Lugdunenßs cclefiâ
pßrt.tit.
Auytjt.
; défait alijquid.
c
■ *mfl-
Sap.x
& vidüamfufcipiet,&viam peccatorum diffefdet.Ynàt in Apo-
«lypfi poft ijlud extremum iudicium & remunerationis
iuftorum & damnationis iniquorum xaiis laus & gratia-
rum a brio devrraque reijàfàn&isDeoofterturdicenteeo-
dem lib*o : Et viginti quatuorfeniorès qui m conjpeiïu Bei federn
in fedibusfuis ceciderunt in faciès fuas,&adorauerunt Deum
iuftus & lâniftus prædeftinare non potiiic. Prædeftinaüô
au t eius vel ad conaftionem &gubernationc perrinet crca-
turarum ,quæ vrique bona & iufta eft,vel præci pue ae maxime
dice »res: Gratias aghnus tibi Domine Deus omnipotent, qui es &
tras, & qutieeepifti virtutem tuam magnam & regkafti : Et trat à !,
fint gentes.Et aduentt ir atua , & tempus mortuorum iudicari: ;
Redde re mercedem feruistuis Propheth drfanflit, & timenttbus ;
nomen tuum pu fille & magnis, & exterminandieos quicorrupe-
runtterram, Et multa huiufmocH quæ in fcriptUris fanais .
multipliciterinueniuntur: vt nihil melius fir homini fide- 1
li quam iirftum Dei iudicium i n vtraque parce âgnofeere &
laudare fideljter dicendo cîuftus es Domine, érreclumittdi-
eititn tuum. Hoc etiam fan&i patres & doftorçs Ecclefiæ 1
follicitc admonent efle faciendum'ficut beatus Papa Leo 1
in quodam loco exhortatur tlicens : Nihil nobis debet diDe't
iudiciis difplicere. Nam non per omnia illi grattas agere , quid eil
aliudqüamexquacLim eum parte reprebendereï Et beattts Au-
guftinus cum rra&aret de verbis Pfelthi ädpopulum vbi
içrip tum eft, ficut deficitfumus defidant, fieutfluitcerah ‘
facie ignis fie pereanrpeccätores i fecieBeirj^##^ inqiiit) ; !
glcriabitur cafiuth fe habere cor aut quifigloiiabi'urmündum je
effeapeccatisl A c per hoc cumfcripmradidt^/if ftuit eera
à fieie ignis fiepereant peccatores a faste Dei : Quis n on cöri-
tremifeat , quis non pauibundus exiliat? quid ergo fkeie-
mus ? & quæ ipes nobis eft I Neque ettîmhæc fruftfa cän-
tantur. A u l vero cumhæcdidcPAypheta,optât eàhôftïir
hibus, ac non potius ventura præuidetîlnverbisquidem
figuraoprantisapparet fedintclligirar præ-lcientia nunci-
antis, fient eum quædam infcripturaProphetarum , tan-
quamin preteritum fà&a narrantur, cüm fotura predica-
tur:ita quædam ranquam voto dicanrur opfantis, fèd qui
retfte intelligunt>quod audiunt, vifionem prænuncian-
tis agnofeunt. Sicut ergo in verbis præceriti remporisfu-
tura fada fignificantur > fie in figu ra optantis prænuntiari-
tis mens imelligenda eft fie & de luda Domini traditore
tanqqam., Quæ omnia idcirco replicamus , v t confide-
reuç qui hæc leguntnullum certamen, nullam contentio-
nem eflè debere de numero : fiue plttraliter de prædefti-
narione Dei dici poflit, fiuealiqua veraci ratione non pof-
ficjdummodo certilfime confies duplicem elle eius effe-
û um , v elineleâ is fcilicet mifericorditer præordinatisad
viram : vel in reprobis.iufte præordinatis ad poenam. Do-
cet beatus Auguftinus ficut làpientiam ; & prudentiam
veUcientiamÇominireiâe dici, his verbis : Quis ergo ho-
m inuni potefi iß am fapientiam qua nvuit Deus omnia corriprt-
hendere, ifiam inquam fapientiam eandem prudentiam, eandem-
que f i e tin am. Quandoquidem à nobis nec nofira cmnprehendt-
tur, vbi etiam poft aliqua ita lùbiungit : Et putamus nos v-
trum Deiprouidentia eadem fit memoria & intelligentia, qui non
fingtila cogitando afpieit, fed ma tterna immatabili,atque ineffor-
bifivifione compleftitur cuncla qua nouit tanta mentis infirmi: ate
poffècomprehendtre. Inhacigitur difficultate &anguftiis li-
! bet t xclamare ad Deiim viuum. Mirificataefifiientia tua ex
me,inualuitnecpotero ad ilium. Ecce doftor eximius éximie
de Deoièntiëns & loquenseonfidenter dixit Deum eflè
feientiam vbi autemvenitad hocvtrum fimiliterDeùs di-
cendusfit p rouidentia,quævtiquefcDeieft&in De o vt
ad gubernationem referatur, naluit veluttemere aliquid
de hacre definire:lèdvelut in magna difficultate & angu-
ftiis deprehenlus maluit eandem difputationem admiratio-
* nis & o rationis ad Deum exclamatronefinire. Q u o exem-
plö ctiam nos omnes_penlàre & dicere debemus «quam
pie nobis de Deo fit fèntiendum : quam moderate & dif-
ciplinate loquendum,quam caute & tremde definiendum.
Poft hæc iam dióhis dilputator if;ore iuo yehit definien-
do fubiungir :Et prafiien^iam & pradefiinatïonemvnum idem-
que effe. Nosautem répudiât huius nouitatis errotf > tene-
amuscertiffimam de firmiffimam fidei regulam. Et Deo
adiuuance fideliter dilcernamus aliquândo dici præfcicntiâ
quæ omnino prædeftinatio elle non poffit : Quia omnipo-
tens DeuS ficut bona,fic etiam mala , id eft, peccarahomi-
num vel Angelorum futura præfciuit : Quæ ramen vt fierét
ad opera vel iudicia eius quæ agit fiue a&urn s eft in créa-
tura ratio nali angel ica videHcef&' humana: dum ex ci $ al ids j
per gratiam iuftificat & beatificat, alios per iuftitiani defè-
ric & condemnat : Quia &eorum bona, id eft fànâorû horn
inum Sdandor um angelor urn eius Hint doua vel pi æiv.ia.
Et iftorum mala,id eft,æterna lupplicia eius eft îufte orhma j
difponëtis iuftavinditâa.Er iddrco prædeftinatioeius fera- i
per in bonis>lèmperin operibus lui s,quæ in creacura^vt di- [
étumcft)rationalivelmilèricorditerveliuûeexercer, acci- j
pienda eft. quæ ipfe & prædeftinandopræfciuit, &pr<efcisndo
atcrnaliterpradcfiinauit.Ynde manifeftum eft prædeftinatio-1
nem Dei fine præfciencia non eftè: Prælcientiain verb & eu ’
prædeftinatione elle in bonis &iuftis operib. Dei : Et fine
prædeftinatione in malis operibus hominum& angelorum
,iniquorum.Q uod to turn præfatus pater,beatus lcihce|Au-
gttftinus breuiffime itaoftendit dicens:Pradeftndtio efigrd-
ttapraparatioiGratia vero iam ipfadonaiio. Q uod itaque ait A-
poftolus,non ex openbus3ne forte quis extollatiir' : Ipfius ètiim
fiimusfignientum, creati in Chrifto'Ielû in operibus bonis,
gratta efi.Quod autem lèqnitur, qua praparauit Deus,vt in illis
ambulemus,prædeftinatio eft,quæ fine præfcientia non
poteft elfe , pote ft autem eflè fine prædeftinationopræ-
fcientia. Prædeftinatione quippe Deus ea ipfe prælcitiit
quæ fuerat ipfe fàëhirus , vnde didum e f t , fëcit quæ futura
fimt, præfcire autem potenseft, edam quæ ipfe npn
facit , ficut quæcumquepeccata. Quia & fi fîint quædam
quæ ita peccata lune , v t poenæ fint etiam peccatorüm,
vndedidum eft & tradidit illos Deus ih reprobu m lènfum
mentis, v t fkctantquænon conueniant non,ibi peccatum
Dei eft , fed.iudicium. Quocircaprædeftinatio Dei quæ
in bon o eft , granæeft , vtdixi,præparatio : Gratia vero
eft ipfius prædeftinationis effe&us. Item alio loco,
hæc eft(inquit)prædeftinatio làndorùm nihil aliud , præfcientia
, fcilicet, & præparatio beneficiorum Dei qui-
bus certilfime liberantur , quiconque liberantur î Gæ-
teraautem vbi nifiin mafia perdicionis diuino iudiçio re-
linquuntur. Ex quibus omnibus (ândi docloris verbis
clanffime apparec diftinde & proprie in fiindls libris acci-
pi debere pfælcientiam &prædeftinationem : Nec qiiæ
tanta diftàntia inter fè diftinguuntur vnum arque idem e f lè
ficutiftè définirintelligi debere. Tamen aliquando ip-
6 m prædeftinatio nem , quæ nunquam fine præfcientia
eft, etiam nomine præfcientiæ fignincari idem d od o r ita
oftendit dicens. Aliquando eadem prædeftinatio figni-
ficatur etiam nomine præfcientiæ , fient ait Apoftolus:
Nonrepulit Deusplebem fiant quam prafeiuit. Hic quod ait
prafiiuit non rede intelligitur nifi prædeftinauit : Quod
circumlbncia ipfius ledionis oftendit , loquebatur e-
nim dereliquiis Iudæorum quæ làluæ fadæ fimt pereun-
tibus cæteris ideo cum dixilîet , vnde nunc agi mus, non
repulit Deus plebem fiant quam praftiuit, , poft aliqua fecu-
rus adiunxit : Quod quarebat ifrael hoc non eft confecuttts :
eleftio autem eonfecuta eft , cateri vero excacati fint. In hac
ergo e led ion e , ^ in,his reliqùiis quæ pereledionem gra-
tiæ faluæ fadæ funt, voluicintelligi plebem, quam propre*
rea Defls non repulit quia præfciuit. Nullus igituc qui
hæcintelligitnegarevel dubi tare permittitur, vbi ait A p o ftolus
, non repulit Deusplebem fuamquam præfciuit,
prædeftinationem fignificare voluific , præfciuit enfin rej
liquias,quas fècundum eledionem gratiæ fuerat ipfe fàdu-
rusjhoceftergoprædeftinauit fine dubio enim præfciuit,fi
prædefnnanir , fed prædeftinafiè eft hoc præfciflè quod
fuerat ipfe fadurus. Ecce quid fèqui debeat , qui iuxra
piamfandi patris intelligentianrfàne & pure & fincerede
præfcientia & prædeftinatione diuinafèntire defiderat. Ilia
autem nouiaifputatoris definitio qua hæc duo rancà dif-
crerione diftinda tanta diligenta dilcreta vnum idemqiie
eflè definiuit merito fuæ falfitaris arque fallaciæ penicuî ab-
iicienda eft.Si ue enim hoc il le propterea taliter definire vo->
luerit, v t ea ficut iîRn præmiferat fu bftan tiahter in Deo ve-
lut vnum eflè oftenderet inanis& friuolaeft eius afièrtio
i fiue hoc docere volucrit, q> hæc in feripturis indilcrete ô£
Aducffus lohanfieifc Scot uni.
confiifeatque iridifFereriter imielfigenda fiht, manifeflif
fimierroris eft.; Subiungit idem difputaror& dicic,he/xfi-
nem aiDeum quem liber o arbitriojinelabore dejeruefit fine labo-
risjludw& cooper antis gratia donope.ruenire.nonpo)[e. In quibus
verbis quod dicic primum homtnem libero arbitrio. Deum
deferwjfe, iam vrique in deference Deum, & deferto a,
Dqononeratliberum arbitrwhi ad bonum. Ilia&; naturae
autèo^ieftïqhriu&idde^r^mifiipIayftporówm'tis^i^ii.fBl,
e ft. Tarnen quia h^c addidit praêdeffenatlohemad Deun> re-
latiue dief «ionpülfe, maiiifefte non itai'eferturprædêfti*
nätipâd Deum, lichtreferturin 6p d a ^Trinitjatèïpateradf
fijiurp, filitts.ad pattern, fpiritus lândus. ad vtruroque vel
gepi^pr ad genjeum^, geóftusad genitorémprocedèùs.ad^
ytrumque. Net; fi.cutverbum^cicnm. intélligifur ,^liu's
bene a Deo conditas ,&graci« aDeo donarxbéatalibertär 1 refeitur ad pattem cufuselj verbum. Et cumjdem filius dree
quam Apoftolus commendar dic^isv& Jpiritm D.ominh citur imago, ïefertur fimiliter ad putrem cuips eßimagO/
ibi lib er tos eft. fed erat liberum tantummodö ad Etcuindicitm fileridor,gloria, rèfercür ad aéternamlucem
peccatodominante.captiuum.,Dequa mifèmmahberta- ! ex qu^ eft, > ^xüiusdpicfrdpT;eft.' Gandor eft enim iucisa:-
te&fèruitute Apoftolus cppuerfis hdelibusdicit i'G/tme- ! terriae ( ficut (criptiira tefktur ) neefipuedoivum peicum
nimferuieffeiis peccatilibenfiuftis tuftitia. Etiterum Nefeitis intejligitur proprie 4piritus:6 n^us refertu.rad patrem &
quonjam cui exhibetis vos feruos ad obediemlwn ferui efiis eius filium cuius.eft dorium.Iftanamquein ill.a pndtaTrinitare
cm obeditiSifiue peccati in mortem fiue obeditionis ad iujhtiam. fic referuntur ad i iv.iicem. vt fingiilaria i b.i fiiv,nec alterum
vndeöcDomindsait: Omtfis qutfacit peccatumferuusejlpec- dealcerodicipoffic : ynusetiimjbieft pdtergenitor,vnus
cati.Ec beatus Petrus Apoftolus : Aquo mm ( in qu it) quis filiusgenitusfvnus Spiritus fancies procedens. vnum ver-
fitper.itur, eius&feruus eft. Sed &capciuitatem peccati bea- . bum&Jmago& Ip lender patris,quod eft vnigenitus filius,
tus-Paulus non tacetdicens : video autem aliam legem in ynumdonum-Dei patris.& nliiquod eft Spiticus 6ndfcus.
membris weis repugnahtem legi mentis m e a & captuum me diu-. Et h*cd,e fingulis' fingula ita ibi intelligunp.w, vc vniufcu-
centem in legem peccati qua eft in membrismeis. Sicxcaqueho- iufque perfona; propriecasa,daherum tranfire non pofiit
movtdiótumeft, deferens. D eum, &defercus äDeofa- verbi gratia,vt vel pater vnquam filius dici poifit,;Vel filius
<äus eft liber iuftitiae , cui feruire noluit,<S< lèruus peccati naturaliter pater intelligatuf, vel Spiritus feri^us pater aut
in mortem , quianoluit eile feruus obedmonisadiuftiti- ; filiu,s .Manifeftum . eft igitur yt diximus quia non ita
am.Etperhocincipiens hahece in membris luis legem re- , refertur prxdeftinatio, ad Deum , ficut refertur paterad
pügnantemlegi mentis fuas, &:<^ptiuantem. feih legem filium, nliusad patrem, Spiritus finéfeusadpatrem &fi>-
peccati, ämilla ergo gratia yerae libertaris quaDeo pori rat lium, neque enim pratdeftinatio aliqua eft^roprie in T ri-
Coh^rere&dicere mthiautepn Deoadharercbott.umiftfti- nitate pcrlbnaCjVt ad alteram naturaliter referatur. Refer-
fe lic i libertäte voluntatis fiue adheefit peccato ? &fa«5liis tur tarnen omnino eAlein prxdeftmatio ad Deum,
eft lèruus captiuulquepeccati. Dequalèruitute&.CaptiuiT id eft ad totaiB ' fimcil Trinitatem , qu® tota. eft fimul
taceexire & liberari nonpoceft, nifi per eum qataic,/i vos 1 praïdeftinans quxeumque prazdeftinata funt: quiaablque
filius liberauent, tune vos vereliberteritis Etideoquandoho- 1 dubio refertur prjedeftivatio ad prsdeftinantem: ficut &
mo deferuit, Dominum Deum manifefte » tuncamilii li- ■ gubeniatioadgubernancem,6cdilpofitioaddilponentem,
bertäcem boni, & non retoanfit hber niliad malum,vnde ordinatio ad otdmantem. Necaliquis vnquamtamabnefcimusGuttalis
in eolibertas debeat prxdicari, aenon furde & importune cöntentiofusfuit, vtDeum omniadil-
potius deleri&caueri.' Q uod autem dicitfinelaboris ftu- ponentem dicerecefledifpoficionem : omniagqbernan-
d io& cooperantis grati* dono hominem ad Deum per- rem dicereteflcgubernatiqjiem: omnia oidinautemdice-
uenire non poflc, alitefficles cathplica tenet, quae certiili- rerelïèqrdinacioneih.Putamus quod nec omnia pra^defti-
me credit iuxra Euangelicam & Apoftdlicam veritatt m nanda prsedeftinantem quilquam dixerit eflè praedeftina-
nullobpnoopere, liullobonomerito precedente ,lo lo riwum. C um h s c omniaiieutiamdiximus,ideftdilpofi*
graciae diuin« beneficiö hominem 61uan& venire ad De- i tioh gubernatiö i -oidinatip prjedeftlnatiomagis ad opera
um,ficuciplè Dptóinus dicic : Nemo poteft vertfre adme,nifi ; vel ad Operationen! creatoris referenda intelligantufiSed
pater quimifit me traxeritiunt. Et Apoftolus diligoncillime i ifte etiam fi noua conteuripne affirmare conetur!f ita,
iricuicat fidejibus diceiis:Ei autem qm nonoperutur, Credehti ^el&Deum fabftantialiter pr^ejeftinarionem ficurvèrita-ï
autem in eumqm iufttjic.it mp 'um, repntatnr eiusfide. adtuftiti- . cem;bonicatem,iuftiriam , vc pet hpe fin.gulari tantum nu-
am. Etiterum: Arbitramur iuftifican hominem ex fidefine ope,- i meropraedeftinatio dièenda yicleatur : ficut fingularitan-
ribusUgii. ' K I tum numero dicitur D eu s , veritasybo.nitas, tuftitia:non ta*
È tn e61timipfamfidem fibi^eputarent quiveniuntad ;'meniftaaigumentatione efticcrepoteft, vrpraedeftinatio
Dpniinum , atquevelutlni operisméiito , & n o n gratuito ! Dei etiam'fabftantialiter Deus dici polfit, non duplicem
De i dono feputarent eflè 61üatos , Oftendit alio loqo etj- j habêat effeéhum & opens diftrihutiohem fcilicet vol in
amip6iTifidemDeidpnum eile Cum dieit : Gratiafilutfa- pr^paratjonem iuftorum advitam, v^iiipraeordinatipne
£iièftispè'rfidèin ï 'E tcontinuo lubiungit:£fèoc«o»«a;vflf>/f, impiarumadinteritum..
Dei donum eft tfnqn ex operibus 9 ne quis glorietun ynde etiam . C^ia&iuftiaaverilïïme Deus dieitur : velcumipfa
Deus ficut ipfe.ÄpoftplüS/Comniemorät, per PtbphetämÄeusiubftantialiterincelIigitur,pluralinumero reóteenq-
SlciiilhuentMfim^nonquareHtibus me, palam appuruihisqui j'riatur. Et tarnen iufticiaDei qua: etiam Deus eft fin&dïh
menon interrogabant. Vel ficut in noftra editione' legitur: bió diiplicem habet e ffed iun : videlicet vel in remnnéra-
Quafierunt me qui ante noninterrogabapt: Ihuenertintqui non j •riPnebonprum.velindamnarionemalorumGumergpad
quafieruntme. Ecce mahi&'ftiffima gratiafinebperibUsper ’praBdeftinantem Deum rede dicacur relatiue pra*defthtó-
quam homines requitentes Deum non fplum veniunt tiö, ficut ad difponentem dilpofitio , ,ad gitbernantemgü-
fèd etiam pèrueniunt ad Deum, ficut inriumëra paiuulor; bérnario ad ordinantegi ordinatio,ad opêrantem operatioj
rum milia , ^uivtiqiienihil boni operari^Otucritnt,folä adcueäntein creacio,&eti|in fiahquidrarioneoftendipoffide.
Ecclèlfiae'& règenëfationis gratia cum intali state ex
jaqua & fpitléu renati, &ofiginalis peccaci vinculb abfolu-
t i , atque itafuètunc defundi ablque vlla dabicatione ad
Deum perüeriiüfit.’ Alitei: 'ergo fèntire, 1H ëft h§minem
abfqüe laboTis fiiiftudip a.ct I3eum perufenirè nonpoflè
non eft éatholiciihi,, fèd Pelagiknum. Irtueiiftitt in libello
j c'uiusritulus eft dogmatumRcCkfiafticoriim, quaedam talis
dcfinitio.Sed omnino- vt diximus vt alianennullain eo-
dèm libello Pelagiaiif erroris eft. Et ideo quicumque eam
propter alik ^ttaedam ytilia legit cum huiuimodiïbi fenfus
itmenerit, merhinerit foliate Apoftoli dicentis.* Omnia
probate quod biftum efttenete. Addit poft h s c ille ötdi^t,
prSdeftinati o,nem in-Deo fecundum fubftantiameflè,re-
fatiCte autèm fieri.nön poflè led dé hoc quidnobis meliüs
fit V fiibftantiai-'tèr dici dÜbere prsdeftinationem; Deum:
d uplex ramen eins effeiftus fbripcurae Catiüx immobiliye-
ritate'declaratuseuaquari nullatenusppflic: Q u id fibi vult
ifta tcfci fuperuacu^ y el etiam rnencjax arguménracip. Sequitur
tarnen illuddc'dïck'.ficHtdüas ejfentias fi:(ipientids/cien-
nas,fiirtuiescaterapuoomh\aquad&p£oHicuntur c geminarivel
tnphcari > velmultiplicarii/ripiuw eft: Itapradcftinationes duos
afferent em reatu imp iet at is ligari. Qjji bus verbis n os refjfön-
demu'*, verumquidem eflè quia eflèhria, fcientia, virtus:,
quandpdeDePdicuntut, vel ipfè Deus ita diciturvtipfè
elïentia,fapientia, fcientia, yirrus intelligatür non fiint i fta
diceiida pluraliter. - Quia ipla Trinitas non tres eflentia:
fèdyna eflènria nectrqs vircutes , fed vnavircus^ Tarnen
quandoad diuerfam difpofitionem vel opèrationein Dei
Èib'ipth. yet.Pafr-Tg®#, Qq^qq z ad