A
P/«/. 54-
B
H tbr. u
Rom. 8.
C
m & 4
D
178
blandiriis, quatenushis oble&ata, fempitemis frajidetur
bonis.Hinc dolis hoftium quocidie inutftbilium propulla-
tur & fraudibus, in cantumyvt felle videatur replcri mcero-
ris, & laboribus tribulationum. Et ideo videns fefponla
Chriftii tantis pr£epediri laqueis,gemensdieit:[ Aidifica-
tiitingyro meo, &ctrcundedit me felk & laboribus i ] Quibus
vndique malis conclufaintus forifve,alibi: Ouisdabit ( in-
quic) mihipcnnasficut columba,vokbo requieftaml His [
Pafchafii R athert.
modo quæ font cæcitatis, femper orbatalumine conclula
fob confufione fua fentiat. Hoc fempef iniroicus gaudpt,
liefe mifera animâ de tenebris ad focem explicare queat.
Hinceft quod Philiftæifapto Samfon,oculo$ erttut,ac deinde
cçcum ad molammittunt,vtlemper in circuitu g$h|jj
viam vitæ, priùàto lumiiiè, nunquan) inueniac. Hine quo-
que Sedecia Nabuchodonofor, capto* ^r-imum eicftodit
oculos, deinde vindtum in cauea Babylonem quit )mihipcnnasficutcolumba, & volabo & requtejcatm m s j ocuios,acumc durit, n,e vl
igimt obleflà fraudibus, & inimicomm laqueis, intus do- j tra iam vnquam, mtra c^nfudonem claufus,focem vudeat.
lore amaricaturanimi, foriy vero vtvincatlaboribus, fati-1 Tarnen quæhbet talibus ille^amahs amma.dum l
gatur.Sed,-&animaquælibètlugens dolet q u o dædifica-'j carpedeuindtaplorat,nonyere, e q u a i ua ,
tu r in 2ytoeius,'&'conçluditur^Ùc mâlitiæ, multiiquefà- get,damlocusadpoemrenaam damr.antequam.a b lo tlx
ü j J U j ._____:__ü___________ amrnr^fimdo.&fuDereamvraeatputsusabiliiosluur lUU U g r iu vm a ) • ------— -- -----------i ------
tigatur laboribus, maxim e quando fe circumlpicit Vndique
coanguftatam,& intus.fuis le repleri iniquitatibüs. Agunt
enim indelinenter maligni Ipiritus, li quo modö miferam
animam, permittente Deo, prauisinuoliiant delfeétamen-
tis, & peffimis eam repleant defideriis, quorum noùiflîma
fiant ei feile amariora, omniqué labore intus fbrilve durio-
ra. Quibusnimirumlaqueisobfelfa, iure döletlugcns.eo
quodcircunuallata fit malignis in gyro , & intus feile re-
pleta amaritudinis. Sequirpr.
B E T H .
ln tenebris coUocauit me, quafi mort ms fempitemos. Hic riä-
que verlùsaperte Ieremiæ congruityquia recrufiis in imo
careens, nimia afpericate excruciatur, ica penè yt yitam
amifèrit, quafi vnqs eorum qui pro reatibus inter mortu-
os deputatur. Venin tarnen quiapröphetaruip adtibüs fu-
'turorumde ChriftoPröphetiatexii;ur,ex quo Paulus ait:,
Multfar'ie& multis modis olïtn Deùs locum eß m Prophefis. A
mil at us in manu omnium prophetarum ex fuapaßione faßt buius
vaticimumexpleuit.Vnde idem; imo Pominus pereum,[ln j
tenebrofiscqUocauit,me^in(\iiit. Q u o d lane lamentum ma- ;
gis ad caput, quam ad membra perciperevidetur quia pro
nobis mortuüs çft,led non pro mptpiisleculi quiamortui
leculi, mercedem;recipiuntiniquitans (uæ, & mortem fibi
ducunt ex peccatipropagine: CÄrj^^r vero veiiitinßmilitu-
dinecarnispeceaiuldcirco fimilicuduie collocatus in tenebris,
traa t de morte peecatum.ynde fignanterait: | CoÜo^
cauit me in tenein’ofis, quafimnyosfempitemos. }Qualiquide»
licet vere mortuus: qdiadie tertia lùrre^it, Sc. npn.inlempi-
ternum repulir eum Dominus. C.oBocatus autem eil: in
tenebris, tanquam'in inferno .tanqnam in lepulchro, tan-
quam in palfione,quafi mortui leiiipitemi: fed faäus eßfic
ut homo fine ädiutoriointer mortuoslfter. Liber quidem,quia
fine peccato fuinprop tqrea de tenebris cito ad vitam lux re-
diit.;Expletur aupém his tribus v e^ b q s Beth litera, quæ
fecundum aliam interpretationem,confufio interpretatur,
vcfi|lèmus:Qupd omnis qui ad veçpftatem decidit,fra6tis j
'yiribus,jpbfidipne vallatur antiqu^oftis, $ç feile intus re-
pletur amaritudinis. Quibusprofé^plaboribuS circunlè-
ptus,quo alibi locatus quam in confufione,fcilicet in tene-,
brüjverlätur? Idcirco quia pro confufione plangit huma-
nïgenerïsipieritolîib haç litera, tofius dprnus minam, Sc
maculas vetuifeti^lahgit : ;&ph quippe etiam & domus
interpretatur.Quç profe6bo domus pro con|ufionefuage-
mens^içit^yetuitarn fe a meam ]18d caetera quæ
lequuntur.Potell liquidem referri&ad capiit habe veruftas
pellis, propter indu tarn mortalitatem carnis: reliqua vero
bmnia Iud nac litera de capite,fcilicet de Çhriftp,magis dicta
intelliguntur. Moraliter veto,^anima fiib confufione
pofit^hisyerfibus gradatim fe ruinofius deprehenfam lu-
get: Primum, quod vetuftatepeccati, frajäis viribus, cor-
ruptaiacet.-Deinde,quodcircunuallata fraude inimicivlcra
exire ad libertatem,venundata fub deli6to,non valet,öc intus
mira laqueos aduerlàriorum repie ta, à maiorib us fellis
amaritudimbus circumlêpta, laboribus concupifcentiarü
ifatigata, ^ponderibùsfuorum fecino'rumdeprehenlàlu-
get: Infuper 8c amillo lumine, collocata in tçnebris, iam
quafiinortua in fempiçeinum, nec le ipfam qualis quam
miferaquaminfelix, quibulve opprelïà-malis, & nudata
jbonis, jam.yidere valéc. Auferunturenim. iudicia De i ab
h ù ïu ^ o d i ;^ tn a ,n é vitra le refpfcere quèat, vtih dire-
Jdto iudiciornrn Deivideat abyllùm multamrfedealblumatur
prifundo, & fuper eam vrgeat putçus abifli osfuum.
Quia vere cum hoc impletum fuerit; nulliisregrefiusadp<t~
mtentiam «rit.Interim vero, cum inpeccatis iacet profundi-
oribus, qùafîmortuiin fempiterhdmconclufa dolet , fed
quam fæpe per Chrifti gratiam,miferante Deo,de protun-*
aoiniquitacis ad vitam redit.S'equitur (Simel litera quç re-
tributio velplenitudointerprecatur,vçex iplius interprçtatione,
çognofrat leftor plenitudinem retributionis.Quæ
Vel qualis ex plénitudineaéliârorum retributio leqpatur.
très lèquentes verficulimfihuant, cum dickur :
G IM E L .
, circumadificauit aduerfum ine^ vt non egrediar, aggrauauit
compedem meum. Sed & cum clamauero &rogauero, exclufit Or
rationem meam.Conclufit vtasmeas lapidib. quadrisfemitas meas
fubuertit. Q u od làtis Propheta pro !o> imo & pro populo
plangere viuetur, qui vin 6tusin car cere côp edi bus aggra;-
uatus,ædificata ad uerlùs ciuitatém &populum obfidiqné,
amariffimedeflpbaCj-eoquodabhachberarieos non pol-
fe, culpisexigentibus,in Ipiritu præuidebat. [. Sed & cum
clamauero (inquit^ & rogauero.exclufit orattonem m edmiffn-.
de Dominus: Neafiumas ( inqnit)fe«dem & orattonem pro eis.
Qma profe&o clapiOr opetum alcenderat contra e os , ne
Prophetaexaudiretur rogans pro eis. Ethinc éft quod ait:
[exclufitorattonem meam.quando;pro pec,catis eorum ge-
mens ac dolens,-nec.exaudiri merùit.Sed çonclûfæ lunt o-
mneseorum viæ,&fi per aggerationem cum eoloquar,la-
pidibus quadrisyfeniitæque lubuerlæ, ne fôrte primam aut
lecundam ob fidionem polïint effugere. Etnotandü,quod
fuâs Propheta Conclues plâgit vias, lemitafqüe iubuerlàs,
dum omnes exitus milcræçiuitatis, hoftium in fubuerfio-
ne conlpicit obftrufos, <Scad pérliialionempopuli illaque-
acos. Cæterum iftorum fèhfus verfuum, «que ad caput,æ-
; que & ad membra poceft referri y cum dicit : [ ’ Circurntdifir
emit aduerfum me vt lion ègrediar.^ ac fi patéter di cat : Exc ita-
uit aduerlùm me corda ludæorumy & circumædificaüit le-
giones arque cohortes, contra melæuientes, vr non çgre-
dîar de manibus eorum, quoulque vadani ficut feriptum
eftdeme,'&compleanturvatiçinia Prophetarum, ldcir-
| ço exclufit orationemeius, curfi clammret, Pater t f i pofiibile
efi tranfeat d me calix îjle, v t omnia compterentun Sed & EcclefiaChriftimultotienshæredcorurriconclulàdogmatibus,
certe aut perlècutorum yallata £uppliciis,vlà hacvofce plo-
rans ac lugens, totum Deo tribuit, quicqqidpafià eft âb
hoftibus,ac fi propria voce dôlens dicat: [ Circumadificauit
aduerfum mesvt nonegrediar, aggrauauit compedem meum,] ob
immanitac em tormen torum, ye^ultitud inem laqueorü,
. feu prop ter conden%atem praui dogmatis,quod;fi:equen-
je r contigillè minime dubitaturyitavt generahs Eccle|ja,
^uali v na nauis fe media collilà fludtibus, mulco tiens, qua-
h lubuerla 8c prægrauata doleat. Inter quæ nimirum périr
. cula, quâlæpeadprobationém lui,luamàDomino exclu-
làm orationem ingemui t, fiabens cum. Apoftolo. ançhora
. fqam, fcilicet Iperafixam in çæk), ne forte, quodabfit, qui
præfciti fiint & prædeftinati, fubmergantur flinftibus^Cow-
, clufit n.viastins laptdtbusquadris.)dum omnia fanctarum feri-
; ptqrarum itinera, quan quadris^hilolophotum éloquiis
-! obfèrauit, nere<fto tramitepef eas,greUibuslidei, qüanto-
j cius ad patriam properaret, & omnes fernitaà iorun^ Icili1*
: cet fubhtilfimâs dininariimrerumintelligei)tias, leculanbus,
vel praui dogmatis lubuertere spermiGc, duoiplinis.
| Cæterum anima quælibet, cuius iataretribuHo obdmma^
manitatem feelerum luorum imminet, ôcplenitudine deliôto
A
fyain*.
Rom. 9•
l .Cor.}.
B
I Zacba.$.
trou. i8.
C
|ÉgjfÉ $
'Wîi 4‘ Rom. 7»
D
ifrUi.
Philip, t.
'Philip. X.
In Lam entai, lerem . L ib er H / . • •V f - I , . . Ï 79
lîiftôriimiubmërlaiacet,(qüiaéimelliter^m vtrpmquc in- ! vtaütorfeliitisnôftræ,dicatutqualîvtlusinfidïasnobisfa-
terpretaridiximus)iuceinlèreuerlàdeflet.[^CircHferfd/}îc4- j âiis,&yelutleoinabfèohditis?Vrfusiîamqueferaeftfi:au-
uït aduerfum mè,vt noegrediar. J licuti & ille qui dîcébat: Cit- dibus plena, 8c niiùiam gerens in brachfis forritndinem'at-
cundederunt me chlores mortis, pertculainferni inuenerunt mi. que,inlumbis.Sed riequaquam per fe Dominus, hoc loco,
Quibus profe&o prægrauata com ped ibus fptmidàt,nfi nô ! huîc beftiæ compàratur, imo per eas vtrafqûe, Nabucho-
poifit euàdete à ltipplicijs:quia& Il eitis fuit côrruerë,mife- donofor certë,aut T itus vel Vefpalîanus défignantur, qui
ràntis Dei eft, eam de tantis laquéîs libeirare. Quîdautem alibi aper&fingularis ferus^pellanturtinqmb'usp'rotp-
hiiferabilius elle pôte.ft anima: dèlinquenti, quâni vt fiç d oDeipotefta s ad ylüonem iniquoidm & vindidam fuit:
conclulà rerieatur carceie pelîiiiiæ captiuitatis, nevlcrA e- ; âc pet hoc Deus vrflis vel leo fadus plangitur; quiâ ctim fit
gredi qiiêatad libertàtem bônæ adionisylnfüpeï & vinda | démens ac pius indülgent/arum Dominus.iufto fuo ^ddu-
compedibus 'delidorüni atrûciiîs aggrâiiàtur flagitiis làlté I xic iudicio contra Ierulàléin, qui eam qmni infidiarum gêhcfe
promoueat pànicentiæ ad rehïédîum ? Compedés n.
iplius,Hint omnia concupiïcibilia lèculi, & obl'edâmenta
catnis,n'ecnon St omnes InimiCi doii,quibus Cum prôledo
pedes cônftrihguntur fidei: quohiam pet fidem ambula-
mus 8c non per lpeciem,nequeunt labere ad ea, qùæ novi-
deutur & fempiternafuntjincendere. Aggrauantur autem
quotien icunquç iniquitatem fiiper iniquitatê apponim us:
qu^redciniquitas luper talencum pl.umbi federe dicitur.
Ergo adhiic connumerat miferiarum eius immamtatérii,
cum dicit tantis prægrauata malis, [E t cumclatHauero, & rogauero,
exclufit orationem meamï] Nam inter liipplicia lolum-
modo lachrymæ & preées ad iudicem fofantur reas, tâdem
vt his promota pietàs,veniam impendat delidis.Sed valde I
in nonilfimis contriftari poteftjquândo.mehs rea lie fentit
offenfum itiditçm,etiam eulpis.exigentibus,nepôlfit ora-
tio tranfire,&adfoncem pertingere pi)?tatis. Excluditauté
lupplicum preces Dominus, q^ n d o nosfic peccare per-
mitdt,etiàm vt ipfe confia nos inlurgaut flagitia,& conclu-
dant bmnia pietàtis itinera offenlo iudice.ne polfit ad eum
pertingere, qui præfens vbique eft & audit omnià, quia ƒ -
fe d o ficut feriptum eft.\Qui clauditaures fiias he àudiat legem,
orktio eius erit exe crab ilis. [Cohfufit('m<pii)viatmas
lapidibus quadris. 2 Habent enim lcelerâ3& peccaca quadra^
turam fiiamilffcut quidam poeticc ait: Hi metliunt,çupiût,
g lU clenfqfie^olditqj.Quibus profedo quadris lapidibus,
cöqwädrantur Omnia yitianoftroru lceleium.Vnde tandem
bliquado redeat üd fein felix nimiü anima,vétuftate infeda,
confrada vinbuSj in gyro ab inimicis obfelïà, feile iniqui-
tatis & milèfiarurtî vâlata,Vanis fatigata laboribtts in rene-
bris ignorahtiâ*,& fub caligiiie cæcitatis loGita, toncra quâ
innuméri hoftès hêqùeat egredi,&vicia defeuiunt, Redeat
v in d a compedibùs & prægrauata, jiiUrn röget iudicèm in-
definçnter,cutii?Ômni improbitate clamorisîqùia & i î non
eo quod arnica fit,propterimprobitatempetentis,promit-
tit vêtiras,indignàtiôhètémotd^ quptquor vitæ panes pul-
làns rQgaueritadianuam lè dare. Quia prope eft-Dominus omnibus
inuocahtibui, cUm Omnibus qui i iuoçant eum in veritate..
Alioqüin anirïia, & f i his omnibus exutaelfec malîs, quo-
modo vias lapidibus Quadris obfefiàs, &femiràs ad patriath
fubuerlàs, tranfire polïet ißuidenbn atiudefifin mundo,nifico-
cupifcèntia oculorum &fuperbtavita ? Qupd fi ad feripturas
làndas quafî ad pafcuâvitæ (e'Conucrrént,in quibus r e d e .
vitainuenitur æterna, cpntiiiUo quadrati bccùrruqt lapides
hærétïçorum,quibps ôbfefl'i fi d es quafi mûris,ne rëda
inueniaptur,ihùoluitur, & lub uerli p jetaitàrum eorum laqueis
ibidemprp fonte præpârarnr.Vnde dicar fidelis anima
cum P rop he ta:^ « dahit mffi penn as ficut columbd, & voUbo
& requiefcamfEt cum Apoftolo : Infe'tx ego bomo>qutsme
liberabtt cte corpore mortis huiusïScdicct gratta bei 9 ptfiÿimus
de his ornntbus quod non nift fer grattant liberamur. Propterea
his exçitaw ahguftiis animaad Dômininii indefineiif v-r de-
fiedat articulu.m,,& fubDaleth litera atroèipra plorans &
semens videat quæfequahcUr.Daleth namque iuxtà quandaminterpretacionem,
iimotemfignificare vidëtur ,lic e t
fuperius tabularum dixerim.Hincreliât,ytanimws d timoré
O ciîàltitem coiidpiât,fi^iiitfefip.CQnieftt4timorétup Domine
concepintus & peperimusfiirttumf<lutisditidibi! Cumti-
niore& tremorefalutïm vefiram opéràmmi. / '
k D A L E .T H . • v_.
Quid enith terribilius dici 'potelF, poli tath dira pec*
cati fupplicià,quam yt ftib haclitéràde Deo dicatilH Vrfià
infidiànsfaillis efi mibi teo itâbfco»Jitis(Semitas meat cpnuerrit,
& confregit mêypofuit medefolàtaih. Tetenditdrcumfuurfljdrponer'e
öbfiderer,& fit* deuaftaietförtitudinis poten.tia.Qtic
Dominus fefuum uium 8c cölürribam vocat.eo qupd in vl-
tione pfteuaticatricis ferifiericlcrufalemjc^teralqjciuirares
fubiici'ceiir, & pifepofuic eam defoia’tarri yaßieate hpllili,
licUt hiftoria prodit.de tanquam tuguriumincucumeiaiio
vaCuä fine cuftodcreliqui't.PplquergpeamDomjniis tan-
qiiam lignum ad lägittäm prbculdubioiquia fic in medio
luorum hoftium polica eft,vt eX omni parte circundaretlir,
quibus frequenter quafi lägittis. vulnerata. laltemad metli-
cum rediret necelnca'te cortipulla. Quas lane genres luo
modificanteiudicio, Dominfis quafi extehlo ar-cu conrht
eamjfepe mififle legitür,vt vel ficaddifccret timere Deym,.
&propugnare le,ne ab infidiisltoftium friorum, quafi la-
gitcaritm vulnerareturiaciflis. lila vero relida a D e o , iure
fe plangit,qua(ifignum ad fägittam p ifitam: quia iufto a-
gehte iudicio, sich extento arcü,quam k ’peab hoftibuseft
Vulnerata. Cuius&idemaducrfärius lemitds fubuertit 8c
confregir,quas iam iupräetiam lugere fe dicit. Inrerea vox
capitis eftpariter & corporis, quod fa^us fit is yrfius ifili-
diahsei, qui eftin comir utabilis & letnpiternus Deiisinpn
^quodipfe(vc dixi)afiiaimmüreturnaturabonitatls & pie-
tatis,fed proprer efficientias return, eo quod ipfum contra
ynicüm hlium fuum, caput noftrum videlicet Ciiriftum,
erigere permifit,qni veltit vrfiisinfidiaosiraude & fortitu-
dine fua perimere rentauit ac decipere: noniöiutn cö om-
| ne corpnseiiis,icilicetcredcnres>in ei:m,äb initiofcculi vf-
Ique ad fi n em tentabit: Et ficut leo ( i nqiiiQ in abfconditisXn
quibus profedfco.duabusbeftiis,omnisdiaboli ibuitia de-
monftratur.Vnde fighanter^cperlepnem ip (e|m m a n ige-
ncrisadubrlarius delcribitur:pervrlurn veroeiiis. omnia
m<*braj(cilicet harrctici & falfifiatresjmo n ftrantun qüonia
vrlus licet fortis fit viribus, tarnen infirmu gerit caputific-
uri&hioainesdiabolum,qiiiiemperinmanifefto & abf-
codito,de vhitare corporis Ghrifti qu«*erit qiios deuoret vel
decipiat.In ablcondito quidem, quiadolooe fraude lemper
IküitMn rrtanifefto, quia de fortirtidme lua multum cofi-
dft,&fiduciatn habet quod i nfiuatiördahisin ps eius.Hiuc
quoqüeApoftolu's o.\v.Aduerfariuivefier diabolus,tanquam leo
rugtens eit cuit,quarens quem deuoret. Alioquin hifi de liiacop-
fiderer virrute, nunquam rugiensindignarus8c frendeus
irecynifi vero fraudeihfidiarum incautos deciperer: nun-
quam (P feim ifta) infidiatur in abfeondito tanquam-leo in cubih
fuo, diceret, fed quia viribtis omnfa deiieere non 'preeüalet,
inlidiarumfraiides adhibec.Per qu$ njmirum duo virtutis
fua;arrha, not) miriliS contra ciptit, quametiahi 8c contra
omnia eins meihbra pugnat,Qupd gemens Pfophera.imö
Chriftus & Ecclefia dicit -ffr fits itjfidiansfititts eß mihi ficut
leoinabfconditis.] yt per lixoduo mala, duafquqvt dixi)b*e-
ftiaSjbmp e c or, us d ia b o lic caput vlquead Antichriflüm
contra eleCtos Dei d e fm .reimeplangendum ab omnibus
cehfeamr. Hie namqtte iunt befti®, qu x venire confiieuq
rant' contra Dauid jaaftprem ouium, &iniurgere v t grege
diriperent,Contra quäsq fepe^^ideminfiliens, eruebatouem
etiade orefcohis,# difcerpeb.itfauces infrqfia brachiaquefupera-
bat.Ifte eft namque Dauid hofter, qu i&öues fuas perdu-
cic ad pafeua v ira ,& emit eas de ore leonis, 8c vrforubrä-
chia cohftringit.Nos n. populus eius Sc ciües pafeuse eius.
Ad qüos iraque quanifepe leö ifte Sc vrfris Yeniunt, hollts
fdlicetnoftri adtieilarii, Sc contrario poteiiates; toliurit-
| queetiattt aftetemde medio gregis. An hon eundem ip.
I lüm Dauid tulic, quafi arferemperuafit: Quem Ifnon
| Domimls de faucibus eius eruillec, euadere non polier.
VndeinperfunaChrifti, quod perlequeretur eos, didluln
fuit me quafi figmutladfagittamQtijd terribiliirs 4tci ppcuit,q eft: Percutiebam ( inquit ) &eruebam,deoreeorum -, fcilicet
• - ChriÈ
Pfah79.
lereyh. zy.
F ijß
Ö
lob. 40.
u Pt fr. fr
H
;
[
r/^.78,çr
9 4 -