À
latob.c.j.
rbij.
Iacob.c.$.
B
1Exede.it.
c
Hear 6.
D
Num.e.$.
D eut. c. il
Reg.c. 16.
60*4. K^Agobturdi Epifcopt
îidcrundamprudentibus ofFeririras, non aritcm expohen-
ces ad quas Hans immobilis petieuereth t Cuùiâùtem ftihil
do apçrirnusjquôniam etfi di&urh cftdiüitibus, Agite nunc,
taie lex diuina vel etiûm humanaBnXerît* &-vani ÎVohdne's
dmites, ploratè v Mantes in miferiis, qua aduenient vobis, diuxtia
nommait ifta.Indiçium Dci‘> vndeprobari poteft Iücftciîi
vcfiraputrefattafunt, & vefiimenta veßra à tineis comefta fini,
eflè Dei.quodDeüShiutiqùam prçcepit,fiumquam voluir,
durum & argentum veßrum eruginauit, & erugo eorum tefiimb-
numquam deriiq; fan&ürùm 8c quortimlibet Bdefitim tx-
‘hiabi ent vobis, & manducabit Veßras carnet , ficut ignis',thcfitirt-
emplis introduûum monftràt'ur ;;quafi ômnip’otétt's Deus
Zytisin notùfimis diebtu.Et kemmiEpulatiefiù fiper t er rain,&
animofitatibus, vel a.dinuentidhibus homiftumfèruirfe dfi-
indelicikenutrùiicord*v:ftra.Nôhtdtânwx&ptàs&eis,vt b*eatvaiitiplefibicontrariaagativt , 4 , « qui - in Lege.&- inEuaiV
epulis qüotidianisvacarentpreciofiffimisindue rflnùr j gelio præcepît, ytdiligat homoproXitnurhfuum ficutfeipfiin'.R H H
veftibus,neforteveleotiuri diuitiæputreFaiberemanertt, i Iterum,acfivoluritacemutaracumctépetint horninescó-
Vel a tineis vëftimèhta comederentur immo ficut pro àua- ! ftndere inter lè, déïebus inlenfibiiibus, de parte videlicet
ritia, fic pro epulis, 8c pro luxuriis prarfentis fenteritiae
cortiminArioneferiuntur. Si aUtem haecdi&a lunt illiY, qui
taliaforfifciri depropmsrcbfisagebanc; multq magis qul-
bufiiam prasfehtis temporis diuiribus did pot m.-Vluldteih
ffij/in» WttM/MtMNf.quonianaepulanribus vobis, de rebus
nonveftris&thelauifzantibusde his, qtiaead(uftentatio-
nem Pauperum Ecclefue tradita funt, ipli Paiipefes & Ec-
defiaftica fiamilia,fame crudantur; 8c qui ex eis fraudatus <l
vobiseft, velbpprefliisclaftiat, 8cclamoreorum inaure’S
Qpmini Sabbaotbuktoik, qui dixit: -Non negabis mercedeftt
indigentis & Pauperis, Jed eadem die reddes eipretiam laborisftA
ante fbUs occafum, ne clamet contra rt ad Dominant,& fiat tibi in
peteJt am. Et multa huiufinodi, quit de hac re, & de omni~
i bus quifdperius coniprehcnla lunt, in diuinis libris di-
c&ntuh, necab vlla prorfuShominum ablque foigrauiffi'
modamno negliguntur.
AGOBARDI LL
BER DE DIVINIS S ENT
E N T H S D I G E S T V S , C V M
B R E V ÏS S I M I S A N N Ota
tion ibu s ;
Centra dam nabi lem opÏMonem put Anti urn ditnm iudicij
veritat-.m,igne.velaquis,vtl-onfii'
8u armor urn pat efieägelli.
autetiamde tötöagrojvel fi lint plüres agri aurfi cd
tentio fuerit de brucis aiiimantibus i cauallis > porCilue, vcl
Viideduihq‘,litigauerinrhömihes cupiditate permöttjqdöd
Ttiqyfötenlium eff,non religröforum.Inuocatus Domihus
oftenditiuftitiam temporalenY,vel poriusviliiTimam, quae
liecpropriedititur Iuftitia; quiahullusinde fit iuftus. Et
Cum ftat vnusaduerlusalterum, vir fciiicetaduerlus proxi-
mumlüüm, quemcerte ficut leipfinn diligere debetagen-
te Domino, corrilatvnus cöram altero, ‘8c quern per&n«fta
legem diligiiuilerat , per legem cupiditatis oeddiaut pro-
ftemi d proximo fiat.l^empe Apoftolusöftehdit,eflelegem
pftcafi) Sciegem carnis, & kgemmortis,ex quibus ifta {unt co-
traria Itgißnritm,8c legt viu. Nam liiqutjpirnu Dei aguntur,8c
ideircoJuütFilijDei» audiunt Apoftolum dpcencemV-li;»
quideorhrtino delifiufti ißquod in dicta habet Winter vof, quart non
magis iniuriam acciphnüt i quire nbn magis fraudem patiminif
Neq; hoc dicimus , quafi ihdiciainter homines neceffatia
niinunt, non Iblum autemnecefiäria, verum etiam bona
fiihCjled ilia de quibus Dominus Saiomoni loquitur: Quid
pofiulafii.itiquhjibifdpienti'amaddijCemendum ludiciuntiecce
feci tibifecundumfefmones tuos,& deditibi corfapiens,&intilli-
gens.Et in aliö \6co:Maltitudo Japientium fanitdt eß orbistertd-
rum, & rexfapienspopulisfidbilinfoitt'iim eß. Erfterurn i-MeltoY
eßßpientta qudm vires, &vitpruddnsnragisqäamfirtis. Audite
ergo Reges, & intelUgite\difiiteludicesfinium Terrd. Ittemij; ha-
bebo ptopterhancihaud dubium quin propter lapientiam
claritatein adturbas & honorem apudleniores, iuuenes,
exacutulsifiueniarihiüdidö, de quo beatüs quoque lob
fetttürdicenS 5 Si cofitempß Jubife indicium cumßrubmoi &
ancitla mei.curndtfcepfarmtadderfum me. Neq‘,ehim landus
lob cum leruis andllilque, gladiis, autfuftibus, conflige-
bat. cumIdrctcequitatem noncaedibiis, led Epientia, &
ttiilericördiä comoonendam, qua: per ftipfem loquitur di-
cum'.MeurneSconfthtm, &*quitas, medißpiwH^tti^meaeß
forthtido,pertikReges regnant, &legiilnconditoresiufiddecer-
nuht,per iticprincipisimperarit, & primpesdecermint ilttßitiatn.
Hincautematerna t>eiläpiehtiä.indubitahtifidc qusren-
daeffjpredbus &led:iohibus alfiduis obefnenda eft, Apaidat.
t. U
ibid.
|.Cor/.(
Paralip.!
S[bipid.e..e. kali.
\ûb.CG.}h
N Nothihê Domini Dei & Salüatoris hoïlri
Ielit Chrifti ,quicftpax noj?r<r,quiquefecitvtra-
quevnum& rftèdium parie fem m accru, foluens
inhnicitwn in Carnéfua,legem m.indàtoriim in de*
cutis euacuans, vt duos condkt iit femetipfumin v-
nonouohomtnej.iciatpacem, & reconcilin ambosin v no cor port , R H Deo,pir cftaem interfiaent mmicittas infeiftetipfô & venions ett^ ftolb Iacobo proreftanre : -Si quis, ihqüît, vefirum iüdigetfa-
angelizau.itpacem vobis, qui longefuiftis, &pdceïh his quipropé. ! pientia,poJlulet à Deo tjuidat omnibus afilueriter, & non impràpc'
Quoniamperipfum habemus accejfumambo% vno JpirituàdPd- | rat.& dabiturà. Pojlitlet atîtcrn infidenikilhâfitans. Quodve-
frfw.IndpiunttelhmoniadiuinadeliterisEuangeuds, St j roinft4hdlé&ionèfiteadém là{*iéntiàperquitenda,ft?ipô-
Apoffolids, atquePropheticis, quibus luce clarius dé- [minUsIofiie conteftans^oftendft; -Confortareiiptùr>&efio
monftratur, contrariaeffèréctonciliationigeneris humapi, robaflusvdldbtvteufiodias&fuïtat omneniicglm quant pracepit
acrecohdliatoriChrifto, pughadomeftica & conflidus tibtMt>jfesfefu<ismcus,necideclincsabeaadâerferamvdadjinh
fraterni putanrinm rcrum latenrium dubia 8c occulta po£ Jhim,vtihitllig.isïunftaquaagis : non recedat volumenlegû bu*
ïêpatefierijflc per res contrarias vetitati i veritâtem latente - iusdevrètuo, fid médit abêtis ineo diebus ac no^ibus, vtcttftodiai
monftrari. Nam fiomhipotehs Deus mundi Gondîcor& & fadas ommaqmfiriptafunt iwéo.Nequé puratidü eft.quod
Redor.Iudicnveritâtem, m reft-us latentibùs pèr mutuas autiniftisbellisdonVeftiçis , autin infidiis latronum, aùt
cades inueniri voluifièt,aut permififlèt, ncc Ibdices ? aùt quibuslibermisciuillbuSfine doïhéftidS Cadàthtfrhàjtilfi
Magiftros per fihgüias Vrbcs conftitui pracepiflèt, nec. te* Deo tradenté in mattfis proximi lui,ficut ipfèper Prqphej-
ftibusinficianresconuinci.necvbiteftesdelunrjfcjMrt-flàef- tamaduerlummalosPalbàréslipqiiitur, dictnstEtfiqtàiiS
Jiam per iurifiutanium finir i >. led nec illam legem inrervïrum eorum hohpshrebant eis, (y egt> non panam vitrafupér habitantes
&vxorem 1'\Jpiritus Zelotypitvitilvn codcitaiierit; daret', Vt terrant,diett Domitius.Ecceego tradam homines, vnumquem/jtie
per aquas amarifiimas p robarètur mulier adultéra eÛe, aur ih- in manuptoximi füt& in manu regis fùïï&'concidétit terram, &
nocenS; veletiam de inuento cadauere'bomïnis ùcçifi iüberet non ermrn de manu eorum, & pafeam pecus occifionis propter hoc
propinquioris ciuïtah principes coüenire&laiiàre aepro- ô pauper es gregis. Séd&illudinhaclènteütianofandufn ëft,
teftances,coram Deo dicere, quod mânns eorum nonejfttdè- qhodEledi3icanturp«flr40«i/?o»ir,fîcut&ApbftblüSde
rïntfanguinem innocentent. Neq; làiidtus 8t trindcetis vir Da* | Plàlmb fiiméni téftimôhium, ^tciojQttMproptér temoŸifiia-
uid perlecutori fiio Saul,dicèret: -Si Deùs te incitât contra me , mur tot a die, afitmaùfumus i>t ones Occifionis. Ecin lège præce-
edoreturfacrïfuio, &c. Sedpotiusdicerët t Mittevnumde | peumtfc-QuipèrcuJferithominemvolensoccidere,mortemor'ta-
tuis qui congrediatur mecum fingulari certamine, & pro- j lier,quiautem non efiinfidiatus , f id Deus Ilium tradidit in manu
ber me reum tibi eflè fi occiderit:aut cette t -Iube ferrum vel i einr,conJHtttam tibilocum quo fugeredebeat,
aquas cale fieri, quas mdnibus tlUfus attreftem: au t conftitue cru* f T ota nam.qùe fide credere debem us,quod nihil fiat imlacob.
c.
lofstte.
Rbm.eà*/*
jtdHsgt.ùJ*ftr-.ï6»>
W*tth.t. 1 Exod.c. %]
mtindo,nifi Deô àut dilpenlànte, aut pérmittente, cum 8t
capilli capitisfidelium otnnesntimerati[tint : & vnus ex duobus,
aut q unique pajferibtù non codât in terramfine Deo.Et ficut qui- i
data îaUiftorum ait t Net folium de arborefine nutu Dei décidât.
Tarttcn quiâpotiflimum ëft, bonos à malis interfici > nun-
quain autem malos à bonis , nifiiti bellis publicis&lega-
libus iudiciiS|,perrinet hoc ad occulta indicia Dei, qua: funt
ficut abyifiis, multa nec eft datum hominibus nolle, cur O -
ninipotensitapermittat fieri : Solere autem iuftosabini-
quisinterficiteftatur& Dauid , luper Abnerintèrini,'di-
ceiis J Nequaquam vtmeri folent ignaui mortuus eft Abner , /èd
ficut filent coder e coramfiltis iniquitatis corruit. Scd, vt dixi-
mus, nullihæc inueftigàre conceflum eft, quando 8c iplè
Paulus.ad tertium cCclum raptus, 8t iteruminparadilbad-
mirans,exclame t diccnst-lncomprehenfibïlia ejfejudicia Déi &
inuejhgabihsvioseius. Quis enim cognouitfenfunt Ùomihi ? aut
quis confiliariUs eiusfuit■ Hæc pie humiliterque confideranti-
bus,àpparet non poflè cædibus.ferro, vel aqua occultas 8c
latentes resinüeniçi.Nàmii poflent, vbi eflèntoccülta Dei
iudiciâjdeberèc ergo inter catholicos & hæreticos tali examine
veritas indagari,ficut quidam lîlperbus,ac ftultus hæ-
reticùs Gondèbadüs Bulgundiôritm Rex tentabat expe-
tere abeato Aüito,egregip & Orthodpxo Prçd ica tore, qui
eius vèlàniam lapientiflime Taudabiliterque repreffit, atq;
redarguir. Quod fi talibus adinuentioiîibus ( vt fæpe dixi-
musjvaleren c, latentes culpæ inueniri ,neciapientiày née
làpientés, neque Iudices, atque Magiftrieflènt neceflàrii.
Sed quia verifÛmumçftxqupdde Deodjçitur : Aptidipfum
eïlfomtudo,&fapientia, ipfe nouir &decïpientem & eum qui de-
cipitur; ab iplo &lècundum ipliim quærendacft rerum, &
Iudiciorum veritas. Iam nunc ponendæ funtipfædiuinæ
lèntentia^&perlpiciédum in eis quales àuôtorearura velit
eflè,vel quid,aut qualiteragere debeant recpnciliati popu-
lus ad fi tionisjfilii Rci urredlionis, oues lüm mi paftoris >/&
ergalè inuicem & ergalupos ac belbas infldiantes.
AGOBARDI EXPOSITION
E S H I N C E T I L L 1N Ç E S C R I PT
v r a , D^E PA C E , DE SED A N D IS
cordis affe6bibüs,&: apprime de tota E-
thicaC hriftiana, de Anrichri-
fto,dcItiferis,de perlecu-
tionibus.
Lo r ia in excelfis Deo,&in terra pax hominibus
bonavoluhtatis.
Quando liant duo altrinlècus parati ad
jf mutuam cædem,non eft eis hæc bona voluntas,&
ideo A ngeli pads non-adlunt illis alterna
gaud i a pffèrentes. Paxmultad ligentibuslegem tuant, & non eïl MisfianialtCm.
A quibus pax multa; Icandalum npnexcludic, nec dura
habet plenitudinemlegisquæ chantas eft. '
Reati mites qiiofiiam ipfipofiidebunt terram • ‘
• Fotfitan didurifiint contentiofi ad poflidendam ter-
tarnyiuentium manfuetiidinem elfe necèflàriam, ad de-
fendendam autem terram morientiumfraternam congreC-
fionem. Sed audiant Apoftolum dicentem ; Nos talem con-
fuetudinem non habemus,neque Ecclefia Çhrifii.
Beatimifiricordes quoniam ipfim fer te 0 diam confiquentur.
Beatîpftcifici quoniam Filij Dei vocabuntur. Non offertur ætërna miièrieordia, 8c honor Filiorum
Dei in milèricordibus, & pacem dilriunpentibus, fed fa-
denAtuidbiufisis. q' uia dictum eßantiqüis,nonocci■d er, qWui autem occule-
rit reuser it iudicio : ego autem dico vobis « quia omnis qui irafiitur
fiatri fuo.reus er it iudicio',qui autem di x eritfiatrifuo racha > reus
erttconfilij,qui autem dixeriifoxnt, reus erit gehenna, ignis,&c.
Audifiis quia diStum eft oculum pro ocvlo\ &dentempro dente : ego
autem dico vobis non refiflite tnalo, fidfi quis tepenujferit in dex-t
ter a maxilla tua,probe itti&alteram. Et eiquivult tecum iudicio
(ontendere,& tunic a tua tollere, dimitte eifopallium, & r cliqua»
rà. 6 0 $,
Àn’riqiîo populo præcèptum, vt qüalém^qùis alteri ma- |
culamiuflixiflèE talem fuftineiecompelleretur. nouoau-
tem nullum malum inferre» ledillanmiàequanimitertole-
rarè.Qjjiërgo non lolùm non refiftit,lèd etiam modum ta-
I lionis (iipeigrediens excedit ; nec âd antiquum poptilunl
pertinet, ncc ad nouum, quia quos iubemur diligere, non
permit timur nocentcs cedere.
I Tribus modis peCcatur,cogitatiohe,focutiohe, & occi-
■ fione ; patetergo incogitatioiie radicem elfe malorumj
frudus autem in operatione;& cohfeqirenter veteri popu-
lo fruéhismalorum vetantur.in nouo vero radices extirpa-
reiubentur, ideoque apud illoshomicidiumin reatu crat,
apud nos autem ita occulta, 8c fermo iniuriolus. Quapro-
prer qui mentem non purgat à furore, nec manus compen
de d cæde, nec cum ahtiquis legt fubditus eft, nec cuth ho-
uis Euangéhcæ gratiæ liberrare donatus.
Audifiis quia dictum eft, diliges proximutn tuurn, & odtesini- teuit.i.xjJ.
micum tuumiego autem dico vobis,ddigite ininucos veßrosj.enefa- ; ~ficj c,6\
cite bis qui oder unt vos, & orate pro perfiquentibus & c alumni an -
tibus vos,vt fît is Filij Patris v eflti, qui in codis e ß , quifilem fuum
ortrifacit fupet bonos & males & pluit fetper iußos & tniußos. Si
enim diligetis 10s qui vos & ligunt,quam mercedem habebitis,nonne
& publican} hocfact unt ? &fifalutaueritisfratresveßtostantum>
quidampliusfacitis,nome Etkrtici hoc faciuntlEßote ergo vosper-
f i ü t , ficut & pater vtfler Calefiisperfeâus efi -, f i enim dimiferitis j Matt. e. 6.
hominibuspcccatacor uni, dimittet & vobis pater veßer cteleßis de* Mare, t
lilt a veflra:fi autem non ditni/eriiis hominibus, nec pater veßer di-
mittet peeçata veßra. Omnia tir go qua cum que vu It is vtfactant vo- Lue e '^
bis homineSj&vosfaciteeis-jM efi enim lex & Ptopheta. Xrb t
4
Nullô modo 1
quis poteft Filius Ipei eflè , nifi imitetur:
qui ergo non imirando ranta nobilicate dcgeneracur,
nonveraciter, fedfalCodicit:Paternofivr, quiesincalis. Et
ideo nontantum crudelitate, led & fàlfitate damnatur. Si
: nonintrabimus inregnum cælorum, nifi abundaueritlufii-
tiaveflraplufquamScribarum & Pbarifiorum ; quanto magis
nifi abundauerit plulquam Publicanorum & Echnico-
rumf Æ ïfà '••• • ^ ■ .•
..vQjji perfedionem rémunérât nihil corruptioni nifi
damnationem releruatiConfiderao amator rerum peritu-
rarum & negledor tui, quia alii in te peccanti potes dimit-
tere,tibimetipfi non potes. Et quia äd tarn graue malum
nullum maius remedium inuenicUr, quam vt dimitras quæ
potes, vtdimittaiïtur tibi quae committere valesdelere
non potes. a
‘ QmamatPatrem autMdtrem ptufquamme, non efi me di- Mat.cao.\
gnus,& quiamatfiliumautfilidmfuperme,nonefimedignus. \\lucc. 11
/Siffle qui Pattern màtremue plus amar quam Deum,.|-A^,Wf-**'
non eo eft digausrquanto magis eritindignlis,fi plus ama-
uerit Terram, vel porcumfatnplius enim hæcamare dici-
tur, qui pro talibus charitatem, quæ Deus eft, offendere
non veretur.
Amen dico vobis, nifi conuerfifuerttis, éreJJjciaminificut par-
uuliinon intrabit is in regnum Calor unit Huius præcepti negligentiart,. crudatus inremediabi-
lis,& infinitus lèquetur.
Porta regni çæleftisanguftaeft, qüæ paruulos capit, lèd
enormes excjudït, qui ergo ftat pàratus ad cædem, dum
non fimplicitate paruulorum humilis, lèd gigantea often-
ratione vUlt vidai terribilis , ab huius ingrellù omnino re-
iicitur.. - h
Domine,quotiespeccauerithtmefiatérmeus, &dimittam ei Mait.c.iî.
vfquefeptiesïDicitiUi le fus: Non dico tibi v(que fepties, fed vfque Luc.c. vj.
feptuàgiesfepties. Siçut pulmentuUEqùodlibet ablque lâlenoneftaptum
& ytile ,fiç omnis virtus, etiam iplàfides non valécad lâlu-
cem hominis fine pace.
. Serue neqitam, omne debittm dim iß tibi, quoniam rogafli me
vfque. Sic & Pater meus calefiisfactet vobis,fi non remifiritis, v- ; 1
nufquifquefiatri fuodecordibus veftris.Conuertegladium tuum in A^ c r |
locum fu um , omnes enim qui acceperintgladium.gladtopertbunt. Marc. c.
Habe te inter vosfalem, & pacem babeteinter vos.
’ Feftinaimpléredum manus&pedeslolutos habes, quia
Vénient dies de qüibus dices : No» mihiplacent, vbiligatis
pedibus & manibus mitteris in tenebras exterior es, idem fu?
giendi operandique licendafubtrahetur.