figùifieat hochiwdrn oppreflumabftliqudpcccato, luxuria,
feuauariria: pro qüo uorauerint boni amifci lànabitur ab
iptâ ifebré,iqhntum, vt Öomino miniftret,qui antepiabpr
lpminiftrabat facienclö vbluntatèrn eius,.^ Veffare autem
jfyfto obtulerum et multos (Umoma babentes.] Qüia labbatum
jpiadie Fuierat^non ^erunUußante vefperam pröpter. fab-
bàctimaddücerç ipfirtnos, maxime dxmorilâços; quosnÔ
ppteräntaliteradducercjhifiligawsj&cumvi. Tjjpicefi*
guratur,'quod;^uahdo Öecubirurus erat, qui vetds.Solerät
mcruce.lanatums effet opiriëm mundum.Lucas de bi» dicit,
quod tbnfitetttürilKim C)iriftum,velj:emptattdq ficuc
anremagifteréorjjm fecerat dkens. SifiliiisDeiesi Velli-
gnörum maghitud.né cQgnofeçBàntilium. Sequirut. [.^f
adimpleretur quod dictum eit per Efaiam Prophet. Ipfe infirmrta-
tes nofiras Mießii.&.agrotktion.ipoitkuit^ De vpifaüe infic-
nfitatibiis accipi vife £, & de his de qliibiis iiunç chxicUoe-
ràtle ilium illçs-j & de in fir micati bus animar um, de qùibus
omni die multamilia libérât; j iffi
V
De repuifofirtbal& pàuperie Domini.
C A P V T X V III.
idensautem turbot multos circùm feitißitire trans [return.]
Supenus dixiDominum ob turbarumaffiuenciam tria
fibi.rel ugiaelegiffe» Pinnaculum templi, & lacum ifturh &
montem Tabor. [Cum vïdit mtiltitudinem iußit ire transfe-
tum. Fretumà feruçndo rii&üm;quoniam cocci.dié vidë-
bant ligna mterraper quæ poterant; agnolccré, qiiod ipfe
creator rerrarn»i& hotpinüiji elfetuùâlebat, vtfeirtntet-
iam ipfutp Deiirn maris, & omnium creaturàrum. Npri
iuxcapaganosâlium Deum cæli & terra:, alium maris, fed,
ipfumvoum per qùem omnia fa&â funt yifibilia&inùili-
bijia.Et accedens vnufcriba,aït illi.] Scrihu ifte littecatüs et^
iam rVÇ'Gr*«. edfeitur Grammaticus erati & viJalîgnorüm
magnitudine,çupiebatpominuiri feqiÂquæltus caiifificr
tu& Simon Magds. Appâter hoc in luis verbis, qui neque
Dcum neque Dominum; fed magiftrüihvqcat: æftimans
eum^ivrilem forea^is hprninibus.[£/diof ueasbabent,&valuer es cdmidos. Adfieidicar: Quidmevis
feqiuiucn caü(â:eum tàntæpaupertatis lîm,vt quod beftix
païuæ. & volucres coeli haben c,in proprio careamjvideli-
cet nec-vbi leëtum ràciam : ni fi ihatiorummarifionib. hd-
Ipitando: vi&u&veftitûcôntehtUsfim. Aliusâôtenidé
difcipuliseiuS,avtilli. Dominepermitté primiimire 6c fe-
pe’ire pattern raeuim ïftë & melius £reîüdit : &mçliôn
dcuotionc fequebatur,qui dixit Domine. Etifte meliori vo-
luntateerat, quimoituumquamusbiothanatumfepelire
ge ftie bac, [Ait ilh lefts* Seque• ç me,& dim itte mortuoifepelire
mortuosfuoi. 1 Duobus modis mortuuâ dicitur. Mortuus
corpoie: mortuiiî anima. Sed vxhis qui vtroquemodo
m ortui finit,quia ineparabiles finit. Nam quianimaföluni
mortui fi^nt: ppifiintu feilinent adHuc reiufcicari« fiproy
mittantex totocorde emehdationem. . De talibus Salomo
». Melius estcanis viûtis Leone mortuo. Nam de rriortuis lo-
lummodo corpore Icriptuni eft: Beats mortui,quiinT>ominô
moriuntur. Ille ergo, ad qiieni Icpelicndii ni d'ifèipùïus ire
volebat, anima & corpore ftiortutis 'étit'’, èc illi qui iuxtâ
cura erant ânrinâimprtüi erant. Et potetat euenire,vt fi dif-
cip ul us ad mortuos in animé ab ire t,&c ipfc ani mo morere-
tur,quia.cum fànëto faiiftùs loléT quis fieri,& cum përuér-,
fo peruerti, Dimittevt mortiiianima,fepeliant mortuufii
corpore & ânimja. Ét quia dicit mortiiös^fuosi'poteft fierf
v,tjpfi eumanimp^cckierinÉpermalum exemplum.
alicui malum exemplum de peccàto criminali pf^bet, o€4
ciditeum,fifequaxilliusfucrit. ,
De tempeßate in Mart.
C A P V T X I X.
A S tendentt eo innauiculamfecutifunt eUm djfcipuR eius.ßn
T a his lacubus non folent maghæ naues fieri propterim “
petustempcftatis|fedminorcs,&vixdUodecim homines
(blent recipere, ob hoc d i x i t jeiutifunt eumdifeipuli eins.
Nam turb* fèquerétur,li naues habuillènt. Sed à (oris fte-
terunt& miraculum de longe viderùnc, ;& cognouerunt,
quod non y t quidam 'dixit de Qétâuiâno. Diùifum tmpirium
cum loue ‘Cafar babes , ïèdcoelumcum terrai, &marc & omnia
qùæ ineiserahtinpoteftatè habebat. eciembiusiiidp
misfit this est in wrfwQplfis fplent tempeftates not ere in his
ftagnis, quam in numinibus quia aquae quae non corbuunt
fi modicarii commbttonem habuerinit > eb fit vàlèntior
motiis. it.a,vi nifi citb ad ripatirfugerintiperj clitentur. [jfi,
ytnauicuUop'erireturfluftibus.] Cboperta erat ira, vt tiohvi- !
deretur ab.hisqiii in tertaftaBâc, propter altas ynda s iùxtâ
fe.^Ipfeverodormiebat.]V traque natura ili hoc miraculo in-
dicatur,dc Dei & hominis:Dei>qui mari& venusithperaï:
hominis,qui dbrriiiirë bai iratii riîon'às intelligfens pro lb inii
re comliToium defeenderat adinterioranauis dbrmirè, yt
cum noil videret eurrijriaie, requiefeeretih repetendb ilium
perfiigam Dei. I fie fecundiis Ioiias defeeiitiit dotfiiil
re,vt pbiU t mate argtiere diftipulds pro modica fide. Mare
de Iona quad dieebat, in ifta naui eft quern ego quæro;
iftud marc quafi aiebat, file dormit in quo vos h&betis fi.
duciam. Non creditis quia vigilet dininitate ? propttrba
ihittenius vos in timorem. Si fie perleéti fuillent, ficut
pdfteafiierunt,dixilIènt:»0tftimemus: qüiaiiôaiidbtis mèt-
gereDorpintim&creàtorcm veftrufii. Dorluiebaitbrpo-
re,fed concitabat hiare & ventbs,&difcipiilos in tirnorem
inittçbati Et oecejferut &fufiitauerunt eum dicentes |]Tu rbà-
uit IoHas.fed inuitus:rurbauitifte,fedvolùntariüs. Voluc-
runt fugeire nautae cum Ionaj (ed non permilit inare, quâlî
di t en .Reddire per tiigam,vt mittam ilium.in carceremi &
ire cum pacfe.Volebafit ifti fiigere,& quafi diceret'ifiarc,rii-
ficredideritisquod Deusnofterfit,noneffugietis. Recur-
reruntad hoc quod alfueti erant,ad corpus quod videbant:
non fuerunt perfedi vt diceirent: qui creauitvosKvigilat, hie
nobifeum eft,qui dormit de fànëba Maria natusbftrion ta-
men audetis ilium merger^.[Dèw/wfaluanospefimusi]NoP
fobrie fed immoderate fi cut cumtiriipre füfcitauerurit
eum dicetnes.Saluanosperimus. Et Ibiiàs eu m furrexit libe-
rauit focibs. Sed ifte fier porciitiâm : Ionas per fuahi dèiè-
brionem.[Etdixiteis: Quidtimidiejlis modicàfide. ?j Modic*
fidei eft, qui non eftperfè<Shis in charitate, yelmddifcae ®-
dei efic Apollblidicuntur ,qui pire fente creàtore timebât.
Tunc [urgent imperauit vent is (pmarii & fa£tà eü tranquiÛttas
magna.] Dîxfi mari:tact:6c vénto olmutefce.+k. nbriprecari-
d© ficut pagani, qui vent uni adorant, fed imperando iuflîc
quibfçère;Et inde fequitur. [Qÿta homines niiràiifmt.]/sti-
teqfiideih faékü fueirat i vt mülti tëmpeftatem paffi,bratio-
hc cam repelle rent: imperio null us ante ipfiim. fEi'faita
eft tranquillitas magnaf] A dH oc quod fiipra dixërat, motus
fiiagnus faëtus ëft:ad hoc iteriim dicitur, fiiota efttranqud-
litasmagnà.0ùi ififfit fieri îribturh magnum, phcccpit fieri
magnâm trànqiiilÜtatem: &. omiiis creatura cognofcit fiiu
creatorem. Homines qui tfiirati (uneriautæ intelligiin tiir.
Vel fi Àpoftolosv biis ih tel I igcrë, quia tiifiuerurit præfen te
D ominoiideo homines appellan tu t. [Qualis éft hic;J Sub-
audi qùam magnus, qui impètat ihfenlibilibus creaturis,
& obediuntci. Lacusfile, iftud feciilùm fignificàt : natvS
Ecclcfiam ; Ipfc eft in Ecclefiafua femper præfens, ficut di-
xit.EccÀfgovobifcunifumwfqueàdconfitmmàtioncnifeculi. Sed
aliquando ita pébmifit amigiecs , qui in Ecclëfia erant à
perfecutionibus perfidorum, vt dicerent hi qui in ëa étant.
Exurgc quarc obdormis Domine, èxürgé, ne repeljas in fi-
nëm,fed exurrexit,& fecit Ecclëfia: fùæ magnam pacem:
bêfànaiisduobusdathoniojtsi
C A I^'V T XX.
E T eum ‘vmijjit trÀnsfretiim : in rtgiôhèm Gerafenoruni.]
Gerala vrbs eft prçclara in Arabia trans Iordancm.-quç
fiiitintribù Manalfcinohlongeàftagno Tyberiadi«. \[Oc-
currunt eiduobabentes danionid,de monument» exi uHtes.ftui ni-
!»*.] Secundum htftoriahi fie fuit jfeeiindUm allegoriam
duos populos fignifican t, qui in peccatis dediti étant : & in
mottuis operifius, hoceft in peccatis deleâabantur. [Et
clama bant dicentes. Quid nobis & tibi fili Dei venijli ante temp us
torquere «or.]Ifta conteffio non eft voluntatis,fëd neceflira-
tis,*& temptant vt pollint (cire,fi ipfe e'fiet Chriftus. Vole-
bant.enim coniicieumper fignorum magnitudinem. Et
ficutdicuntaliqui doeftorum non ideo Diabolus perfùafit
Iudæis-Ckriftum crucingerej, quafi eum nefeket Chrifttim
elfejfed quia fe nô prçüi'ditm’’orce iilius damnandum.Qupd
autem diçum.venifhanre tetnpus torquere nos, feiunrprocer-
to, quia in'dieiudicij-aitioribus funt conftringenditormé-
tis , Ôcpropterea quafi feruifùgiriui de verberbus folliciti
funt, & pro his deprecantur.[E!<if autem non longeai illisgrex
porcorum multorumpafti ns."] Non erant ipfi porci dç IudÆo-
rum populis.fed dealienigenis, quia Indsei abhominabait-
tureos:non lblû edere,fed &,tàngere, ficutin Machab.ro-
rum libro legimus .quia proinde occidifle pernilfer\mtyeo
quodfuillam carnérn noluiffenredere &quiain Dei lacri-
ficio non offerebantur.petienmtpermitti (ibi iiltroire dæ •
mones in porcos. EtquiailliRomaniqui ibi habirab’ant
cum regib. præfùlibitSjhô poterantreofdem porcos habere
cum Iudæorum pecotib. erant in y no loco tanti côgregarî.
[Damones autem rogabant.~j Lucas dicit quit rogabanteum,
ne imperaret illis vtiiiabylfiim irénrifciétesaliquandofu-
turum indicium, quand o per aduenttim Domini mittertdi
erant in abyllum infernalem : deprecabam ur ne cito fieret
cisipfàdamnatio^uëinabyfïùm.iriaqüàmprofùndam.Et
exauditi feint ad eotum condem nationëriiiquià quod timex
bant euenit illis.Dicunt énim aliqui dobtorum quod vnuf-
quifque Angélus malus, qui in aquam cecidit, inaqua po-
teft nocerë,& qui in terram , m tcrra habetpoteftatemdiue
ideo exauditifunc, vt per mortes porcorum crederent ha-
bitatorevloci ill'us:ficut & fablum eft. Dignurn fibi habi-
taculum inuenerunt, quia nullum pecus fordidius viuit
quam porcus, & Diabolus in!eis folitus eft conuerlàri. qui
morëporcorum viuère fbient,quia de ventrë femper cogitant,
& quorum Deusventeteit, Ôcfemper in cæno luxuriæ
conuerfâri volunt.[Eit ccceimpetu abiit totusgrex perpracepsin
mare.~\ Quod timebant dæmones euenit illis. [Paftor es autem
fugerunt, & venienies in ci'iitatemnuntiauerunt omnia. Et
ecce totaciuitasexiit obuiam left.] Propter iftorum falutem
leue dùxit D > s minus occidi porc os : quoniam nulla creatura
fub folexharior Deo quam anima, & cun<ftaquæha-
bet homo debet dare pro anima fua. [Er vifo eo rogabant vt
tranfiret d finibus eorum. Non de odio precabantur, fed de
humilitate , æftimantes fe indignôs elle præfenria eius,
quod quiaob hoc precati funt,apparuit in i euerfione eius,
quomodo non folum venerunt ad eum, fed & vicinos fuos
inuitauerunt ad eum venire.
Deparulyticofanato»
C A P V T XXÎ,
ET afeendens in nauiculam transfretauit.] Dë régi on e Gè-
rafenorum iterum tranfit ftagnum,& reuërtitur inGa-
lil.ram. [E t venit in ciuitatem ftam. | Ciuitas feia dicitur.
Nazareth : non obaliamcaufàmriifi quia ibi nutriüs fue-
rat. Domirius & Saluator nofterexemplum prxbuit præ-
dicatoribusjvtomniinftantiaverbuni viraepopulis adnun-
tiarent. Vndenuncin Gerafà, nuncin Nazareth,nuncin
Caphamaum , & tamen nunquam occifùs. [Et ecce offere~
banteiparalyticum.’] Alius Euangelifta dicit, hoegeftum
in Capharnaum. Nil tamen obftat ita iyrelligi, quia cum
Dominus afeendit de freto, tranfit per Nazareth, & venit
in Capharnaum, & conuenit ad eum innumera multitudo.
popuîifita, vt per oftiiun ifte paralyticus non potuilfet in-
rerri, fed nudato tebtoà tegulis fùbmiferunt ilium ante Ie-
fuin, Paralyticus vel paraîyfis Græcum nom en eft, 6c di-
citur Latine difTolutio membrocum: veldiftblutus mem-
bris.. Dicunt autem medici, quia præ nimiaabundantia
languinis hoc eueniar. Sed non æftimo ëgo ita fore, quia
ifta paftio, vixante quadragenarium annum hominem débilitât,
&feimus quia tune iam incipic languis in vno quo-.
quehomineimminui, & ilia pars quæa paralyfi debilita-
tur,quafi mortua habetur,puto ergo quia languis ibi emo-
ritur. Sienimproabundantiafànguinishoceueniret.iu-
ucnibus in quibus langui s crefcit& fërueteueniret. Nunc
veto femper in fenibiis fit: & fi languis abundaret, profe-
â:o yiuerent membra. Sed cum languis deficit, quia eft
fede'sanimai deferit anima membra, & contrahitfevbi
languis eft. Patetvirtusiuxtalitteram. Moraliter homo
ifte.peccatorem quemlibet mole peccatorum prægraua-
tum & dëlperatum Hefigna't, qui ob nimiam énomitatem
Icelerum nëcvèniam poftulat peccatorum. t^uemlibo-
ni viti liiferperint , & ad Dèum quafi reportaueririt per
exhortations m , & Deum feipplicauerint, lànitati refli-
tuent. Vndefequitur. [ftvidens lefusfidem Ulorum^dixitpa-
ralytico.] Videns fidem offeremium : hon illi qui delpera-
tus eft mifererur Dominus, quia fi peccare qtiisdefierit,
&bonihominesproipfboràuerint, exaudientur. [Confide
fili , remittuntur tibi pec-ata tua.] Filium vocatquia di-
mittuntur fibi pcccata. Tamen oftendit hic Dominus,
quod mul ti pro peccatis fuis in infii mitâtes décidant. ïn-
uenimus enim in feriptura diuina quod pro tribus caufis
infirmitareieueniunthominibus : quas quidam in quin-
queextenuant. Dicamus iplàsquinqueqtiæeademfeint.
Àut enim pro augendis meritis infirmitas aatnr, vt lob &
T obi*. Aut pro euftodia virtutum, vt beato Paulo cui da-
tusfueratftimulns cam is, Angélus Sa: ban a. Aut pro gloria Dei
manifeftata?, vtLazaro & cæco nato. De quibulBàm dicitur
quod pro gloria Dei manifeftanda eis euenerir. Quîé
omnia vnum elfe dico, quia omnibus auâa funt mérita
pro ipfisiofiririitatibus. licetalij très coftiputëht : Autprô
peccatis gràuantur homines, vtifteparalytîcuâ, &îlliqül
audiuntab Apoftolo, quod mülti ihdignë acïipiiiflt cor-
pusDomini:idco multiinfirmi (p'dormiuntmultf.ôcHevôdÉs
8c A ntioc hus pro fuis peccatis darohati ïunt, & in præfen-
ti& in futuro, 6c innumeri mülti. Aliquando autem rè-
mitttintureis pcccata in-pcxfinti, &lànanturincorpores
vtifti&MariæinHeremo. Aliquandodepræ.'ëntipæna
rranfeuntad fùturam, vt Herodes & Aiitiochus. Ifttid v-
num in duo diuidunt.qui quinque dicunt. Tercium adii-
cio intempérant iam i cum quisnoh euftodit corpus lîxum
iuxtanaturam feiam 6c ratiotiem, quam (olam medicinle-
deri pofluntaliquando. Nam alias no» poteft mederi,nifi
file folus, quipermifit dominari. [Et ecce quidam de fertbis,
dixeruntintrafe. Hic bhJpbetHauit.] Quia feriba» pürut» hominem
putabant, &legerantinPropheta ex perfbnaDei
dicCnte : ego fum qui deleo iniquitates tuas i idcirco biâfphë-
miæ arguebant. [Ef tüm vidijfet lefts xogitatïDHes eorum di~
xit eis. [Ad cogitation es eorum refpondit Dominus qüali
dixiffet, fi legiftis quia nullus poteft dimittëre peccata,
nifi lolus D eus : fimili ter legiftis quod nullus poteft cogitation
es hominum feire, nifi lolus Deus s dicente Salcs-
mone: Tu enim folus cognofeis corda hominum, ihtelligite ergo,
quia qui agnofeo cogitationes veftras, poflùm etiaiti
peeçatadimittere. [Ÿtquid cogitatis mala in cordibus vefiris.]
Quodnon polîimfcilicetpeccata dimittere.] Quideflfa ct
lius dicer e, dimittuntkf tibi peccata : aut dicerefutge& ambu-
la.] Quid vos leuius aut quid gràuius æif imatis.-Fotlitail
fiirge 8c ambuia, qüia iftud corporaübus oculis dicit appa-
rére, grauiusæftirhatis. Vndeautem feiatisquia peccata
dimittendi habeo poteftatëm, & peccaradimifi: pro-
pterea pollùm lànare eum. [Tune aitparalytico. Surge toile
leftum tuum » & vade in dûmum tuam.] Quia non credide-
runt quod videre oculis corporalibus non potuerutifc, lur-
ge , vtvideant qiiôd ficüt corporali infirmitate lânlis fie i
Ipirituali. TolléIecftiim tuum,vt(ciantquod alitettëlàno
quamipedici terreni nihil in tepriftitlx infirmitatis apparent
, in tantum, vt portes ledtum, qui te non poteras coti-
uertere in illo. Et vade in'îomum tuam,qui aliotum pedî-
bus hieportatusfuifti. [Ef furrexit & tulit in quo tÀcucïàt. Et
abiit in domum ftam.] Ablqufc mora tria feci t.Surrcxii: 8c âc *
cepit leftum, & abiit in domum luatri, quia ipfe non fuerat
deprecatu| pro làlute fua,fedalij intercéflèruntpro eo.no-
luit habere eum fecutorem: donec ipfe ad domum fuam
reuerteretur, &cognofeerer benefi^a in fe colla ta, 8c relier
teretur ad ipfiim. Nam qui hac infirmitate gtauantur,
non folent habere petfcûum fenfùm,ita vt cum alij pro eis
doleant, ipfi quafi non intelligant,malum fuutn nô dolentes,
&apparet in hoc, quia cumemoritur pars corporis,
cellar minifterium quod per eadern membra anima lolita
ei;at exercerc. [Videntes autem turba timuerunt.] T urbsé quæ I
minus erant timuerunt, quiaferibæ aufi fuerant in cogita-
rionibus fuis ei detrahare, & iplfperfidi noil timuerunt,
quia mens quç dedita eft ad mam non timet ipfum malum
quod