Lugdunenßs Ecclefia
, vci^iichores^lïcut manifefté libri beatilobhiftoria often-| vel bdnamvel efle malam ftultilîime defenderecohati*
| dit,inquaipleni(fimeoftenditur quodnonlblumvtiplurn| lunt. Cam Ëcclefia catholica legis & Euangelii fideliter
vujnere pefïïmo à planta pedis ylque^d verticem laucia-; do&rinis iüftcufta atque munita vnam tancummodo
r c t, vel filioseius çoncuflæ & corruentis domusopprel-j agnolcat& prædicet omnium creaturarum coeleftium
fiorae occideret, &copiolàm eias familiamvelgladioin- i & terreftrium vifibilium & inuifibilium eile principium
ruentium prædonum, vel de coeio veniente igneconlu- i ianftam videlicet Trmitatem pattem & filium& Spiri-
meretfednec ip(ä eius pecora & animantja contingere tum (ànétum vnumDeum ex quo omnia,per qüîm omnia*
auuis e ft , nifi prius permittente fibi Domino &dicente. in quo omnia. Et nullam omnino naturam nifi ab eo,id
Ecce vtüuerfaquahabet in manutuajhnt , verum tarnen in eum oft optimo conditoreeflè. Etideo omnem naturam» in
w extendas warum tuam. Et iterum : Ecce in manu tua eß,ve- quantum natura eft, bonam e ile , nec rfralam naturæ na tu -
rumtamen animam illiusferua, vnde & ip lè virfàn&us,& ram,fedvitiumnäturaeeile,fedquiamutabilisfa&a eftifta
diuina lapientia repletus cum illi hæc omnia accidiflent, natura in creatura angelica & humana, & à bono in quo
non ea depurauit diabolo qui executor fuerat illiüscala- condita eft,fiiovitio potuit labi ad malum: & à maloin
mitacis ,, îèd ad Deum & ad. iuftunr iudicium eius omnia quo lapfa eft quantum pertinét ad humanum genus quod
fideliter & humiliter cum gratiarum aétione retulit di- De imifèrationelàluaturpoflèfingere & reformariadbo-
cens.Dominusdedit,Domtnu$ a 'jfiud.it, fient Dominoph cuit ita num. Quantum veropetrinetad patremangelorummalo-
faäumeß,fit n.men Domini benediftunr, Similiter & in Euan- rum & perpetuoiudicio damnatorum fic laplos eile fuper-
gelio ,cum eiieeretutab homine quem obfederat legio dar- biendö à D e o , vt nullö iam mereantur remedio inftaurari,
mon(orum, habueruntpQteftateniintroeundi&perden- nonlblumpetdita inquaconditi fuerant bonavoluntate,
digregempörcorumnip ab illopermiffi cuidolentestre- fWterribfli iudicio conditoris, etiamipfius bonar volun-
mentelque diceban ufi eticis nos, mitte nos ingregem porcofum.^ tatis pöffibilitate priuati. Cum ergo & illi de quibus prardi-
Et illedixiteis, ite. Inde eft, quod eciarn in Pfàlmo vbi nar- ftum eft hæretici naturam tantummodo vel defenderint
rantur plagæ & calamitates quibus Ægyptus j>ro liiaim- quafiimmutabiliter bonam ,velacçulàuerintquafi immu-
piefate Deo iufte vlcilcente , & Moylè famulo liiomé- tabiliter malam: Et ideo de gratia vel de libero arbitrio non
diantç ac miniftrant? percuflaeft, manifefte Fcriptur^e- j 'appareatquomodo aliquid prædiçare potuerint: Eté confirm
fi minifterio. angelorum malqrumj aliqua hprum eis trario Ëcclefia Dei fic teneat ficut breuilfime comme,mo-
infli&alunt, omnia ad... Deum referensdidt r rauimus! - v
in fatiguinan fluntjua eorum , & imbra eorum ne. biberent. Quæ eft ifta fècunda haerefis tarn incognita , tàm noua
Mifittn eos coenomiam ç comediteos$ ranam&dijperdidit eos. &inaudita, qua* libero arbitrio denegato iolius gratiæfit
EtdeditMuginifruäus eorum, & la'joreseorum locufia.Et oat dit ' prardicatrix ? Nifi quia (vt nobis videtur ^ dilputatorifte
ingrandine vineas eorum , & mom eorum inpruma. Et tradidit vel beatumAiiguftihum latenter quafi harreticumacculat,
grandini iumenta eorum , &poJfeßiomm eorum igni.Mifit in eos -to quod manifefte iuxca veritatem feripturarum fola Dei
iram iniignationUfitoe,tndignat;oném & iram & tribulationem, gratia oftendat He doceat hominempoiïè faluari, nec ad
irnmßionesper angelös malo,. Et in alio Plalmo cum impetum îpjàm falutem aeternam aliquid humanum arbitrium
ignium Sc grandinum, fémpeftatum & procellarum repli- ’ polie nifi per eandem gratiam fuerit reformatum, ^ana-
caret, quibus tot naufragia&euerfiones&vaftitatesfiunt turn jilluminatum ac roboratum. Aüt certe eos qui lein
mundo , fimiliter omnia referens ad Deum dixit. Ignis» , cUndumeius vcnejabilem & catholicam doârinatn nunc
gtando, niXiglacies , Jpiritus procellarum qua faciunt verbuin de gratia Dei lentiunt & docent, quafi minus illiusdi<fta
oms. ( ; j intelligentes , harretieos voçat, videlicet quafi illenon
. • t . • jxC •• * L a - a- ' ita de libero arbitrio lenlerit, nec ifti r e â e eius verbain-
Quarto eapitulo pome dèfimnonesquinquehodof » . . . r l ,
dinc Trcs h^Wes .VnamPelagianorum liberi arbitrii «H.gant : Eudco ctrent exoccafione verborum eius, dum
finegrati« commendatione. Alteram gratisfolms. Ter- «aürer .noelbguM.quam .lie ,u r fcnpfir, Ha cde caufa
iiam Gotefcalcanam f rardertmatiombus nçceffiratea nobis yidçmr quad calbdrffime omnlrro & verfatiffi.
me velut hærefim folius gtatiar poluerit , nec tamen au-
etiaminferentem , futftantiam Hominis elTefria.Id eft,
(ftorem vel leâatores eius vlla fignificatione manifefta-
elle, velldjfcire. Ethancpe.ccandönonamifilïè. Nullam
natliram pofle perire , nec liberam voluntatem eum i
uerit.
pcrdidifle , id eft naturam luam. ' Libertatem homiiii |
Q uod fi ita eft, quid aliud quam Ecclefiam noftritem-
ppftpeccatiim tetnanfifle , yigorem & poteftàtem eiu
; poris fimul cum eis qui ilium ad talia inftigant viperea Tub-
W m m m feibper naturam inchoate. p o fe , qwm pargbnsre^an
perficele nob nil! pbr grariam. De tribus hærefibas-1 T “ ^ ' ImPù8I“ tor « « tan s non folnmnon argm-
qbas dicit,brimnm , id eft , pelagianorum qui liberum j ei .mportltur, fedeuam laudi&honori
arbitrium L e Dei gratia horafni ad falqtem poffe fuf»- ’ T 1" “ ‘al,bu? ;™
c e « * t < ^ t ; b ^ ^ & ' « o n d e i ^ ï e d_&_1% cqKnttaógn& peftilentiæ malum quodab lllis partibus tarn
eftrenate & infrunite, tam impudenter &' aüdaóter contra atqne dicentis : Qui mariet in me & ego in eo,hie feyfruftum
mult um , qüußnerne nihil'poießisfacere. Ineoenimquod
ait ; Qm an et in nie , & ego in eohiefert fruclummultum,déclarât
gratia* bènefidum, quam in xllo manentes exillo a c-
cipiimt vt fruélificare poilint De o , ficut pälmesäccipitex
radicevitis. ; o
Quod autem lubiunxtt, qufk fine me nihil poteßUfiicere,
manifeftiffime oftendit, liberum fiominis arbitrium abF-
queadiutorio gratiæFuæad boni operis.friuäumnihilpof-
le. Secundaherefis quam dicit elle gratiæ Iblius : Q^æfir
velfuerit inÉcclefid_, quæita prædicauerit Fôla Dei gratia
hominem làluari, vt libermn homiiiis, negaretjVel deftrueretarbitriumnobisminimecomp||
rtiimeft.>NamantiqiiiFfimi&
impiillîmi illi hæretici Mardon i & Valentinus,&
Manicfiæus qui vel duo Vel çria principia introduxgrunt,
&idèo duas naturas vel angelorum vel hominum alïèrue-
rurit,id eft vnam bonam & alteram malam : illam ica elft
bonam v t aliud elfe non poffit:Iftam è contrario i'taellè.
■ exteraspartes Eccleliae Deiquietas inter Fe& pacificas&
tranquillas exlurgit, vbi tale monftriim& prodigium iam
dudum a fidelium aiflribus arcendum fedet & dilputat&
congerit tof-mendacia erroris-,totconuicia contrafidem
yeritatis. Et nulla paftorum Ecclefije vigilantiavel corrigi-
tur a talibus vel expellitur. Denique vt manifeue agnofea-
musnoneumde antiquiori aliqua hsrefi dixifie q f l | Fo-
Hus grar.ije merit prsedicatrix non-poFuit hanc hsrefim an-
tejpelagianam led poftea, id eft, a temporibus landti Augur
ftinivlqftenunc. -
Nec poteft inueniti toto hoc tempore quod fuit inter
ilium & n o s , aliquam talem hjerefim in Ecclefia ex-
titifie, nifi quod vel ipfitm, vt iam diximus beatum Au-
guftinum yel nos quieum lequimur , iftius erroris accu-
lat. Tertiam ha*refim ponit prxdeftihationibus necelli-
tates & vim inferentem. Cuius vt'fibi videtur auftorem
non ta c e t,, vocanseam GoteFcalcanam a quodam vide-
. . . „ , __ licet miFerrimo & infioeliciflimo monacho iamdudum
malam 4 vt fimiliter aliud efle non pollit, nihil omnino 'j. ^ilfic nelcimus quo ordine) damnato , & annis iam
de gratia De i dixerunt , ledlolam naturam naturalirer plurimis carcerali exgaftulo retrulo nomine Gotelcalco
. _____________■ 7 * p , ' -quafi
(Jiduerjustoannem Septum.
quad aliquid tam'grand? & périculofiim eontrafidem cathoUcam
dicere prxlümpfit. vt óecellario-lyn(*dali iudi-
rum multimdo qux ex jlla damnatione delcendit, non
Dei prxdeftinatione compellitur ad peccahdum , cum
Deus nulla peccaca prtedeftinauerit: led tamen ipfius di-
uüi« praïdeftinationis iulto & aïterno iudicio compelH-
tur.ad luendum lupplicium , recipiensa JDeo v im&ne -
ceffitatèin iuftx^datpnationis , qu s nullam habuic vim
aut necelucarem perpetrand» iniquicatis : nequeenim
illi qui a finiftris ftabuntiniadicio , & puniendi luntigne
fflterno vplentes lulcipient tale Fupplicium : led vtique
nolerjtes &; in u iti, & inreniediabiliter dolentes ac tre-
mentes diuina* maieftatis hucu & angelico minifterio
illucpraïcipitabuntur :. Sicut Dominus aperte in Euanfipnibus
cip taliac tama damnatione pledteretur, profeftö dignum
jfuerat iuxca-antiquum;Ecclefile morem , vt tantiis error
propter caücels' ftudium ne co.plures inficerentur carre-
ris Ecclefiis iixdiuerfis regni partibus c6nfti|utis etfi non
in initio quando tantum malum ,eft deprenenfum: vel in,
line qiiando tanta eft leueritate damnatum laltem poftea
per litteras fynodicas & Ecclcfiafticas ad omnium fra-
trum &c coepilcoporum noritiam perferretijr. Quod fi
more vt d ixi m us Ecclefiaftico fern per a patribusL, ol^fer-
uato faiftum Fuiflet »vinelius nunc Fciremus Sc paratiores.
cfierjHis ad redarguenda & conuincenda-quce ifte eum j gelio dicit ; fuerit in confummattone feculi extbunt angeli &
docuilfe proponit dicens eum prxdeftinationibns ne-I jeparabunt malosde medto tujlorum, &mittent eos in caminum
ceffi tares Sé viminferentem. Quod ergode praedpftina- ; ignis illic eritfletus &ftridordent turn. Iftis namque meflori-
rinnibiw 'vpliir velut; pluralicer nlnralirpr diiftis ditftis eum eüm ai-acculat c.nlat manireftiim-manifeftum-
bu s& miniftris allelic', nnahfln VAiyArirmAnsn
eft, ficut iam in multis Fuperius deinonftrauimus , quod
non gi tantum dilpliceat huius' nomini$.»id eft ^'pKedefti-:
nationis pluralis numerus » quantum iplius pra-deftina
tionis vere.pluralis,i id eft duplex effe&us; . tam videlicet
vt .Frequenter diximus , & ex fcripcuris lan6|i§ oftendi-
m ^ in priparatione elediorum ad vitam, quam in prae^-
ordjuacion.ê reprobórum ad poenam« Qu od vtifte contra
.fidem E'-clelix denegaret tantum & tam 1acuno,lum
laborem. airumpfit. , vt nouis argumentacionibus nobis
perfiiadere eonetlir prredeftinatiohem efle lubft:
b u s& miniftris angelis, quando verferitmeflio,ideftle-*
cu|i Conlummacio. ab ipfp, iudice dicetur iCollige zclzania
& alligate earn fafciculos at{, emburendum , triticum autem
congregate in horreum meum. Ecce qualem vim & neceF-
litatem dtuinæ prædeftinàtionis erga reprobqs Ecclefia
Deiiuxta Euangelicam veritatem credit, id eft, Vim & ne-
celîîtatem. iudicij non vim & neceffitatem peccati. Q u i
autem. vitîi & necelfitatem peccandi Deum.intulifleho-
mini vel inferre dicit ,- m'anifefte horribiliter ip Deiim
blafphemat quern ad peccata compellendo vtique auéto-
.peccati elle çonhrmat. Hoc igitur modo nos lècun-
D e i, immo ipfum Deum efie^pr^deftinationem, & ideo, j dum veritatem Dei de reproborum prasdeftinatione len-
pluraliter deea non debere lentiri : videlicet vt in parte*! timus: fideliter eum confitentes non peccati gorum, led
tantum eledto^um ftntienda fieprazdeftinatiq ,jfln parte j inftilupplicijauuForem aEtideoquodiftedeUratqualihu-
aiitem.reprob*orum minime.» Ec ex hac occafiohe vt iu-‘ ius prsdeftinatiopis prxdicatio, necelfitatis ad peccan-
•ftäm reproborum prædeftinationem ad Fupplicium .æte'r-
num euacuet, in tantam prorupit audaciam »vt apertiflp
me contra fidem Sc veritatem feripturarum aflerere cOdum
fit inrogario quain fit calumniolum &vanum puca-
mus, quod ex his qua: di<fta lunt omnibus clareat. Poll htec
ifte (ubiungit:JkhJlantiam bom mis ejfetnd, id eft, ejfe, velle
de quafunipjtuesi qura puluis es, & inpuluerernreuerteris. Sed &
mulieri quæ ante virum fuum peccauit. Ipfius peccati pee-
nam ptoptiam , præter earn quæ e i- num viro communis
eft confeftim inrogandó ait : multipltcabo arum nos
tuas, & con. eptus tubs in do lore pariesjiiios, & c. negando ita-
que in parte reproborum iultam diuini iudicij prædefti-
nationem ad hoc deuplutus è ft, vt etiam pmnes humà-
nas mïlèrias & iplâm morteni a Deo non eflè, id eft adDei
iudicium non pertinerp allcreret : vbi fi quæratur ab eo*
vnde fit mors & mileria à Deo non e lt, quid aliud reftat
nifi vt contra omnem veritatem relpondeat aut à nullo
eflè,aùt à'diabolo e flè:Cum ànulllo ea eue dicete inla-
nilfim.um fit. Diabolus autem caulas peccandi tantummodo
fiiaferit , vltionein vero peccati non iple * led im
ftus index intulerit. Q g od autem Elicit præfatüm Got-
tefcalcum prædeftinationibTis necelfitatcs & vim infe-'
rentem : fi ica hoc dicit, quafi ilia prædeftinatiç reptobo-
rum ad interitum alicui eorum vim necelfitatem im-
ponatad malum videft, vt'ineuitabiljiter mali lint , &
omnino alitid elie non poflmrhocomnino alienum eft
à fide catholica : Quia omnî^otens Deus quineminem
vult elle malum maius abliirdum & impium eft i^edica-
tur quotj àliquem cogat & compellat elle malum. Et dc
quo Fcriptum eft : iujus Dominus iujliti.es diltxit ,.ali-
quem compellat eflè iniùftilm. Sed hoc agiturnoni omnibus
rsprobis de pcccatis eorum & luppTicio extremo,
qiiod aAurn eft in primo.jjomine peccante iudicio primo
: ^Vt ficut ille nulla Dei impulfipnc vel -cOmpulfione
aut prædeftinatione fiompullus eft ad peccandum led
iua tantum Iponte peccauit : Iudicium tamen & dainna-
tiortem. ipfius peccau noFensVinùifulquc iulcèpit, quî>d
Fuît fupplicium homiiiis primum ita ëc omnis reprobof
'
El out h ah..
Sap. 8i
naretur quod ficut pecçarum non éftià Deo ita & eius fare : Ethane peccando non amififfe. Nos aütem fiibftan-
lùppliciuin , ift eft omnismiftpa & niors » quæ peccan- I tiamh,ominis non aliud eflè dicimus , nifi quam fcriptu-
tem hominem çonlècutaeft,non fit à-Dco. Çummani- ra diuinain principio conditionis humahæ demonftrat
fefteà Dteo iufte damnante & iudicanté 8t miferia labo-1 dicens :formauit igïtur Dominus D eus hominem delimo terra
rùm dc ludorum peccanti homini inÜiéba.fît- j & iplâ la- &inß>trpuit infaciemeiusßriraculum vita ër faftuseft homo in
borum omnium extrema mors s dicente Domino ad eùtri animam viuentem. Hæc eft enim lubftantia hominis qua
demilèriis vitie-labprio& imaledifta terra irroperetuó\InU- lubfiftit &viditxficut do&iindoiftiquenoüéruntvanimai
bbribus cometkf ex eàffrinas &jriptilos germiriabit tibi» & come- ! lcilicec, &corpus fibi vitaliter connexum : led corpus de
des herbas terra : In fudore vultus tut vefeeris parie : ^ybi ftatim ! limo terræ, aiiima ex inlpiradone Dei. f lis confiât & ita
deêxtretfia mçu^.pcqna {abhmxivJonecreuertarü in terram | Fàâuseft honioin animam viuentem. Cum ergo ita do*
do mi* Tum^riic fa nut* «iiiuHis ai» in liuhioyptfi rpupyteyû Sprl ' ceat diuina aüóloritas & ita teneat catholica veritas»
quid fibi vdlt ilia fiiperfluitas fubftantiam hominis elle
tria, id èft, eflè, veile, Icire : cum manifèiliim fit lubftan-
dam höminft non triaèflè, led duo quædanl, id eft, vt iam
diximus animam & corpus. Sed ifte prætermifld corpore
qùoa naturaliter ad fubftantiam hominis pertinet fâbftan-
tiam hominis elle dicit, effet velle,feire : quæ vtique inlblâ
ànima confiftunt; Qgali lubftàntia hominis non fit nifi
anima fola: videtur tamen ÉK dilputationibus lariâii Àügu-
ftini in libris de Trinitate occafionem dieendi iftalumpfiF-
lè Fed abfit vttantus dotftor tamablürde Vnqiiam dixerit
èc imperite,vt cum Fubftantia hominis fit aqiirta & corpus*
ille defiiiieritfiibftantiam elle hominis, effet velle, feirè. N on
ergo ait, ficut manifefte intelligere poterit qui di&a eius
in eiFdèm libris diligentiffime legerit, 8c perpenderit lùb-
-ftantiam eflè hominis hæc tria* id eft; elfe, Feire ; velle ; Fed
in lubftautia eflè hommis non exterioris, fëd interioris,
id eft in mente ration^ * vbi creatus eft homo ad imaginent
& fimilitudinemliei. Docens ea efle in iplà mente
rationali & in telle cluali naturaliter &liibftantialiter«
Deo mfita : vnde & redilfinfe in eifdem dilputationibus
dicit lÿec tria vnius cü iplà ôc in iplà mente eflè fubftantiæ.
Quia videlicet ipla mens ficut fubftantialicer habet eflè,
îtalùbftaiitialiter habet velle: Id eft, fiibftantialiter &na-
tur^liter habet Icire pofl^ & velle pofiè. Magnum eft vtique
bonum' iftud naturæ ab optimo conditore bene ëc
mirabÿitcr conditæ. Sed fi hoc îolum habeat mens hominis
vt polfit eflè, polfit Icire, polfit velle, & non habéat
ex dono eiulHem conditorislui vt polfit bene & beate eflè
polfit p ie& r e â e de audlore fiio Feire, polfit amando fllum
cumillo eflè velle, quid eiproderit ei habere e lle , lèire,
velle,cum totum hoc malo luo habéat, fiillud donum
’ QSfl*! 4 créa