ïqundum, feu alio modo noluir conlblationem recipere, '
quia putabat eos perditos fore. [Defuticüfuntenim, qui qua- j
rebâtit animantpKeri.]Specjevquædam eft,quæapud Gram-
macicos dicitur, ly need ochç , quan do plus minulve pronu
nçiàtur,ficut nie eft cüniprp vno pluraliter’dîeitur mor-
t ui lunt,cum loi us Herod es morcüus effet. Séd 6c elle po- .
tuit, vtalij morerentur in tanco Ipàcio qui rhalam volunta-
temhabuiiTencinChriftum. .... . .
ü e bôcjfîerodeïplèphusrefert j &alij , quod fufpe&e
fixent,« pelfiméfmierit. Rcfercnam que quod occident;
Ma rîâm vxörem luàinVfiliam Ariftoboli régis,qfiam nobir
horeln hâbebât, eo qiiod âcculâta fixentapud eu m, quôp
venenopetirhete eùnlsvoluerit, ex quatîamhabebacHir-
canuro &Àri.ftp$ôlum lîlios Imperator! O&auiano com-
ineudîicosi quos 6ciplos f militer oc Jdic: qiiia pro made
(uaeiîtanelîè v ideb'antùr* Poft h |c tertiüm filium Anti-
patrém:qui frafres Ift'ôl corifënf rat occidï, ad vitimûm ||l
ciditiple in.infirmicate graui. & vdcauit àd ï&gençruni
fiium &amiços fibi credulos,dixicque a d eos. Egononi quad
ludû exuUabmt dêmoihteriiii,qpxz odium; nie. Vosâuteril
potéritis fâçere, vt lugentes excquià>habeam|H faeëntis
quod dicerem.tgp iiibebo omnçs igpjudere omnium no-‘
bilium fi'ips, vfccum éc o Ipiricum ‘eibâlauero,yos ços oc-
cidads, &tunc inuiti ïugebunt exequùs rrieàsl . Illivero
promilêrunt le ica f (fturôs,tamenvsUini fecèruni; led vt ipfe
diornius fuit,din>i(erunt eos foras- Il d v-erô cum aliis tdr-
mentis Hâbuit igrierii a&um in luis verêridts 8c compu-
truerurit ; ita v t vix polletaliqùis accedere ad cum : vrïde 6c
Voluit|è óccidere, hifiprohibitusfüil[çc ab Moi qui eüm
çuffodiuit, & qui innocentes occidit cum ipultis rdrmeifc
fis biucegrefiiis ad maiora. Ecceâüdiuiriius de morte Herod
s. Cüm vencrirhus ad paflîoriem dicémus. qui fit :lle
Herodçf.Hoelolum fiifliciat dixhfçquiàdèifto Herode
non audietis amplius ih Hoc Euarigelio, fèd dé aliis. [Qui
conliirgens accepit puerum &c niatrem èius.J Ethicno-
tandum quomodo non diçitcpriiugen^:cumi^m tresahni
elïèntpoftnàtuip;puerrim,&idckcomenritikeftEluidius
qui dixic Kabuilfelan&am Mariam Slips de Iöfepn.[Venit
interram ljrael.\
Omnes Iudæi Ifrael vocaritur : Iudâ autem vna tribus!
Audiëiisautem qtiodArçhelaus regnaretin IudæaproHe-
rode pâtre fuo:timilit illo ire, Poft rnprtem Herodis Imperator
regnum eiuslnrer, Arclielauih & fratrèseiûs j id efti
Philijppiim & Herodém & Lifiam djiufic, 6c càput regrii
Hicrulalèrri Afchelao tradidiç, quo partio témpore fruitus
eft, quia Imperator propcer.infolenti^m morum eius acc u-
facum. Viennam àludæis quæ eft in Curgundia ciuitas exi-
lip relegauif, & regnum eius Pilato cpmmendauit, non tà?
men dédit: neç nomen regiprri permifit habere. Ideodi ci t,
quia npluit ire in locum ilium quo Archelauâ regnabat:
quoniam Deus qui rhdnüit eum diuértëte in aliam partem,
prouidebat qiiod ipie piuldém voluhtafis foret çuiu9
& parer. ( Fràtres autein eius non adeô dilexcrant patreni
p:o interfèétioiie parentiim idcirco diiiertit inGalilæam:
vbiHefodes regnabat. [Vtadïniplereturqiïoàdiftunieïïper
Proppetds, quomatü jKazar.etis vocab tqr.~\ ybidumque dicié
Euangeliftâper PropbetaijphuAi numero,non nxuni pon t
exemglupi j lèd tânjeii pmnes Propfietæ hoc prædixere,
quod Nazareus eflèt,id ëft (ah^i^.VcniiiiTEfaiasdidtHoc'
ttiödóiècuridum Hébjaitarh.Exlët yir^defadice ièlfe,&
Nazareus dé radice eiusajfcender. Eft autem aliqua diffe-
fentiainter Natar^uuHi & Nazaréuni. Nazàrenus â lôcdi
Nazareus,à religioûë.«
Tract a tus chtift’uni deprkdtcdtiàne loannis.
C A P -V T IV.
INdiebusautem illit.'] id eft illius regis qui tune regnabat iii
Galilæa videlicet Herodis, quôd Lucas apertius indicaf
dicens : Anno quint odecimo Imper ij T)bef ij Cafarit, procurante
Pontio Pilato Iudoeam : tetratebaautem GaliloaHerode Philippo
autemfratreéiuti8<.ç.\^Venitlû-inneiBaptist] Ioannes interpretator
gratia Dei, qupd nomen illi à Domino imppfi-
tum eft : quia veraciter fui t in eô gratia Dci i lieu t in Euangelio
audiftis Baptifta nomen Græcum eft 6c dicimr Latinelaiiator
', &venitdGratco verbo?.quod eft baptilb, id
eft lauo. Fuit autem loan n i Epith etdh liiper liiuiti notnen!
quod venit a Domino, feilicet miflusVAngelus namque ad
‘Zacnariam dix^rattiple prxeedetanteulum, Et Zacharias
filio dixerar. Tupuer Piopheta altifii mi Vpcaberis pfxibis
ante faciem Domini parare viaseilis; Nec aftimSndum
quod Ioannes noc non intellexerit, cum nonhabetetnili
oiftodies: curilad hue nominatusilitellexit lanftam Mariam
loquentem & exultauit ih ytero mairis luar. [Pradi-
cans in deferto^j Et lecundum hiftpriamihdelerto', quod
iuxta Iordanem eft Joannes con ueriatus eftiiuxta Bethara-
ba Hue quo,d alio nomine Ehiioh dicitur : vbi aqure mults
eratit, line fpiritualiter Iudxa iam tunc delerta erat ab ilia
cuftodia quarti antea habuerat, & deftitutteacdefelidaf:
iolatium fedeihptbrisahnuntiaBat! [Poenitentiam^ ihquitj
dgtie: app ppinquabitenim rejnum coelortimf] Sicut Ioannes
prxceliit Domintim in ilia Prophet ia: fic etiam in luapfx-
dicatione 6c ih fuo bdprfmc: ncoccafionem ludaei habc-
rehterga Cliriftumditehrfes: nou'ascatfasnobisdnriut.tia, dr
facity proptereanonrecipirfiuspradiedtibhmeius. Poenitetitir.m
agitcupprcpinqiiabitenim regniim oe/omH.Nullus ante loan
nemifta pridicauii.nifi de terrenis rebus ilieens. ll haecvd
ilia fcceris longo viues tempore, ad terrain ad qUaih ingre-
dieris pollidendam. Nunc per pf£conehi iuititije dicithr!
Pcehitentjam agiteiippropinquabit regnuin codorum. Honora-
tur enim prxco Domini: quod ipfe de Domino nuntiat,
qti'od nulluSante iplum prophetauit.quia videlicet ipla via
quae claula fuerit h omini primb per peccaruip referahdafitl
cito. Regnuinenim ccelorumin hocEuangel oaliquando
pratlens Eccleiia : aliquando vita asterna: aliquando iple
Dominus acc'pitur.In hoc vero j>oteft vtrumqueihtelligi
& iple Dominus Pquod iam in proximo lif5 quod audiant
vdeem eius prifedicantis: left quod vita sterna citoaperien-
da fit,per boiiaqu^fentibus opera.Hicenihi eftquidiiftus
eft per Elaiam Prophet am. . N on Iblum qua: Dbjninus fa-
(fturuserat iti caUrn^'pReai^a lunt ^Prbplietis, led etiam
qqodprafcoipfius.Etdignumfuit, vt magnum Dominum
magna&inhiimeraprxuenirentbracula: Didlus eftante
Ioannes,vox,ab£laia:quia verbumpr*ceflurii9 eratScitis
enim quod Dominus Chrilhis veibum patris diiftus eft:
quia pet ipfumfattafunt omnia, •& Verbum ih humanalocu-
tione lonus,id eft vox lolet pr^cedere.Sicur igitur vox pr^-
ctdit verbum; lie IoadneS quiapra-ibat verbum vox didus
eftapropheta, quid autem ipla voxclamarctadiungitur,
parare viani Domini. Omnis quifidem redam & opera
bonapradicat, quid aliud quam vcnientiDomino ad cor
audifehtiiim viam parar ? vt vis gratis cor phhetret, &illu-
ftret lumine veritatis 6c redas Deb femicas faciat, dum
mundas dbgitationesinanimo, per iermoncm bohxprx-
dicationis format. Via namque Domini ad cor dirigitur,
dum veritas lerhionis huini liter auditur. [lie fids fadt'efemi-
taseius.], Semitiepraux lunt in Cordibiis hominum,quan-
do fuperbiavel cetera vitia ibihabitaculum habent, quafi
enim quidam montes funt ipla Vitia quae abhofretDorhi-
hus licut iple dixit i fuper quern requiefcain: H 'tfifitper humtlem
dt quietiim , &trementcm verba mca ? Tali ergo modd vise
prauae a prxdicatoribas redaefiiint: li praedicatfohem E-
uangelij hi qhi ante fuerant fuperbi, humilesefficiantur:
qui luxuriofi, cafti, quicrudeles mileticordes fianr. Tunc
hoh foluiti VenietDoininusm cordibiis talium, led etiam
manlibhem ftcieti ficut ipfe ait fiquisdiligit me, fetiHoiteni
meumferudbit: dr pater mens diligei eum, &adeuin vefiiertius$
tndnfionem abltd eumfdcieniiHi [iffe duietH Joanne's habebdt vejli-
mentum depilis Camelorum.] Auftera veftis indicium eft pce-
nitenfx.fiuntautemcilicia& veftes exlanaCamelorum,
quee de Caintlis tonditur. Habef enim lub ventre lanam
Cum qua mifeetur alia lahietiain & caprina , & fitinf aliquando
mira 6c dura de quibus Ioannes VcftmiS fuic. Vn-
de&aDorninolaudatuseft de ipla re. [Et tenant petticeam
circa lumbos eius f] Zona autem peiliceaaccindus quoque 6c
Helias fuihquia i n ornnib us fimills illi. Zona vero pellicea
mortilicationem carnis defignat:quam Ioannes in lilocor-
pore habuit.'[Efcaautem eius erantlocufta.] Et de locuftis au-
diuiquendamdiccre, quod ills locuftte auicular fuerunt
parure cum rubeis tibiis,alium etiam oicerej quod Ioannes
lupcl
fitper lordanem éonuerfabaturjlocuftas pilces marinos
ederit: fed.neùtrùm verum èft. Sed iftas locuftas qdas
vidimus în pràtis: q.uæ etiam in veteri Teftaniento pëf!.
rhittunfür mànddcari, fic etiarti Origenes dicit. Sed àL
men ih ilia tetra màiores , qüam in noftra inueniunt^
quàre enim laudarétupde abftinehtiæ rigore,fi marinas mk
lirias ëderet: aut vo'atilia quæ defideraueruntIudæi ? [Mtl
filuefirti] EtiftudMelcaditadliùc hodie copiofius in il»
iam tertâm plufqudrti in alias tétras, quia & inde didta eft'
fluereMel, iplumëftmannà voirie filij Ifraelpafti iuncper
quàdragintaahnos. Sed. filij Hrâelexeuhtesdeilia terrain
qua non viderant cadere, quôraîam.necibi Vnqyam plue-
fatïdixere, quid est boc: 8c pofteaficlémpeream vocare,hoc
eft Marina, vidimus & de iplà âffeteritibus his qui de il»
la terra venere} habet verb liniilitudineni niuiS vel lalis, 6c
duleedinelri hoftri mellià. [ Tune exibat ad eiim Hierofolj-
wrfjquia Iohanries Spiricu lanifto replëcüseratPaterquo-
que eius vt nobili-. pontifex erudierat eum litteris làcris :
eftlüebacabùndàns piædicatioex ore eius: 6f audierant
Virtutçsquælàdæ fuerarit in qrtu eius î & Videbanc âil-
fterara vitam eius iecundiirii morem Prophetarûm :'pro-
pterea exiebarit tiirbæ aud:re eum & côlulefe de Vita Ilia.
Omnis HierofblymaciuitdsDei 6c tegum: vbi Sacerdo-
tes 8c bmriis fcientiaariiplior,quam in teliquis ciuitatiBuis:
ptüm eft enim. similes illis fiant, qui fatiünt Ui & omnis qui
confidunt 'meii: Vel lapides quolcurique materiales dicit:
quia qui imindumexnihilocreauit potehs eft de lapibus -
homines creare, Imitando autem fidem Abrahæ: dicun-
tur omnesgentes filij Abrahæ, & Iudæi diaboli imitaildô
diabolum dicunttir, vt pofteà ad eos dixit Dominus, vor
ex patreyeflro diabolo eflis droperà patris vefiri Vultisfacere}[iam
enimficuris ad radices drboris pofita eft. ] Allégoria eft hic
periimilitudineni infru&uofife arbofis , quomodo autem
arbor iiifrudtuolà fiicciditur, & in igné mittitur: fie homo
qui non facit fruêlum bonüm : eradicatur anima eins de corpore ab
angelis : &in tgrtem mittetut ester num î nonvt ardéat ,fcilicetvt
crucieturfinefine. Etvtiriamfinispotüilîetin illoigneoc-
çurrere: led qUodéft acerbius ad npcdurâtur, vt æternali-
terardeat. SecurislèntcntiaDeieft,quæ feparatanimam
acorpore; Omnis ergo arbor qua non facit fruäum bonum,èx-
cïdet-uŸ &in ignem w;frirf«r.Côniparâtio'çft pàtabolæ de inferior!,
ad filperiorem & de inanimali àd animale; de a r b o re
ad hominem, 6c dicitur fub magna cértiüudine & diffi-
nitiohé: quod omnis arbor y id eft omnis homo qül nittlfacitfiu*
Hum etiam bonum : id eft opus Bonum exeïdetut & in ignérH
mittetur, &preecidetur a fententiaDeifrtdtetnumf ^Egd qui-
dembapti^ovos in aqua pcenitentia. ] Ego Videllcet paruus
homo lum Iblômodocorpora veftfaâqtiàlauo, led mente
& omnis iudæà. Propter regàlem tribum, Iudæamdi,cit; per Veniam nonlaüó : in pcehiteritiaàutériiHoc facigbant
quia & ipla lemper inter rehquas tribus primatum 'tendit. ! curbæ vt client reftimohium ad ilium venire,qtiipo.flifetmente
per veniam lauàre. [0«i post Etoumis régio circà lordanem ibi eràcinelior ipla terras me dutetti ventu rns
propter lnigatioriem lordanis : quia ibi erat Hiericho &
Segb. î vbi ballàmum crefclt : -ficut legimùs de Sôdûmà :
qiiqj f.iéiit quafi Paradifus Dei. [Er bdpti^abantur ab eo
in lordkne, confitentes peccata fua.] Non pbterat bâptizare
ih rèmilïionem pêctritorum, lèd tamen vt elïèt præco l3o-
mim : &in fadis fola Corpora âqua lauabàt, & præripiebac
vt quicuhqj luo bapcilirio baptizareturcredefetin ilium,
qui poft iplùm vencürUselTet j'&ab’èlpëret àliud Baptifmü
in remiflionem pëccàtdtüm. _ Dicébàt autem quando eos
baptiiabàt. ftdpti^o ùy vt credos in eutrtqui post me ventutm
éft. Viidejjofteadixitl Eictftquibaptizjtti qui hllitpeccata
mutidi pc'r fuum baptifritum. * Videnâ aufém mtiltos Phari-
fæoruni 6c Sàdùcæorü venientes ad ludmbaptifiriû dixit:
L 'Progenies viper drum .JVipera dida eo qüod vip^riat. Nam
turn ven ter m atris imumuerit de partü j fcatuli non expe-
daiitès màtùram folutioncni haturæ, corrofis eiusiateri-
bus ertimpuntiriteritii. ^eftürautem qüià cum malculus
bte irifertb lèrri'erivipéræ expuir: illicit volùntate libidifiis
in rabiem verlà; caput riialculiofe receptum præcïdit: 6c
ïta fit vt parens vterqüe moriatur : malculus dum coit,ma-
ter du'ni paririFlunt autem paftelli ex viperis qiii tiriaCa à
Græcis voeântiir: vtquî exeis eohiedëriitvél biberit, vl-
terius iarri leprarii non habeat;& fi lîâbùèrît, vitra non cre-
içic. Surit autem alia genera viperarufil* de quibus Pau-
lum vria apprehèndit, qüatii ille exculfit in ignem. Tiles
dicit Iùdæosrfuilïè Ionànnes-: quia parentes lùôs occide-
tunt Vt Naboch, Hictemiam : & Ozias, Zàehatiam : &
Manallès tex, aüunculum fuü'm Eâiam fecüit: & pro tali
fado generatio viperard eiTe clicuntür. [Ouisoftendetvobü
fugere aventura ira.] Ventura ira, dies eft rndicij; quæ Ventura
eft uiper omnes iraplosj qui Dei nolueriht obtempe-
rare mandatis. Quîfquis autem de pCCcatis fuis lollicitus
eftvtei iemittâtur,pef bonâ opéra fugitàventUraira:quid
feftinàt le tollere de lîniftrà pàrte httdorum, & fugit ih
de !{te ram cüm agnis : quomodohcedi cruciabuntur agni
protegentür à Domino. [Facitt ergo dignumfruftum panu
tentia.J Fruclum dignUm poenîtentiafacereigft præteritâ mala,
fletibus puhire,& bona ecQntrarioàgere, Vf ficut êxhibui-
mus membra pofita fermreifùûfiiiu t ita exhibeantüs eandem tu*
JHtia ’in faniïiftcatione. Vel früdüs dignus poenicentiæ,
boha àgere , ôt fnâlâ Commillâ eleemoiynls redimere :
& ne velitis dieere pattern habemus Abraham : Nolite gloriari
denobilitate Patriarchdrum t quifi non fuerit is imitator es in fide
& in operibus eius i non diceminifilj Abraham: devobisenim dixit
Deus per Prophetanu Pater turn Amorrhetus, & mater tua
Cethaa. [ Dico enim vobis quia potent; eft Deus de lapidibus iftis
fufeitare filios Abrahee. ] De lapidibus iftis gentiles dicit :
qiiod lapides appellancur: quia lapides colebgnt. Scrieft]
Icilicet jhædiçandô [ fortior me eft diiùnitate] qitiâ crea-
uitomnesïohanhes Spiritu ftndo feplètus per ordinem
paulatim turbis aununciabatChrilluha: & in fine dixit*
Bgovidi&tejl.monium perhibui: quia hic eft Chriftus. N oh
enim poterant rudes rurbæ capere : quod Détri: horiid
Fàdus eflet. [C«i«f nonfum dignus corrigiam calciament: porta-
re.] Hic Humiliât le Johannes ;• ihaliO lbco Euarigelifta di-
eit : Non fum dignus Corrigiam eius calciamititi foluere. Mo$
fuit in ilia gente (vt fuperitis dixi) Vt quando frater nlo»
riebaturïfratereiüsaücpropinqtius eiuSacciperet vxorehl
pfôpinqui lui, & fufèitaret femen fratris vel patends fui.
Si veronolleteamactiperé: tube vehiebàt in pladto,&
Ibluebaturillicalciamencum depede eius qüià illanl ttô-
hliiletàccipejfe i 6c qui»lêcundus erataccipiebat eâm. Inde
quafi lohattnes mifterium tangit : qtiâli dicat. Non fimi
digniis Iponlàlh Chrifti, quæ eft Ecclefia, mihi vfiirpare.
Sine alio modo ; calciamenta ex mortüis animalibus fi-
unt : 6c quafi caléiata ad nos diuinitas venit : cum ihot-
ticina noftræ caj his indiéta appafuic. Inde quafi Iohan-
hcSdicit. Noh lum idoneusrelèrare myfteriuml quomodo
diuinitas carne induta eft. [Ipfe voi bapti^auit in Spiritu
fanflo & igniy ] baptizamur in Spiritu làmfto: hoh folum
cum quotidiebaptilmaterenâlcimür.' verüm etiam cum
per dohum eiufdem SplritUs làhéti inêendimur, ad agenda
diuina mandata j & accipimtis per lèptettl modos » re-
milllonem qüotidie peccatorum : baptizamur Igné fiue
quia SpiritUsfân&üs eft lècundum aclusApoftolorum ignis.
Et ficutignis ligna Iblet delere : fie etiam Spiritüs làn-
dtus peccata t leu ëtiam in futuro fecundum Apoftolidiéta
baptizabàbimurigne, quia tranfiemus per ignem cùmex
hoc corpore migrauerimus.|Ec ficUiüsopus arlèrit, de-
tri'mentum patietur, fi fuius opus mahlèrit iplè laluus
crit : fil tamen ; quafi per ignem. [Cuius Ventilabrurti in manu
fua.] Vemilabrutn alio nomine pata appellatur. Dût
per metaphoram comparationtm de minoriad inaiorem:
&eftlpeciesquà Güæcèparabola dicitur,genere diflïmi-
lium & difexaminationem fiue lèparationem, quia per,
angelos boni à malis fegregabunt: leu tempeftatem quæ
præibicvultüiufti iudicis in tremendo die. [ Ptmundabit
aream fuam»] id eft Ecclefiam«fiiam [&congregabit triticum
in horreumfuum. ] Triticum luûvult mtelhgi eleétos fiios:
horreum vitam æternam. Vnde quidam martyr cum tor-
quebaturdicebac. Triticum Dèi lîim,molor dentibus
beftiarum. [Faléas autem comburet inextinguibili.] Paleæin-
telliguntur impij: qui nihil bonôrum opetum habent,lèd
leues& faciles ad omnis feculi vannâtes inueniun-
tur : ipfi comburcntur igni : qui non extin-
guetur in lempiternum.
Dddd Traita