73«
tatur enim Mifphibofeth decotignomini*!Is ergo cuius
loquelam& prifdentiam fuperbia mundi defpicit, Dei
dono vtiiis ad fpiritale myftcrium in ecclefia apparebit.
Quid eft ergo quod Dauid Sibam feruum Saul deftirpe
Saul quxrens, eo reuelante, Miphibofeth inuenit, nifi
quia redemptpr nofter eleAorum numerum difcutiendo
inter eos quicontempti mundum reliquerunt, ad ie venire
fecit} Siba enim egrefliis, venit in tempore. Intemj'ga-
tus ergo Sibaarege, Mifphibofeth filiumIonatha:,in do-
mo Machir filii Amiel in Lodobar eflerefporidit. Qua;
res prafenti expofitiorii bene conuenit: Ineerpcetatur
enim Machir, vendens vel deinfirmitate: Amiel, populus
B I
L uca i. i
I. Reg. i .
T fr lm .ll.
dominus fcilicetfe faluator nofter dementi refpe Au, per •
poenitentiaifi ,ab indulgentia non exclùdit: quos & in'Ieri - L
cho, hoc eft fub anathémate pcfcnitentiæ & opprobrio me-1
liorum refiderc iubet: doneefacramenta fpiritualia & for-1
titudinemmentis,quam pecCando perdiderant,fatisfaei-
cndorecipiant, &ficdemumin confpeAu eiusftare vale-
ant. Nec credendum eft vtique, quod Dauid nofter milites
■ ftios inultos effe patiatur, qui in noftes feos exercitu con-
gregatoprocedit,ac vindicat fuorum iniuriam :cum non
lolumaduerfarios fuos.nunc per fan Aorum fuorum viAo-
tiam confondit, fed etiam in extremaiudicio per iuftam
fentenriam,perpetuis ignibus cruciandos trader.
eius dicitur : Lodobar, ipfe verbum. Denique Dauid nofter
contemptibiles huius mundi,& ea quæ non fiinteli-
gens, vt ea quæ funt deftruat, eos vendibles mundo, & in
infirmitate conftitutos reperiendo, populo fuo digrios
verbo prædicatidnisafciuit, eifque regium honorem inter
filios habere conceffit. Vnde & Dauid agros Saufferuitu-
ti Miphibofeth donans, ipfiim Miphibofeth iconuiuam
fuum fuper menfam fuam fimul cum fîliis effe præcepit:
quia mediatoris noftri gratia, qu* fecund urn Maria: vo-
cem : Depofuit potentes de fide, & exaltauit bunnies. Et iuxta
prophetiam Annæ: Suftït ans depuluere egenum, & de fier core
erigens pauperem : vtfideat cum principibus, & folium gloria tene-
at Contemptibiles perfbnas de mundo auferens, poflèfÄ
Ä S Ä Ä H o c « » Prooerbiis3
nitvttalesfobolemgignant,quivocetur Micha. Michab-
CAP. > XL
FAftum eß autem vertente annoyeo tempore quofolent reges
ad beüa procedere» mißt DdÜid loab & firuos fuotcumeo &c. ] Iri Hebraeo ita legitur, [ to tempore quo reges ad beüa
proeeßerant, mißt Dauid loab &c. 3 Hos reges djpi, qui pro-
ceflerunt contra Dauid in pugnam .feilicet regem Ro-
hob & Iftob & Soba& Maacha. Qui vtique rcges Syriae
fuerunt, & pugnare voluerünt (condu Ai mercede a rege
Moab) contra Dauid, k quo triuinphari elfe leguntur.
[Etatt loab Abifaifiatrifuo: Sipraualuemtaduerfumme Syri,
erst mihi in adiutorium: fiautemfilij Ammonpraualuermtadnit
vt taies fobolem gignant, qui
nim, quis eft, latine reionât : quia fréquenter & in admira-
rionempopuU taies vemurit: qui nuperè defpeAu mundi,
abla'ti, gloriofî in ecclefia Dei dono apparebunt.
' Aclum ejl autempoft hac vt mereretur rexfiliorum Ammon,
& regnaret Hanon films pro eo. Dixitque Dauid : Faciam mi-
firicordiam cum Hanon filio Naas,ftcut fecit pater eius mecum
mifiricordiam. Et reliqua. J Quando fogit Dauid a facie
Achis regis Geth, venit adWaas regem Ammon, qui fecit
cum eo milericordiam,multa impertiendo bona. De do-
mo Naas itaque venit in fpeluncam Odollam, vbi vene-
runt ad eum pater & mater &omnis domuseius. Indeve-
& indicia qua ft veäes vrbium. [ Qaadam dieaaidit, vtfurgeret
;Dauid de firatu fuopofi meridiem, & deambularet in folario downs
regia. Viditqtie mulierem ex aduerfifelauantem fuper fola-
rsum fuum. Atquepoftpauca fubiungitur: [Mißt itaque Da-
ui(L.mntios,&tulitearn. QuacumingreJfaefetadillum,dormi-
ui’ cum ea. &reliq.3 In hacfenteivtianon exnoftra aliquid
ponimus, fed lanAorum do AorumdiAa inferere nftifnur.
F Aclumeflautempofthacvt mereretur rexpltorum Ammon, Plerunque resquaelibet per hiftoriam virtus eft, perfigni-
& regnaret Hanonfilms pro to. DixitqueDauid: Faciam mi- ficationem culpa. Sicut aliquando damnationis eft , in feripto , autermes p greoftpahme afaa Avoir ctuatuilsa.
Quod verum eflecitiüs öftendimus, fiiftud fecr* feriptu-
rae teftimonium ad vtraque probanda proferamus. Quis
nanqueaudiens,nonfblumfidelium, fedipfbnim quoque
infidelium, non ftatim damnabit: quod Dauid in folario
deambulans, Betfabee Vri* concupifcit vxorem.? Quern
nit Jab Moab\&dimifitapud eum patrem &matrem ,& j tarnen kprslio reuertentem ,iread domum admonet,ac
o--r-a-n--er-a- domum fuam, & rediitjad Achis regem. Quovi-| pedeslauare. Qui protinusrefpondit, dicens: Area doy
fo,dixit Achis rex Geth: Hiccine ingredietur domum
meam? Abiitinde&fugitin fpeluncam Odollam. Abiit
inde, inquifj fubauditur de domo Naas, & fugit ad ean-
dem fpeluncam. Si vero quaeritur, prout longe fuperius legitur,
cur ad Achis Dauid redierit, ante cuius faciem fugej-
rat intelligendum eft, quod ifte Achis filius fuerit illius.
Vnde & Achis cum quo Dauid in praelium contra Saul de-
feendebat , filius fuiffe dicitur Maoch. Non enim kpatre,
hoc nomen patrony micum, fed k matre Iqmpfit, qu* Ma-
cha vocabatur: & id circo non a patre hoc iumpfit nomen,
eo quod Dauid a fe abiecer i t. Hisenim enucleatis,adfpi-
ritalem intelligentiam apoftrophen faciamus. Ait enim,
f-Dixitque Dauid: Faciam mifericordiam cum Hanon 8ct. vfque-
quo ait: Tulit itaque Hanon feruosl&auid, rafitque dimidiam par-
tem barbaeorum.8cxè\iq.'] Hanon qui interpretatur, dolor
eorum: quis melius intelligi poteft, quam diabolus, qüi
Ammonitarum fpiritaliumid eft, malignonim ipirituum
reAor videtur efie? Idem eft & princepshui-us^nundi, po-
pulum videlicet mceroris & femper in anguftia conftituti,
qui co mptimere vel coangttftare homines defiderat. Sicut
enim Hanon rex Moab feruos Dauid,ad femiftos,deturpa-
ui t,atque ludibriter fcedatos.ad eundem Dauid remifit: ita
«Sc diabolus princeps huius mundi,plerofque religiofos Sc
prsdicantes verb i Dei conuerfationem,per fiib repen tia vi-
tia deturpare cpnfueuit. Qui dum eorum latentiamala, in
aperta & flagitiofa perpetrataq; luxuria detegit, quafi eoru
minifub pellibus eft, & ego in domo mea requiefeam?
Quem Dauid-ad menfam projfriamfufcipit, eiqueepifto-
las, per quas mori debeat, tradk. Cuius autem Dauid in folario
deambulans typum tenet: nifieius de quo feriptum
eft: [/» folepofu'tt tabernaculum fuum. Et quid eft Betfabee ad
fe perducerefnifilegem liter*,carnali populo coiunAam,
fpiritali fibi intelle Au fociare ? Betfabee enim puteusfepti-
mus dicitur, quia nimirum per cognitionem legis infufio
fpiritalis graftiæ, perfeAaque nobis fapientia miniftratur.
Quem vero Vrias nifi Iudaicum populum fignificat ? cuius
nomen interpretatum dicitur, lux meâ dominus : Iudaicus
autem populus, quia de accepta legis feientia extollitur,
quafi de Dei hice gloriatur. Sedhuic Vri® Dauid vxorem
abftulit, fibiq; comunxit : quia videlicet manu fortis(quod
Dauid dicitur)in carne redemptor apparen s,dum de fefpi-
ritaliterloqui legem innotuit, per hoc quod iuxta literam
tenebratur, hanc à Iudaica populo extraneam demonftra-
uit, fibique coniugem: quia femper illam pratdicari decla-
rauit. Vriam tarnen ad domüm ire Dauid admonet,pedefq;
lauare.-quia mcarnatus dns veniens,Iudaicopopulopr*cc-
pitjVtadconfcientiâredeatj&fordesoperumtçrgatfletib9,
vt fpi.ritalitermandata legis intelligat:& poll tantam duritia
praeceptorum.fontern baptifmatis inueniens, ad aqua poft
laborem recurrat, Sed Vrias arcam dni elfe fub pellibus
meminit, refponditque quod domum fuam intrare non
poffet: Ac fi Iudaicus populus dicat : Ego mandata Dei iri
indumentayfque ad natesabfc&nudofa dignitate caftita- [ fàcrificüs carnalibus videbo,& redire ad confeientiam,per
tisderelinqui:3cin oculis horrunum turpia fiiAa, quæ ipfi j fpiritalem intelligentiam non retJWro. Quafi enim arcam
perfiiaferar,reuelat. Etdum priftinam eorum fortitudi- J elfefub pellibus dicit,qdipræceptaDeinonnifiad exhi-
Henjcripitjvelutbarbam radit. Quos tarnen verus Dauid, I bendum minifteriü fàcrificii carnalis intelligit. Hunctamc
etiam rediread domum nolentem j Dauid ad flienfam vo-
cat: quia quamuis Iudaicus pbpulus ad confeientiam redire
contemnat,eitamert redemptor veniens, mandata
fpiritalia p'radicatdicens : SictederetisMàyfi, credoetisforfi-
taq& mthi, de me enim ille feripfit. Legem itaque Iudaicus
populus tenet, qùæ diuinitatem loquitur, cui idem populus
credere dedignatur. Vnde &VriasadiIoab cum epi-
ftolis,ex quibusoccidi debeat , mittitur:quia idem4pfe
Iudaicus populus legem portât, qua conuiritete morietur.
Dümcnim mandatalegis retinens implererenititur,ipfe
nimiruft» refert iudicium vnde damnabitur. Qùiid ergo pet
faAum iftud Dauid feeleftius? Quid Vriamundius dici poteft
f Sed rarfus per myfterium, quid Dauid fanAius, quid
Vria infidelms inuenitur ? quando & ille per vit* cul-
pam, prophetiæ fignat innoeentiam : & ifte per vitae in-
nocentiam,in prophetia exprimit culpam. Virtus nam-
que fieri eloquij, fie tranfiAa narrat, vt ventura exprimât:
ficfaAoremapprobat,vteimyftetiocontradicat: fie
gefta damnat,vtfiæc mÿftice gerenda perfuadeat. Aliter:
Dauid interpretatur manufortis, fiue defiderabilis. In
figura Chriiti poft meridiem in folario deambulans,vidit
mulierem felauantem,atque concupiuit.Sic nimfeum Dominus,
déclinante iam m undo, velut iri fpiariodeâbulans,
corpus quod afïùmere dignatns eft, in foîe pofuit, quia eu-
Ais parefecit. Vidit mulierem,hoc eft ecclelîam exgétibus:
fuper té Aum, in altitudine videlicet contemplationis, per
lauacrum regenerariohisàfordibus feculifemundantem,
& domum luteam fpiricali contemplatione tranfeenden-
tem,atque'calcan tem refpexit:acqueinterfeAo diabolo,eâ
per fidem indifîbïubili coniugio, fibi copulauit. Bethfibee
quippe interpretatur puteusfeprimus,feu pûteusfitietatis
fànAam videlicet præfigurans ecdefiam:in quaeftfepri-
formis grariafpiritus finAi, cuius dono omnes eieAi firiâ-
tur.Vrias vero lux mea Dçminus dicitur. Hetheusablcifiis
interpretatur, perfonam in fe exprimens diaboli : qui cum
fit tenebrofùs, &de terra viuenrium abfeifus, transfert fe
in angelum lucis, &fingitfe effequod noneft,audens de
Deo dicere,Iux mca,Dei eftOderimus ergo peccatum, fed
prophetiam non extinguamus.Amçmus ilium Dauid quâ-
cum amandus eft, qui nos k diabolo per^nifericordiam liberauit.
Amemus & iftum poenitcntemDauid,qui taragratemm
concialc ipfiJironilerint, tunc jnodis cbfigfuenii“ i
bus depiroprio rcatu feriendi iunc, & vt mentes tcxnporali
potcmiatuitiidscjcontracerripientem nequa'quai#[£«amobriiii
(cert
gantjqua: fibi fuo iudtcioprbprij oris liganc. mnncidtt£Udiusieiom.tuavfquti%fmpiternum. ] Nd-'
ta quomodo de domo Dauid, hoc eldpopuli Judicoiuin,
vltioriis gladius vfqi in aetemum non reccdcf. [itdixit Da-i
miud «aqdunoqauthe jtmr.pivicjhiatlutti ipjoecmcamrouw.D tiuxuitm^u, eX^oxtnhm.iioandnDua. mVde-r.tD'.tonmta^1
mveernb uqmu ohnoUe,mfilbiuUsj pqhtum naartew fe ecjiipriimbim, imcoosrnteo mmoernide nmtuirn.i p]r oHffeier
confiderare poflumus quantum Valet apud Deura humi*
lis & veraposuitentia, fi ex corde fuerit, Nam Dauid nih'il
aliud dixie, poftquam peccatuni' fuum increpatusa pro-
pheta cognouit, nifi vno verbo confellds eft, dicens :fet-
caui domino, & ftatim veniam confecutus eft, tefte prophertnie<
risiu. Jim ho:[cD efotm quinoudi qfeMriqpruuemtr jenftp, iJliictopnejecjcfums imngtemmmue,rnisof dalmuui-s
erit£x iilud: Nolo moftom pcccdtoris,jed potttuvt oonuertatur if
viuat. Hinciremm feriptum eft: Vtccaior in quacun^ die eon- is,
uer/iufuerit,omniapeccata eiiutnobliuioneerunuoramme. Sic Mntth.to. nimirum Petrus reipe&us a domino,fieuit &peccatum ne-
gationisflendo delettit. Sicktroin momento inextremi-
tate vita:, cortfitendoDenm, &peccatum fuum cognofcerduOiejd.
Siecde nqsniiNa eoxsdigiegnntaef caadublsar Decaiupiidm auds m, peadtiaudmii udpeidpuroSmo ein-
lohan. ij.
ordine hiftonat, tauti fitcinoris menioriam fecimus, lc<fto-
ris fbrtafle animus moueturtcut omnipotesDeus eos quos
inperpetuuelegit,quosadbonotuquoq;ipiritaiiumcul-
dmec qnauiiraufmitiistf,iielbriecfiotisuasc octrpeodriamliubsu,s bvrieriujsitneorn rceufpftoonddite>mVuns-:
Nonnulli enim per accepta dona virtutnm, per impeniam
gratiam bonotum operum, in fuperbii vitium cadunt: fed
ramen quo ceciderant,non agnofeunt.Proinde contra eos
hoftis antiquus,qtii iam in terius dominatur,etiam exterius
lfuexuuitreia pme rpmroitfttietrunna vntt uqru.Si icni mcougsi taautit oqnueia e alalitqifuuanntd, op mcairnnuiss
eft,in corporis corruptionem cadere, quam Cogitatione
eru-,tfaucpietarb b eixa d cerleibdeitruarta, emlaintiuosn fimulomn--ve ipteactcuarr:e l.u Sxeudri caumm minus turpis r ^ . f e r v^,nusimquitatis, . . . a poenitentiæ&; ~ humilitaris r— *1------ con-&•" J Vnde efeunt homines, quo e-s- -t-u-r-p- evmer nooeuoemruahgeis. fit plerumqueyvtnonnullipoft fuperbiam inluxurteaieimlt,
nDeaiuuiiaau&it. PAetdrhi,opeeectcgaotma fricmntp mtudtaxcraactar:a vvtu coaruBtetalalmfic, ,1 rriuabmefccaonrrt.u‘e&n ttuens,ceextiaapmem:toaicoarfau c,monailgumunctu,lcpu$ml antreonfntrsaet-i
mtnorum,ruina malorum. Ad hoc vero vtrprumq; illic, & inminimisgrauiusconfijnduntur. Reos enimfeiritermi-
pmmtennamfinuatur , &vema:vtipespereuntium,fit j noraconfpiciunt.quiiiberos interetauiota crediderunt.
lecuperatioperditotutn.DeftatuiuoDaUidcadente,némo Piaergodominidiipénfationelaxatos.nonnuïquainm^
fuperb.at:delapfi.etiamfu0Damdfutgente, nemodefpe- | lignus fpiritusdeenlpaad eulpamtrahit.&dumplusper-
rbeatt.,Sqeudofmorotadfole mquuilstadsi Cvaxto,irieDs a4&iucdpimncaugbxinncàmshCabhutiifftlièg fç'errei*- 1| cdtit,inde eum quemeeperar,â■ mr i,t tit:'ât?q.:. vnd. ea D nusviyc?ixf~i
bicur,cum h. as res rC-uh nfnt.u s exuh orreVfc at &» dà amn• et J Hoc -e,- jj g^ra“tiæ^ fin“u^m’",^ q'fuia'Pn^dcou Dr.eCuso mnfiifdelcircaorredliiæb feituionrteer nmosu reidirtii-i
per uguratn fiebat.Multa: enim vxores Dauid multarû rièt. Ecce qui de virtute feexrulit, per vitium ad humili»r£
^ ,nati-°”um bnaginemindicabant: quæ per fide, j redit: Quivero acceptis virtutibiis extoUiturmo eladio fed
Chnftieoniornoiunuerentur. ft,, fvtitadixerim jmedicamento vuineratur:‘.Quidenimeft
qvuiritauesr,ngiofri imose ’ddeic mamedèincatummeînEtotq vuuildneufst fveictiiummu,sn, fiefic vitu illnleu dse?
yulnpre medicanj|ptu: Vtqui virtutepercutimurvitiocU-
rerhur.Sed inter iræc icienduin’quod plerique hominum,
quiinmnltis corruunt.ajdKusIigantur.Cumque eos and.
quus hoftis ex vrio vitio perçut* vt coheidât, exalio quoq;
ligatne fiirgant.Confideret itaq; homo cum quo aduerfi-
riobellum gerat, & fiiam fe in aliquo déliquiflèperpendit,
faite mad Cÿlpain protrahi ex cuJpà pértimefeae : vtftu-
diofe vitentur vülnera, quibus rreqoénter interficir : quia
valde rarum efts quod hoftis noiVereleftorum faluti, etiam
vuineribusferuit. Erudiendos enim (ficüt diximus)
éledtos fuos Dominus fiepe tentatori fubijeit, ficut poft
paradifi clauftra,poft tettii crelifecreta, ne reuelitionum
magnitudinePanlus extolli pot^ifet.ei fetamangelus datus.
Sed (vtpræfett fumus^ipfihactentationedilponitur,
vtquielatiperirc potcrant,humiiiariaperditionefcruen-
tur.Secretoeigb dilpenfatioiiis ordine, vnde feuireper-
mittitur iniquicas diaboli, inde pie perficitur benigniras
Dei : quia aduerferius nofter, ideo obrempent quit-
bus fupernas gratia: , vnde exércèt itam nequiffima:
Chrifticonfortioiungerentur. Concubin* vqro eius, fig-
nificarit hiteticorum ecclefias', qua: fub Chrifti nominis
titulo,manere fe gloriancur .fed quia propter carnalialucra
feAantur Chriftum, non coniugesfed concubin*vocan-
tur , Denique nec reges fi piures habeant vxores vel
concubinas , crimen eft : quia iam-ttanfierunt figurie,
pro quibus vxorum vel concubinarum veriia concedeba-
tur ; At nunc quia figur* tranfieronc, vcnianullada-
tur.
CAP. XII.
Dominus Nathan ad Dauid, qui cum venijfetad
1VJL eum'i dixitd: DUovtrierant in ciuttatevna &c. 3 Sciendum
eft quod Nathan prophetaad Dauid regem , non
ftatim quando inBethiabeeipfe Darn’d pecckuit, a domino
mifms e f t f e d poftquam eandem mulierem in domum
fuam introduxit,atque filius ex ea nacuseft:vcob-
ftinatiopeccatioccafionemnonhaberetdefenfionis.Cum
autem k praspofitis ecclefia: huius feeuli pptentes arguu n-
tur, prius per quafdam fimilitudines velut de alieno nego-
tiorequireudilunt. Et cumreAam fententiam quafi in ai-
Q aq + VoluB