7 4
Ö voluntatis fa*. Sednorandam eft, quia ad- hoc in Icti- | Ghtiftum .rolummododcfcit,ur:quiaipfipnimspoteftas,.
ptura {acravitorumtalium, id eft, ßauid & Petri,pec-' &atafuhtin(kta,vt,<autelaminonim/itrainaxnaiotuin.Ad froploumte)nqttiiato:rfeegmniuafrc mribnlitburu,p.&<«y.t.üeft&l«»fc/mrß(u'ffr<e:,“ &»d iup™ja,mArPn“--
hoc veto vtrorumq; ilico,& pcenitetiainlinuatur&venia,
v.tfpes per^untium, fit recuperatio perdirorum. De ftatu
ergo foo,Dauid cadente, nemo fuperbiatrde lapfu etiam
iuo,Dauid cadente,nemo delperet. Ecce quam mirabiliter
fcriptura lacra eodem yerbo fuperbos premit, quo yerbo
foimiles leuat: vnarpq; rem geftä retulit ? & diueclomodo
fuperbos qui.demad humilitatis fottitudinernfoumilesye-
10 ad lpei nduciam>reuocauic, O insftimabile noui generis
inedi£amentum,quqd vn o eoiemque ordine ,politum»:&
premend o rumen tiaexiccat, & lubleuando arentia infun*
die. De maiprum np$)apfu terruit,fed de reparatione tobo-
rauit. Sic quippe iemper fic nos, diuina i^iiericoi'dia^.&
fiiperbientes reprimit,& ne ad delperationem cptrua-
muSfulfcit. Sed cequirendnmeft?fi peccatum Dauid tam
deteftabile Dominus tranftulit, quid'eft ,qqod omnia qua
phatnos femperjnChrifiotefu. Corona ergo régis popu'i ho-
ftilis,Dauid de papite cudic fibidiadema inde formnuit:
cum redeqjptor nofter exconrraria poteftate regnumau-
ferens.fibimet inlignedëcprufn paraoir. Qua: ante melius
coronaDauidintelligitur,qjjiam conuentus populicatho-
lici?quæ caputnoftrum,regem videlicet Chviftum ; corde
çredulo nobiliterambit) & digne cqnueriâns decenter co-
rohac/Ovnnisenim fljiibfcoTum labor, &certamen*atq; yi-
&oriajad honpi em ccéléftis régis cefei tur: quia ipfe e i fc cu i
om negenu fiechtur,ccdejiiim & ter reft ri um, a qjr.fer norun:-.q* omnis linguaconfitetur,qutaDormnusIefus Chrtjius m gloria eft
Dei Prffrio.Rabach ergo du iras dire gni Amn.on,que nunc
Philadelphia Ypcaipr, cuius meminit & Iereifoasptophe-
ta : interprgçatut ergo Rabath vmulti : Sc .(alua^t in euan-
gelio dicit.:j^i4 multivenunt al oriente& occtden.e,# recumde
eodempècçatoôer prophetam ei a Domino di&a font, bent cun■ i Abraham#Jpt. ac&B Hlac obtn.r.e.wg noctelo/um. ,Verum, poftmodu tolerauit?ÿed^culdubiodpifonus delet iÿ«d? | foxtahiftoriam tunc verba diécü ira narrant: Manubias quo%
led fine vltionè non defeat: Aut eniraipfe jioc hprqoin ft;, vrbMplurimastiulihpcpulum autem quieraf in ea eduxity&fecu
poemtqnçfem pufoyaut hocDeus-cuip homme vindiçans
percutit. Nequaquam igitur pec,catumparcitur,quochiul-
fatenus fine vindibka laxatur. Sic.prym; Dauid audife poft
c&otnaumerèfnio mneumlti sm p eo rf ut- ie t:r p[e Diaotimbi*n aaÆs tric ].u^auiqgiçp?s.reatuni
culpæ quam perpetrauerat exoluit.Sicnos ialutis vindiâa,
k culpa primi parentis exoluimuryie^ umenreatum eiufdé
culpæ diliftncés,abroiuti quoq; adfiuc carnalitcr obimus:
quia deli(ftanbfb:a,fiue pçriiios ftu pec^l^nietipuiip^lecat
,çp^e»qoxeJa^t.Àl)çle<ftisenimlj4?ihi^wÿ?^^iP:^t?,j
6' fiCitfuper co> tribui ai & tra b as, &fers ata carpenta%ranfixe\
itavtdiffeçarçnttirconterextnttff. Sipfeciï Dàuid cumftis
vrbibus fifipeum & reuerfus eft eümoir.nrpopuloin
Ietuftftm. I4çitco ifta fubne^ere cucaui»v.t hiftoriam
jucidius propolareip.
; € A P. XI I I .
r \ Einde ftquitut,qualiter exôlàm habuitAmmon fbto-
I l - ' rem liiam Thamar,poft peecatû, magno odio nimis»
Qcc. A mm on Thamar for ojemifiiam caulà b'ffenfionisDa-
iûd patrjs (qijînceftauit: hpc emm fuitiniciumieandali doi
s iftidettem potJi^^oneteigfte,qiias,iqJeisi'} f«t- ’ TOSinâ. ^pd^tôpôftperpetritûfccIere, èiofsim'eam
petuûm i ^atui®-1?gW ’s!eiïlm Pe^°»aoe exprcffitrg.uipoftadmiG fusftarfumtqcuu{upirtmam,&i.J.Dw,4 ièpceindiebus te- ■ fum quûdlide; ficiiiusiUiauisodid habent quam ante pet-
Ct)baoswpèanqiefpo,doneçio%psroprqtet9r,gie[&|ii ;!petràti9neijyi|yWile*ersnt.&ob;hocdtiusvenianicon-
fi'eintpe^ttndinem,càn4 ^yidç^pe^dcünqoenuUr^4^ - j lcquBnt»ç,gaâtn'iftqi«fsciui»&diligi>nt;_ficamêinalivid
mamreÙnquenspo;niten,tbc:ycquüti-squdpiam .ùuitco- | malum denço uorroffeiid.uçt. Situe Ammon,qui ^ ^ “dbeandohec
peccati defi,derium inyoiatatqjtoftta G infel e b i i e t a t j , . nävitanic,1 tóoralitet veto
abpfpatnLSep|pmyteWdi?bns,lep^i^)rmiéS-ipiritnfgfa7 oeopemnrhocfe^psytferjip'càuteacprudétci agamus,ne I fortednenturjni^bisviciaid^rincepspeecati.quifalfam
p^nit?rS^lgf,nmmpeccatorumçqnfe1quipoteftiÈ1?r j pacëpericlitantibvMder.nosimpatatosinuenicsatqiimwi$
ùméüp,i!iid %ipb[Aip.mremfMW>'w4 “‘‘^ e“m i 4*’ io rm 'm tcll ei-c{tt£geiluitJtlil!IH,ÓJ votiiuitnol/tcii twr aajôWiaH, . ituprû Thamar incautii necauic. A bialom pater pacis, fine Kptbmpapjxt*,) p « ^p ax in te^K « ^A dipg tad q id j< ^ T h atn atai^
fer uire iniqiiitati ad iniqui tatem ,in peccati amaritudiné ca-
dit: licetinijpicps.ft quafi pan em pads pftentet^&profpe-
ra pro talib.fâbfcis prouenireftlfopromittat. Neceift eftn.
V t ci to ad poSnftentiam poft foelus redeam us^ ne forte dia-
bolus fiadhùccbrietariinftruierimus, &in luxü ftculire-
foluamur,perobtetpperantes fibimalignosfpiritusjin
IIçn> Hftieaf^e^rî^Ud.Pihroaibpe;tteui'rp .&oi ypoißçauuqiit dniocmiteMfi^ eeip^su DSïidparo, pterfiiâ
fdl. iqitór^ : qua çum düigere dignatûs
eÄ. CvMpyW^» eius cUlebt^pne & m?ftriç,prjjfi^*n4jghüs ç-x-
ittere û auçmcqnftabat mafnzet cffcy^JgilHrjfUgtJabat^ I oqb
ppnitiâ nomuuim » 1 ççmnpftr.#..p.).C. fiB, Jp,i.t et,acmo...t t(i p. er, pe„t uætra. da.t., .[ ïorro
b â t i Q ÿ n d o Y e t ç (foie^die.#io.qe AbfilMfcgfy^.ÜtadTholomaifiliun}Ammiudregem Gejfurt
Iqÿjÿum ! ^y^^mCefamt^DamimforfeqmAhfàlqmeoquod
j OPt^tmfntkémiuinmerm^ Ttaduntn.Hebræi, fiçuti
limic^etpctpit^m# t^ t diadema regts eorum de capitepiifs^ quftsfoaadidiçijquodTKoIomaipaterfiiit Maachamatris
1 Ab^çmjqrïmi^idin.prælio.cepitï&Gaeftteæ’, vf m-
ïtSntcS^tsiSkE,DOEa.u.^idcoronam Melthomn a J i qtuum,vngoihHspræcifisftcùn£Uunftgem, accepit vxo- Mnp^pftMißqpiif#^eti^^tnap sgea^i^féfßntf/tîf A^^ktuAkf t^n/ii: ' ui. i pili.& ex ea peimirThamar 8e A-hfilfyrn:Ärtrien a<i énm tn-
^Melcnprn quippe qç^.ç^pmeffpr.oprium regisj ftdir.
doWi fuip & int^prpt^frxexectf j^p^Çiuus qiademads*
aurum ci ^mntas CQfjaije lk: p^rgafied^itur.D^uid_ ieeun-,
puteiust^dçfo, [S ed & prad aciuita tisajp ortam t multam v /fk
de. Pop ul um quotients àdducensferrauit, #:ÿr(umegi_tftiptir; fffo
t latms di uid> iofe?5»; qui expalÇJf^Â
lmb h a^ ^^ ^ nA rôn jp a^ }
tis,:quam duxfuusbellâdoinchoauit, fed rcxipfeperfecic:
quidfigniiicatnifî regis noftri vidonâincunétisgentibus?
DuxVniin Dauid comra hoftesbellum agit,çufnprdo làn-
(^oruto'i>f«dicaf orum,cdntra mundi potentes, ftutü fidei fo^ppiim^l ^§cep^am^s.&trfomphusj|)efij>ad reg^u;
rem,&g£#fotÿhamar & Abfilomj&ideo adéumfu-
g^lip,pprhibç9vç. |^ani:quodfequit,yr: CejfauittyDaûiÀ perfe-
qui Abfalom,in Hebrao vtidem Hebræiferunt,legitur:Cc/- fauititae^rexexire,ià eft,^voluille idem Dauid exire vtreduceren
A blàlom, ftd pertradan§ in corde foo,quod quoties
eum videret,tories dolorem mortisAmnon ei ad raemo-
riam reducer er: idcirçoceflalfedicitur exire poft A bfalom,
fobauditur,yceumadpropriarcuocaret.Illudetiam quod
fiibinfertur; confolatuseUDauid fuper Amnoninteritu;ita in-
telligi volunt; videlicet poftquam noluit exire poft Ablâ-
lom, vr reduceret eum & videretur ab eo,ccepit confolari
fuper niorte Amnon. Qqamdiu enim putabatur reduci
A bfalom, vt vidççetur à Dauid, ftmper mots. Amnon filij
foi anim p ei us ncGhrafoa! ; Siue con folatus eft fu per eius
foteritu jîcut nobi s vid e tur,eo quod n oueri t eum flagrtio-
d^npffi morte, meritoqueperilft.
"CAP*
Jn Ltb.Regiim lï.
C A P . XIV. & XV.
ItftelUgens autem loab film Saruite», quod corfegis ver fum ejfet
ad Abfalom, miftt Thecuam, &tulitinde mulïer/m fapiemm,
dix’ tfi, ad earn: Lugere tefimula, & indme vefie lugubri,& ne vn*
garts oleo,vtfisquafi mulierplurtmo iam tempore lugensnwtttît.']
Cor rçcisverfom eflè ad Ablàlom, vidifle dicicur loab, eo
quod videriteum bfo Abftlom fofoirare,&ineo intellexit
. quq4 cor eius yenum eflec ad Abftlom. %Mifit Thecuam &
tulit inde mulierem fapientem.] Thecuaduitas eft, de qua fuir
Amos prPpheta: Putatur autem eadé vidua auiafuilte eiufi
dem Amos prophetæ. Quærefpondit: [ Heu mulier viduae-
go fum Uortutu eft autevir meus, &ancilla tm erant duofi'ij,qui
rixatifuntaduerfusjê in agro3 nullutfe erat qui eosprohiberepofiity
& pereufiit alter alterum &.interfeçit. Eteccéconfurgens vniuer-
fit cognatio aduerfusancillam tuamjicit: Trade eum qui pereufiit
fiatrem y«ff«r:]In:yeritateauté,vtHebræitradunt,haec mulier
vidua,duos filios haberepoterat:qui rixatifont in agro.
fuperhçreditatepatcisfoi,&alterum abalterointeremptü:
Sed ftipft tn eadé viduajn perfona Dauid pofiiit, & duos filios
foos in perfona Amnon & Ablàlom. Cognatioaé vçro
quæ conforrexit aduerfos filium foum,in perfona caeteroru i
filiorum Dauid. Dixitq; mulier: (” Inme domine mi rex iniqui-
tas ‘& in domopatris mei^rex autem & domus eius fit innocens.]zc
fi dicer et :Pro eo quod alter fiiius in alterum conforrexerit,
in me fit iniquitas, quiaablq; culpa es, in eo q> illiduo- fta-
tres inter feconflixeranr.Et ficut ego ablq; culpa fom, pro
eo quodduofijij mer eonfiirrexerünt aduerfom ft,&inter-
feftus eft alter ab altero,ita &cu ablîj-,Culpa es^>ro eo quod
Ablàlom A ninon dignum morte,interfecic.[^<<ait-.Recor-
deturrex Domini Dei Jui,vt non multiplicenturproxïmi fitnguinis
advlcifcedum,&nequaquaminterficunt filium meum.) Recor-
datio hic pro iuramentcfpofîra eft,ac fi aperce diceretur:
Retordctur rexpromÜfioni sfiræ,imo i u rame nti,quo mihi
per Dnm Deum fuum pollicirus elï, vt non multiplicentur
pre^imi lànguints ad vlciftendum. [ Dixit fa mulier quart co-
gitafiiifiiufmodi rencontra populumDei, &locutuseftrex verbu
ifiud vtpeccet,&non reducat etettumfuum. ] Ex hoc loco de-
monftratur illud quod fuperius dieftum eft: [ Cejfauit Dauid
rex exirepoft Abfalom.] id eftyceilàuitvt nonexiretur abali-
quo,& non reduceret Ablàlom. Inde ait mulier: [Et locutus
efi rex verbum illud,vtpeccet:#non reducat eiettufuum?'] Quod
veroait:] Quarecogitaftiiftiufinodi rem contra populumDei}'] \
Populum Dei vocat eundem Ablàlom,fiue eos qui eu illo
erant:qui quafi captiui & eiedi erant,&q> non reducerétur
ad hæreditatem Dei,ne forte coadi diis alienis in terra aliéna
fcruirént. [NecvtiltpérireDeus animant,fed retraftatcogi-
tasnepereatpenitus qui abieclus eft.] Ac fi dicerct,Deus pecca-
tores qui a diabolo captiui detinentur^vt ad fe côuertantur,
vocat:& tu qui eum imitari debes, cur non eomodoagis.?
[ Etquando tondebat capillum (femelautem in anno ttidebarurfj
In Hebræo igitur ita legitur, £ Et quado toniebatur caputeius,
ftatutotemporetondebatur,ôctàîi(i. jNon n.Cçmèlittanno(vi
Latini codices habent) tondebatur,led ftatuto tempore, id
eft,in trigintadîeb. Sed nos hanc opinionemaliquorum o-
mittèntesjfiînpliciter ficutapud nos legitur,videl. quando
tohdebatcaput(ftmelautem in anno tondebatur Jlegere
dccreuimus : quia hanc ttanslationem ex Hcbraico fonre
hauftam credimus. Porro autem 9 ait: [ Namficut Abfalom
fir non erat pulcher in omni ifiael &decorus nimis.Avefligio pedis
vfifeadverticenhnonerat ineovlla macula. Qutetiam pofiea fecit
fin currus & équités, qui & iudiciumpatris, fians inporta, repre-
bendebat. ] Poteft hguraliter intelljgi At)lalom ipfe fiiius
Dauid (qui interpretatur patris pax :de quainterpretatio-
ne di<fturi fumus in foqu. >figuram geftauit populi Iud*o-
nim: qui bene décoras eflè dicitur, quod ad cundem po-
pulum figuraliterrefertiir);ppter regnum & facerdotiuny. *
atq-, estera dona,qolim àDeo collata fuerant. Qui pacem
cum noftroDauid dno fcil. laluatore habere noluit. Ait n.(
idem Ablàlom, \0 ts me conftituat iudicenifuper tenant}&c.]
Simulata humilitas in Ablàlom demoftrataeft. Nihil n.eft
detenus,qperhypocrifim lallas virtutes quempiam exaggerate,&
per elationem cordismaiorum a«fta& fortia rep- ,
hendédo diffàmare. Sicut & Ablàlô patris lui iùfta iudicia,
aufu temerario corâ omni populo rephendere non timuit. I
[Poftquadraginta autem annos dixit Abfalom ad regem, Vadam,
& reddam vota mca,qua voui Domino in Hei/tw.^Quadragefi.
mus agebatur annus giceo tempore,qiio S^ulNqbe ciuitaté
cum làcerdprib.LXXX V. propter Dauid interemic : 6c fo-
ctuirrc dbihuiinciadmè mvl tqiuóandemrafgoefftiimtauris afunpneurs pDoanuiirdu,r e, ov t<'r£h Àohnifmtree--
lech facerdotem fefelftrit: d^p ter eum làéèrdbtum cædes
faifta fuerit. Cauele<ftórpleroiq;mèdofojcodicésiin qui|
bus ftriptum imtenitiir,poft quatuor,non poft XL aniio^i
in vetuftiprib.vëro codibus, de in Mebraica \ftritate,noii
quatuor,fed XL. feribuntur anni. Si vero qtris contetiofo'sv
eofdem quatuoVannos aftruere yoluerir,abeo tépore quo
A blàlom Amhon fratrem fuum interfecir, vfq; ad illud tfig
quo patri dixie: Vadam,& reddâ vota méà,quç voui Dnçr’in
Hebrön:përlpicue ft errare (fi diligéter pérftrùtat9 fuerit)''
ihùeniet:curhvtiq;Aninon ihtérfeéto,Abftldm ifigreflus'
apud Tholomai rëgem tribus annis, & in Iérulàlem inde
feuocatus,non vifo pâtre duobus moratu$ annis,fiierit : &
fcxtoanno faciem patris viderit,& contra eüm perduellio-
nempræparauit. Votum namqifè vouilïè mentiëdô dixit,
id e.orationem faéturus in loço,quo reqùiefeunt Abraam,
I(àac,& Iacob. [ Venit autem &Zadoc, é' vnïuerft Leuita cum
eo portantesarcamfoederis Domini:# dep .fuir tint ar cam Dei. Et
afeendit Abiathar donee expletus effet omtiis populus qui egrejfus/
fueratdeciuitate.] Ideo arcam Dei depofiiiflèdicuntur , vt
Dominus ab Abiatharftcerdote confuleretur, quo verfos
Dauid ire deberet. Aftendilft autem Abiathar dicicur, id
eft,oralft : & quia oraculum diuinum non ei relponfom
eft, idcirco in fiibftquentibus dixit Dauid, vt réportaretur
arcaDeiinvrbem.
C A P. X VI.
ETde v ceongnita Dtiaounied S vafuqlu neo Bmainbeu Sriemm.e /E, t ecce egrediebatur inde vir film Gera, & ittaledicebat
Dauid. Abifai autem dixit: Vadam&utabo caput eius,& re-
liq.vlquequoait: [Quidmihi&Vobisfilij Sdruta Idirnttite vt
maledicat.]Hebrqus no hzbtt,dimittite vt maledicatfedxzn-
tiim maledicat. AbiCzi folus dixetat: [Vadam&utabo ca-,
put eius.] Sc Dauid ad Abifai& Ioab relp5dic,dicensf [ ^ / i
mihi&vobisfilij Saruial aefî dicerèt:Nunquid vultis inrerfi- }
cere ilium, ficuc inrerfeciftis Abner?£Dcwi»«î énimpracepit j
eiyt malediceret Dauid. Et quis eftjjut dicat, quarefic feeerit?] j
mfuebia quudii mtuàTl:eQduixairteDfaicufiedc, ieprfiet, neoftnv Dt Homebirnsuis d,fitcdu Snte Nmaebi.aSteh-
pater leroboam: qui fiiius Iemini dicitur,& in zelo domus
Saul maledicebat Dauid.Nomen yero aui eius Semeifuit,
&ipfeSemei ex tribu Ephraim filij Iofephextitit. Vnde &
idem Sèmei ad Dauid dixit: PrimusquotfeVeni ho die de omni
tribu lofeph. [ Cum autem veniffet Chufai Arachites amicus Dauid
ad Abfalom, locutus eft ad eüm: Sa ue rex,falu e rex.A d quern
Abfàlom:Haceft(ittc^m)graiiaadam<cum tuum?] In Hebfceo
legitur. Hac eft (incfiiit)mifericordia adamicum tuum, quod
non àffirmando, fed negaodo pronuntiandum eft; &eft
fenfiis, Miftricordia eft aut dici débet, quod Dauid ami-
cum tuum dimififti, & cum eo non ifti.
C A P. X V I I.
DIxitigitur Achitophelad Abfalom: Eligam miht.duodectm
milita vtrorum,& confitrgens perfe tuarDauid hac nofte:&
irruam fuper eum,quippe qui IJjfus eft&tefolùtismanjbusperçu-
t iam eum. Cumefefugerit omnis populus qui cumeo eft, per cut iam
regemdefolatum:& reducam vniuerfum populum quomodo omnes
reuertifolet.^ Scil.ficutreuerti folent hi quramillb in prælio
rege reuertu^tur:lic vniuerfos populus Ifiael reuercçturad
ce. £ Et cum cecïderitvnus quilibet in pr/mifio, audi.it, quicunque
audierit &dicet:Tacla eft plaga in populo qui fequebatur Abfalom.
Etfortifitmusquisfj, cuius cor eft quafi ,eom,pauorefoluetur. [In
Hebræoitahabetur,Etfbrtilfimus ipfe cuius cor eius quafi
leonis, pauorefoluetur. Quod non affirmando, fed ne-
gando^nunriandumeft.Forciiiimus ifte Dauid intelligen-
dus eft,q> Sc fequentia declarant. £ Sett enim omnis Ifraelfortë
ejfe patretn tuum, & robuftos omnes qui cum eo funt.] Sedqdifte
Achitophel fignificec, dicemus in ppllerum. [ lonathas aut
&Achimaasflab ant iuxtafontem Rogel. Abitt anctlla & nuntia- I
uiteis,& tiltprofecli funt. j Ha»c an c il la quafi lauandi gratia eu (
pannis '