cnimtoncincntur, fiquidem locus eft terminus corporis
continentis: tempore autemyquae non erantprius, a tempore
feite m caeperunt eflè, ßciit a n g e l o s animas,clr-
cumfcribi dicimus, corpote enim non cóntihehtur loco
angeh>quianonfigurancur,operantur vero in loco feciin-
dum naturam fiiam, quiäadfunt ibi »•*«** j id^ftjlpiritüa-
liter, vtpote fpiritus acmentes’> & n o n fiin t alibi) fed illic
Vt m entescircumfcribuntur., P oteft etiam dicidefinitos
& cfecumfcriptos êóséÖè a creatCre^ tempore etiam cir-
cumfcriptä font nonfolum qu a ceeperuntefTe, fed quje.fi-
nem habent , & ’extren1um>cuiufmpdieft^itanoaca) imemm
mótte finem vita; äccipi V& huiusvniucrfi finis con-
càm,iiecimago hohiihisCircumfenbit hominem, licet fit
circumfcèiptuVvtmrnqueehimràtioncfùà'mhabet.Prîe-
terea iroagoVuidèth “continetur à chcumfcnptione, cir-
cumfcriptiO vero non conrinemr ab imagine, fed conri-
net eam,-idcitconon fitreciprocatio. Latiusnamquepa-
tet eircumferiptio. na'm fi quid eft pi'dum, id e ft, imagi-
nem habet, homo inquam & ipfe imago dici poteft cir-
cumfcriptunv, d eqüo uunc nobis feritio eft, quod vbique
no tare opoftet,non ènïm de alio agi mu s ., N on tameii re-
meat, v ffi quid eft circùmrçriptum -, etiam imaginem ha-
beat, immo fermonesipfi im agines rerum fimt, & eas
fequuhtur tanquam câufas-, aeprimu m iquidèm aüditu accipiuntur,
iummatio eft,in qua vniueriuriiinaliamformarn mutabi-
tur. Circumfcriptum autem'eomprehenfione eft. quod
notiobe & linguacomprehendituriVnaenim fpecies cir-
curprcbptioniseftcomprehenriO)qua;angelibaturafuam
inter fe alujuantum cpgrfofeunt, Vt fit circumferiptio óór-
prehenfio cOrnprehenfi, & definiti, aut terminatiqccepri,
& moti, auteo mprehcnfio in tellect & c o gn iti. quod au-
tem nullo horümcontinetur,ihcircumfcriptum eft. Chri-
ihis igitur huiufmodi iam dióHs modis humane cireum-4
fcriptu'seft, fiquidem corpus v e r e , ficut no s , Von fide.
geftaiiit;löcó'circumrcribitür,qöieftincorfóreus,&qui
liön ccèpit eflè principiumjC&pitin tempore, & cum ho-
minibus: corpore veriatusicomp'rehenfus eft qüierat in-
comprehenfus. C u rn jot módis dicatut circümfcriptio,
magnain his differentia reperitur, rtecenim qui pmgit, id
eft, iraägihem hominis facit, d e quo nunc pröpoiitum eft
dicere'i eundem fimul pingendo circunfcribet, ficut lie in-
cludenscum etiam nonprafeutenVfi quis aliquern loco
duo continetur, comple<ftatur, incircupifcripcfene enim
necefiario ädeftillei cum depingitur vero, nön necefiario':
im.mo neque CircümfCtibet pr^ci^uè^uamuis aliquis
exiftimet fe hoc facere,omnino enim in ijs, qua; corporeè
circiimfcribuntur,locus e ft, qui ea proximo cucumfcri*
bit, <|tud autem fit locusyiam di&um efe. Neque, rurfus,
fi quis aliquCm córporeè-circumleribat, eundem depin*
^ur,id eft, lriiagmemeiusfafcit, nullaenim ratiöcogit hoc
dicere, quia hec'habent h *C , pingéteTcilieet&Ärcum-
feribere; infer feeonfecutionem,vt dicetur. A c lurfusin
hóe lo c o , in aliquo fcili& t parieten aut tabula dicimus
qt&dempinjfehominem, fed in filo ipfo loco nerao-pru-
dirns &.cóneórdatus dicat circumfcribi, id eft,'defiuiri.
Homo enim in imagine foapingkür quidem, nohfamèn
inipfa cirähbfctibitur-, fed in loco fojèjfeöpriaè ciréum-
fcriptionis. ïi t modus, horbmpröptet multadiffert, pin*
gitur enim homó'cölori^üs, & calcu lis , fiita faCerecón-
tingafeidque v irie & multipliceer figuratus, diuerfifque
‘Cplorib us§j neqüaquamtafnen potéft his ipiis circumferi-
bi,quia circurafcriptione m ali&rfe habere diximus. Prjè-
‘terca pi(ftuxa,ideft imago,ipecieracorpoream piÓti fèpr?-
fentatj&figuramaicformamèiusfignatumf&fimihtudfe
0iem. Circumfcriptio veró nihil h or ü commune habens,
tribus módis ea quje continet, terrninat, & imago ad fimi-
lerelata, iuxtaarcbetypümeft,&imago'äxchetypi cft‘, &
d ickur, & ab eo feparattCft,&ieparatim aliqüanldó e ft,&
éxiftit: circumfciiptio vero nequefimih&vbequedifilmk
lis fit, neque faóki eff ïpccies,nequé forma j neque dicicuf
circumfcriptio archetypi, nee adltchetypüm refertiir
inieparabifiterac/uapte natura cum ijs fimulexiftit: quaè
continet , ßefemper lllis adeifc Semper eüiib in loco eft
h ömo ,& ih temp ore ?&incomprehenfione,&hatura dr-
cumfcriptum neceflaïiö fifquitur cireümferiptióex loco ,
nullo vacup dirèmptaificut qüispoteft eer rterê iii circumi
fcriptiöheyquam facit locus,q u s terminos vtriuique corporis,
fciiicètlcóntihentis &c conferiti, ad luperficiem am-
borum adiungit: ybieniineft moles Ik magnitüdo ,.ne-
Cefiè eftcogiteturlocus. Pióturaautemiidëft,imagófim-
, pliciter,& infinite definiens,cum ijs pmriibuS,qu^cunóue-
circumferibi naturaiüa ppf(|int,circumfertur« Non enim
in hocquidem £ircumfeiibit,in iUó veró non * Atqüe imag
o quidem in fenfu, & oftenfione tóta confiftit* eircurn-
lcriptio vero magna pafte iii notione. forlitan énim folü
löcüm cirCumfcribentem fentimus» E t vfc in fiimma dl*
& fonitus didtorum ineos -, qui foho pulfi funt,
fncurrunt, feeundo àuteni feimo auditus perratiocina-
tionem in hotidnem rerùm fignificatàrum Venit. Imago
vero primum de nûlM hiediô adipfas fes tanquam prte*
fencem anirniim Înfeeààntium àddncit; A c ex primain-
fpe^ione & cbngieflu planam &;limatam cognitionem
horumprçbeir,fiquidem qüæharratip deferipfir, hâecima*
go tacehspèr imitatiotlem demonftrat. quanto igiturô-
pus fermone græftantiù^eft, tanto fmitatio & fimilitudo
operis Ibnitu vefbbrum ad declarationem rerum excel- |
lentiorexit, Vn'de faepenumero fermbhes pgr huiufmodi
imagihum infped ion e mp 6 tenti ores ik clari ores fiiint. fe-
pe namque ék verbis dubitatipniés & quæftio’nes profici-
feuntur, ac diuerfifenfusih animis, v tconfentaneu m eflfi'
oriuntur. It^qU'e.m'ulti afeip.fis&alijs difientiunt;,a c de
v erbiscertant,fie ijs, qüæ dicuntur àmbigebtes: faeeré
vero fidem per e a , qüævidenfur ex omni parte, àb Omni
dubitatione libcrac. Xantâ autèm'eft in vtrirque , in im aginé
feilicet & narràtione communitas, ac focietas, v t in
vnô eôdemquelibro', ficut mbkisin lo cis invetuftisçhar-
tis videre.hcè^ekynàparte“'Contingat;dépingi fermpnem
per ^ ym b o la& imagines , ex altera p'er hiftoriam, ean*
de m que narratiônem in literis oftendi. Videm us autem
feges feriptas'» neglewas tamen , quiatraditib & con fee*
tudo, quæ àliàéftj-vigeati Gonfiietù'^oenim e ft, quae o-
mnia confirmat, quia'opus„pofentius validiufque fermode1.
f^ id ie n im aliudeftlex;quamconfuetudo feripta?
Gohfiietudo vero lexeft,non feripta. Hoc.autem facile
perlpici poteft in eXtefnis. Grammatici enim , fi forte
.accidac'vt aliqua vox prater regulam pofitam, aliter
propter cohfijettidinemvigentemicribaturitraditionem
excuiaht tanquam regulam regulæ. Q u o d autem rtomen
imàginisnon eftenumero eatuni vocumjquæ fimpliciter,
fed potius vox hpmonÿmà, ex ijs quàè muîtiplicïter di"
cuntür, fnbtiliter hic ipfepàter àlio Joeô de hac diftinftio-
ne differ it,y.tpfima qni dem botibnis informatione imago
in naturalem, & artificiofam diftin'guatur , altéra vero di-
ftimftione infra nahe, imàginem artificiofem aireflç for*
ma figu ra, & Ipêciei, ac colbrn., Di'cant ergo nobis
quis modis togitalteram partem diftin6tionis ampledti,
quainnaturalibusimaginibusaccipitutj&exiftimareaf-
fihitatem & habitudihera pure feruâti,alteramyero partem
qu a in arcificiofiseftèdidlàeft^reij cere ?‘G iirnonhæc
etiam habitudirtem dcbognadonemfeciinduni propriam
ràtionemnonhabébunt?Siqüïdemratioimaginisvtima-
ginis fimpliciter in Vtrîfqüe æqualiter, & « q u e honorate
apndeos, quibientem habehc,accipitur, licet res ipfie fi-
gnificatæ, in quibus verfatur ratio imaginis, differentes
fine, ficut enim in naturalibus ratio imaginis, v t imaginis,
fimilîtudinémhabet, éc non variatnr if ic in arcificiofis fe-
cundu'mipeçiem6cfprmam,quamuis natura infeipfisdif-
ferèhtiam oftendunt, vndevnum & idem nomen homo-
byme comparticipauernnt. Diéimùs igitkr, vt dfimili or-
diamur, fiquidem fimilecft imago , quortiam imag
o Ghrifti fimilitudo eluS eft, & c .
- ï m m
11
D ß A P O N I O
Floruit an
no Dom.
gu.iuxta
Bellar.lib.
deScriptO*
Ecdcfiaft.
D i n » t n ^ y y / - v '1 xum &copuUm,quidinteripfutn & exludaitcollettani /ttnafeeri- JQ jlJl Jl w JN A ( ) \t£madhucEccle/iarn, qutditeni inter ipfum& Gentium Ecclefidm
5 agendum faerat fieriVe debeat adfinem Mundi vfque ^ quid demque ETEIVS COMMENTA- inter Chriftiiih & (dtnEcclejiamqu&fnb finem Mundiadveramfi-
! detoi comertedae(lexluddii,futurumfitiexattifime appofttifamecL
R I I S I N C A N T I C A C A N T I C O R V M , EX-j tfadat{licetalij,fuisineademCanticacommentary!, alibtextum
E P IS T O L A D E D I C A T O R I A IO AN N IS FA-BRI,
* ' ’ torferint.t^autem,qudlifvefuerityquovetetnporevixerit fifahil
certtapudquemquam depfebenderepotuimus. Exipjius prafatione
faneagn6fcmusfmffendvulgarit&eruditionk&janttimnMv't-
rum3& in ceenobto quopiam latitqntem nyfticoracemkVetuJlate
quoqueipfum nonparumcommendari velexhoc conijcerepojfunim,
A D R . IN CHRISTO PATREM ÀDAMVM,
Coenobij S.Petriin Hercinia
Sylua Abbatem. >
V t o r hiedeprauatißimetranfcriptus&fu'tdifvij.
7 . . . ■ ^m^ngdmtttimrimfeUbrUMt(ori^f«mt^(emdih{uifiXCait--
fimilior fattus,tnagii nunc mutilus in lucemprodire l tied commentdrijsallegat; qui ante feptingentos dnnosfitb iudouico
cogitur. Ita tdmen rejlitum,vtpducaftnt,& ea et- & Lothdrio eiusfilio viguiuquodarguitjpfum nonpaucis annis an-
idmpdrumadremfdcientiasqu&dejiderentur:qud teAngelomumfioruijfe; vtquemiam tanquamautorem receptum
quidempaucafuislocis,fignisquibufdam notata in- acprobdtum,infuorumdiftorum confirmationemallegauer'tt. Ex-
dicauimuc. Quanto autem fudore idfitpartum \ exvno aut altero ; emplaris autem copiam (nequefub honoreftaudem) fecitnobu exi-
loconotumUBdrifacere duxintus neceJe.Folioxvij.pagma q.linea I mmjiec minus p w j t j i quis alius,D.Ioannes Bihdfihwidi,CuJlos
habesy In quo curru cariofumfragilemque tembne Iu-
dam aptauit, primum omnium laqueis confringendum :
Hoc ita nos metaphora infiftentes reddidimus ; quod tamenperuetu-
jhtsille codexficreferebat: In quo crucis curiofum firagilem-
qa e timorem Iudç aptauit,primum omnium laque os Cius
confringendo, Elura huiufmodi recenfuerimus ,nife breuitatis
gratiaomttteremus. Atque vtinamfimulcumhisl'tceret, omnibus
Leäoribus exhibere vetufii exemplar is copiam:certbfcio neminem
non affirmaturum mequafièluto aurnmeruijfe. In eo tamen çafli-
gando non par ism iuuit nos Luca cuiufdam, Abb at is montisfanfti
Corneli),ordinis diui Benediäi,epitome -, qua horum Commentary-
rum qUafi epilogos autfummariola (vt italoquar) Autoris, etiam
verbis no immutatis,licetpteriffe in locis minus appofitè n ’tmifife fuc-
cinftèconfcripfit ; quam a fine Itbri fexti commentariorum Aponij,
ad finem Canttcorum hie qdiungenddm duximus ; vtquod de Autoris
commentarijs (quiprohxm, venufiiufifc omnia trattat) defide-
raretur, ex eapracipuisfententijs naäis, Jubfiitueretur \ he [altem
rerumgußüsLeäorideeffet. ÏZeque tarnen eiufdem Luu omnia addenda
iudicauimus,maxime qua initio er ant‘.quod plaraque muti-
lajeprauatatf omninoejfent (non enim minus corrupt a qudm ipfe Aufor,ad nosperuenere)tum quod non alijsr.ifi Aponij fiuftulatim,vteretur: Denique ne idem fapius repetipumve crebnisfe, riidpqoufe-
E&ccp loefftup Lauuctean: bIancAbpeonnfiiso,v niroand effitu qduiaodptrooUmaosu (eodmanbiaauftdq iugindaeumusc-o, &htac.- tenata funt) In Caßiodoro non eft quod defideres.Aponius condom, Caftiodoruspriuataleftioniaceommodatijf.
A P O N II COM»
MENTARIORVM IN
C A N T 1 C A C A N T I C O R V .M
P R O L O G V S.
V I ] \ 0 D E S I D E R 1 O R V M , S E R V O
C H R I S T I , A R M E N IO P R E S B Y T E R O ,
* SVPPLEX APONIVS.
\_sfgno quidem illo beati Danütù exemplb,
diuinorum myfieriorum intelligentie aui-
diflimus cupi* perfaafor ex ijlere, fed me À*
eerrimaiufivnè]ftdtyabires^é^râui0mi
f(eetr.aAtt e cnuimm i npofinus a ebx evmnopf learri dpetpurmeh) eAnpdoennimj uvse rebm aadcfuinlaetmiu Cs cainrctiacf oinreumm ponderis cogis moleJuccumbere ,vt tibi epufeuiu in Can- . tic a Canttcorumfapientififoi Salomonis,ChriJlo diffid-
nnoihni àl Aenàgueàluomm i; f ilna Ctuanwtimca ncoonm ommeintiteanrdiaaj. luquueir iunntetr e ctieatmer ano,ns onfotnri- ^tera,efxupmoynteinodnoeficnriiubnagmis.B, oqnuui mm eq ruuiddeemm oepoursuf med dpelnetn lubu ms
quoque Aponijfententiasplérumque interferit. Potiftimum tamen . k^arem , m i perlinoulas fyllabas (antequam fenfum
tantavfusfidehtateac vehementia , tanto ardorejeu potius totius J . ■ •/ Aj
culè,appofitè omnia, repeiijfe nonineptè conjpkiatur-; quô abftrufa I Jrted earliioos a qcuqoudi rigennodriajasp.Âiefgngtiree dthiaerfa iguirtousr, ntuonis correadtiiso nmebjçui-s
jretusjpfo duce cuiusinpraditto Cantica mirabilid le-
gis abfconfa.VbiJî quippiam dignum laudead anima lU-
crum inluxenl ,tubentis mento crede ejje conceffum: Si
quid verb literati torque at nafum,eade eritportioim-
peranti,& imper iofubiacentiyqui ab omnibus lacer an-
dam(plaufapracepti)latitantem in cauerni filent tony ■
iïteoraeem, in lucem egredi copulfti. Namfi cuiforde t
agreftis&hijftidusfîrmo (Jihabet in Je reconditufal)
nortfyüogijmorît rfbnanttaauerbajèd Çenjum requirat.
gùodfi vtrumque faftidit, quis yelquidfit pranotët
iudicio & nouer it,non van# gloria vellaudis aucupan-
dajludio,diuitibus opes,nec cibum ventre repletis im-
pudenter ingerere ffed vefiigia antiquorum magifro-
rum ficut os pauperiatem, ejurientium pauperum ali-
quant ulum conjôlatos, vt entes exemplaribus Hehrao-
rum,quorum propnétâs,veritatisnonparuumintelli-
gentïa lumen accèn.dit. Obtefior autem per aterni Dei
iudicium,omnem qui h os libellos trmfiripjcrïtvelcui
habere placueritfit adeà exemplaria de quibus iranf-
tulit diligenter émendet, ne tantï Uborisfiteriiaftu
brariorum dormit atione vilefiat.
ilia arduafa Canticorum myfteria dilucïdiùsproderet,nec quiequam
quod ad ça inteâigendaconferret,omitteret.ln quo,hoc quoque corn-
modinancifcetur Lector,qtiodpemulta alia Scripture.locaobfcurio-
rdierudite enucleatadeprehendet. Braterei hoc etiam aduertenda:
Primum, multos ineo ejfe locutiones adGracamimitationem -, vt
quaft Gracns autor (quamquam non eft) Latine redditus videripof-
fit : Deinde ,fuo quodam modo (baudfcio, quo) vfum ejfe gerundijs
gerundiufpfenomiriibus-, deniqueproüxïoribus etiamhyperb^tts plarun
q ù i.Q^m vUa fttté tù rù i& fic^m tfll^fi^^- Mtoftin, ■
&metullttùs Canticorum intelligentiamipfumpraftitijfeconfirma-
bis.Uludfortàftis ojjëdet,qubd ftpiusduo Adieftiua vni adneâitSub-
ftantiuo,quodlatmitas vix admittitfi Seruio credimus. Atqui huic
(fi quid ego iudico) vïtio dan in tam facro pracipuè negocio,non cen-
febùft cogitabis ipfum eo ardóre locutumvt nihil omittendum ce filen
t modoplenam fuiintelligéntiam tradere,&quafi o mhino fè ejfun-
dere pojfet.Tum qtiibufuis vfum verbis,vt quod er at illicordi, omnia
ad plenum tradendi defiderium,expleret.Sed neque àiftinxit haefua
Comment anx luxta capttum ordinem,vtnosdiftinâahabemus3ve-
rum ex re ipfa,&fententiarumfiloin‘librosdigefiit. Vfus autem eft
translatione Septuaginta interpreium. QuodfiiUïus aliquid immur
tatum deprebenderis-, non noftranegligentiafeâtnfcitiaaltenus cil-
iujpiamfaâum agriofeesyqui cum niulta non intellexijfet,plaraque
quà benèïnipfo vetufto codïce habuerant,deprauauerat. Caterum,
eins etiam admonittim velitn Leßorem > Àponium hune nojlrum,per
integrum opus fuum non aliud agerequam vt Chrtfti & Ecclefianfi-
Biblioth.Vet.Patr.Totn.y. .
I G i ,
DatiiS-f.