioni s .Hanc
namque eleótionem nqn meritomm lèd gratis :Tn qua
non alicuius bona prsfeita amt opera,Æ fola tantum
diuina milèrtcordia prsparata commendar nobis diligenter
Apbfiolu s de duobus geminis Ifia<b.& Rdbeccs ita
. . ,r . r A j, /• j r - ; di^ns:C«»i enim negAum nati effent,aut aliquid egtffentbonum
non inde nos eflè bp&ros. Quod fi de fe ipfis Afigeli yclniAluni, nficundum eUBionm propofitum Da Hunint
De tenendà veritätejeriptura
non ex openbus, fed ex votante, dictum ett>maior feruiet minora ,
Juutfcrïptum eft Jacob dilexi, Ejàu antem odio habui. Manife- !
fte enim hoc odium Dei in Efau ex merito fuit originalis.
peccati : llla vero dileâio Dei in Iacob, cum eôdem dam-
nationis merito'teneretur obligatus, exfola gratuitami-
fericordiaextitit: ficut idem Apoftolus continuo fubiun-
git dicens : Quid ergo dicemus} Nunquïd iniquitas aptidDèum'i
AbJIt:Uojfienimdiett, miferebor cuimifertui ero, &mifericer-
diampraftabo cuius tnt fer tb or. Hanc vers gratis & nullius
meriti eleôtioncm etiam ad Timotheumlcribens,itain-
culcat : fed conlabora Euangelio fetundut# virtutem Det qui nos
liberauit, & vocauit vocationefanfta: Non fecundum Optra no-
Jlrajedfecundumpropofitum fuum &gratiamyqua data eft nobis
in Chrijio lefu ante tempora fecularia. Non itaque fecundum pra-
feientiam meritoruni elegit Deus ex majfa perditions quos facer et
filios adoptions : fed gratis elegit quos ab ilia iufta danatiime aqua-
liter omnibus débita miferïcorditer liberauit. Sequitur in eo-
dem capitulo: Cat et os auteth qua iujiitia&iudicio in majfa
pèrditionis reltquit, perituros prajciuit, fi dation vt périrent pra-
dejlinauit : poenam autem illis quia iujîus eftpradèfiinauitater-
nam:Acper hoc vnam Deipradefiinationem tantummodo dici-
mus y qfta ad donum pert inet gratta aut ad retributicnem iufittia.
Inquibus verbis mirum eft quomodo aflèritur omnipotens
Deus esteros id eft repf obos iuftb iudició fùo in mafia
pèrditionis reliquiflè, nee tamen prsdeftinaflè, lèd tantum
prsfciflèperituros. Si enim iuftum iudicium Dei iam
in illis prsceffit, & eodem iufto iudicio in malfiperditio-
nis lîint deputati, quomodo non tali iudicio iam perditio-
nis deftinati& prsdeftinatiMtadumin hac definitionedi-
uini iudicij veritas negatur, iplbetiam'nègantium tefti-
monio confirmatur. Qudmodo enim prslciuit rantum-
modo , - & non prædeftinauit quodiplorum confelïio-
ne iufto iudicio iam decreuit ? Cur veram ôc përfedtam
prsdeftinationem iufti iudicij Dei,quo sterno eonfilio luo
veiiuftosad vitam, vel iniqüos prsordinauit ad poenam.
In parte audet homo accipere, & in parte negarc? Quafi
omnipotensDeus quid iufto iudrcio luo de ele&is eflec fa-
â;urus,& prslcierit>&prsdeftinauerit. Quidautemeo-
dem iuftoiudicio de reprobis eflèt gefturus prslcierit tantuin
geniti filij Dhi d é c i l e bmpes homines rtrurgere habettt
cUm corporibus fuis, ôc redditurifunt de faiftis proprijs j
ratiônemi&quibonaegerunc, ibuht in vitam sternamt 1
Q u i vero mala in ignemsternutn. Manifefte ergo qüod
de vtraque parte tam eleâorum quam reproborutn hic
confitemur, vti nmqüç eft vèrum, vtrumq; iuftum : vtrum-
quein sterno & iufto Dçiiudicio prsdeftinatum. Namfi
non eft prsdeftinatum» quomodo hoc tam firmitercredi-
mus, tam indubitanter confitemur futurum ?feigitur ,Jvc
iam diiftum eft vnufquifque dura facilitas datur, Deoauxi*
.liante muter in melius. Hoc enim proculdubio Vült, qui
quotidie clamac & ammon,et dicens : Décima a malo drfac
bohum. Et iterum, Conuertimtni ad me, & conuertar ad vos dicit
Dominas exercitxum. Nam in illo apud quem non eft
trànlmutatip , nec viçiflitudinis obumbratio, & qui pfif
Prophetam dicit, Ego enim Dont nus & no mut or, quodfuum
eft plene & pe rfcûe confiteti debemus, quia eius plenitu-
dini &perfedtioni nihil poflumus addere velatiferre. Et
ideo plenam & perfedam prsdeftinationem iufti iudicij
Dei ram in parte eledorum. quam in parte reproborùm,
ficut omnino vers eft, veraciter cpnfiteamur : Nemini mi-
Jèricordiam De i negantes, nemini conuerfionis gratiam
derogances, nemini aditum indulgentis claudentes: lèdo-
mnibus in iniquitate permanere volentibus vrilem & làlu-
brem terrorem inçutientês. Hanc enim vtriulque partis
certiflimam & immobilem prsdtitinationem De i dècla-
ratnobis Apoftolus diccnsiAbrahanamqusprominent Deus,
quoniam nemnemhabuitperquemiuràrei maiorem, iurauit per
femetipfum dicens:Ntfibenedicens benediiam tibi, & multiplicans
multiplicabo fc.vbi &p»ft paululumfiibiungit:foow/»«/>Of maioremfieiurant,&
omnis controuerfitaeorüfinis ad confirmationem
eftiuramentum lnquoabundantius volensDeus oftendere
pollicitâtionishsrcdibusimmobilitateniconfiliifiiiinterpoluitiufiurandum:
vtperduasrè^qujbus impoflibile eft
menciri Deüm fortillîmum lolatiurp»haberemus, qui con-
fugimus ad tenendam propofitam nobis Ipem. Ecce in parte
eledorum, qui promilfilunt yt ellènc Abrahs filij,&
hsredes noui & sterni teftamenti, omnipotens Deus, qui
neminem habet maiorem. iurat per lèmétiplum. E t quid
’intelligendum fit pef hoc infiurandum docet nos Apoftô-
1_____: j . l : _______—J L n v .-n J n im 1 t ii> r ir n t > iic n 3 > r r a lK llS D n l*
nec prasdeftinauenc : Cum vtraque parte vnum fit iu- f inteiligendum lit per noc
dicium,vna iuftitia qua vel iuftis præmU vel iniqùisiùp-
plicia rettibnumur. Nam.fi hare pratdeftinat^ó diiftni iu-
Siciieffet merito âlicui violenta, veiiniuft;» vel pneiudi- fihj fill : vt pet dim res id eft polliçitajionts &tutatioms
ciaria,nietitutn iniuftumDeumargueret: Immode illoa- fuæquibusimpoflibile
-pudquem noneftiniquitas nallatenuscredideberet.Cum tem,fiuepromiffaftumrantemJott.(CmumfQlatlumh».
autem manifeftiflime non (itviolenta, quia nullum corn- beamns,qmconfngimusad
____i S . rirtr, nnfTîr. non fitiniufta, Ei20hæcdiumalurattopon eftahud nifiimraobiliscohli|
Èxetb. i.j.
auKiu ------- - --
pellit vt,malusfit,ScaliuJeflè nonpoflit,non fitiniufta.,
q u s illos tantummodo qui fuo vitio in malis perlèueraue-
rintpunit. N on fit prsiudicïaria, qui nön prsiudicat ali-
quem, vt quafi eiqs lèntentia, & nonliio merito pereat.
Quid in eareprehenditur vel quafi blalpHemum putatur,
in qualplasquitas»lblaiuftitiainuenitut :hocnamque erga
homines diuina prsdeftinatio,quod & diuina,prslcien-
tia agit:Pr?lciuit enim Deus malo&fiituros, lèd ipla lua pnj-
Icientianori eos compulit fieri malos. Prsdtftinauit iufto
'iudicio luo eos qui in malis perièuerauerint puniendos.
N e c tarnen eadem prsdeftinatione fua, vt mali eflènt vel
inmalis|perlèuerarent coegit. Et h s c eft apud ilium squi-
tas, v t qUi yolentes perftiterunt iajnatis, nólentes puniah-
tnr in fupplieijs, lèipfum ergo homo mutet, lè ipluirr^dum
tempus eftcorrigat& emendet,quia omnipotentem at-
que sternam prsfeientiam & prsdeftinationem nautare
»vel deftruere non valet. Siquis enim negetefle apudDeu
prsfeientiam & prsdeftinationem manifefte infideliselt,
fi quis ditit quod prslcientia & pr^deftinatioems auquem
compellat, vt malus fit, & aliud eflè non pofliohombiliter
blafphemat .Qui autem fideliterconfitetur &prsfaentiam
& prsdeftinationem'&ternam eflè apud Deum , nec ta-
! men aliquetn pet bait ad malum cogi, fed tantummodo
qualis quifque fhturus lit ptilciri) & ptout
.. iftepioifus Catbolicefemit. Cette mprofdlionefidei
Ergo h s c diuina Iucatio pon eftahud nifiimmobiliscofilij
Dei sterna Sc incomurabilis prsdeftinario.De quo imm*}-
biliconfilio Dei dicit Plalmifta: Confilium autem Domini in
aternum manet: cogitationes cordis eiusingeneratione & getier a-
tione. EtipfeDominqsperElaiamteftatur: Conjiliummeum
Jlabit,& omnis voluntas meafiet: ficut ergo hicpe;Deiiura-
tionemad Abraham faétam docente Appftoloimmobili-
tatem concilij id eft prsdeftinationis eius intelligimus: Ita
&ibiintelligere debemus , vbide sterno C h r$ i lacerdo-
tio Deus iuraflè in troducitur: dicente PGdjnifta,Iurauit Do-
minus & non pcenitebit turn tu-esfacerdos in aternum fecundum
ordtnem Mekhifedec : Etvbiirerumin Pfaimode promiflio-
ne Dei ad beacum Dauid fada dicitur: Iurauit Dominus Da-
uidveritatem & n«nftujlrabiteum,(kfruttuventris tuipotiam
fuper fedemtuamv Si ergo in his omnibus immobilitas con-
filij & prsdeftinat&ni s Dei per ipfius iuratipnem mtelligi-
tur.in laluatioqp eleQorum ,- ita ecbntrario inteljigen-
dumeft indamnatione.repi'oborum: vbide eis omnipotensDeus
dicir, Ipfi vero non cognoueruntvias measy qutbus iu-
r/ffti in iramea ,fimtrabunt inrequkm meam. , Nempe & hie
iurifiurandi immobilitas jnterponitur, v t nullus eorum
dtupiibus tamterribiliteriuratumeft, in reqyiemDeiin-
traturus credatur. Nec tamen iniufte: quia in jmpietate
lècundum duritiam Uiam & cor impsnitens perdurare vo-
5 -n r ,/>rV«rtU«'^(rnr r Cerre înproreuioncnaçi luerunt, permictente ipfo Üotnino: Ipfi v-e-r-o- -n-on cognouen,,
ifteproifus Catho .f . ^ tegramPinuiolatamque runt viasmeas, Sc deinde fubiungenre: qutbus iuraut m ira mea
C a th o f.c s , Huiciuracionifimileeftilludoe
feriwuem ab(qii^cdubioin æ^emompc^ ^ conremptoribns coouiu,Kmipfavcntas in Euangelio
q u i f q u e f i d ^ “ D Q ^ ^ 0 ^ n ß t e m U r q u o d i n a d u e n t u v n i - ' c o t a i n a t u r d i c e n s : Pico autevobis quod nemo vtrorum tllorum
ppten , q • y - " y...... j aui
Hebr. 6.1}.
Ef. 4*. 10.