l7Ja xjdngplomi St rom ut a
fratrti ecclefiarum Det>qu<t faut in ludea,in Ghrifio ïefu- quia ee-
dem paßt eftts. &vosd contrïbulï'j us veftris, ficu t& ipfialudeis
qui & dominum occiderunt lefunti& propbetas , & nos perfe-
cuti funt : & Deonoriplacuerunt, & omntbtù hominibm aduer-
\ fantur : prohibantes nos gentibus loqui , vtfalue fiant : vtim-
I pleant peccata fuaftmper.Peruenit enim ira Deifuper iüos,vfque
infinetn. Aliter, [Etpercußitloab Abnerinvltionetnfanguinis A-
faelQfruaitdrpiseeriulosa&bcj.]q uiinimicus v*e lrracerinterprecalitur^iuu
fèruentè die ingrelîï lunt,àfliimentes ipicam triti(ci &pcr-
cutientes eurri in ingùine,
Spicas triticï q'uafi caufam primitiarum tuleriint‘, vt
honorem régi deferre viderentuf , Sc eorurh dolus 11e-
quaquam dcprehenderétur.' Myftice autem oftiariajriü-
ctuTj pnrgat, cum mentis cuftodiadilcernendo virtutesà
vitiis. feparar. Quæ fi obdormierit, in mortem prè'prii
•domiiii fui, infidiatores admittet, quia cum .diièfetionis
fblicitudo céflaucrit, ad intefifieiendum aiiimiim , malielatiolud*
orum»acquehæretici defignantur"? Quidvero gnis fpiritibus iter pandit. Qui.ingreflî Ipi'cas totlunt,
per Abner,quiinlatinumvertitur,pamskicerna,nilifpiri- quia mox bonarum cogiratioritfm germina attfcrunt.
taies virj,& humiles ecclefiædoiftorfis^xpiimuntuitflaab, | • Arque in ingüine feriunt , quia' virtutèm çbrdis dele-
Abner in porta dota occidit2quia6dnimici fidel, hoGfift,(i$fotiones carnis occidunt. In üiguine quippe feme, eft
Iudxi&hxretici, quoldam ptælulès eceleiixobdefenüo- ! vitara mentis i carnis delë&atiônè perforate. Neqnaquain
néfidei,vfq^ad necem mortis pcrlpçuti funt. Rroquarede verolsbofeth ifte;, inopinata mortéfiiécuthberet, finon
doipopatrisIoab(perquâfigoaturimpiaplebs^nondéficit adingre(ïttmdomusmüiierem,ideft,admentisaditum,
fluxumfeminisfuftinens;hoceft,iramundiscogicationib. j mollem<cöftodiam deputaifetïFortis iianq-, vigilquelèn-
acqj fordidisadib.pollutus.Siiniluerquoqv&lepiofusfu- 1 firs præponi cordis föribus debet, quem nee negligen-
ftinçnsfulunvper quod defignanturhxretici,mendacii lui tixfbmniis opprimât, née ignorantiæerrorfallat.' Vnde
cpgitatione corrupti.Qui haeretici dum follaciam fuamde- i bene & Isbolctn appéllatus eft i qui cuftbde foemina, honendere
nituntur, perambitum verborum rotantur: & vê- \ ftilibus gladiis nudatur. Isbélèth quippe, vir confufio-
iutinconfufblocutionisliiæ(’mendaciainuoluendo)con- j nrs dicitur, vir autem confulionis eft , qui forti mentis
çluduntur. Et dura litigioia lingua, infirma ecclefiæ mébra cüftodia muniras non c‘ft,.quia dura virtutes fe agereæfti-
yehitgladioorisfuiconfodiunc,,ipfipriusineodemgladip inat,fubincrantiavitianefcientemnecant.Totàitaquevir-
impietatisftix moriuntur. Etqnialèex.rocndaciolàopaf- ! tute ,munienduseftaditHsmentiS r nequandoeaminfidi-
cunt,àpancverbiPeiyacuueiunant. Vndeinlèquentibus antes hoftes pénétrent ; forâmine negledæ cogitationis,*
dicemus,quidmyftice fignetur:&iam aliter. [ Plangcufque Hinc'Salömonait: omnicußodia,ferua'cortuum, quiaextpß
rex Ifr M l Abner,ait : Nequaquam vtm rifolentignaui,mortuus \ vita procedir.1 Virtnres ergo quas ^gimus , dignumeft,vt
es Abner>]ld eft,non perifti in tua ftultitia, ficut ignaui peri- fiimmopereab intentioms origine penfèmüsmeeX malo
rçfolentqpiafraudedeceptuses.[M<^/tó tuanonfiwhigau, ortuprodeant,etiam redh quæoftentant.
&pedestuinonfunt compedtbw a.grauati,~]lkuttotummà- - v . •„ ■ , CAP. V.
nus (blent lieari&pedes vinciri, qui in piæiio capi lolent: /• i ja j ■ „ i j; doloieitur non viribus peremptus es. Quodautern Dauid j L Tvencruntvmuera tubus lfr,eladDaudmhebron^ %
feexcufansdeneceinfonris, dixit &re-1 ■ fry‘WM : Ecu rips muutn&‘ carotuajumits J:
gûn!uu mN emrt,u -m& avpenHiadt Dfuepuerm cjafpituutleoianbm fliutaxunummfi,mm*Mims, er . conuentum omnium gentium ad Chnitum ^ C^uæ - - - J “ • ■ ft- illi quaii blandie.ndo dicunt : Ecce nos ostuum &caro
tualumus , cum in ido incacnationem , quamexnoftra
natura invirginis.yteroiiiicipit diligunt atque veneranrur,
eiulque ditiuni fubdere ie. appetunc, eique ieruire omni
tempore defiderant. >Vude Piàlmifta dicit : Reminifcen-
tur& conuertentur ad dominum vniuerfi fines terrae.,
Etadorabunt in co.ßectu eins omjnes patrie, gentium, quoniam
Domini eßregnum , & ipfë dommabitur. gentium. Vene runt1
quoque & iénes de lirael ad regem in Hebron , eum
prophetae & Apoftoli , vna fide , &pari deuotione,ad
mediatorem noftrum concurrunt. De quibus feriptum.
eft. Principes populi tomurrunt in xniimcum deoAbraam. Et
alibi: ln conßectu ßnum ßiorum gloriabttur. [Ji’ius triginta
armor um erat DauidyCiim regnare ceepijfet, & quadragmta an-,
nisregnauit. JdnHebron regnauit fiiper Iudam .fepeem]
annis& fex menfibus : in Ierufalem autem regnauit tiri-j
ginratribusannis, fuperomnem Ifiael&ludam. Quasri-
tur, curnonin fumrnaquadragintaanni&fexmcnfe;san-
numerentprîquod ab Hebraeis duobus loluitur modis: Di-;
cunt enim.quod Dauidfex raeniibus Abialon filiumfuum
fugerit, merito igitur eofdem fex menfes, à fumma regniil-
liuDseilcfeuenxt celtuialoms.aliter,quodfexmenfibusin HebrpnDa-
uid quadam infirmitate çorporis laborauerit ,. &c ideirep
eoldem lex menfes,n,on fupputari in regno eius.Ex ep nan-
quetempore,ilium regnafle dicunt in Hebron, ex quo de-
uidis Amalechitis de Ipoliis eorum mißt dona feniotibus
Iuda,his qqi étant in Hebron, & his qui erant in Bethel,&
reliquis,. qui çrant in his locis,in quibus commoratus fue-
rat Dauid iple,& viri eius. Myftice autem quod Dauid tti-
ginta annorum regnare ccepit, praefigurabat quod Dominus
nofter,triginta annorum venitad baptifinum, & in,ci“
picbat euangelium regni prædicare, cuius regnum leih-
piternum, de poccftas cius alteri non dabitur. Quadrage-
narius enim numerus, qui ex quaterdenis confiât, pleni-
tudinem temporum, éç rerum perfedionem fignifiçar.
ilvnxeruntque Dauid fuper dmnem ifrfiel regem. Et reliqua.]
Dauid bis eile vndus dicitur, fimiliter de Domin u s leiüs
Çhriftus priusin populo Iudæorum, ppfthaecinpopulo
gentium
leprofusytenensfufum , & cadent gladio, &indtgenspane.'] Iu-
dæorum denorat perfidiam atque miferiam,. Super caput
cnim Ioab,id eft,fuper principesddacerdotes iplius pppu-
li, 6c fîip omné dpmum parus eiusriynagogivideliceciata-
nae.atqi copuentum malignantium,vemet imquitas iippip-
1 rum, vt requitaturab eis pmnis languis iuftus, qui efirafus
1 eft fuper terram,kfanguine Abeliufti,.vfqueadfanguinem
Zachariae filii Barachiae. Nec dcficiecde aomo iitms loab,
flnxum feminis fuftinens, id eft, variis defideriis diffluens,
quiain voluptatibus iftius vitae, talcs totam fpem luampo-
nunt,vbi & leprofi funt tenentes fufum,id elt variis errori-
bus macubti.inftabilitatem haerefum ac mundani luxus fe-
quentes, quiiuxtadelideriacordis fui, cpaccruabuntfibij
magifttos prurientes quidemauribus,6ca vei itaceauditumi
auer tentes, [ƒ/>» etiam non defifiet codons gladio ,& ludigenspa-
ne,]qui,cum pane illo qui de cx\o defeendit femper egenr,i
& non refiei ab eo merentur, futurs vltioiois gladium non:
euadent.
Ententesfilii Rynmon Berothte liecbab & Baana, ingnfit
funtjeruentedtedoniumlsbOjeti)y qutdo mi,bat fuptrjlra-
i,mfuum m endie.lngrepfuntatoemdomum, a ojhariadonm
purgans triticum obdormimt. AjjumentesJptcastnticilatenttr in-
grefii fu n t, & percujjerunt eumtn inguine. & reli.] Duo viri
iftiprincipes erant luper expcditiones Isboieth. Mortuo
yero Abner ( vt Hebraei iradunt) conciliatij^mtcum Mi-
phibofetli, vtvnainterficercndlsbolèth, 6c cupdem Mi-
phibofeth conftituerent regem , & eiufdem çpnfilii
delatorem , eundem Miphiboicth extitiflè, &idcirco
hic idem Miphibofeth , fubmtrpducitur hoc mpejo,
[Eratautem lonatbefilii Saul , f ilm . debilis pedibus , quin-
quennis enim fu it t quandovenit nuntm de Saul & lonaipan ex lezrael. 6cc, ] Yidentes veto Banaa ôc Reçhab , à
Miphibofeth , fuum proditum eftc confiliuni » timoré
perterritï, fuga laplifunt in Gethaun, fueruntqueibi
aduenæ vlquead-tempusillud. Tempus iiiud, întelli-
gendumeft» quando inde reuerfi , domiim Isbo^th^
ïn L ib . Regum U . Cap. V . 7 3 3
gèntiurmprincipatum fiimpfit.Dauid cum tngincaeflet annorum,
regno potituSeftj&dominus IefiisChriftus eadem
jetace,in lordanefluuio,alohanne baptizatus,diléipplos
habere edepit [ Ef abiït rex & omnes viri qmerant cum eo inle-
rufa'emad lebuféunt babvatorem terra. DiciUmqueéfiDduUab
eis. JSoningredieris huc,nijiabftuleris cecos &claudos, dicentes,
noningrediitur Dauid huc.Cepit autem Dauid arceni Sioti»hee
•eficiuitas Dauid. Prdf ofuerat enim Dauid in die illa premium,
quïpcrcafiijfetlebujèum, & tetigïffetdomawnfifi'uLts, & clau-
dos& cecos o dient es anïmam Dauidildcirco dicitur inprouérbïo.
CeCHf &claudu> non infrabunt in tentp ü-n* Kab tauit autem
Dauid ia arce, &Vo caiit eamcinit. tem Dau di E* edificMtt p'èr
gjrum amdlo'& intrinfecus. öc réliqua | Air enim: | Nort in-
qredicnshuc.nift abfiuléru cecos & claudos, 5cc. J Ac h divatur
ab eis. Non ingtedietur hnc Dauid,^don cc nos hincaiiferac,
qupS'inermes & imbccilles iiciiccxcos & claudos elle ar
bitratur, & quos bcllo aggrelfui us, • ficut claudos 'Sc c x c ë s
fé triümphacurum putat.[ licbcodicïmr inprouerbioi, Cecils
& claadu■ non nurubunt templuni jld dt, Non incrabic quili-
berdolniiui clainiórnm&cxcorum,quadm cscus&claii (
tl as. intro hu rit.- [ Própö.uerat enim Dauid iniïteilla pr. m um ,
tpuipenapjfet lebufeimiy & ienfijfet domatum ;.ftulas, & cecos \
& cUud'os odieriies anïmam Dawi^Jin Hcbixoitahabètu »
Etdixit Dauidin die'illz. QUijrercuJfent Iebufeum,,, & tenger tfififi4rdomus>
eritpriMus.htmP*tAtyomci\Q&-rÖm»isqiï"per- 1
eufién: Tebufetiminprimu crnprinceps& d s x .l.I e f t , Quitan-
xx fiieritandaei^, Sc fpnitudinis,vt ad muruvn ciuitausVlq;
veni.it, Sc hafta fua filtulam qux inmucoelt, tangft,ipij
piinctps erit. Aicendit igitur primus loab filius Sarui*s6c
fuftus eft princèps. Hine Iolephus aperte delcribit.Exur-
ggnsi inquk, Dauid cum omnibus,' venit in Ieioldlymam»
ïebuüeis habicahtibns ciüitatem^qin eilnt ex gciieieCha-
nanxorum jj&elaudentibus eis portas,& cjECosdfpeótüj6c
clapdo.Sièmiidqt ïepcofoS,ad deiïfionem'règis cdnftitüen-
tibus ihper murum.dièentibusjquia prohiberenteiml <.xci
iiigredi in ciuitatem,qua:camenagebancdëipiciences eüm
pro maxima munitiöneldurórum.Iratus-rexlerofolymajn
obïïdére ccepic,& mulfo .ftiidio Sc labpre cónari, vr cam.'ca-
peret,quAtenus inipfoprincipatus initió,fuam foreftudiné
dem onftracec.interminacas iiaqj & ipfis SC alif(fi quifbrtè
habereift a .luerfus éum relift -endi coiiamen) u\fenorem ci^
uitatenV,magnaVirtutecepit. Cumqvadhacarcom obtine-
redon pollet,coepit.honores & muiiera ptomittendo, rex
pronus ad opus belli,commilitonesprouoy are, vtqnicun-
que per fubtus colles in arcem confcenderet, eamq5 cape-
ret,principatu militi^jtotills pppulipoffidcret.Cuniftis ïca-
que COillcendere feftinantibns, Sc nullo la;bote pro mime-
rvins irücetrrfióbsu .tEiocnaiec ecnadrdeailhst iinbcaasc, üSmariinnea?.c flialmiusa nloitaand preragmc.eenxiicgeps
mihtiiE piindpatuiExpulfis itaq;, rex, de furama arce
lebufeis,&je«dificarts ciuitiitc Ierofolymam nuncupauit»
&omni témporc in ca lui lubicaiur imperiiSed quia in hoe
Volumnie,hicprimu Ietiilaléciiutas'Iebulieoiö legitur,qin
Genefi Salem (vt tradun t Hebrcfei )Sc in volumine Iudiciun
Ieb’legitür,&in nuiltis Icripturis, maxime in nJuo teftamë-
tojlerofplyma appcllatur, requirendü eft.quarp lerulalé Ie’»
gacift.-Seddieamus quid indidlis dodoru iniienimusSludei,
ïnquiuht,aiferuntSéfiliü Noé (quêdiciiuc Mélchifedec^)
primü ipfiun ciuitatc inhabitalfe» didlamq'; idrépórisSalé,
d poftca tenuerunt lebulici', èquib. Sc fórtira eftvocabulö
itbus Sicq; duob.nominib.copulatis leb9 6cSalé,vocataeft
Iei'UfalèvqpofteaaSalomonelerofolyma.quafilcroialomonis,
Hoceft)^<ies Salomoiiis di&aé Hieoöfcorrupte'dpoe-
tis Sölyma nucupatiir. Vnde | tröpüqa gramaticis Tme-
fisappellattir,difiiiniftim hpoetain poemate ponitur. Icro,
quc gennit.Solymis Dauidica proles, hoc eft Ierofolymis.^
vQiudieftiu próqf?t beaitalibs Anoemlioin Hibafcdviioacnadta vfiot cfiactüate nftö Anueilila<.j cSicudit natoebscis^ •
in libvo ludicü oftenditur,vbi legirur.Qiii pgebadn monté
Ephraim venitqifinqüiticriptuij^cócra leo’qalio nomine
dicebatur lerulalé,Dc cuius nomine, plenius uvlibello qrté
mip in Genelim edidimiis>di!putauimus.His mplibacisiad
allegorica fignificationé.llylu vertarn9 DauidarcëSionce
pitjablatis prius coecis & claudis,odientib.animaDauid.Sie
nimirü dns Iefas Chriftus poft reprobàtioné fcribarü atq*
pharifæoru,qui vere cæci & claudi iunr appellati, odiente s
anima ciufdé dni lefu Chrifti:id eft,vira eius auferre conan-
tes,prineipatü in ecclefia: q ex genejb.acquifiuit, obtinuit.
Domatü verofiftulæ falfim feientiâ huius mundi, feu hæ-
reticorû dogmatafiguraffe nondubiüeft. Quacomniadns
lefus Chriftus,ppdicatores fuos,velutp loab pereuffit atq;
deftruxït,&deftruerp in ecclefia fiia no definit.Iebufç9vejEO,
qinterpretatiir coculcans, populu fignificar gétiü,q priulq
crederet,diuiiia pcepca paruipendens coneulCabat.Dicam*
& alitenln hoe q> Dauid lebufæû habitatorê terr^, de Ierufaléeieeic.&
fiiamcHiitatéfecitjfignificabatur dnmventu-
rumverumDamd.qui eontraiiaspoteftates» iecordibus
fideliiun expellerct , & fic m eisfuam manfionem confti-
cuerer.Vnde per prophetam dicit. E tinbabitabo&inambula-
U in illisy & en esrum Dem, & ipfieruntmihipopulns.Iebuiæus
enimiuxta hanc imelligenriam, non immetito poceftin-
terptetari calcatiis.Etei»im.D.auid etiamIoab,qui arcem cc-
pit.ptineipem Sc .lucé conft. tüit,quia döminus tedemptor
nofter , non iblu pi r myfterium crucisottmeprincipatum
diabolideitruxit,6c lïbimct viótoria glorisacquifiuit,-: verü
ctiam fidelib fuiSjLuper omnem diaboli pöteftatem virtute j
tribuit,ficut iplc in eiungelio diftipulis luisait.Eccededi va- !
bis pot eft a lemca candi fupeifcorpionès » &fuper oem virtutemini-
dmi se,iq Buieondei eerbgaon, tdaincitmd eafmt,L q)uaoudid D,caæupide reiiteaórtcies mcæScioisn &,fi cialamu--
que ciuitatem earn vocauetit,quia faluator nofter malignos
lpintus cum tutba vitiorum, de anima qualibecexpulerit,
libique earn per illuminatioaem làpienciæ vfurpauerit:me-
iicoarxSion,id eft fpeculatio & yiho pacis, iplaVoCabitun
Acque <k ea reifte perPfalmiftam dicitur:Nofw inliideaDeuét
in jr ad magnum nomen eïts.Et fiélus eft in pace locus eius, & habit
at io eius inSion.liii confegit cornua, ar cum, feutum,gladium,
& belium.\jAïfitquoque Hiram rex Tyri nuntios ad Dautd, & b*
gna ce rina,& arnfi eslignorum,aruficefque lapidum adparietes,
& xdifcaueruntdomum Dauid [Hiramquiincerpretacur viltens
excelfo, prædicatores prajfigurauite* populo gentiu,
qui Dauid ex Ugms cedrinis ( domino videlicet ac redem
pcori noftro )id eft,ex mentibus incorrnptisac fortibus,&
lapidibuSjid eft,lan<ftis perfedkis,quatuor videlicet virtuti- bi^,quadrati9jideft,pi'udentia,i.iiftitia,fortitiidiiie,tetTlperantia
peifcdtis,non folum per ie > vei um etiam per folerci-
am difcipulorum.ranquam artificibus fuis, quibus dicitur.
Ef vos tanquam hpides vim fuper edijltamim, domos Jpirttales,
domum,id eft fauCfcam ecclefiam,ædificauerunt: :Vnde etiâ
cognouic tüncDauid,ideft,dominus,quoniam confirmaf-
feceum D eu sparer, regem luper I(ïael,& quoniaeXaJtalÏet
regnum eins luper populum fuum Ifrael,id eft» luper cun-
6kos c reden tês>ac mente videntesDeimijnonfolumludço-
rum, maxime etiam & gentium, de quibus repro miferac ei
pater,dicens.Poftula à n.e& ddbot bigcutes lureditatem iuam,
C* pojjefiionein tuam in terminas terre. Vnde 6dure fequitur,
\_Iccepit ergo adhuc Dauidconcti was & vxores De lerufaletti.’]
Sed force quærit aliqitis, fi ipfe Dauid imaginem Chrifti
gerebat, quomodo multas vxores Sc coucubinas habuilïe
dicatur,cum has rex Chriftus Sc horrelcat& damnet 2 Sed
figurate geftumclt.Quod vero Dauidvxoresplurimasha-
bSilfe dicitur, hoc line dubio,præfigurabaturi qùod Chriftus
lelus ex multaruingentium nationibus » per fidem èe-
defiæ, lubleptcnario nuifteio lacramenti copulaturuse-
rat. Concubinæ vero eius Iudxoium feu hxreticorum fi-
gnificant conuentiones:quæ in (eniitutem SC non in liber-
tatem générant, dditb titulo npminis Chrifti fe manere
gloriantur^dqui^ propter carnalia lucraChriftum fèüan-
tur»non immento non coniuges , ■ lcd concubinç vocan-
) tnr.Deniq; nunc reges fi plures habçant vxores vel cócubi-
nas,in crimine i epuracur, quiaiam traniieruntfigurx, pro i : quibus vxorum vel con eubinarum venia concedebatur. Ac
i nunequia figurx traniierunt,» venia nulladatur. [Natique
fu n t Dauid &alnfiln& fi't‘t , & be. nomina eorum qui natifunt ei ïn 1eritfa eimSamtu & .Sobab,& Nathan & Salomon&lba a r
f& Elifiu & N epheg & laphia & Elïfama & Elitla & Elipbtiet.]
i 'Vcrum quia hxc nomina fubiunximus, ratum duximus
interpretationes Iudxorum ponere, vt fiiperioti intelle-
Pjalm. y / .
Pfalm.i
B ib lio tb .v et. Patr.T om.çj,