Cllajf.l.
C
D e u t.}t.
■ Mattb.z}
d o& gutta (anguinis ab eo,pro nobi s dolens,in terram de-
cidit. Fleui t & niper ipläm mifcram fetüfalem: fleüit autem
l & fiiper Lazärum: vt cx hoc cognofcereSy quati s atterimur
malis.vel quib. egemus lamcntis. Flentautem&(än£ti,e-
untcs & mittenres (eminafua, acpet fingula diuifionesdu-
cuntaquaru j vt melius a»ternigerminis frudfeus in meflem
furgat; Quas fine lachryinarum diüifiohes, meliusprecib.
tmpetrarepolfumüs,mittendo (erriina pi erat is, qua doöferi-
nis ediftere. Idcirc© Sc ad confolationedeiioti tranfeamüs.
Siquidcm S a d e hterafiquttüryqüiconfblatio veliuftitia
interpretatur. Poftlachryntarurh diuifiones, poft graues
torrentfumfletus,poftamaritudinernraticloloris,poftfor-
midinem iriimenfi difcriminis, poftlaqueos contritionis,
poftapertionem & ihfulrarionem oris'inimicorum,(äris o-
portuhe eon (olatiodd eft,Sade litera in terce(fit,vt qui gra-
uioribus ^rumnis pcenas commillbrum hierint criminum,
(percnt indülgentiamiufticia: & confolätionem remiflio-
nis:&quifleribus aclachrymis propria deli6fealaüeriht, requiem
Matth .15.
Matth.17.
{£•*8.
TJ‘dm. 87.
■ Pfalm. 18.
mörearitur ädipifci. Sed reqtiies liullä, nifi ex paffio-
rie Chrifti,veraprobatur.Ideo voCeredemptorisquafipro*
riöbis iiire plangitur.
Vettîttione cèpérunt me quafi auem initHià met gratis Lap fa eft
in'acumvitamea, &pofaeruht Lpidemfnperme.lnundatterunt
aquafuper caput méunftd:xi,perq. Qüibus profe&o veffi'culis
ex paffionèDehiirii, cohfolatibfidelium oftenditur, 8c iu-
ftitiç quib.iüftificamut,lùce clarius prÇdicanturdicet per fi-
dorum impie tas accréücrit, qui qu^fi venatiohe auem cum
gladii s & fuftibu s, G h riftumvidelicet àpprehenderun tgira-
ris.v Porrô de Ieremia Propheta quod captus fitgratis,ma-
nifeftae(Unterpretatio,quodinlacu pofitüs,quod inunda-
uerunt, acfiaquarum ffuëfens perfèquendo (upercapiitei
nulli dubium:fed deGhrifto manifeftius datur in tell igi,qui
vtauiscaptus véhatione plangitur inpeccatis noftris: Ip(e
enim eft auis illa,de quaiegitur in lob : Sentit am auis ignora-
hitkomo. Alioquin fi eum cogriôuilîènt, nunquam Domi-
numgloriæ crucifixiflent. Cuius liimirum lemiras ignora-
üit homo,quod ètiam(tefte Apoftolo)(êcuris &generaüoigiturauisinfpe
repromiflionis nobis calore&adumbra-
tione landti Spirit9progenita, fihe cOira,qua; licet in'tetris
veftatione inimicoru ficcapta, lempet caeleftia tenuit.For-
taffis ergo ip(e eft aquila, quardum prouocat: pullosfuos,
fciificet Iud;os,ad volandum expandit alas (uais (uper eos,&
allumpfit,atq; portauit in humeris (uis,laqueo eorum captus
eft,ininfidiis. Q u i du voluit eos aggregarefub alis fuis
ac (i gallina, infirmatus apprehenfus eft ex infirmitafee cat-
nis.Vndefignanterait: ( Lap fa eft in lacumvita mea.) Quern
p rofb6fcolacum,ipfi calcauit(olus,dum mortem moriendo
petemit,& vitam refurgendo reparauit. (Pofuerunt(in<\\m)
lap'tdemjaperme.) Quidigitur apertiusdepaffioncCKrifti,
quideuidentius, cum & lapis longe diii id monumentum
fupereilm pir®dicatur,qui pofteaipjballione, figillo vna cu
. cdftocjib.allignatus legitur, & ab angelo reuolutus glorio-
(itis'prasdicatur?i£ftiinatus eft igitur Chriftuscum defcen-
dentib.inlacum • (Icut homo (ineadiutoriointer mortuos
liBer.Quoniam a (ummo ccelo egreffio cius. Et (i ad nouiA
fimalacideuenit, & occurlus eir^viquead fummumeius.
S oquitur, ( Inundauerunt aquafuper caput meum.) Per aquas
hamque multitudo plangitur inlurrexifle (upenChriflum,
qui caput totiiis e cclefii creditar. Exquo ( quamuis & ad
eiusditftaperdneat propter irnmanitatemanguftize paflio-
nis) tarn en plenius Vox ecclefix, (cilicec totiiis corporis,dele
t e videtur, g> inundauerunt, ac'fi ftutftus aquarum mole
magnitidinis (uper Chtiftum inimici gratis v t eum peri-
metent. Vndefponfiquaiam quantilpervidebaturcolle-
6ta in mcbris Cnrifti, mox quad (pe decepta, voce dubita-
tionisdixifle plangitur,perii. Periithamq; omnisaggrega-
tio dilcipulorum Chrifti, quando reli&o eo fingulifuge-
runr.Periit quando negauerurlt, periit quando omnes du-
bitauerunr. Propterea igitur his verfibus redte antepofita-
eft Sade litera, qua: conlbiatio in t erpre tacur rquoniam nifi
mox eorum fides abii(Tèt,& omhes hi periiftènt.Exquo pa
tet,q>omnis tentatio ilia paflionis, non fine confolatione
Spirit9fin d i fuit,qui 60s releuaretde infidelitate àd fidé,de
defperationeàd (pem,de moerore ad gaudium de lapfu pec-
catiadveniam. Hincquoque Dominus ad Perrum: Ego pro
terogauiPetrfyVt nondeficiatftdestua.Ve run tarnen quantum
ex ip(b fint, negalTènöndtibitatur: quantum vero ex Deo,
in præfcieniia manfitrita & vox omnium quantum ex ipfis, !
rcdfeefbnuit,Perii : quantum expromiffione & praticientia
pii magiftri,co(blatione recepta,fides inuibfea manfi r.Gon-
folamurautem in tcrdum multisfcripturarum modis, cón-
(olamur&ex D e imifericordiàt confblamur &aliocOn(o-
ladonisgeftere, quando delitftorum graues perfoluimus.
poenaSjVt habes in Ifiia : GotifolamiriipópUUmetis,confolamini
dicit Deus vtfter. Loquimini ad cor Ierttfitlem& adttoca< t eam,q uia
compléta èfi maHtiaehu,dtmiffà eft iniqttitds illim.Suftbpit de hta-
nu Domini duplic'tapro omni' 11s peccdtufitit.Cüi fine lemfile &
fi fides deerat,pcena fitis fiiceret.Reuelantur autem conlo-
lationepcenarum, qiti abfbluuntur confolatione merito-
rum. C onfolamur autem etiàm & quam ftfepe tëntationib.
variis & fetmonibus pratfari di(cipuliGhrifti:quoiiiam té-
tatiopatientiam operatur,patientia vërofpèm. Cohfola-
mu r& lachrymis, cum ablüuhtur crimina: vt eftilludin
Pfilmi s: D ifcedite d me omntsyqui operamini iniquitatem:quomu
exaudiüit Dominus vcCemfleius met. Gonfolamurverö quanr
fæpeflàgèllis : qdianonObliuifeitur Deus mi(éreri,neque
in æternum proiicietqüos putauerit caftigandos. Vnde de-
curfis fuppliciis, quæ propter péccàta tulimus. frequenter
cernimus in (pe q> ad veniam pertinèmus.Po&nan.corrigit,
&emendat errante. QuOrffi talis eft qui nequeat emendari, J
nonnumqua au t aufer tur ex medib , aut faci t poena ne gra-
uiora com mittat. Ex quib. 8c aliis quam pluriitiis rentâtio-
num autanguftiarum modis patet (ènfiis, q> nunqua flagel-
lis aut tent^t;onibus abéft conlblàtio Spiritus (àndfei,fi fion.
permanent duritia &impoenitudô tôrdis.Erhoe (unt iiïfti-
tiæDomini,quibduftifieamur. Säde namque (i*t diximus)
etiam&iuftitiæ intêrpretaturj v tfit fènfusjquod eipaifio-1
neDomini multis mifericordiarum modis,conlolante 110 s
Spiritu finéfeo, etiam & ip fi flagéUis a6pàffionib. hecnon
. f t ( x , &tentationibusDóminóiuftificamurcörtêÖ:i. Quôdbe^
nibüs ignotum fuit. Ètgenerationem eius fuisenarrab t ? Beata ) nediuiti éx euangelio de Lazaro dicitur : FUkrecôrdarc quia
recepiftibona inrttatua, & LazarusfimiÜiér fnald'.riuncautem
hic confo!atur,tu verojruciarisiExquo patet,q< nülla eft tribu-
lationis angnftia.fine confolatione mercèdis, nifi prohibe-
at mentem rte Corrigaturimpietas autimptenitUdo cordis,
lam poft palïïonem, poft tentadoheSi póft tonfbîationem
(pefquid fèqiiatur videamusf ■ ’
Sequitur autem C O P H, quod vocario dici tur, veliuxta
alium interpretem, Conclufio,;fiuealpice, fonare videtur.
Vnde&ad lonumliteræjqua vocatio dicitur ,moxconfb-
nanter allufit.
C O P H .
Inuocaui nomen tuum Dominé. Quod etiam fuprafeciflèdi-
cimuSjvbi cum eandem literam præpo(uit,acfi ex ipfius fof
u mox inquitjVocauiamicos meos.Eft autem vox Chrifti
cundum afttimptam formam hominis in paftïone ad pa-
tremrquia fùpra doluerat.Lapfi eft in lacum vita mea, fVuc
vero etiam de nouifEmis lacis confitetür (einuocaftèDeü
Patrem , in cuius nimirum T ypo Ionas de ventre ceti cla-
maftead Deum legitur.Proptereâ ap fupra præmifit quafi ex
perfona Domini nô delperarttis, fed ex forma eorum, qui
fugerunt relinquétps Dominum, vox dubietâtisvel incre-
dulitatis fUitrquia nec dû erarit fidé firihati,nec (anéfei Spiritus
gratiacorroborati.Alfcfquin lo b paflionibus iam pro-
batuSjCertusDei auxilio,q> fi iri profundum inferni(inquit)
demer (u s fiiero,inde me li berabis tquantomagis autor vitç
de femetipfo certus fuëritiqûiàd patrem fideiïtérita loquitur,
dices: Indie qua inuocaui te Domineidtèiftiynoli timere. Propterea
&hic vocem meam,ait aiïdifti.N? auértasaurem tuam
afingultumeoi &clamoribus appropinquafti me. Ergo eui pater
præftô eràt, peritenon poterat : cuius vocem exaudicrat,
dubitare nequaquam potefar. Sed quia Göph etiam
tfdhg.6.
conlolatio adeifet Spiritus)fàn&i ac piipaftoris Domini, • clufiointerprétatüf, iure qui s périerit j gemens orat : [ Ne
G
Luc.16.
auertas
Gàl.y
Supra.z
loan. i<f.
l. loan f .
1 'Pfdbn. z 6,
auertasaurem tuam àfingultumeo & clamoribus.^\Qw incarna-
tus etiam ( iuxta alium prophetam ) ad extrema montium
defiend.erac , terræ veâ ibus conclulus fiduciaiitéragebafe
cum pâtre, qubd fubleuaret de corrn ptione vitam ipfuis,
îub qua ftippreffiis vnà nobifeiim pro nobis dolehs luge-
bat. Vnde inquit, Inuocaui nomen tuum Domine deldcis nouifii-
mu. Quod & Ionam feciflè de vetre beluæ legimusin prb-
phetia huius myfterii. Et ideo re£fce ÇppB^ohclüfip dici-;
cur,quoniara conclufitDeus omniaTub pecêato, vUperia-
tur nobis ianua v it» , qui condufi eramiis (ub peccàto, per
èum quidetèntuseftin corruprionë carniis,&venitvfque
adnouiffimalaci.lllequidem inuocando exauditus eft tan-
quam filius,n<?M alter Deus3 alterhomoyfedxiiusidemqj Chriftui,
mediatorDet^sr hominum. Nos autem dupliçivailati conclût
fionepeccarijfcilicet & corruptionis exaudimurpipfumi
8c quod in illo præceffit nobis in fpe i credimüs profuturû.
Proptete!LÇigo[appropinquaftime(inc[iiï) in die quando inuocaui
te dixiftiytie timeds. ] vt quod ille fcilicet capüt noftrû de
fe fidudaliter præfumpfic tanquani filius,nos etiam ineo &
per eum (peremus tanquam membra Formam riobis irti-
primitinuocandi.orandi, filfpirandi, clamandi» cumomrii
çontririone cordis praéjumendi fidücialiter &fperandi. Id-
circo quia iuxta literælenlum, dupliciconcludimür vallb.
circunlpicere debemus nofmec,&afpicereficutpræferisli-
terainfinuat , dicitur enim interpretariia(pice,àc fi patenter
clamer. Alpicite quod mortalitas & corruptio,atque
alpera conditio fortis vfque ad nouiflîma laciadduXit. Q u o
te peccati laqucus irreuocabiliter coGlufit afpice,& caufera
perieuli iiolidilfimulare, maxime cum lætale fit difcrim.en
vnicuiq; conditioni (uaperieula nonalpicere.Concluditur
ertim vbufquifq; tumefcentibus vi(cerib.ecclefiç,concluditur
hoftilib. laqueisinfidiarum, & innumeris periculis cô-
cluditur: vtfoemina quando parit (fecundum euangeliumj
triftitiam ha b e t, cum **&$*(?* matricis, qua principale pe-
immonAcXrinnumeras natituranac
a noSHipnciiiui uimutupcw <uj<n.v»v , --------— -
quibus concïudimur malis,noftra(qiConfidetare mifirias-,
& cognolcere nofinet, orationilque medicinam quatrere..
Proptereaergo C op h re£te vocàtio dicitur, quatenus me*
dieu iugiter inuoçemus, qui de caîio venit lâguores nbftras
curare Hincquoqueipft tàt'.Nonopus efljânèmeàicm ,fedbis
qui male habet .Habes igitur vulnera, ne différas medicinam.
Afpice oculis quomodo cpnclufiis fis* oçulislcificçt quib9
Dauidauxiliû quæfiuit & m e r u i t . inquir)ocw/.'j mfos
ad montes, vndeveniet auxilum mihi. Auxilium meum à D o mino.
Alpice ergo ^ femperafpice:qüia o cu ln u ftifep p «
ad' Dpminum. Hocquippe monetidé (üb ha,ç litera rétro,
dice ns: Confurge,expergtfcemnnoaeiinpnnàpiovigiliarumief-
f.tndtlient aqua u r tuum ante coffeüum Domini, extoüe a4 eum
mantis tuas. Ex quo infinuat partum conclufionis noftræ, o-
ftendit anguftias, & m onet fub om ni intentione çordis remedium
nobis falutarequærere. Idcirco (ub haclitera pro-
- pofuit nobis redéptoris, noftri formapi : quombdo etiam
de lacis nouiffimis inuocat patrem, quombdo fidëtër orat,
quomodo gémit & clamat, non voce , fedeontritione cor*
dis,& magno damore mentis,quomodo Deum vbiqj prae-
fentem len ci t, quomodo appropinquantem (è ih die inuo-
cationis jét inter anguftias întelligiti quomodo auditu cordis
audit Deu dicentemiNe tim eas, imo omnib9j>rorcéfeo,
; dum didàti Ego vtei mm du. Et hoc eft vUlorta quavindt mundu,
fides noftraNnde Dauid sàebov.Dominus i Uuminatio mea&fa-
Itts meaquetimeboIDominusprotettorviu mea, d quo trepidaho?
A c fi patenter dicat:Nullus quiDeum præfentem (entit,ti-
mere debet. Etfi in ipfoviuimus,mouemur &fumtu, redfee om-
nino trepidare no pofïumus.Talis igitur vox ebrdis, raU%
fides* magnus eft ad Deum damor,nô vocis magnitudine,
fed magnanimitate cordis. Eft enim vox cordis & clamor
lach tymarum : quia eft & y o x finguinis quæ ad Deum per-
ucnic.Clamat ergb cor noftrû, non (bno vocis^,led cogita-
tionü fublimitate)Concentuq; virtutû.Gradis fidei clamor,
perqüàminlpirituadoptionis clamamus ,'Abbapaçcrt, h t ,
xpfe’ JP ir it us el-imat in nobis vélpro nobisgémit ibits inetiarrabilibüs:
Magna vox iufti tiae & magha chari ta^,{)ér qüèm m’órtÜi l'ö-
quUhtur,nonfölumlöquümür,VetUmetiam ficutAbelcla-
ihar*Magriafuitvóx Apoftolorum i quae ekiit inbmhé tèi-
ram,& magrtiis clamor i qui perùemtv(que ad fines orbis
te r ïæ .Q ^ ptùfeifto voëé c lahiat capüt ri9ftrümiclamaht&
îhébra ipfius, clamat Rachel ploraths filios fuos.[Nè auertas
inquiensdure tuam a fingultu med& tiamonb.^Ckmzt &M o y-
fes.cui dicitur : Quid clamas ad »«»quand'd brabat pro popu-
lo.Sedalii däriiat ih dbirdei alii loquüntur. Loqüebatur au-
iem Annai^uia pro priuatis orabat rebus, id e ft , pro filiis.
Clamabat& Moyfes magno ardore cliaritatis : clamant &
(àtiéfeifdb îirà DeijramehfbclamÖreaft'edfedpietatis; Y n d e
fio-nanter fubhac litera cohdufid nbftræ deriierfiohis ex-
pamitur,&inuooatio,vtàmpliüs clamemuk öftefhtur,atq;
vnicuique dicitur: Afpice qubd cönclülü’S tehfearife i quibus
appuifusanguftiis.ClartlainFbrtitudineadeiiihqUi præfto
éft,[Ne auertas dureiuam dfingültü méo & clarüoribus.] Quiä
conclufit Deus omnia (Ub peccato, Vt otonium milereatür:
Vnde Apoftolüs: Miferi eftote & ploraté, rtfiftvcß# Inluüum
conuertatur, & gaudiuni in mcer.rem.Humiliamim inronjpeää
Domini &exaltabit vos. A c fi aperte dicat: Alpicite condufio-
nem veftram,& plangitc milêrias quibüs cbndufi eftis; ln-
uocate de nouifiimis lacis Deum clamatefapienter : îptid fapientïa
forts clamitat,etiahi in plateis dat vocem fuam. Quiatâtb in excelle
ämplius duditur, quaiit® indorse ardéntiüs cum fide
& defiderio ad Deum transfimditur, qui femper vbiquere-
fidei præfens (èntitur : quoniâ prope eft Dött\inusoih-
nibus inuocantibus fe, omnibus quiiriubcahtëumin veri-
tate. Vnde ad RES litera confidentius véniatur.RËS fiquA
dem caput aut capitis ét vel primatus interpretatur. Capüt
eft ergo vel forma capitis, v t defideremus autbrem vitæ,ca-
triftidam h a b e t, cum *»*•»{>• matricis, qua ptmcipaie ^ put videücet nuftmm , « quo omnium fouehmf mdmbm,
ü oris ipfius piemitur, immenfas & innumeras patitur an- qui regit & ïmplet fenfib pmmaiSenfiis émm ûpitnuS, m
guftias, coneluditurèrgononminórib.angfiftiismendsiq! capiteeiusilndeduâusipintuspeiromnesvenMumeatus,
corpóris. MaioreS enim æftus febrefq; animotum funt quâ totas in partes corpons vires dcnuat.ûnguisluftrat om ,
cotpomm.Gonclufitsenim viiceruibtumorib9 medicum otnatomnia.Subktoergo capite.corpusfine nonuneç ,
quierit,vtpofiitpropuliàtepencula, 3c cöftriiäa laxate.Ad neçagnqfcitur,necylkfiipetcftcauiàviuendi. V n d eq
quemveniésmedicus,tenôtomniaexplotatinterna.Vn- voxcàpitisdcfefentiat,velquiddefeprïfumkt,audumu .
de & nos monemur nofinetiplbs alpicere^ mentis oculo, R ES»,. . .
ïudicafti Domine caufam anima mèâ, redepppïviu mea.Vidifti
Domme iniquitatem dàuerfum me: iudicaiudictum meum. Vtdiftt
ornnrn furorem eorum dàuerfum me, vniuerfas cogitations eoru:
Hæc vox non minuscapiris eft,çj &cofporis:ita,vt nec cot?'
pus fine capite,riec caput fine corpore inueniatuc. Idcirco
mdïcium & redemptio fimul,quafi in vna perforia precibüs
patri commendatur. Nam iüdicium incaufi ànimæ,vtiuftâ
inuëniarar, totius corporis fiimma capita tribuîtür: redém-
tio vero. vt de morte ad vitam proficiat, Córpóri præftatur:
qüohiam nec iUétèdemptns iure dicitur, qui nunquam eft
venundams (ùb peccato : nec ifte (uis viribus conhius Deu
adiudiciû prouocar,nifiiuftitia capitis patriinvno corpore
çommendet; Caufa igitur Chriftus fuit totius redemption
nis noftræ. Etideo poft caulàm indicium, poft iudiçium re-
demptio vit» fempitërnæféqamir:quoniâ nificaute Ghri-
fti nullum nobishifi (upplïdi iudiçium ihànet.Hinc moré
oratonim clemehtëmaudicem ad pietatem inuocat. Prirnu
iüftümiudicëmcohfitetuj: deinde caülàmahjmæfiiæcur
venerit,ihfinuat.rëdempnonem propter qua venit retexit:
feipfumpretiumo{fèrt:noftramquevitam,proptercharitan
tis lpiricüm, fuam ëlfe déclarât : quatenus ficuti nos ihillo,
ira&iplè in nobisVîuari Poftremùm vero aduerfiiribrûfii-
roremaduerlus(è commémorât, vtæqüiffimumiudicéad
æquitaté iudicii,qirifiàequiflimus fùpplicâtor devotis pre-
. dbus infléëfeat : Vidifti Domine furore eorûadueëfiim me:
vidiftiiniquitatem, licet reprobâdo caulàm animæ meæ iU-
dicem eligendo.Ex quibus verbis pàtet, quam omnia iudi-
daéipendeant quod iniquitatem ip(è reprobando.puniatj
qîhdicimridiuinitus intendatjquôdomnéfuroremaduer-
fiis écclefiam Chrifti qua cogitations (înguloi û excutiat:
& prius(vtdixi)more rhetorum fibipropicium piumiudi-
. ce reconcüiet:deinde partes aduerfitriorû infinuat,aep hoc
quafi ad omnia mébra (piritum agendidc prgfumendi atq;
credendi
É
füofoÀ
Gin. 4.
Pfalm. 18,.
Tertm. Jii