Chrïfto & inEcclefia : Quomodo ergo nonfpiritualis eraf
voluntas eius adré&evi'aenduni fpiritu adiuta & inlümi-
nata, quæ erat etianv prophetali gratia fublimata : potuit
tarnen peccare etiam Ipiritûalis voluntas in deterius lapla:
ficut ofteiidit idem Apoftolus etiam Ipirituales poflètcn-
tari, id eft, tentatione peccati aliqua fuperari,vbiait: Fratres,
&fipraoccupatusfuerit homo in aliquo dteltftoyvos qtitflint
uales eflis butufmodi inflruite in fliritu lenitatis conflderans
teipftm ne & tu tenteris. Sic ergo volüntas illius homi-
nis etiam (piritualis poterat tentari, poterat tentatione
fupefari: Et fiperuenilfet obediendoad illamplenitudi-
nembeatitudinis vbi iam peccare non poflet, non ab eo
peccandi voluntas auferretur,vt ifte dicit, qui in eo nulla
erat, led ip fi bona voluntas qui illi inerat, tanta foelicita*.
te perficëreturvt ad malum mutari non poftet. Triplex
enim ftatus humanæ voluntatis fideliter intelligi poteft,
videlicet quod primus illë horr.övita bonæ voluntatis
conditus eft ytfi vellet pôlfet non peccarë. Nunc autem
etiatnlàn&i homines, quia ex vitiata illius propàgatione
nafcuntur quamuisvelintnonpoffint non peccare. Vn-
de & quotidiè veraciter Deo dicunt: dimitte nobis débita
noflrafin ilia autem bèatitudinequæ eis dönarida eft tanta
virtqtefblidandifuntvtiam non poftintpeccare, ficut
tanta incorruptionis gratia induendi vtnu&quam poftint
mori. M rum eft autem cur ifte fubiungerè voluerit &
dicere hune motum, id eft, liberi arbitrij nulli anima*
Hum.præter hominem,cbncefïurn cum omnibus mànife-
ftiim fit,quod vbi nulla rationàlis natura eft, ficuéîn omnibus
brutis &inrationabilibus iumentis milia rationalis
voluntas elle poftit ad appetenda bona vel mala: led ad
omnia quæ agunt lolo naturali bru to & infèh%0 appe-
titu ducantur. Vnde& quæcunqueab eis fiant, quantum
adeapettinet, nec bona dici poffunt nec mala, nec
vida nec viicutes: nifi forte ideo fibiquodam modo com
parauit humani arbitrij motum & brutorum & iumen
torum appetitum, quod ficut ille inrationalis appetitus
folo naturel ncitamento agitur : ita & ifte humani arbi
trij motus lolo nature lùæ inftinctu ad quod voluerjt du-
catur. Quod quam lit contrarium veritati fupra iam fæ-
pius demonfttatum eft- Et in tantum difputator ifte au-
ditorum fènfibus & auribus abuti præfumpfit, vt aude-
ret velut quidam fabricator, & figulus mendaciorum no-
uam liberi arbitrij definidonem velut luteam & lutulen-
tam fingere, & quali manum aliquid intuentium oculis
proponere : fubiunxit enim pofthæc,& ait '.fitque talis dif ferentia
inter liberum hominis a bitrium &em fubftantiam vt
natura eius ßt in voluntate raüonali : liberum vero eius arbitrium
in emübertate fine inmotu l ber a naturaliter voluntatis,
fiue in munere intelligentia. Ecce.,quale liberum arbitrium
docet: ytiquePelagianum non Cnriftianum cuius Icilicet
natura fit, nationalis voluntas efFe&us vero initia natura
li voluntatis libertateconfiftat: Et ex lola&in folaipfà naturali
voluntate habeat libertâtem & motum & intelligent
îfa lm .i l.
Vfulm. ij.
cït : Quæ fria.id eft,liber motus, imetligenria; libërum air- \
bitrium inter le compobunt: V^ficut fubftahriai in qua eft, j
trrnà fit; Eft énim,& vult,&fcit: ira &illucltrinum,fiat ,,id
èft,libef;niotus,intelligens. Qùæ omnia vtiqueidcirco di- ;
cit, vt in his folis,id eft,in ipla natura &in bis quæ infùnt i- ;
pfi nature, liberum ärbitdumconftareconteiidat, videlicet
vtfiçat menti humanæ. nat uraliter tria quædaniinfùut,
id eft, effe,veile,fcireyCnm hate d uo*. id eft, voluntas & Icien-
tia tantum modo lui&nonalterius rei intelligitur : ita etiam
Hberuiri arbitriinri-exipla mente procédons,& in ipfit
confifteiis no aliunde, lèd cXillà habeat libertâtem motnm
intelligentem : vt lit homini naturaliter per huiufeemodi
arbitrium liber mötus. Intelligens: Necdicitmentem hu-
m^namtrià iliainlehabere, led nature-fimplicis trinam
elft, Eteodemmödö etiam liberum arbitrium elfe trinum
quis vnquam àüdiuit tarn contendolâm çrroris impieta-
tem? Quaitalaborât iriduderej& velut quibuldam terminis
comma.fire liberiim arbitrium, vt onmino illud in
Ibïa humanæ nature v;rtute eoneludat, & ab eo penitus
Dehgratiam excludat. Quid ergo ei refpondendum eft,
cuidam de hacrefuperius tarn multarefponlilunt? Nifivt
fi Chriftianus vel elfe vej videri cupit, abiiciat hune inla-
num & monifeium etrorem: Quemquanto fubtilius fibi
fequi & alferere videtiu, tanto inioelicius à diabolo inclu-
ditur & excæcatur. Et abiedtis hu manar um adinuen donum
fâlfis & fallacibus argumends totum fè Scripturæ
iahfbeveritati & ecclefiafticorum patrumau6toritati&fi-
dei fimplicitati humiliter fummitcat, nedum libertâtem
(iiam fibi commicdt 8c àChri^lo aliénât , vere à Ghriftoa-
lienari mereatur : Maledtftus enim bonis qui confiditân komi-
ne; &ponit carnem brachium fuUm,&à Domino rtcedit cor eius.
B enediftus autem v 'rr qui confidit in Domino j & erit Dominus fi-
ducia eius.
IX. Nono capitulo has definitiones pon: t:prafeientiam
& pradeftinationem fimüitudine rerutn temporalium ad Deum
transferrii&omncm pradefiinationem prafeientiam ifie. Si ergo
ex vlu rerum temporalium quæ criurh cemporum di-
uerfitate variantur,ideft,præteritipræfentis &ruturi-, magi
s ad temporalia pertinent vbi ram multa fututa expe-
ftantur : .quia videlicet prælcientia & predeftinatio pro-
prie rerum efi: futurarum : apud Deum verô ficut nihil eft
preteritum, ita etiam nihil futurum: in cuius æternaicien-
tia æternaliter omnia præfentia fiihfe fit idcirco hæc
duo magis translatiuequam proprie ad Deum dicuntur,
quomodo ifte fiiperius ram frequenter definiuntprelcien-
dam&prædeftinadonemnon lolumDei, & in Deo elfe,
quod etiam pos fatemur, fed etiam iplàm fubftantiam &
elfenriamDei elfe,quapropter fi ipfè in fua dilputatione
tarn contrarius fibi eft, vt quod prius affirmât poftea der
ftruat, quid necefle eft vt nos eius vanitatëm euacuemus,
qui tam apte fe ipfum euacuat. Si autem aliqua régula lo-
phifticæ difputationis quam ipfe lblam fequitur talis eft,
licite apud fecularem fàpientiam quod yno loto affirtiæmunus.
Nos autem fecundum veritatém fidei,itali- | matur,alterqfùbuertatur, quis non videar quam fit conberum
arbitrium in homine agnoficimus, vtlicet menti ra-
tionali nat uraliter à Deo inficüra & bonum acredum prima
cöditionecollatum tarnen peccati merito dëprauatum
&naturali vif tute ,fpoliatum nullam poftit habere ad verum
bonum libertâtem,nullum bonæ voluntatis motum,
nullum intelligennæ lumen, nifi illcis gratia fuerit inftau-
ratum, qui ait:^s i vos filins libera^erit f tune v ere liberi eritis:
Et qui fiiainfpiratione mouet quorum voluerit corda ad
fidem,ficut Propheta dicit: Er mouebo omnes gentes érveniet
defideratus eunftis gentibus : &cui quoridie- fiippli cantes di-
cimus, da mihi intelleclum & à fiant mandata tua Et iufium:
Intellect um da mihi &viuam. De quo etiam intelle&u iar-
gitori gratias agentes dicimus: Benedïcam Domino qui tribuit
mihil intellect um. Hoc narriquï eft verç liberum arbitrium
: non.iuxta iftum Relagiani error is after corem, mu-
nus nature,fedmunus gratiæ. Et liberum,quia Çhrfcli gratia
liberatum. Ifte veto cum noininaflet ilia tria, id eft,arbitrij
libertâtem, motum, intelligentiam : Quæ Omnia iri
fola nature vi con ftare affirrft ar, pröducit ad hue eiufdem
lihed arbitrij quod ipfè confingic velut nouatii quandam
effigiem ex tribuspartibus fine mèmbris compa6lam,&ditemnenda,
& penitus abiieienda: vbi nulla eft firmitas ve-
ritatis, 8c tam impudens, tam procax, tam petulans liber-
tas eft falfîtatis. Qufd vero air omnem pradefiinationem
prafeientiam effet ex parce verum eft quidem; Quia omnis
predeftinatio futurorum non fine præfcientia fit, per |
quam ipfà futura præfciuntur. Scd fi hocideo diôtum eft,
quia fi nihil amplius agat predeftinatio in rebus velde
rebus füturis quam præfcientia manifeftiffime fàlfùmeft:
Quia præfcientia ipfæ res futnræ cantummodo præfciuntur:
pra^deftinatione verô etiam ftatuuntur, præfiniun-
tur & decernuntur. EtJideo predeftinatio impiorum ad
lupplicium æternum non tantummodo præfciuit, fed etiam
iufto &æternoiudicioftatuitacprænniuit pafTuri. quid effent
X. Decimo capitulo quatuor definitiones-ponît hoc
_modo: Deum prafeire aùtpradefiinarepecca ta vel mortem, vel
poenas hominum vel angelorum h cotrarw intelhgendumfit: Omne
malum,peccatü &poerram eius effr.& hac nihil ej[e:peecatum etuf-
quosonfequentias infâme atfy miferta conflit ut as non aliud efie,
quam integra vita, beataejforrupttones, ita vt ftngula fingulis oppo-
nanfur.lntegritati quidempeccatu,vita mors,beatitudinï miferïa.
m
: ittiiio v c k j ,h t t n c tim t ie . tfteanrem econtuaHd dipit, omnes
ilia funt Mc penitus nonfunt: Omnem ptruerfit voluntatis de-
feiïùmvel p iuatiànem, velpêccatumfinifijtie ipfius mors mïferïx-
que fuppliciorum aten rum omw.no nihil effe ; Ac per hoc nee
prafeiriyn.eepmléfltnan. lïcçè ad quid perdura eft iftadia^
bolfeft dilputatip, vt homo qui vult; videri ChriftiariuS
paganis de diabolicis argumentationibus omnem fidefn
j prefeientiæ 8c predeftinacionis diuinæqua impiospræ-
! fciuic & prædeffinauit ûfte^mnandoS-, quantum in le eft
fiibiierut.& defteuat, non folum iuftum Dei iu4içium&
æternum atque incoiijimucabile eiuS confilium m eorum
daiunatione euacuaus •> . fed etiam pecc^tumi& omnem
poenarn.acdamna,tionem quæ peccatum confecutafunt,
nihil eflexontendens. Ac per hoc.quia nihil firjr , -nec
præfciri aDeo, nec predeftinari potuiffe. Ita vt vbicun-
que in.Scripturis funftis,fiue in dpgmatibus patrum ta-
liaprefeifle& prædeftinaffelegitui;,acpntrario acc^pide-
beat, ideft.vcomnino ea,nec prefeiffe»,nec prædeftinaffe
pcenas fupplicibcum tetetnalidm tam. homitunn |
qpuaamtnta Afunngtebimornuitrnt bmmalhoirluemile q.Suiai uiitleisM cpomniumitiantaettaii&i'mprai-t j
fi-riorum Angelorum Sc hominum peflimorum pradcr
ftmatte non fitnc ■, Quid eft quod ipleittftus itideit Scdzm- \*
naroripforuminillo iudtcio fedi£tiinim praedixit,tic mil- . '
liiicti m ignem attrnum, qui far am 'eft diabolo & angclis eiiw?
Si paratus vtique &ptadeftinatus. An Angelis damnatis ']
&damnandis eftprasdefiinatus: impijs auremqui eodem
teterno ignipariter puniendi fitnt, non eft paratus nec
prtedeftinatus i icdptideftinitos impi j s ] p e n ^ fuppiicia
tempicerna etiaro beatum Enoch Patnatcliam aittiquil- J
fimum qni ainbulauu cum Deo, & nort compartlit, quia
tuliteum Domirius , ante dilurtiuni^Prophetafle beatut
ludas Apoftolus loqqeqs de unpijflimis.hareticiS ., qui
ipit.t temporibus' Apoijotpruui ungiignare- caperuniEc-
clefiam Dei,^^ita^^teftatttr dicens: fr o fh t tam t m t em & d th is
f i u m u s nb A d*m Em ch 'iicen s : t i i c f e m t D m im i s in fm C lt t
m tib rn f t t i t fum e i n i c imn contra o m m s .& m g a m oiim titm -
p io s ie omnibus openbus im pm u t ite o rum , qn ib u tim p ie'eg trm t, % deamnibus duns qua locutifunt contra turn peuatnis impij.
Hoc Indicium damnationis impiqrutn & iniquorum Sc
blafphemantium hominum ab initio mundi tam mirabi-
liter prtedidtum & in fine mpudi veriffime implendum.
etiam beatus Petrus Apoftolus his verbis deuuneiatdt- cens:fiterunt vero&pfiuiiiprorheta inpopulo id Wobit,
erunt magiflri mmdacts, qui introductHt fellas perditionis, &
eum qui emit as nigantftptrductnttsjibi celtnm perduionem.
Dequibus Icpaulo poftadiungitiqfuibus iuiitium iamolim
nonce>rat, &pcrditio eorum non dormant. Siergo quarimUs
iftius iudicij atetnam apud Deum ptadcftiiiationem au- i
diamus vigilanter quod ait: qUibus iam olim iudfdum;
non ceflat: id eft, non nunc ptimum iudicantur: nee turiC
primum quando de cotpore cxient ad iupplicium fempi-
peinum. Sed hoc iudhiurti damnationis eotutri iptri olim
eftdecrctumi iam olim tx aternitate pradeftinatutn , Sc
iam olim eis praparari non ceflat. Si autem quarimus
qua posna illis inferatut tali iudtcio, & perditio (inquitk
eorum non doniitat, item de eifdem impijs & bltrijihe- ,
matoribasideirt Aprtftolus ilat:bifuntfon<esfmcaqua ,6 -
nebula turbinib'us exagitata quibus caligo tenebrarum rtferuiitur,
nuomqdo eis reiematurj rt’ifiquia 'i^fisab initio eft pta-
patata, dt in fine reddenda. Quod tifiiem peneverbisbeatus,
M M êm Qüod eft aliud dicere <Vum aPfrte infànire ? Quis enim vnqùam fidèlium vel fentire vel dicere
præfumpfit , quia quod dixit veptas' non eft veritas:
Quod docuir fi de s falîu'm eft : Quod omnes credunt fidèles
nihil eft. Certe ifteproptereahæçideft peccatuni&
omnem poenam ac n>iferiarn/& palamit^tem vel temporalem,.
vel æternam nihil elfe contçndir.,;quia non ha--
beatelfentiam infemetipfis exiftendi vel fubfiftendi ficut
habere animas hominum 8c Ipiritus Angelorum bonorum
fine malignorum. Et propterea affirmât diabolicæ
prefùmptionisaudaçia Deum fblas reruiy fubftantias &
' lcire& pre&ire, &prædeftinare potuiffe : Ea vero quæip-
fis fubftantijs contraria & poenaliafunr quia éxiftendi fubftantiam
nonhabent, nullatenus præfciri vel prædeftma-
ri. Ac per hocnec feiri potuilfe. Êrgo nec peçcatum pri-
mi hominis præfeiuit, quia pêccatum fubftantiam exfiften-
di non habet; nec pcqnam peccati præftiuitfid eft mor-
tefn imiferiaiu » fupplicium fempiternum : quia hæc fimi-
litei^in feipfis fubftantialiter non exfiftuuc. Et vbi eft quod
fides firmilfime & immobiliter tenet ? Omnipotentem
Deum veriffime prælcium effe futurprum omnium, vbi
'^ftquod perPtophecas fuos.in Scripturis (an^is^ot pec-
cata hominum , tot pcepas & clade^ & miferias pecc^to-
' rum fpiritu foo venturas predicit -Vbi etiam quod ipfe,
vnigenitus Dei filius , qui eft veritas Dei ætema , totpçr-,
lècutiones Eçcleftæ fùæ tot beUorumçomrnotiones, 8c
^kborum ac terrorura prelliiras , terre Ncriapi.dc5
peftilentias fames vtiqpe pfælciendo præpunciaç, ^
vt paticnriffime à fuis tolerentur mpiict.? iCur ^m ape^-
; tum meiiaaeium, immo tara ipau.ditam. Ôc impiam blal^
phemiam ifte impius proferre ^ufus.eft contra tocius
fan^æ Eçclefiæ fidem , contça/Sçripturarum^coele-
ftium, veritatem , contra omnipotentem rDei ,maiej
ftatenvorc fecfilego & verbisimpijs obftrepéndo. Quid
eft quod in tantum confilium & deceptionem diabph
imitari &adiuuare çonatur,ytea quæ veriffime &cprnlr
fime imbios palfuros 'Deus ptónimci?t & çoinminatur
j id eft, æterna fupplicia, ifte labijs.iniquis &Ungua dolofa
velut peccatoribus blandiendo affirmçt.nihuçlle: ficut &
ferpensin imtiô vt tertotç^ mprtÿ quam Deu^, comuu-
natus fueratà.corde. hominis'excluderc.Md & peccati
deleftatiouem prouoçaret, nequaqnam ( aiy,motte trop j
rqiuemodif ttia sr mitae nnatam aqlrtieèr nSae iqfuteæ f eDrepuesn dpeiiçiçpaKtoati»b'u' s•• “dceen9uWn- <
obtaetm, nttichoilt idfiubntKt,.a quudaiedn-atiluiut»dt aagUita qt,ueaomfq; uvet atedt tpoereemmn fdaulum-
inftdnes& praetpites-reddat. Et ideo,epn(b.nu(utna de,
immobilitye^^tenendum omnipotentem Deun! oqm;a
fututapræfçite.ideft Sc bojia Sc mala,ueo.fotow.tuias
omniumretlim,^.antequam casctearet, prjfaÇetftd etiam
quceetmquè iplîs qaturis nofliiut efle eonttaria & ppena-
L fîmiUtet prïfciiTe. Nomqma fubibntialtçet exjdunt.-
fed qma fubftantijs rab eo qonditis peculiaritec nqcent.
Harte enim fidem Xctiptura. confirmât dicens : Deus steç-
t,e qui abfconditotum.es cogniçot, qui “«ft1
i quam iùnt:£tipfe Doromustn Enaiçelto deEisfitlfles I r i höbet pot'ßqtm m um m
ludas Apoftolus aite ftattff dicens : Hi
qtsd, quad veniis circupferuntur : JCf bores autiintnales, l/ii mor-
deraerrantiq, quibusprpceUa tenebrarutn in atcrnXtirjnxfjelrFua&ta dtlll.'
: Contca hac tam botrenda.tam tertibilia qua emiiipotens
Deusper prophetasSc Apofloloi- iuosimpiis&peccato-
iib.us comtnmatur, dicit ifte, Omnematuni, pectafum &im
MpemSaim} »>>nn emjft. rEjndthemcjm^a,frlWeriar iq nat^tutr(arimae^garintajiern^i,^ v^i’latpmn,i
penitus non tjfe. Addidit uthac.omnempefuerJa W u h t a t e dc-
fmeliifutrniai vmef lupprptuliactiioornuemm a^ivindn paelcicuamtuommjnfitiniepnmjqlumoe ipjf/liAusc mpeorrhtepmcn &tc
praf ir id Deo net pra iijlinan.:De quibus'omnibus It aliqutd.
itngillatim dicendum eft ihanitelle nouit.fides f f im E
lbiima I.tt«ciy /idnfeirfmtrit»asf iimd iaitraicii,r faubbfrtoan.toia,liit^e_t nydir^i ewff.f Q^u«i^a, ,
(icuc iam lupradidium eft, iubftantiam per ie eriftendi &
fuiffiftendinpn.haben.fiiutccelttni, terra, a^ua,aer, ignis,
&reliqua, fiue.corporea, fiue ipiritalis creatuta. Sed de-
iertid ftimmi boni, cui vtbeata efle ppflic, inharetede-
bet *reatura racionatis angelica vel htimana , hoc nomen
accept vt dicatut malum. Peierertdq, er^o rationality
creatura in.Angehs fiue hoirtinibus' peecantibus furti-
tnum bonuni, defecir^tb ipib bono 5c ptiuata eft bouo,
& Koc ei eft iumtnum malum. Sine ergo dicamus ma-
lum yie deferuonem boni, veldefedlumabqno , vel
prittationem boni,reflifltme clicitnus (unit devitium de-
fertio virtutis, & tenebrre priuatio Iucis. Et infifmitas
nihil aliud 'quam defedfus eft ianitatis. Similiter & pec-
catum martifeibe tiullam haber fiibftarttiamin le exifteh-
di& fubfiftendi. %d defcrtio.iuftitiac & delcdtushiufti
’ Bibhoth. yet.Patr.Tom.^., Rr 3 tiatale