LugdunenfisEcclefid ■mmVndecimo capitulé feqnirur ifte Sc- dicit : Non eff Dei
tia caleNnömcnj»cepic. Ita etiam- riiors fubftanriam
cxiftendi& fubfiftendi non habet , fed ,y ita; amiflio tale
homen accepit. Item quod dicitur poena nullam in fe
exfiftendi fub lantiam habet, fed dolor & ex dolore cru-
ciatus talé nomçn accepit. Quad nihil eft aliud quam
tianquillitatis & quietis natùralis perturbatio vel amife
fto. Hoc namque agit poena vt tranquilïitas &quies naturae
ipfb dolore Sc cruciatu turbetur vel amittattir. Sed
hæcttmnia,ideft,malum,peccatum,poena, mors, mffe-
ria, quae & ipfe nihil eft aliud quam amiflio foelicitatis,
licet per fe Sc in fe exfiftendi vel fubfiftendi nullam ha-
beant fubftantiam , tarnen omqino necefle eft vt in ali-
qua vel ex aliqua fubftantia fiant. Nam& deiertio boni
quoddicictfrmalurn, 6c defertio iuftitiæ quod appellatur
peccatum manifefté.in ammo fiunt vel angelicofvel hu-
mano.
Sic amiflio vitae, qua; appellatur mo.rs, & amiflio tran-
quillitatis vel quietis naturalise quae appellatur poena & a-
miffio foelicitatis, quaê vocatur mifetia, in vtroque fieri in-
ueniuntur j id eft, &in anima & in ebrpore. Nam & anima
möritur defertioue vire fîtæ, quod Deusillieft : & corpus
moritur ami llione vitae fiiae, quod anima illi eft & haec duo,
id eft, mors anima;, &mors corporis, Quid aliud invtro-
quenifi vel foelicitatis veîtrànquillitàtis amiflio eftî Poena
auté qua; in cruciatu & dolore fentitur manifefte vel in anima
agitur, vel in corpore ;'■ & cum in corpore agitur, maxime
ex alio corpore inrogatur :-vt cum flagcllis cæditur, gla-
dijs vulneracur, vefquibufeunq; tormentis vexatur. Quod>
etiam in.fupplicijs æternis fucu^im eft , vbi damnato-
ruih corpora igni Sc fulphure corquebuntur.<Qui tarnen
omnes dolores & cruciatus corporibusde corporibus in-
lati,ficfiunt in corpJpre,vtper corpus etiam animae fint*
Anima namque fine corpore &dolere,&cruciar poteft;
ficuc ilia damnati diuitis in inferno, anima cruciabatur
qui ait. quia cruciorinhac flamma :corpus vero fine anima
dolerenonpoteft. Omnipotenri itaque Deo de quoferi-
ptum eft : Domino enim Deo antequam crearentur, omniafue-
nmt agnita:fie & poft perfe&um refpicit omnia. Ec iterum
:a feculo & vfque in je, ulum refpicit, & nihil erf nouum
in confpeäu eins. Et iterum cuin de hpminibus feriptura
loquet etur ait: Er omnia opera eorum quafifilin con (perfu Dei:
lion preterit ilium omnis cogitatus, &. non abfeonditur
abeo vllus fermo: Ifti,inquam,omnipotentiffimo &in-
effabilio:eatori,cui antequam crearentur in æteena feien-
tia fuaomnia fueruntägnita, Qui etiam poftquain omnia
perfecit, non aliter;; fed fie refpicit fa&a, ficuç vidicfecien-
da ,nihil videlicet extra fe, fed in fe omnia cernendo : Etid-
eo in confpe&u eius nihil eft nouum, ne quando primum
eft créât um , quia fëmper fuit in eius feientia æternum:
Qucm omnia opera hominum,ficutin ckriffirno foie non
latent : quern nullus hominum preterit cogitatus à quo
pradejlin.ttionem nifiHe bis quipraparattfint ad atern nrfceli-
citatem Abufiue translateque didprafeire Deutn&p a 'e
flinare àfinili prafiuit qua fitfurus effet : hxontfarioprofitât
qua fail ur us non effet, pro ne’emt. Similiter àfimdiypradifhna-
uit qups praparauit ad gratiam. A contrario pradifinaùït im-
pios ad internum vel fiopli ium ate: n:m :Ji en m wmefli’d$ti
fint, necejfariç peribunt, psenafquepaiie dur ineuitàbiles: Quod
fi itaeft?quomodoiufteiudicabitur muiidus quem necef-
fitas prsdeftinationis.cogit perile ? fandas fcrîpturas præ-
feientiam fimul Sc piædeftaiationem aiu folam abfolutam
prædeftinationem non nifi in his quos. Deus elegit âdæ-
ternam beatitudinem poflidendatii inueniantuf pofiiHlc,
Apoftolum præfcieiKiam & prædeftinationem"in foils
fàndis Auguftinum aliquocies inreprobjsàconrrariopo-
fùifie. Imprimis qiiod dicir, nbnefle Dei præi|eftiiV.itip-
nem nifi de his quipi eparati funt ad çternam foeliciratc fide
exfuofènfii hoc dixerit, fine abalijs audierit: Nos ramen
véracicer f cimus quia ifte eft error moderni temporis apud
plurimosdum non putai« prædeftinationém'Dei nifnn
parte eledorum infcriptutisinueHiii : Necipfum bçatum
Paulum Apoftolum inEpiftolisfiiis nifi de folis fimiliter
eledis prædeftinationem pofuille, ficut Sc iq fequentibus
dicit. Sed adquiefeendum & obediendum eft humrliter.
veritafi:&non quod fcmelnobis perfuafiimeft,-contend
tiofe defendendumfed potius Scrtptura iSnda diligeii tills
perferutanda non folum Apoftolica, fed etiam prophe-
tica,ex qua ompis Apoftolica'audoritas defceiidit. Sic-
ut ipfe beatus Paulus ftatim in priheipio Epiftolæad Romanos
euidenter déclarât, •fègregatum fe elle dicens in
Euangelium Dei quodante promiieratperPropherasfiioS
in Scripturis fàndis Et in fine eiufdem Epiftolæ, oiiine
myfterium Euangelicae prædicationis , in qua çft etiam
profundilTimum myfterium praefeientiæ & prædeftina-
tionis Dei per feripturas Propheticas confirmât éfïè reue-
latum jitadicens : Ei autem qui pot en s erf vos cortfrm^refeci.n-
dum Euangelium meum &pradicationcm leffi Chrifti ,fecundum
reuelationem myfierijaternis temportbus tuetti quod nunc pate- j
faclum erf perferipturas Prophetaruni,8cc. Itemquè in Adibus
Apoftolorum de fe ipfb loquitur d icens : vfque in hodiemum|.
diemfio tejlificans minori atqüe maim fnihil extra d cens quam ;
ea qua Prophcta fint locu i futur a effe &'Moyffs j: cum ergo’
ipfe Apoftolus oftendaearque confirmer in iliud Euangelium
Dei: quodante prbmifit per Prophetas fuos inferi-
pruris fàndis fejfegregatum , & ornne iliud myfterium
quod euangelicae per feripturas Prophetarqm teftetur
patefàdum , nihilque extra dicere quam qüæ %ipta funt
in lege & prophetis, manifeftum efthuius rci,id eft, diui-
nx præfcientiæ & prædeftinationis altitudinem non folum
in Apoftolo qui ex feripeuris Propheticis omnem
fuam praidicationem çohfirmat :rfèd etiam in ififôriim
nullus éprurà fermo abfcondimr:Iftë ram mirabilis creator Prophetararrt llcviptuns diligendus Snueftigandam , Sc
Bcgfibcthator, ficut omnium return qua; fiuura; étant na- quod in vtnfque manifefta veritaris declaratkxne fuçri-c
tur..m & |peciem & ordînem in fîiâ æferna prefcientià J inuentum , fideliter nobis & fine vlla controuerfitarum
femper nouititaetiam ipfàrum rerum ftacum , & fiuéad difcçptifione omnimodrs ^fèqùendurm Primo iraque
meliota profedum,fiûe ad détériora dèïedum æcernali- quid ipfe Apoftolus qui fe nihil e'xtra dicerc nifi quæ
ter preuidit : Sç quæ ad ^ prbfiçiencibus premia, qu*‘ feripra iuntfp lege & Prophecis,teftatur ,de hac re dicat
autemifè-defici|Mti^âs1fippHck deberencur, iuftifîîmus audianius nec tara abâzrdi vel contendofi fùmus, vt ybi
opens fid ordinator & prefc|uit & predeftiriauit, &fè ’ ipfàres,ideftïpredeftinarionisveritasapparetideônége^
impléturum prèdixit. Etldeo fiuemalum &peccàtum in , mus pro predeftirtariorie dîétum, quia nequaquam ibi
quibuseft defeôfcus à bono: fiue mofs êc poena quæ illi de- prædeftinationis nomen pofitum inueniatur : fèd fiue fo-
fcbkuiïufte débetur, lemper fuit^1 prefcientiàconditoris: net ibi exprefîe prædeftinario, fiue ipfius prædéftinatio-'
Quimenfuram proficiendi & deficient i in creatnris fuis j'nis yeritas cerdflime clarefcat,vna & pari hde fuftipiatur.
folus vereciter agnofeit & ipforum profebluum atquè de- Dicit itaque ipfe primum de <3bla prædeftinarione ele^CH
fédnum folus iudexiiiftus exfiftit. Ita 8c mors &pecca- t\imm:Naquosprafcïuiti&pradeftinauit conformesfierinna-
tum &ômnis poenaacmifèria, quæ peccatum conf^ui- ■ gtnufilijfiivtfmpfeprmogenitusinmultùfratrikwiQuosauteiit
tur, quiadtibftantiàm nullam habent in le èxiftendi, nihil pradeftinauit, hos & vocauinEt quos vocauitihos&iujlificauit?
fünt. Et quia créature rationali çuius defe&us # corrü-
ptio nis nominibus fignificaiitur^iimis hocent, in eius
iubftihtla vel cdrpôràlfvel fpiricali verüciter fènciunrur.
Er quæ ndii fimt lubllancia exfiflenJo fjfiint omnimodïs
pëmiciüfà npcènçTo; dèfinàtergo huiufinoâi blafphèmia,
Sc oiiiniporensDeus ficüt omnium naturârum conditor,
ita &. ftatüs earum yëiillinius agnofcacur çognitor, &iui
fti fîimu s ordinacar.
Quosautem iuflificauit, illos & magnificat it: poft quæ verba fi
nihil omnino dixifïer de parce reproborum etiamfi ficvtique
eçontrario intelligere debueramus quid de eis efïèc
fenriendum, videlicet, vtex predeftinatione eleétorum
adgloïiàm agndfceremus edam pratdeftinationem cfïèr«-*
proborum adpoenam. Sicuc &in iÿmbolo cantumraodo
vicaon æternam, qdbd eft præmium fanétorum, videmur
conficeri : Ec ramen è contrario fimiliter indubitanter
crçdçre
crederé&c intelligere debem.us modem ætejmiim, quod-
éftdamnadbiriiquôrum; Hancenim regjulâmi intelÜgen-
diiufcripturis ipfehôs Apôftolusdocerfqiüçuni dlxilîèt
derefiureâàone difpütans yfeminnur-corpus animale fir-
gét corpus ffiimualcy tië finè'âüâoritate feripturé Qiirituale
corpus dixifte viderétur ftatim quod c contrario veracitèr
intelligendum eflèt adiunxît dicens : fi eft corpus animale
eft& fpirituale : Et coiitinuo vtrumque con firman s point
téftimôniùm fcripruræ,& didr, fîcür fdriptûm ëft:
f alite ejl primus homo Adam in animam viuentenr, nouifimus
Adam in fp ritum vtuificantem. Similiter 6c illùd vrique
intelligitür, quodtum Deus primo homini dixiftet
gno f iintia boni & tnali He comedos, quocunque die cornederis ex
eo, morte morieris. Vtiqueinobediénti comminatus 'moir- i
tem, fed nunquidnon 'agnofciLfides quidècontrario fèn-
tiendumfîtrideft, quod obedienti præparauerit vitam?
Item cum loquitur Deus ad Abraham. Mafculus cuius pra-
putijearo noh fuent circumcifaorfaua die ,peribir anima ilia de
poptdis fuis: quiap.irfuhi Dei trritumfecit: non Vrique in vtero
materno , nec in ilia ram recënri infanria quando aliquid
bonum àut malum nullatenus agëre pomic, fèd vrique
in paradifi)’, in preuaricarioné Adæ, in quo pmnes ficut
Apoftolu? diçit, peccaiuerunt, qui ex ilia aamnàta origine
defcenduiir ficuc ergo ifte odtaua die minime circuncifus
manifefte periturüs. denunciarur ob reatum primæ præ-
uari cation is : Ica è contrario fidelicer intelligendum eft
eum qui rite & legitime eflèt circuncifüs ab illo‘ reatu ab-
fbluëhdum. Hæc diximus vt manifefte intelligamns,
quod etiam fi‘ Apöftölifs nulla prædeftiriatibnis difputa-
rionede reptoborum pairtd tacuiflet, debuiflet tamçii fi-
deè noftraquid deeis fëhtiendüin’effet ècbntrario adùer-
tëre & intelligere. fedrion tacet, dum ftarimpoft aliqua
<8e eleiftorum Sc reproborum fimilitudinem fîmufpo-
nens in duobusgêminis Ifeac& R.ebeccæ, itaadiun^itur: |
Gum enim necdum ndtïèffeni' j aùt àiqüid égiffènt bonum aut i
maïitm, vtfécundumeléttionein prVpofitum D.iman:ret,nônex fuir, illudex Gen'efieft )' Dequo ita kif f promifiionis ver-
operibusfed ex vocante Mrfum eft, quia motorferuiet minori bum hoceftffecundumhoctempusveniam, ^érnsdfafilïus:vbi
fed folo fîio vëi origihali vl;l aâtialilnerito predcftiiiautur
ad inferitùhïjiK'Cèis diüina p're&^ftinatio neçeffiç.>tempe-
teridi impoôit, licutriec necefficatem.peccahdi,fed ne-
ceifticatein tantum modo iüfta fupplicia patiendi: vt qui vo-
luntate permanent in "pcccaris , nccefiicate criicièntûr in
pcferîis. Ita etiamfi rahtà ilia Apofîbji dej^acire dilputario
éx hôcloco vfque.ad fi nom vbi dk flÇonclüfft eîrfm Deus ow-
«wi?/ W6Tc i’f O/«;/?«;« J diligenter confiderecurdç
fideliter, de veriuiquepartis præddtinatione,fiuè
ifivnppopulo Iudæprumiiihisq û excæcati,6cinhis qui
fe'Clindiihi eleétiônëm gratiiè fàluari raerueninc ; fiuç in y-
craquejidëiï, Iiidæbf üiiv&gentium, duin illi, tanquam naturales
rami feaifti funt jSk ilti tanquâm oleaftecin bonam
öliUärri infertï, indubitariter eum inuçnirét 6c fuis verbis
& maxime teftimonift prbphbriàVdifputanteth. In qui-
büs ramen prppliéncîs teftimoniis,. quænobfs B* Apor
ftolustanta aû^oricaoe propofuit, yc nihil omnino, de
huiüs rei,id eft,diuinæihvciamquepàrrempredéftihatio-
nfs, prpfunditate & pbfcaricâte, nifi ex eorunr firmirare,
Sc eüidèhti atreftaciohé ftocéfc vplùèrir. Ilhid præcipue
omnî pietatis confiderariPrie atréndëndum çft, quod
nùfqüam'ih eiséxptelfe& proprieyerBuin predifcnaug-
nis fôriet j tamèn quia ipfæ tes ad vtfamqüe ‘ ^redeln-
naripnerti. pertinences manifeftiftiinë apparent, Si. eûi-
denriffime dèçlarantiir, cônfidenriflîme Àpoftpliis àd
tantæ réi confi rmàtionem atque 'äpätmäm afluràpfit
Sc ita teilend a arque intèlligënda. écclefii tradidif:fuâ fci-
licèfâüiftocituçfic exempld nps infprmansdc inftruens,
vt nÖn conietiçiofe &• fupéraàCuë dë ipfo verBo pfæde-
ftinationis‘ in fanâomrn Pfo'pheràrum eloquiis inter
nos diftep'temus ^vel'Yquodabfirj eriam rixeinurvfed pa-
cinca & pia incelligêîitia vbic’unqué res ipfe mânïFeftiflî-
me dedaràtur,indub/tahtér omnmp duunam prædëfti-
natÎPnë m ik agiïPfcerë' &' after et e debeamus, Primum
namque reftipionium propherîcüm qupd de hac. ré poficut
fcdptum eklacöb dilexi, Efatt dutetn odio habiti. Mani-
feftéigitürinhoc ex;mplo, & ihlacpb abiqüe vllis rae-
rrtis dileëto & eleófco qiii fimilitéf tenebätur 6'riginäliS
pèCcati öbtipxïus vt frater , Öcèxeadem venjebat maffe in
Adam damnaca declafätä dft predeftinätib (^<ftOrurn ad
vit.im.^ïirEfau au tem folo brigi liafis peccati reatu odio
habitöj pfxdë ftinatio reprobbrüm adihteritüm.. Tale eft,
quod paulüluin de vtraquepartë fubiungitur. ' èrgo cu-
m'vult mifirètwr , & quem vuïtmdurat: Erquod deindeäd-
dir,’ Ah non kdbéf potefiatem figülus luti ex eadem indjfafacèrèjar-
Uudquidemvas in hond'em j aliüdvéro in contwnèliam dequi-
biis vafis hnnóris &contumelias ftatim fubiüngit : Qupdfi
volens Deusofiendere iram& not amfacerepotentidmfuam,fufii-
nuitinmuiidpaiiehthfua vdfdira dptata in interitum vt tfften-
deret dmtïas gloru fia in vdfd mifericórdia qua praparauit in
gloridm ?&c.Iriquibus omnibus euidenfiflimèagnofcitür
ApoftoUimnbnde'foloveleëtorum,qttampr!molocbpp-
(uit, fed;m toto iffib difeutatfonis fuae cohtextü,de vtrifque
partispr^deftinarionefiuëin' vitam, fiüe mortem &Vx-
emiplfs’&tëftimbiiiis traótaflè propheticis,dam ihlacob’
bropOnitformarrieledtoram ,in Efliyerpfórmdm reproe
bbrümiln qüibüs vriquë daabuspartibus ,cuius vult Deus
töifirwtiry&ptovub'induwfèè miferetur mifericorditer
adiuuando, iiidurat iufte deferendo, & tanquam figuluS,
Ititiex eadëhi rnaife fimul tota damnata facit aliud vas in
honbtem mifericPrditët’liberando, aliud vero incohtu-
meliam iufte damnando: v?duo ex his ordines exiftant,
quoriinvalir fint vas ire, & alii vas mifericordii * lila äp-
tatairi interitum, iftä inglpriam preparata. fèdaptatain'
ihtèrif urn & fuo merito, Sc Dei iufto iudicio: preparata
T Äutem in gloridm hullo': füo merito, fèd folo diuiriaègra-
ti$benleficiol Gum ergo tam aperte diret Apoftolus,Er
föfilraaptdta in interitum yér vaja miftricordidjpraparatain
tilot'um y cHx eadem htajfa aliud vas fieri in honorem > aliud ver o
m m té d h t. Quis non intelligdt in his verbis ymulque
pattis diuinäm predeftinationem manifefbffime often-
fafti; dum&ëleCrinfiUöfub mefito, feäfola Dei bonifite
pf^deftinantiir adVitam?'Ef repróbinullp Dei premdició,
licet non vide’aturfeiiiare*p redeftinatio Vfonat ramen aper-
te promiffio, qirehon alitefreifte intelligitur, nifiipfepro-
m.iflio fide!iter prideftinatio accipiafur pleifti feminis A-
brahae: id eft?eoruhi quifiiiiDei deputan’tur, 8c a filiis car-
riis diuina gratia difereti itint. Siciit ipfe ApoftplUsinep-
demlocpexpbnit diceiis: non quifilu edmis bifid fint. Dei}
fed qtii filij funt promiponis afiuiiantur in femme- SecUndo
loco iliud iterum ex Genefi teftimpnium pbfuitde qub-
busgeminis rfaaC& Rebecc^ qno di^um faet&Xquiamaior
firuieimihori. vbiiicec predeftinatio minime.fijhare videa-
turiVanien fes'ipfius predeftinatioriis tarn profunde. & gra-
diteribi'dei'nonftrara eft,vtmoneat nos & folert'er exci-
tet Apoftblu^in tbcbillo oraculo, quod tunc Rebeccasde
VifHern gBiniriis diuinitus refjjonfum eft, hocvigilanter Sc.
fideli tef intendere & confidcrare debere, quod nee dam-
riatferantcxvtero n}aterho,necdum egerant bonumaur
malum in vita propria , & vrique ex vnb eranc concubitu
procteati : Et tameri tanta diftahria omhipotens Deus v-
: trumqueHifcreuit, vtnullis eorum precedentibus yelbo-
nis, Vehnalis meriris fbla bonitate Sc iudicio fuo vnum ex
eis preferrec. 6c alterujn feruituti fubiugaret: Et ne hoc
paruip eife exiftimaremus, quod'quafide humanis 8c i|i-
humanis rebiis diblum elfe videbatur, quia maior fer-
uietminori : videlic« quafi hoc tantummodo in rerum
cempqralium ftar^i ineilellet implendum, dumineo-
nim pofteris vnus regno fublimatus ', alrerifibifubdi-
to Sc feruienti dominatur. Erigit adhuc Apoftolus in-
tellispntiam noftram ad maioris tei confiderarionem
adiuncto teftimonio ex Malachia Propheta f in quo de
cifdem geminis non temporaliterffed icernalicer difere-
ciS, rieque ill rebus taptum remporalibus, fed eciam.a;-
terhalibus magna diftantiafepararis , ipfe Deus loquitur
dkens : Jacob dlexi, Efau *aUtem odio habui. Vnde
nonaucer rede, intelligitur hoc teflimonium Pfophe-
ticitm, nifi fideliterilli quod ei Geriefi fumptum eft re-
ftimoflio coniungatur: Vtfeilicet, ficut illud quoft ibi
didum eft , quia maior feruiet minori: Ira etiam iftdd
qupd in Propheta Deus loquitur : Jacob dilexi, Efau
R rrr 4 dutem