2yicephort
& I } ei çreatuEa cum fpeciein & nomen dxrnonis accepic,
fa aùmeftmaluro,&eJceaabilt,ficcuitifitb onum,&rô -
mcn'formamqi fanûi accipif.quoioôdo non efficiruV melius
! Q u o d cnim melius qft.magis amàt bonum, quä malum
, &vnumguodquqmagis adfibi cdgnatum , quam ad.
contiariulm1iabetçonioer(îdnem3 oc!inVa'fis,&inaon)ibus,
& In veftibu/eUcniCifîhæc fânâis adhibèntur,aut in
eofliîn dominé âdïficantur, fan^a (tint & veneranda, &
omnis diuinægrati* plena.Si autem confècranturdæmo-
niis, profana &execranda. f
Cumïînl duo circaCorpus,vmbra fcilicet,& imago,vm-
braquidemtenuemfignificationem hominis oftendir, elt
enim vmbra priuatioluminis ä corpore faéta, Imago Vero.
id quod piâum,veïfiétum eft,apertc & claie deraonftrat,
& effigie exprimit, & in fe prototypum o llendir.'5i igitür
quod Temper exiftit, v t imago , j>ræftantius e il eo quod
qiïandoqueeft, v t vmbra, & quodpcr le eft excellentius,
quàm quod per priuationem,& quod lucidum,magis ehgendum,
quam quod obfcurius, & tenàius,ira|igo igicur
prdfcmtior eft vmbra.atqüi vmWæfan&ôrum voiles funt,
fèitmTahaorumimagineS^ultqTanaiorescrünt, Q u od
iffah<äWruht>Uqüetvenerandas&colèhdasefïè.
ïntërrogarip , quomodo Ghrifturo De uni & hôminem
imagine exprimis,eu hæc fèpararinô poflint ? Refp. Quid
igiÈur 2 Eftne hpmo corpus folum,an anima etiam corporis
&figuræexpers ? ÂnTgitur impedimentumeft anima,
quin homïmsimago fftt? An potius adiuuat & plures habitus
iiùaginiimponit,vt habîtura operands, incedentis,
afpicientisî fi enim fine animapingeretur &fingeretur,nihil
horum pingeretur neque hngeretur. fie in Chrifto di-
uinafiibftatitia riôTolum non prohiber,quin imago Chrifti
fiat,fed potius ornât imaginefm oftendehs re/urgenrem
ex fepulchro,aflumptum in cmlumy&fanahtetn morbos.
Chriftus vel haber'e dicitur imaginem, f e in on. fi non habet,
quid dé eo quod non eÂ,dilceptàtis 2 Nemo enim fie
iuftnitjVtqubdnorieft,tollere contendat. Siautëcorpus
Chrifti dixeritiseÛe'imàgihc Chrifti, ipfë quidem corpus
propriünï ydcat.tibhÄäntinus vero IconomächuSjimagineM’Q
imaginem.Etii Chriftus non habet corpus animatum,ne-
que homo habet. àt ChriftusDéus Scfiomo eft,omnis autem
hrïàivû çat, qu o d nobis déditChriftus admandu-
càndum, quomodo igitür idem dicitur corpus Chrifti &
imago Chrifti? Q u od enim eft alicuius imago,hoc corpus
eins eCTe non poteft ; 8c rurfus,quod eft corpûs,non poteft
eflè eius imago. Omnis enim imago alia eft ab e o , cuius i-,
raagoeft. Quodfifiliutn dicitfcriptufaïmàgihem partis,
ar fi non natura,hy poftafe tarnen & perfonà differt filius à
pâtre. Si igitürTanàum corpus, qüoft in coïhmunione facta
fumitur,imàgoGhriftiëft,aliud dicitur èflè præter corpus
Chnfti ,hülium ëhifln corpus alicuius eft imago, eius
Gcut iniàgq.Tîvefôpars Chrifti'çft, & non aliud præter
Chriftu,recidet cbtpüsin duo.quin poriüsGhriftùs habe-
pus;4 es* id eft,partes cferporis. Homo ,iriquiiint,
eftimago Dei,at imago Dei, &fecundum irnàgineni D e i,
non funtidem.ficut opus quöd fit fecundum voluntatem
D e i,& v,bl*htas Dei^nô fixhtidëneque notionibùs heqüe
verbis, atnullus ex patribusdixithominemefleimagin^
Dei,fed fecundum imaginem Dei,quod de libera potefta-
te voluntatis Dei in tellßxerUnt. S i autem homo eft imago
Chrifti,Wrùih ïècuUdùift’d iuihitâtemi ah fccundu huma-
'fiitatêmVSi fecundum aiuinitâtêmfprimùmômninofiift:
eflè D e i; 8c qupmodô eràt À d an f imago Chrifti qui poft
multosannos fadlus fu ith om o?S i aucèmquàtenus eràt
ChriftuS homo,imago eids eft homo , liqùét quod quate-
hus Chfiftùs eft homo,dicemùs Petrum elle imaginééius,
fi aùtëmfiôcicaëft,npn fofùm Pettixs eft imagoChriftijiéd
nihilominùs Chtiftùs eftimago Pétri, & Pecrus imago Iu-
d x 3 & omnesaliôrum inter fe imagines. Âlij dicunt,qûod
Chriftus nullàm habët’imaginem,nec eam quæex colori-
bus fit.néq èam qüje ex figura fine cplôtibus. Ômne igitür
corpus nonanimatumvocatfigUxam & foririàm-. imaginé
autem habet pmnè tjüôd figura Se forma cirëumferiptnm
eft, igitür omne corpus àhirnàtum ôfeceïleeft habeat ima-
ginem. fi igitür ômne cbrpüs animatum habet imaginem,
ergo euius non eft im ago ^ neque totpus animatum eft
hoc. Q u p d fi non habet imaginem ChriituS, neque cor?
pus animatum eft*at habet'corpus animatum. igitür habet
hômp, qui corpus animatum e ft, figuratür Se imagi*
hem habet. ChriftusigitUr^ui Deus& homoeft, imaginé
habebir. Intèrfoganr, apalempingis Se figuras Chriftum \
Panhis inuplutum,anDaptizatu'm,an cruçifixum? T u vé- ‘
ro quam partem membrorum Chrifti colis 2 Si ynüChri-
ftùm tu c o lis, qui. hæcpmhiaopetatuséft, Se ego vnum
Chriftum figuro,Scpfngo, qui hæc omnià operatus eft.
becirctimfcnpto&incircümferipto
BV u duænaturæ fine in Chrifto, quianeutra ab altéra I V 111.
fecüâû hypoftalim aliéna e ft, appellatio vero Chrifti
nô, feparans natùras particulariter, led toti hypoftafi con-
ueniens,ambàs naturaSfignifiçarecreditür,liqùet fi Chriftus
oredicur circumfcriptus elle, etiam naturæ, ex quibus
confiât,erunt circurnfcriptæ. C ü duæ natüræfint in Çhri-
fto,quia nëütra ab altera aliéna éft, liquet cum Vosdicitis,
’Chriftus trucifixus eftj&pa ïlus eft, & fuit tempori fubie-
(ftus.naruràsfimul ctucifixaseflè&pafïas. alterum enim
èdu'obus nÈçeflarium'eftppinione veftra,àütdiuinitatem
vnà cum carne Chrifti paflamelle, & eidem tempori fub-
ieâ:amfuifle,aüt çbgitatei nëciri carne eius haèc fuiflè. in
quibus enim negattynpft ciTCumfcriptfim -, ih eifHcm ne-,
gatfim eft afpeétabile & traélabile. aiit rutfus, cum duae
natûræfintin Chrifto ,quahdoquidem appellatio Chrifti
neutram folam prærer alteram fighificati liquet;, quodeu
Chriftus dicatur Deus,'& filiuS D e i, dicatur inuifibilis, 8c
immutabilis,erit hâec ômnianatora humana, liquidé neutram
naturamfèparat appellatio Chrifti. Sed aduertendu
eftquoddrcumlcriptünVreperitùrdiélùm vel m odo,* vel
tempore,velcpmpmnenfionecircumfcriptUm éft. tum ii'
gitur quatüor fint fignificàta huius vocis> patet totidem
eflè difterèntias circumfcrïpti. Qu ot mhdis enim dicitur
vnumoppdfitbrumjto'tidemdicitUEalterum.Quiaigitur
inrèbüsaiiæ funt matéria, a li* habentes materiam, quae-
eufique materiam habeht,Tocô & tëmpore fiintcircum-
fetiptie, & noftra ihtelligentia 'cpmprehenfie funt : locp
quidem,quia diftantia & dimenfione cpmprehenfie fuht,
tempore vero; quiaomriiaqu*materiamhabéntin tem-
re faifta fuht. Suht autem cômprehenfione mentis terminât*,
quia nihil p ro h ib e ra , qu * materia m habént, agira-
tione mentis & operàtione indagare & circumfcribere.
Circumfcriptione autem fenfus perfpicüèliéet Videre v-
numquodque e6rum, quæ materiam habént, cireumfcri-
ptum, ac definitum,ïènfii quidem taélus, qu*cunque tra-
iftari & tangi poftuntï afpeétu,quæcunq; afpeélàbilia funt;
manifeftumeftigitujomnecorpusmâtëriaprçditünecef-
farrotircumfcriptüefïè.nequaquàmyero'circpmfcriptus'
'éftDeusjnülliënira m odo cirCumICriptionisfiijbijçitur,nÔ
lo co ,non témpori,tion rëliquis. Q u*cunquevero naturae
expertes funt matetiæ,infra diuinitaté, quæ fupra fubftan-
tiam eft,funt,Hæigitür partim circurnfcriptæ funt, partirn
S rncitcumfcriptæ.tempbre quidé,taquam quæfiib tempa-
reîütitjComprehenfione m entir, Vtpote quæ finitæ & ter-»
minatæfunt,&definiripoflunt,non enim effugiunt cirCu-
feriptiofie finiti 8c terminati. Ho ç aute a’rcumfçrïptione
eius,é[üod mente percipitütjcpmptehenfum eft. Sunt àU-
tem incircûmfcriprç loco,&cbmprehenfione fenfus,quià
cblore & figura carent.Loço autem quia carent magnitu-
dine>& mole,& dimélïone. etfienim Angeli dicuhtutefle
irt lbco,nôtâmé dicutitur loco circumfcribî,propter aïiüd
enitn dicUntur efleih locp, & non quiâ çircumfcribun tur :
fieetiàttranima eft ih cprporç, lèd neque circumfcribitur
anima corpore,quianô poteftipfaeilè,autoperari per fèin
aliü corpore,nifi in quo eft. Angeli veïo quianbn poffimt
ipfiëflê,riecoperari, ne Vno quidem momentoih diuerfis
locis, hoc eftiin eftfolius Déi. HpC autë cû elle in loco di*
ci mus,non proprie dicimus,fêd quia loco certo, & defini-
to,Sc non vbiqueoperantur. quod Vero fiibftanti* incor-
poreçhp poflunt circümfcribi,perfpicuum eft,lpcus enim
Temper corpora continet intermedia fuperficie. Locus
enim eft terminus continentis , quaténus continet ea quæ
çoritinentur. JNatura autem Àngelorum incorporel eft.
m t
Wë
erfi cum non eftcprpûs, non eft fuperfipies, ,cum verb fii-
petficies noneft,nequelocus e ft,vnumenim liorumcum
eft,etiam téliquu co nfèquuntur.
EX L IBRO S. NICEP
H O R I D E I M A G I N L B V S . ,
A T qui diuini Cherubini fîmplicès .fiint Sç matgrlæ
expertes, ac fine forma,Sc figpra., acproiiidëineqr^
porei; &tanquâincorporeilQCOcircumfcribinaturaliter
non poffunt, fient ante diélum eft; Etfi enim aliquando
angelos alicubi in corpore apparuiflèaudimus , nemo ta-
men aliud quidpiamfignificari fufpiceturjquàm quiâ naturafunrignoti,
apparuifiefiguratpsiymboliceijsforEnis,
quibus minifteria rnadataapud eos, qu iin terra,funt, quibus
præfunt,obeunt,& eaténusdiciiu loco efîç, quàtenus
nô alibi oracula edunt,aut alîudquid pperâtur,quod quidem
folidiuinæ naturæ,&quçomni intelUgentiæanteceU
lit, inefti Neque fie apparuiffe ràtionem incorporel vidit.
Necenimexiftimandumeftfubftàntiamcoelitumfprmis'
animalium,&ferarum, aut pennis auiutti exprimi,fèdnu-
tu D e i, cui omniafuhtfacilia., fie figurâtes ôc in imagini^
bus oftenfos elle. Perfpicuum igitür eftijs, qufaduertunt,
pofl'ediuinum infufeepta tra6tatipne? ëfïèarchetypum,
pîinçipium, & exemplar, quod per fè exiftit, ëiüs formæ,
quæ ab ipfo exprimitur, 8c éxempli, quod eiaffimilatü eft>
caufà.definitioàucëmimaginishæcerit, vtinijsquæarte
fiunt, explicari poteft, fimilitüdo archetypi, qu;æ,in fe to-
tarn fpe cie m, ûue for m am figura ti per affimilationem ex-
primit, fola diüerfitate fubftantiæ fecundum materiam ab
eo diftèrenti ;.aut imitatio archetypi, & a,flimilatio, fub-
ftantia, ac fiibiedodifferens ; aut fie, efFçdus arris fecundum
imitationem archetypi formatus, fubftantia autem
&fubieCto differens. S i énira non in aliqua re diftérret,nô
imago, nec aliud quid præterquam archetypum eflèt.' Sic
igitür imago fimilitudq, &^orrha eft abijs quæ per fe funt/
exprefla. Idolum verp fid io éorum quæ non exiftunt, ne-
que per fe funt. Cuiufmodi finit formæ quædam, quas
gëntilesfâtue & im pie tanquamDeo carentesTngunt ^ Vt
Tritonum,& C entauroium,& aliorum. Sic imago & id o -
lum diftinguuntur. Quare qui horumdifferenriam non
approbant, neque tenenc, njèrito idololatræ voçari pof-
funt. Ac imagines quidem bb.norum & malbrum im aginés
funt, de quibus diffimilitetexiftimandum eft. ’feono-
rum quidem imagines honorandæ funt: malorum vero
repudiandæ, & *q ü e arque idolafugiendæ, & potiffimü
quibus aliquièx prifcisvenerationem:idolori|inirapiè ad-
hibüerunt, Deum vniuerforum ,& primam caufamigno-,
rantes.Quod quidem fecit turn hominum,cupiditatibus,
& terrenis rebus feruien tium, àffeétio erga fu o s,tu n ity -
rannisin fines,&iuraiufti honoris dominataviddreo nun-
quam in âliqüo e x bonisidolurndicecur, quia imparrici-
pata eft maxime hæçyox in ethnico cUltü,qui daemonibus
adhibetur.ficut Apoftolus ait. Arbitrornôeftè nuncinop-
portunum noftrb fermoni adderehoc, habereTcilicet i-
maginem àd archetypum habitudinemjcaufæ; ôTefteCtus,
quare necefïè e ft,èflè & diciëorum, quæ funt ad aliquid.
Quæ autem funt ad aliquid , ipfa ilia quæ quidëm fufita a-
liorum efïé dicunrur, & reciprocatur ipforum in tèr feha-
bicudo, vt paterfilij parer, & rurfus filius patris filius dicitur.
Similiter amicüs amici,&dextrum finiftri, & reëiprp-,
ce finifttum dextri, item dominusferui,.&fimiliter in al iis
eiufmodi. Sié igitür prototypum imaginis prototypam,
& imago prototypi imago, necvllus imaginem habitudi-
ne folutam alicuius imaginem dicat.: Simulènirn alterum
cum vtroque intrbducitur, 8c cbgitatur, & Jicet archetypum
alio abierit, habitude tarnen non fi mul eflè defijt ,
n on enim ratio fittuil in tëre.undi, in omnia quæ huiufmo-
di furtt,manat, fiquidem aliquando habitudines incolu-
mes remanent rebus orbatæ, &nudæ, v t in pâtre & f i lio ,
&fimilibuseuenit. Eumenim quireccfïit tanqham præ-
fernem, dum perfimilitudinem & memoriamforma 8c û
mago oftendit »habitudinem cum tempore eontinuatam
feruatj id eft, habitudo media, extremis in térieéta eftfor^
; mæ feilieetaffimilaræ, 8c cui aflimilataeft, copulans eam
cpirj imagine ,licetnaturadifferâC,etfi enilpvtriimqué à-
liud^& aliud natura e ft , non tarnen alius & â|ius , fëdipfc
ille cuius imago eft, per figuràm enim formæ, quæàprin-
cipio exrititjCognitip illius formæ efficicuri& ihipfafigurà
illeipfequipi<ftaseft,confpiciEur,qubdquideminalioeo-
rum,quæ huiulmodi funt,hôcërnitur,vrinpatre aut filiP,
am amico. Hæcenim courra arqueillà,fè habent, vnum-
qhodque enim horum non aliud,& aliud eft,fiquidçean-
^çfubftantiam participant. Alius, yerp.ôc alius fhnt diuer-
fitace hypoftafepu. Q u od fi in his habitudo etiam partira
in diuerfas hypoftafeSjnonpei'it,multomagisinillis coti-
fèruâbitur. Hoc vero amplius fit, quod fimilitudo côniu-
nitatem nominis largitur.vna enirri eft in.ambobusappel-
latio. R ex enim dicitur etiam imago regis,quæ dicerë pbT
fe t,E g o& re x vnurri fumuSjfcilicet praeter fubftantiç differ
rentiam. Hæc au té düimus, v t oftenderemus, quomodo !
imago ad archetypum,cum imagô confidera£ur,habitudi- ;
ne in habet,nec idem ëfi eu m eo f èeund u fub ftantiam, riec j
enim qqæcunque dearchetypo diéuntUt,neçefïàrio dée-
iusimaginedicuntur. Illud enimfortaffiseft animatum ,
h^eyerp inaniraata. A ut illud eftrationis particeps,&mo-
uetur,hçc vero fihë rationë,&finé motu,non igitür ambô
idem. Q u in potius pattim-firnilitudinem imaginis inter fe
habént; partim fimil itudinéfub fiant i æ.Quia igi tu r i mago
efteorum,quæ funt in habitudine, idcircôlionorato prow
to typp, fimul hohoratUr imago e iis & rurfus in h onora-
to.fimul inhonoratur. N o s autem â doétoribus ecclefi*
inftituti,intraterminos&finespietatisconfiftimus,nôna-
turam Verbi ad pafliônes càrnis trahentes , fè has eüm.fibi
attribuehté oecônomicèpafriim eflè dicimus, nullo in his
modoàrgifta rationeexcidentes,;fiquidem vrius 8c idé e ft,
qui honorisaéglpri^V&contumeiiarum'particéps fuit. Si- j
eut igitür pampr^s cpcporis oeconornicèattribuit.SÉ flcuç j
corpus Dei dicitur^ ficimagp fanéfeiffimi çorporfeeius, 8c|<
fimilitudo tanqûàm propria adeumrëfërtur, atqueka
tributa & fa#a.pröpria*comrauniq; nomine naturarûaf*
feélaieademappèllatiôneqna prototypumj hQmqye^p>;.
pellatur. Diuinàquidem operatio æternà, immo ipfàper |
le operatio eft,quià nort diftinguitür operatio à. fubftantia; t
qüin potiuS'èahdèm rationém recipitjprbptër fimplicisÔÇ j
incorporëæ naturæ fèmpirernifatemi àdeft autem in omni
^différéhâ^^.^ide.j^fi'iinul,&vtita'didti|t4nckcufbri?
pte;riö.h.cupriuseftet poteftate,poftëâ&poteflate adaétu
adduclaeft.Huc pèreinet quod dominus dixit, Pater meus
vfquemodo öperaturi&egooperor,npn fbl ü di citillami
pririGipiOcreatiôrié.rerumexnihilo/edearücpnferüàtioi
nemSc prouidentiam, vtfaeere ààgelos fpiritus,èxténderê
cceiü fient pelle, & tegcre aquisfuperibra eius ; Scfundaré
terrainfuperftabrlitâtéeiuSjqu^quidéfemëifaéladiuina
operàtione çphtiiiUatapermanentaeperfeuerant.'Qpera-
tio autë humana nöc ft ætertia,fëd finira,&:, vt rriagis pro-
prië dicatuficircuferipta. Silentiüm .n. inrerrumpit difIèA
renté,& quidormiebat,euigilauit, 8c quies motü ciicum-*
■ fcripfit,& vtfiimmatim dieâ,qui,hoefaeitv'w «*wi,id eftjfi-
muljfermehô aliudfaciet.Qiiis.n.qui parüfit rationis parJ
ticeps,nÔintelligataliudeflepi(^ura,ahüdcirçûfcriptio-
nc2Piéluraenim/Vtdfimpliciôribusiheipiamus,dupliëi-
tër dicitiir, altera .n* charaéleribus horô elemèntorô fèrie
8c ordinefignata / ^ fynabatim pi ocedens, a feriptoribus
expromitur; altéra vero per fimüîtudinéSadirhîtatipnerh
.exemplaris formatur ae figuratur, y tin ea piéldra fié; q u *
nuncinquæftionépofitaeft.AtqueillaquidemperVoçcsi
quçproferuntur,patèfacit ea,qhçfermoues contexti nun-i
ciant : hæc veto per éaVquæ'app.arèt; oftendit imitatio nein
perfonarô,quçrepræfeh,rantur.nôneftaurënuncnecefIà-
rium éo:hfiderare,àn aliquandoimagöquarumdäforröa-
pum,Ô£rerü^*»‘'*,âflerat.:Pi(ftoresautemv[rique,quiheo
faciunt, confuétudihe fie loquèftidi vocantur, qitifbilicet
fermpnédefcribitj&.quifcientia pingendi eonfècutos e ft;.
Quo^.h . veteres dice bât proeo,quod eftpoliie,nô
longe abeftà fignificatione horâ, id ë ft feribendi & piiigë-
di. C i rcu m fetip tio autem aiiihthisefHcitur,autënimçii-
cumfciiptöloeoGircölcribitur,aut tempore ,a u t inchoæ-'
. tione,aucço m prehenfione. locô quid era v t çprpbrà^lb'cp
é iiniv