Num.io.
Tub« dux I
d uâiles ar- :
genres.
Tuba voeäs
nitentiam.
.Cor. ij.
Tfilm. 8-
■ Matth, i l
Campana
lignum , &
rypus pix-
dicatorum.
D
f e d va;
iuletiruni,&
r figni
Myftërium
39 De offèrenda, vir erat in terris.
40 De Aduentu Domini.
41 De Nariüitate Domini.
4 1 De conftteto tempore Milfie.
43 Dehypantn.
44 De Mifià pro mortui s.
45 De nomine Domini Iefu.
D Omitto dpitulante, inter cerf ente bento Medardo cofeffore, cu-
mfeftiuttas hodie apud nos celebratur ingaudio Sanftorum,
promptifumus ammo adfufeipiendum Dei munus-.fi tarnen ip ft dignat
urptfrgare & ferenare oculum, in quo difeatnus de o fficio Mifi
fit, quid rattonis infe continent di tierfit as ilia, qua ibi agitur : cum
fat is effet,fine cantoribu$& leftoribus & ceteris quaibi aguntur,
fola benediäio Epifcoporum, aut presbyter or um ad benedicendum
M^&i^apud t anem &vinum, quo reficereturpopulus adantmarum falutem: Apoftoios. ficut primauis temporibus fiebat apud Apofiolos. Ac ideoprimum
dicendnm eft defignis.
-Defignis ,quibut congregamur in idipfum.
C A P . I.
Ignorvm vfus à veteri teftamento lùmptùs
ëft,lcriptumeftin libro Numer. Locutus eft Do-
minus ad Moy fen, dicens: Fac tibi duos tubas'argen-
teas dull lies ,quibusconuocare poft is multttudinem.
Et paulo poft: Quando autem congregandus eft
populus yfimplex tub arum clangor er it, & non concifevlulabunt.
Eilij Aaron facerdotis clangent tu bis. Et iterum : Si quando habe-
bitisepulum>&diesfcftos &Kalendas, canetis tubis fuper holo-
cauftis, drpacificis viclimis, vt flint vobis in recordationem Dei
vehri. Audiuimus dangorem tubarum in recordatione
Dei noftri refonarë. Detque nobis Deus, vt quicquid boni
facerepoterimus, Hue fingulari ter in caufà noftra, Hue co-
m uniter in cauiàfratrum, vt eft ligna moueri, in memori-
am eius faciamus. Àudiamus & tubam vbcântem, nos ad
pcenitentiam, quando in aduerlisaffligimur, dicente loel:
Canite tuba in Sion : fanäificate ieiunmm,vocate ccetum, congregate
populum, fanäificate ecclefiam , coadunate fenes, congre-
gateparuulos& fiigentesvbera. Quodita Hieronymus in eo-
dem : Clàngite tubain Sion : & pcenitentiam populis præ-
dicate. Sanâificate ieiunium, predicate curationem, fiue
ccetum, de'iquibus iam diximus. Congregate populum, vt
qui diiperius.peccauerat , congregatus peccare deliftar.
Sand in cate Ecclefiam, vt nullus in ecclefia non iàndu s fit:
ne forte impediantur oration es vêftræ, & modicum fer-
mentum totam ma (lam corrumpat. Et adunatefiue eligite
fenes, vthon ætas in eis, led fan diras eligatur. Congregate
quoque par uulo s & lugen te s vbera,ne vlla fît ætas,quæ no
conüertatur ad Dominum. Paruulos atque laden tes, de
q[uibus in Plàlmis & inEuangelio legimu s.Ex ore infantium,
& laäentiumperfecifti Undent. Prædicationem quam fignifi-
cat clangor tubarum, Hieronymo exponente ,fignat fignum,
quod in noftra ecclefia. reboac. Signum noitrum
eft ex métallo æris. Æseftmetallùm durabile Sc lbnorum.
Habet idem fignuminterius pledrum ferreum, quo tun-
ditur, vt audiatur.Oraqùeprædicatorum fignificat noui te-,
ftamenti, quæ plus durant, quam tubæ veteris teftamenti,
atq; altius relonant. Ora prædicatorû noftrorum durabunt
vfque in finem,&aucüturlonge fonus eo rum vlque in fines
terrae. Tempore Iudæotum not us erat tantüm inludaa Deus:
at nunc in omni terra. Vas meçalliæris ora fignificat, vt diximus,
prædicatorum : ferrum interius, linguam eor um : per
funem, intelligim us men ftsram vire noftræ. Vnde dice bat
Paulus : Sedipfiin nobis, nofmetipfis metientes & comparantes.
Menfiira meæ conueriàtionis nusq mihi iatius often di tur,
quam in feriptura: ac idco funé 1er ip turam in teil igo.Funis,
qui habetinitiumàligno,feriptura làcram fignificat noni
i teftamenti, defeendentém à ligno Dominicç cru cis, Quod
' tarnen lignum à fiiperioribùs continetur,quia Dominica
crux à prophetis ôc antiquis patribus condnetur : qui funis
vlque ad mantis làcerdotis pertranfit, etenim feriptura ad
Opera facerdotum debet tranfire. De quadicir Gregorius
pi libro de ædificâtîqne rempli ; Quilquis hanc légit, in ea
j-emetîplum meritur, vel quantum'in (piritali virtuteprofic
it , vel quantum à bonis quæ præceptalunf, lodge difiuit-
<ftus remanfit;quantum iâaflùrgatad bonafacienda,quart-
cumadhuc inprauisproftratus iaceat. Hæcverbanouillî-
rùà valde congraunt operipresbytetii qui fignum mouèt:
quandp funem fequitur lurfiim, id agit, vt in leiplo recogi-
tet quantum adbona opera fit ere<ft us : quando deôrftim
trahit, id confiderat quantum iaceat adhuc in pratiis. Q ui
lecundum verba fanâaGregorij, lèmetipfum metifur, ipfe
habilis eft,fratres vocare ad vnum coir& vnam aniiriiam.Ne
delpiciat presbyter hoc Opus agere, vt in ifto imitator fit fi-
liorum A aron,ficut&inmultis cæreris. Q u i fe cognofcit
debitorem eflè prçdicationis,non debet fe retrahere à mo*
uendis fignis, cum ex eiftlem poflîtprædicare populo.Vin-
culum, quo pleârum ligatur vafi , quædam moderatio eft,
quæ Icir ad tempus mouere pledrum linguæ, vt labia feri-
antur.Vinculum ad tadumfunis moùet pledrum,quando
modeftiaad audoricacem làcræ lcripturæ linguam prædi-
catoris mouet.
De fit u Ecclefia.
C A P . I I.
U Cclefia eft couocatus populus 'p miniftros ecdefiæab
eo qui facit vnanimeshabitarein domo. Ip là domus vocatur
Ecclefia,quia ecclefiam continerilpE vocatur, xÿesAKii,qaia
cft Dominicalis,)t»ex% Græce, Latine Dominus: aeideo
MtActM, dominicalis. ïplà voeatur^««/,i<i',ideft, règalis.
z&otnXfMu, (IctnKoùs, rex dicitur, quafi bafis populi, A<*or
oopulus dicitur,â«ffiAd>V bafîs populi. Vnde Ifidorus:Bafi-
lic? p r*us vocabanturregum habicacula,vnde&nomén ha-
hent. Nam^tf«nA<i'f rex & bafilicæ, regiæ habitat;ones.
Nunc autem ideo diuina templa bafilicæ nominantu t,
quiaibiregiDeo cultus&làcrificia offèruntur. Iofephus
fimilimodo nominat domum, quamædificauit Salomon
ad fiium, opus dicens : Poft templi £*bricam, quam fe-
ptem annis prædiximus fuiiïe perfedum,ædificium domus
regalis cohftituere coepit, quod tredecim annis vix
impleuit. Nontnim huiufinodijferuens ftudium erat,ficut
in templo. Et poft pauca : Hæç quidem lecundum felicica-
tem Hebraicæ regionis , ac merito regis ædificata firnt.
Quorum totàm expofitionem & ordinem dicere ne-
ceflàriura e f t , v t ex ho c omiies coniiciant magnitudi-
nem, cum lègentes viderint huius reidelcriprionem. Erat
magnabafilicanimis&nulchra. Hæcinnumeracolumna-
rum multitudjne pôrtabatur,quam ad iudicia rerumque
cogitationes diftribuit. Audiftis ex auâoritate veteri, ideo
conueniflè populum âcibafilicam,vt audiret iudicia. Au dite
Apoftolum, curconueniaturin Ecclefia. Itaque fra-
tresmei, inquir, cum conuenitis ad manducandum, inui-
cem expedlace. Si quisautem efurit, domi manducet, vt non
intudiciumconueniatis. Monftrante Paulopropterea conue-
nimus ad Eçclefianj, vt manducemus coenam Domini. .
Duo autem audiftis cur conueniat populus. Vnum ex an-
tiqua traditione, vt indicia rerum. & cognitiones accipiat:
alterumex nou© teftamento , vt manducet. Vtraquequæ-
rimus ad ecclefia, fcilicet, vt in ea aüdiamus iudicia noftra,
mala fiue bona, & cognitioriem D e i, & vt manducemus
corpus Domini. Idcircoquæ præter ifta lunr, poftpona-
mus èo tempore, vt iudicia Domini percipere & retinere
queamus, &panemDomini maqducare, ftudentes nof-
metipfos probare>fi digne pofl^tà nobis manducari. In
■ conuéntu ccclcfiaftico lèorfîim ma fculi, & lèorliim
foeminæ liant. Quod accepimus à veteri confuetudine,
dicente Beda in tra&atu luper Lucam : Quærit alir
quis,quomodo De i filiustantaparentum cura nutritus,
his abeuntibus, ponierit obliuiicendo relinqui. Cuire-
Ipondendum, quia filiis Ifrael moris fuerit, vt temporibus
feftis, vel Hierolblymâcoflucntes, veladpropriaredeun-
tes, feorfum viri, ôdèorlum fæminæ choros ducentes in-
cederent, infàntefque vel pueri cum quolibet parente in
difFerenter irepotuerint. Ideoque beatam Mariam vel Io-
lçph viçilfim putâlïe puerumlelumquem lècumcomita-
rinoncernebant, cum altero'parente reuerlùm. Quam-
&aliud hac in repoffimus tenere, qj caro viri&mulierp.
rcsby.
pullite
campauai,,.
Vinculun,
lignifiçct.
Pfal. s 7.
Bafilica pro ;
templo aclofephutdt
antiq.li.î.
çap.yfrdi
bel.lud.l.6.
e.8.
Bafilica’Sa.
lonionis.
G
ris,fi
H
In ecclefia,
feorfum vi
& feor*
fam feemi-
flare.
T tb .i.
Euiviinn
Luftralijfa-
tins inBo
feali parte
hhif.s.
antorum
loàDarfeinfti
ris fi propii»® àccfcflèrint,vnUmquodqne ex altero accénda-
tn ordinefiioittieUpr/ceptümB tuU, é ’Afipfi) & Vmkn &ldithu
turad libidiném. qua de wdiciiS&iôi^on^Lorigefacabedvia
pr'ôphetdrum régis. Cahtorum primüs Q’tyeirbâ dibruni hat“
tuant.Quoniam propterea venümis, vtdefleamùs carnâles
rant) Eman extitit. Hi vero funt qm aftiftebdmlnin filij'sJîiU i D*
deleâationés.necëlîè eft vitàre vqmehta e;arum. Qehabitii
filijs Caatf) : E man cantpr {iliùs io: l ,filq Samuel ,filij Eltanà ,fiîij
mulierum doeët Paulus'^ÇorinfhiosiDeréf muliennon velat%
Geroa,filij HelieUjiïj Thohu,filij Supbftlq Ehana,filtj Màathftlij
àrare DeUtn? necipfitnaiura tibiei rôsyqubdvïr qUidetH fi comaiiu-
Mafitiyfilij Elcdn » , filÿ lobeffilij Azana,filij Sophpma,filijjha-
triatyignominta efi illi: mulierveroficotnam nutridt,gloria eftilli,
hatb filij Afirftlij Abibafàpb,filj’Cbore,filij Saar, filt/ Caathfilif
quoniam capiUipro velâmineei datïfimt\ Ambfofiuàin epiftola
Leuifi’j j Ifrael,&frat res eius qttiflamant à dextris ««î.Ofticij ta-
ad Corinthios : M uïier,inquit,idcirco debetvelârë càput,
mènülorum addor extitit Dauid. De qda rè dicit Augufti-
quia non éft imago Dèi, fpd vt oftendàtur fubiedta : & quia
hus iniib.dècimolèptimd de ciuitatë Dei câpxiiij. Erat aut
præuaricatio per illam inchoâta éft hoc figni debet habere,
Dauid in cànticiseruditus, qui harmoniam muliçam noiï
vt ecclefia proptèr teuerentiam làcerdotalemriô Kabeât
vutgati volüptate.lèd fideli voldntatt dilexerit,ea Deo luo,
Caput liberüm,led velamine te(ftum:nec hàbéat potëftateth
qui yeruseftDeiis, myftica reimagnæ figurdtione leruierit.
loquédi,quia facerdosperfonam habet Chrifti. Quafî ergo
DiueribruiÜenim fonorurii rationabilis & modferatus cô-
ante iudicem,ficänte iacerdötem,qiua vicarius Domini eft.
centusjcocordi vatietate compadâ benë ordinatæ çiùitâtis
propter reatus origmé lubieda debec videri. Et alio modo:
fignificat vnitatdHirtc tràdenccanirbrès qd fignificet Jym-
Quia & viri quidä cbmam nutriebant,&mulieres nudo ca-
phoniaebrum.EaadmonétpleBëm,vtihvhitate vniusDci
pite proçedebant iri ecclefiam,gloriantes in crinibus,quod
ciiltüs perlèuerent Etiamfi àliquis liifdus adfuerit,idiplùm
nonfolum inhoneftüm erat, fed etiam conéupiftentiæ fo-
ftatu illörd in choro ördiriatiflimö îtifinuant;V t qui auribus
mentapræftabat.Mafculi liant in Auftrali parte, & foeminæ
capfere noh poilu lit vnitatem, vifu capiant. Porfo cambres
in66reali,vtbftêdàturperfbrtiôremfexum,firmioresJân- laüdatores Dei funt,&ad laude cætèroS excitantes. Deq.ub
doslèmpërcbnftituiin maionbus tétationibus æftus hu- I HierlçnyifmsiriTfadatuEfaiælibroprimoÆtfuper cKoroé
lus mundi:& p fragilipré (èxurn,infirmiprés làndos aptiori
loco,ficut dicit Paulus Apoftolus ifidelis eft Deus, qui notipa-,
tietur vos tentari,fuper id quod potejhs. Adhocqdidëm ptinet
quod Ioannes in Apocalypiî fua viditangelum fortém, qui
pofîiit pedem fuum dextrum fuper mare, finiftriim auté fuper
terram.Fortiora etehim meihbra ^ma i orib* periculis,
&aliaincompetentibusfiftuntur. Locutionem quait homines,
deberit habere in ecclefia, Paulus manifeftatdicens
ad Ephefios iUquentesvobïfmeùpfis in Pfalmis & Bymhis,& ca-
ticisJpiritualibus. Quod ita Hieronym. ih tcadatu memora-v
tæepiftolæ : Q u i fe abftinuerit ab eb rietate yini in quo eft'
luxuriai&pro hoclpiritu fuerit impletus,ifte omriia poteft
afccipere lpiritaIiter,Plàlmos,Hymnos,& cantica.Qiiid aüt
interfit inter Pfalrnum,Hymnum&canticuai,in plàlterio
plenilfime difeimus; H ic autem breuiter, Hymn'os elïè di-
fcèndum,qui fortitudincm & mâîeftatem prædicant De j,&
feiiifdem Temper vel beneficia vel fada mirantur.Quod oés
Plàlmi continent,qiiibus Alleluia vel præpofitum,vel'lub-
iedum eft. Plàlmi autem proprie ad ethicum locum pertinent,
vt ber organû corporis,quid faciendum & quid vitan-
dumfitnonerimus. Q u i vero de fuperioribus di(putat ,&
conuenism mundi,omniumque creaturarum ordinem atque
concordia lubtilis dilputator ediflerit,ifte Ipiritale can-
ticum cariit.V el certe,vt propter fim pliciore s mariifeftius,
quod volumUs, eloquamur, Pfàlmus ad corpus, canticum
referturad mentem.Et canere igitur, & pfàllere, Sc laudare
Deummagisanimo, quam voce debemus. Quod præter-
mifimus,quis Apoftolicoram primus ftatuerit, vt foeminæ
vclàtæ intrarêt in ecclefiam, hic remur intromittere. Linus
natione Italus, vt legitur in geftis Epilcopalibus, ex præce-
pto beati Petri conftituit, vtmulier in ecclefiam velato ca-
piteincroiret.
De Choro Cantorum.
C A P . I I I .
A Vguftinusin plàlirio ceiitefimo quadragefimonono:
chorus quid fignificet, multi norun t.Chorum,quia
in ciuitate loquimur, prope omnesnorunt. Chorus eft c6-
lènfîo cantantium. Si n choro cantamus, corde cantamus.
In choro cantantiiim quilquis voce dilcrepüeric, offendit
auditum,& perturbât chorum. Ifidorus : Chorus eft multi*
(qui in libro dierjbm plcnius delcribunturj Alàph & Idithü
&Eman ,&fil«Clibre côftitùti fimt,vt paulatim à làcrificiis
vidimamm ad laudem Dbmini trafirer religio. Id firequen-
tiffime reperitur in veteri teftamento, vbi,ëoroi* bfficiurri
riarratur, bpiis eorum eftecorifelfionem Domini. Hie ver-
fiis (æpillirtiecantofibusimpiitatur:CO«Jîrcjp»m Domino quo-
nidm bonus,qU ■ main in aternum mifericordu eius. 'Noftri can-
tores non tenent cymbala, nequëlyrarn, nëquecitharam
mambus,neq; cætera genera muficotum, led corde.Quan-
to co r maius eft corpore,tanto Deodeuorius exhibetur
quod per cor fir, quam per corpus. Ipfi canrores lunt tiiba,
ipfi plàlterium,ipu citharaipfi tympanum, ipfi chorus,ipfi
chords, ipfi organum, ipfi cymbalà. Vnde Auguftinusin
libro Pfalmoriim nouiflimi plàlmi : Idem ipfi làndi lùnt in
omnibus muficis organis. Et pnulopoft:Ldudaie pàminum
mfanctis eius. Hoc exequitur varie, fignificans eofdëm ipfos
làndos ei9 ’.Laud.it e eum in fono rata,propter laudis excëllén-
tiffimam claritatem .Lauda te eum inpfalterio & cithara. Pfal-
terium eft de fiiperioribùs laudans Deum: Cithara de infe*
rioribüslaudâs Deum, tamquam de cæleliibus &terreftri-
. bu s, tarn qua m eum qui fecit cæl um Sc tërram. Iam quippe
in alio Plàlmo expoiùiauisplàlteriû defiiper habeiefd.no-
rum illud lignum, cui ncruOrum le ries,v t meliorem Ibnum
reddat,incumbit,quod lignutn cithara inferius haber.Iaa-j
date eum in tympano & choro,Tympanum laudatDomin û,cüf
iam in came mutata nulla eft terrënæëorruprioriisinfirmi-j
ras:De corio quippe fit tympanum exiccato atque firmato.
Chorus lâudat Dominû.quando eu laudat pacata focietas.
Lattdateeum in cordis & organo, Chordas Haber & plalteriu,
& cithara,quæ fuperiu -commeuiorata fiinr.Organum auté
generale nomen eft vàlôrum omnium muficofum.Quam-
uis jâ obtinuerit con luetudo,vt organa prpprie dicaritür eà,
quæinflanturfollibus.Quod genus fignificatu hiecflenon;
arbitror.Nam cumoTganum'vocabulum Grçcumfic,Vtdi-
xi,generale omnib9 muficis inllru métis, hoc efti foiled ad-
hibenrur,alioGrçcinomineappellant.Vcaütorganüdica-
tur,magis Latina& ea vulgaril eft conluetudo. Qu od ergo
ait, ih cnordis & organo, vide tur mihialiquodorganum q>
chordas habeat,fignificare voluifiè.N.on n. plàlteria fola&
citharæ chordas habent.led quia in plàlterio Sc cithara protudoinlàcriscolleda:&
diduschorus,qiiodinitioinmo- I pterlonumab inferioribus & fiiperioribùs inuentumeft
dum coronx circum aras ftarent, & ita pfallerent. Cantqru
ordinemlulcipimusex Dauidicainftitutione. Quandore-
portanda d'rat area Domini de domo Obededom in dhita-
te Dauid, prxeepit Dauidfvt verba dierum narrant)confti:
tuereLeuitas de fratribus luis cantores in organis Mufico-
rump Conftituerunt Leuita Eman, Afaph, Ethan,vtconcreparent
incymbalisaneis. Et poft reliqua: Afaph aut vt cymbalis perfona-
ret,Panamas vero&A zielfacer dotes canerent tubis iugiter coram
arcafcederisDomini.lnillo die fecit Dauidprincipem ad confiten-
ium Domino, Afaph&fratres eius. Et iterum: Emam quoque &
ldithuncanentestuba’.&quatientes cymbala, & omnia muficoru
organa ad canendam Deo: Etlterum: Cantoresfiiij Afaphftabat
aliquid quod fecudum hanc diftin&ionempoifit intelligi,
aliud nos inipfijs cRordis quxrere admonuinquia iplx caro
funt,led iam cprruptione iiberata.Quibus ideo fortafle ad-
didit organum,non vt lingulae lonenr led vt diuerfitate co-
cordiflima co nlbncntificut ordinatur in organo Habebut'
n. etiam lamftidifferentiam ad firos confonanrcs, non difi
lonantes, id eft, coniènrieiites, non diflentlentes, ficut fit
luauilïïmns cantus ex diuerfisquidé, led nonaduerfisinter
Ce.Stella n.differtin claritate:file&refurreftio mortuorü.Laudate
eu in cymbalis bene fonatib9, laudate eum in cymbalis iubilationis.
Cymbala inuicem tanguntur vt lonenr; ideo k quibufda la-
biis noftris coparata funt.Sed melius intelligi puto in cym-
F f 4 balis
l.fór.é:
À1, ftzmäd
Sc Hèlcüuâ;
Swnphófiiia I
chori quid. [
Cantorum
offieiöm. }
I. Paral. C
érsc. j
F
G
Differ unt
pfalierium
& cithara.
Laudare in
tympano &
Quid orga