1 7 *» Anfifèlomi Stromata
confuftte Beelzebub Deum Ac car on ,'vtrum viuere queam de infir-
mitate meahac. Angelas autem dominé locum eft ad Eliam Theft
biten: dicens : Surge afcendein occur Jam minimum régis Samaria,
& dices ad eos: Nunquid non eft Deus in ifrael.vteatisadcon*
fulendum Beelzebub Deum Accaron?quamobrem hoc dicitdominas:
Delettulofuperquern aftcendtjlinon defctndes,ftedmorte mort
ens. Et reliq. ] M'ortuo quoquc impiiffimo rcge Achab,
impius hxres lucccflit, filins vtique eius Ochozias,de quo
fcriptura narrat quod fecerat malum in conlpe&u domini,
8c ambulauerit in via patris fui & matris fiiæ » & in via Iero-
boam,filii Nabath qui peccâre fecitllrael.Seruiuit quoque
Baai&adorauit eum,& irricauic dominumDeum lfrael,
iuxta omnia quod fccerat pater eius. Sed non diu prospéré
egit , quia per cancellos coenaculi fui (quod habebat
in Samaria )cecidit, & xgrotauit. ['MtJitquenuntiosadBeel-
Zjebttb Deum accaron, vt confulaent eum vtrum viuerepoJJetde
hacinfirmttate. ] Cuicum Elias nuntiis fuis obuians de
morte vicinarelpondiflèt, mifitad eum quinquagenariura
principem, cummilitibus fibifiibie£fcis,vt eum adduce-
refit. Sed his igne cxlefti conlumptis, iterum mifitalium
quinquagenarium, quifimiliter cum luis combuftuseft.
Mifit & iterum, qui referuatuseft. Itaque rex ifte popu-
lum ludæorum, & maxime principes fipnificar, qui pecca-
lohm.f. jtis&vitiis dediti,veritatem à(è repellebant,imo perlè-
lohan. 8. ! quebantur. Vnde legitur in euangelio : jQuia miferunt
lohan. n. principes &phariftai miniftros vt appréhendèrent leftum. Et iterum:
Quarebant ergo eum apprehenderc, & nemo mifitineum
m anus» quia nondum venerat bora eius,&fugitin montent ftolus
or are. Et.iterum : Cogitauerunt vt interfictrent eum. Iefiis ergo
non palam am bulabat jam apud Iudxos , led abiit in regio-
nem inrra delertum, in ciuitatem qux dicitur Ephraim.
Domusergo Ochoziæfynagogaeft Iudxorum, quxlega-
libus prxeeptis quafi cancellis coenaculi, vndique circun-
dataerat. SedficutOchozias qui per cancellos quibus
tueri debuit ruens, xgritudinem nimiam incurrit, ita&
populus Iudxorum, legis cuftodiam excedens > in lânguo-
rem deiperabilem peccatorum cecidit. Vbi quia diuina
prxfidia dcreliquit, Cdutis remedia inuenire non meruit.
Confugit enim ficut rex impius fecit » ad falforum deorum
prxfidia, à quibusmagislxfus quafti adiutus eft. Et ideo.
de prophetico ore corripitur, & de eius vicina morte prx-
dicitür. Hincper I (aiam, dicitur; Cum dixerint ad vos, quarite
kphytombus &a dimnis,qui flridunt in incantationibus fuis.
Nunquid non populus à Deo fiio requiret pro viuisac
mortuis, ad legem magis &ad teftimoni ura ? Quod fi non
dixerint iuxta verbum hoc non erit eis matutina lux. Et
qui tranfierit per ea corruet 8c eluriet ,8c cum efiirierit ira-
feetur, &maledicet regifiio, & fulpiciet lurfum, &ad ter- !
rain intuebiturEcce tnbulatio & tenebrx, diflolutio, an-
guftia ôc caligo perlèquens,&non poteritauolaredean-
guftiafua. Mitdtreximpius duos quinquagenarios cum
iubdids fibi militibus, vt exhibeant Eliam, qui diuino igne
j Elias lubleuatuscft,vt in fecretam quandatn tcrrxregio-
' nem repente duceretur , vbi magna iam carnis & Ipiritus
: quiete viueret, quoulq; ad finem mundi redcat,& mortis
! debitum loluat. Subleuatus nanque Elias , alcènfionem
dominicain defignauit. Ille enim mortem diftulit non eua*
fit. Redemptor autem n oiler (quia non diftulit j fii peraui t.
Eamque relii rgendo confiimpfi t, & refiirrectiouis lux glo-
riam, afeendendo dedarauit. Notandum quoque eft quod
Elias in curruaicendiile legitur, vt videlicet aperte mon-
ftraretur j quiahomo purus adiutorio egebat alieno. Per
angelos quippe ilia fa6ta& often fa lunt adiumenta , quia
necad cxlum quidem aereum pcr-lè alcendere poterat,
quemnaturxfiixinfirmitas grauabat. Redemptor autem
nofter, non curru, non angelis'fiibleuatus legitur, quia is
qui fecerat omnia nimirum fuper omniafiia vit tute fere batin’.
I Hue enim reuertebatur vbi erat, & inde redi bat vbi re-
manebat: quia cum per humailicatem afeenderetin cxlum,
perdiuinitatem,& terrain pariter continebat & cxlum.
Sicut autem Iofèphàfratribus venditus, venditionemre-
demptoris noftrifigurauitifieEnoch translatus , atquead
cxlum aereum Elias.fiibleuatus ,alcenfionemHdominicam
defignauit. Afcenfionis lux dominuspixuuntios 8c teftes
habtiit, vnum ante legem, alium lub lege, vt quandoq; ve-
niret ipiè, qui veraciter cxlos penetrate potuiftèt. Vnde 8c
iplè ordoin eorum quoque y tr-aquelubleuatione,per quç-
damincrememadiftinguitur. Nam Enoch translatus,E-
has vero ad cxlum iubue&us efiè memoratur, vt, veniret
poftmodum, qui nec translatus. nec fiibueâus, cxlum x-
thereum, iiia virtutepenetraret. Qui nobisin le credenti-
bus,carnis quoque munditiem largiretur, & fiib eo per increments
temporum,virtuscaftitatis excrelceret. Inipla
quoque eorum translatione,quialcenfionem dominicam,
vt videlicetfamulidefignauer unt, & in ipfo Ce, qui ad cxlum
afeendir, dominus oftendit: Nam Enoch quidem vxo-
rcs& filios habuit, Elias veto neque vxorem neque filios
legitur habuifie. ,Penfcte ergo quomodo per incrcmenta
creuerit munditia caftitatis,quod&per translacjos femulos
d^perafeendends domini perionam patenter oftenditur.
Translatus nanq; eftEnoch,per coitû genitas,&per coitü
genera s. Affiimptus eft vero dominûs,neqjper coitü gene- !
rans,neq;p coitu generatus.Quxrituraut,quomodo Elifç®,
cumfuus magifter Elias.locum poftulandi ei oiFerret, du-
plicemipiritum EÜæpoftulauerir, cum dominus dicitin
euangelio. Non eftdifcipuUuftuper magiflrum »perfeQus autem
omniserit ftfitficut magifter eius. Cuipetitionis myfteritmTÏî !
confideretur, nonimportuna, fed neceflària poftulatio efiè
decernitur. [Dixit ergo Elias ad Elifitum ‘.Poftula quod vis ytfa-
ciamtibi antequam toüarate.DixitqueEliftaus : Olfecrovtfiat
Jpiritus turn duplex in me. Qui rejpondit, Rem difficilem
pofiulafttyAttamenJividerisme quando tollarate,eritquodpe-
ttftt:fi autem non videris, non erit.] Quern enim hoc Joe?
fignificat Elias, nifi càput noftrum » dominum fcilicet rç
confumptifunt:tertius autem mifliis laluatur. Quinqua- demptorem ? Etquem Eliixus nifi corpus eius quod eft
genarius nanque numerus, confeffiopaenitcndx eft, quo ecclefia i Dat locumpoftulandi declaracur remiilio peccatorum. Iucjxi ergo nblentes 1 ~~lA' ------•- --*&*■>’■. •• E-l ia•s nofter, cum ineuan-
Chriftum Deum efièperfè&um necprincipem pceniten-
tixjdicuntadeum: Quinquagintaannos nondum babes, & A-
braam floftiïln futuro diuino igne incendutur & extinguun-
tur.Tertius autem quinquagenarius, quia conuerfiisad fi-
dem trinitaris,pcenitentix lacramenta cognouit,indulgen-
tiam meruit. ^
GAP. IL
FAftumeft autem cumleuarevellet dominus Eliant'per turbinent
in calum, that Elias & Eli feus de Galgalis. Dixit que E-
lias ad Elifitum :Sede hie quia dominus mißt mevjquead Bethel.
Cut ait ElifiutsvViuit dominus &viuit anima tua, quia nonde-
relinquam ta Et reliq.] • Quid eft quod Elias ad cxlum rà-
ptus dicitur ? nunquid eum adhuc in hac carne corruptibilr
pofitum,adüludTummx quietis cxlum ante refurredio-
nem afcenfionemque domini credimus efiè perduâum:
Sed aliud eftcælum aerium aliud xtherum. , Cxlum quip?
péaerium terræ eft proximum. Vhde 8cauescals dicimus,
quia eas volitäre in aere vidimus : In cxlum-itaque aerium
geÜo dicit : Petite & dabitur vobit. Et item, Petite, inquk, &
accipietü y vtgdtidium veflrumplenumfit. Hac ergo fiducia accepta
à domino, poftulatElifxus,hoceft,populus Çhri-
ftianus, vtfiatfiriritus Chrifti duplex in eis, hoceft, duplex
gratia fpiritufiànâi, in remifiioneni; vtique peccatorum,
& collationem virtutum. Redemptor igicur nofter, qui
non babuit peccatum, neque peccatum fecit, nec dolus inuetttus
efi in ore eius, remifiione peccatorum non eguit, qui pecca-
tum nullum habuic. Opera autem virtutum in Ipirit^fân-
û o fecit, ficut ipfe in cuangf lib dicit Iudxis : Si ego inidigüo
Dei eiicio damonia,profeCloperuenit in vosregnunt Dei. Inièpa-
rabilia fimt igitur opera fiuiâæ trinitatis, id eft, patris & fi-
lii&ipirituliandli, veritate atteftante qux ait : Quia qua
pater facit : hac eadem fimiliter& filiusfacit. Et Apoftolus:
Hac omnia operatur vnus atque idem Jpiritus,diuidensfingulis
proutyult. Èeoe quidem poftulat ecclefia , vt fpiritum
duplicem accipiat Chrifti, quia & remifiione peccatorum
indiget, quanpn eguit Chriftus , & munere virtutum
quas explenitudine fua per fpiritumfànÊfcumcribuit Ghri-
ftus, quiaftiendemin altum captiuam duxit captiuitatem dédit
donabominibus, ilfis videlicet homimbus, qui Ipem fùam
lMobata tnh.: m7- \|
Matthäi
H
EpbefiAfirmifirmiter
in ilium ponünt. Hinc eft quod Elias dicit ad
Elilxum. [5i vider is me quando toHar à. te erit quod petifiii fi autem
non videris,non erit.] Quia nifi quis ,rc£fce fidei oculbs in
illuin poiut,& credat ndeliteupiflionetnjreiürr^iftionein,
ôcafcenfionèm e;us ad patrem , petirionis fux fruiftum
non cfapieç, quod fiibfèquens ratio defignat. [ E.ftu enim
fe um couvrante Elifteo ad ripam Iordan is Veniens, tulitpallium
ftutwt &inuoluitillud &pereufiit aquas quadiuifajiint in vtr tn-
quepartem, & tranfiertmt ambo perfin um. Cun'tque Elias ra-
pmeJftet,E iftaus leuauitpa'HumElia, quodceciderateu ReuerfiiJ*
quffiàït Juperrip un ïordanü, & pallid E taqvoilçeçiclerate'tpereft
in conjpectu domini, inftuper trade t etiam Moabin manus ve
ftras,& percutiez is omnent au t at em munit am, & omnem vrbem
eleâam9ér_vniuerfitmlignùmfructifierumfiucidetis, cunclofque
fontes aquarum obturabitis, d? omnem agrum egregium opertetis
\apidibus.\_Quid etgo fignificant très ifti reges contraMoab
bellum gereutes, nifi restores fidelium, qui perlànâx trinitatis
fidem, contra mundi principem, <8c contra popu-
lum eius, hoc eft, philofophos, hxreticos, Ichifmaticos,
acqu.e pmnes iniquos. çumlcutofidei,- atqueârmislpirif
tali bus conftigunt f Moab ergo qui de inceftonacus eft,
&interpretatur de pâtre , bene illis conuenit » adqUo$
çqèü4quM&-bofrfimtjdmfa,dfedixü. fibi‘èfipiiù, E wt-tiant \ domfnusdixit. Vosdedftbo!ortatiefiü,.&vultüfacerevolun.
nHnc?pcrçafiitafiftts & dtùifta finitrbue,it tiu ittuc, &c.JQui^ I tatempatravejtri. Hi ergo aduerlântur ecclefix pârtim rninis,
pii;tiin perlèciuiqnibùS,, partim dolo ac falfis fi&io-
nibuiSîfèd per Chrifti ÿirtutfitn ( qui caput eft populi Chri-
ftiani fi hiperaipur atqup effugantur. Qüibus ait ptolîgnificat
pallium Elix, nifi incarpationèïp domilii , per
quarn redeuïpto r nofter lct hi 'fl uni 11 m d ifi u in pit 5 npb ift
M V W vharu pçæparauit.i> Hoc ergoptalhum E!i-
laéus poil tranfituni Elü rc t) li u i t,quia fidem incainatioins
Chufti ecclefia poft afçenfionèm e.iis a'd cxlos relériia-
uir, perquam pr r fenti svi ça? flu6fcuçvtrànfir-e fàtagitr Sed:
fient Eli Ce us percutions pâ| io fluuiuih ,aq 11 as ùo.ii Jiu i fi ç£v
afitequaindixic. VbieltDjsqs.E ix etiamnuuç?.<§cficper- ’
culfit aquas & dîuifti ftuitùcà ecclefia nifi per iuuoçatio-
iïèin no^niïd^liini , Virtutes^vlLs façeie non poceftV
Quii ficut ip iè abritas»}*meH'btlpotefiisfrcer/iiy.lïïl eli énim
humanum itudium, mlialîit diuinum adiutorium. Vnde
ApoRoltis dixit ; D'eus iftpjui à per at ur in nobisér, veile & per-
ficercprp bond voluntdte. Etpropheb ad'doininuni, aiç:J« te
'iwn,b umrcgàefnPtepso mfir hn,ovs0', [^éLtéM, \mDmHccoerrnuii^i'rq.du'o-q iun enyo nnicfuheiï ttuaotùjp aed nfrsvnjidu-s-,
uni : E .ce ha itatio cimàns hum optima efi, ficuttüipfedomine
WmwinÊ vÊasÊ nÊoÈtmam(lu & I mit ritfeiu ifntti-îóu'd te/ir^rdî^fiqerfVtuùl. ^AbtaiUtuera Eitl;iAlfjeffeirst pa .
pppulq yt aquas Icricho nialighas^fteriles lanarét. Acce-
p.c vas nouum fiétiJè& fecit in îilud lal, &demeifit illud in
nuni^n, &ftatimfiürriinisaqiTx lànatxliint,qUo faélp piç-
,np’-itiaD..c propheta, quia Verbum caro fier et,, 8C habitaret;
in u b I n d e in fimilitudinem ycrbi làl, id eftÿCipientiam,
.dédit'irisas incorpus Icilicet humanum. 8c irnmittens
in aquarn demerfir. Quod quidem fignificàbaï, quia
omnes popüli qni fub figura aquarum m toto mundo fteri-
lesçrasbt:, pei’Chtiftiincainat:onem foecünditarem & benediaionem
pheta domini Tacite alueüm toïrentis hunts , fiojfas &
fiojfas. jWon udebitis, v.nmm nequepluuiam, & alueus ifte replç-
WphÊetÊ^ dablmmfnMi pmppÈù îlMo f -iMçi fatigatwo ifa pfe-frym rieialiçquuiau.mEcfacôe tpurmo,
i domino conjûht,fie 8c ptopjiçtx.diôtâ Çonfîliumprçbent
fidelibus.qUalitcr Ipiriuii doôtrina fitiinfuam excinguant,
atque aaiimiun jrpfîçiant: Iubct ergo^jftàs fâcëre in tof ireri-
ri$fahièb,<& ita prxdicirabfqiie vernis 8c pluuiaaquarum
li^it,item»Quid eft foHas in alueo torreptis fiicere.ni/i prô-
ftprd'ariiyftèriairilàctis foripturis inborioftudioquxrefe?
qux ablque pluuia 8cventoaqua rèplentth^qüiafxpè .abfq;
huiuanp fplatip làpicntiam confère fuis inueftigatoribus, j ï.loban. i,
potentia d1 uina. Vnde dicit Iohannes apoftolus:Now necejfe
habe-iiyVtaliquis do ce at vos,fed ficut vn:iïo em docet vos de omnibus.
[ Vndebisünthomifrs^iumenta"] ideft,dpdlrinàmaçci-,
piunt ingeniofi quiqne 8c fimplices? quia quantum idónea
,eft^nima a^cipieiftis, taptum,ibiipuenievt adcftihe’nti fiiæ
Ciîucis.SeqmtifiParumq tehoc efl.ïn6onJpeftu domini, inftuper
tra let etiam Moab in manu; vefÉjàs &c.[Non,cnim fuftîçit lèr-
uispci,abdita myfterialcirc, qfifnetiamaUisprædicarëj&
cqntradiceiïtes redarguere , quibus pfomiiïâ eft cejrca.de
hofte victoria, [ytpercutiant omnem mitatem munit am, &
o 'mnem vrbem e/eStam, 8cc. j Ciuitates muniras & vibes ele-
«Sta^’poflbmus,lcculaiem pmcicntiam intelligere,inquam
; maxime philolophi & hxretici confiftpnc. Hxergoper
açceptuii efient. [ <?///«;/ w 7>Vr/;e.', j præclicatorem-faiiài euangelii fubuertüntur. Vnde dicit
et! nique afimùïft perviam, pua -, parut egrefii [tin; decimate, ! Apoftolus -.Arma wilitianofira, non carnal a /tint. fiedpptcnUà
& ilbdebant er,dicéntcs : A fi ende coûte, afiande catue. Oui aim \ Deo ad, defiruétmeiH niunitiohunt,confilia defirumief;,& otpinem
p fi fie rpfiexijfetfiv'ullt eos &mÀleilixit eisin nomine domnikgfef- fidltitudineîn txtodehteni feqodiptrfits. jcientiatn Dei, & iri idpti-
fique fiuut de fait u duo vrfi, & laceruuerutit ex eisquadragintafir\ uitateif tedpgentes'omhej» inteHeSum -0 objequium Chrifti & in
dm pueras.] Eli%uS qtlpque propheta (ficut fiepe diximus) prQiiiptubàbintes vlcifii omnem inobedientiam, [ ViiiU&fia ligna
figtiiafn Chfifti geffirDenîque yocabulum jllud,Juins Dei, I fruftifrrafiucciduntùr, ] non ilia ligna qux fcciunt fru&uin
iilterpretatùr.T Sdltts âutqn) Déi quis eftalius' nifi filius eius, | borium* fèd qux mortiferum générant paft um, qtiæ radL
qiU 8C àïuatpf vbique yoca,tur ,?- Parüuîi vero Üli illudençes cibus Çecuri examinis fuccilà pabulum fient ignis xterni*
.qfir I f Cantiquefontes aquarum obtwantun [ cu^fi^refiarchxj
ad , qui dicuncfe| fiinul cUm fuis ïequacibus, percathoiicqsdo<ftores dam-
Afcendecalue, aficendecaiue î quiain Caîuariæ IqcoÇhriftusT nantur. jtfow««^« egregtilapidtbusoperimtur. ] çumve-
afcciduruseràt incf ucem. (^.od.veio .conuerfus maledixit niiftas locutionis hxretiCx atque philofbphicxanathema-
Eliiæus.&' exieru'nt duo vrfi dè fylua, & interfécerunc qua- tiâ pondereobruitiir. | NUnique remane'dit in terra Moab, nifi
dràglrita &ddos puerOs'blafphcmantes;ita &€hriftu^poft j mûri tantumJ&Uesfjhoc éififalfe ratftmes fragilium doéèri-
palîioiiem 8c felurre<ftipriem ex mprtuis.poftquam afeen- I naruni, qux à funàbulariis, id eft, lanétis prxdieatoribus
cxlÉs, ficut Eliixus alcend it in Bethel % id eft, in do- ecçlefix çireündatx , niaxima^x parte refutantur j & âd
Matth.j.
müin Dei j Çppueifus maledixit Iudxis , & quadragefimp
fecuudo anno afeeufionis fux, immifie duos vrlos delyluis
gçiftjiim A, yefpàfianum fciÜcet&Titumj, qui eoscrudeli
ihage dciecerunt.
C A P . III.
P Om Mtjfrreç Moab nuWiebatpecot'4 mu'ta fiolufbatregi
ijfiael içn'.um millid agnörtini. , ,& centum n üiterarie-
tum iûm vèllm ïi$ (uis. f t Ctimque mortutê fui let A-
J +hab f , prauafiçatw'ÿ. ftetius quod ha. ébat cum rege lfrael, t Et rehqua1^ J : Igitur ^bft Imçc >e,ilùm.'gqij;eb?çiir _per .çtqs,'.
reges, hoc eft f regenv I-frael, regem Iuda -, ®em.
Edohl, contia Moab. Corifultulque ab eis Eli feu s.pro-
phcca, ppftaliahxc fpbdidittficèiis;: Us bunhfnifiis&fujficS:. Uîcenjmd . i do mrius Non v.debïtis
Venrtim neque pluutam , .& alueuififte replebitur aquis p &
ùbétifixof^'^ùÛàfiyefira^ lumtntaveftra. Parimque bqç
nihilum rediguntur. Quod autem Moabicx,orto foie ex
aduerio aquatum yidei p contra aquas rubras,quafi larigui-
nera gladii exiftimauerun.t dicentes, quod tres reges qui
Có'ntra (è Veneruntad pugnam , inuicem lè oCcidilïènt,&:
fic delufi lunrdta 8c philofophfi verbum cruris Chrifti ftuU
titiam exiftimantes, derident palfioném Chrifti 4 & eede-
fix martyrif m dementiam exiftimant. Sed lccundum
A poftplüm, Quodfiulium eft Dei.fapientius efi hqminibus, &
quod infir mum ejl uelfdrtjm eftbominibus : Qttpniani prudentid,
carnis mors ejl prudentid autemJpiritus vita & pax. Adproban-
4um autem quod Moab in prxlènti loco liiper philofo-
phonunintelligatui’liiperbia ( de quibus dicitur ; Per dam
Jap'untiamfiapientium,&dtttelligentiam intelligentiumreproba-
bo) pauCadé prophecis exempla replicandaiimt. Amos
loquitur. Hxc dicit dominus , Super tribus impietatibus
Moab , &fuper quatuor non aduerfiabo eum , proeo quod com-j
hufiit ojfa reamidumace maneres. Vere enimquicquidin«
.Cor.J i.
Roma. 8.
Bib'.ioth.Vet’Batf.Toin.y. Vuu fèculo