I K Csimalarij Fortuit ati Epifc. T reuet en f.
vtfûbfèquentes,neceflàriaâfbrisminiftreftt.Subdiâconus
ideo dicitur, quia fub diacono eft. Ad vnum myfferium
confecrantur: fiibdiaconusvafàaltaris ad eumdefect, ipfe
vet o ad altare,vt in eo difponat,quæ dilponenda font,atque
inde recipiat, vr bonus aiiperifator dé men(a Domini lui.
Mirorquaderefomptus vfus inEcclefianoftta,vt iubdiaconus
frequentiflime legatleèfciorïem ad Miflam cum hoc
non reperiatur éx minifterio übi dato in confècratione
commiflum,nequeexlrtteriscanonicis,neque ex nomine
foo.Subdiaconus,vt mon ft ratum eft,dicitur, quia fob diacono
eftpûfitus. In quibus rebus illi fubditus f it ,e o n -
iecratio cius & canonicadnftitutio monftranr, ideft, vt in
his miniftrét diacono > quæ aguntur ci rca altatis officia.
Nam primæuo tempore diaconus non légebat Euange-
lium, quodnondum erat fcriptum : Scd poftquam ftatu-
tum eft à pa tribu s noftris,vt diaconus legéret Huangelium,
ftatueruntvt&fobdiaconus legeret epiftolamfiue le&io-
C A P . X IL
ORdinem vel au&oritatem diaconi & presbyteri atque
epifcopi,fiue differentiamaflùmendam àveteritefta-
mento fàn&us Hieronymusnobis demon that ex epiftola
adEuagriurii presbyterum,dicens : E t vtfciamus traditio-
nes Apoftolicasfiimptas de veteriteftamento,quod Aaron
& filij eius atque Leuitæ, in templo ftierunt* hocfibi epifcopi&
presbyteri & diaconi in Ecclefia vendicent. A c
per nos recurramus ad v .t as teftamentum, & inquirarhus
quale eflet iminifterium Leuitarum in templo : bcriptum _
eft inlibroNumeroram, capitulo quinto : Locuiufqueeft
Domintu ad Moyfen,dicens : Applicatribum Leui , & fie flore tn
cmfielt u Aaron facer doits, vt miniftrent e i, & ,x cubent&obfer-
uent quicqitid ad cultum p rtmet muliitudinis coram tabernaculo
tiflimonij,&cuflàdiantvafa tabernaculi, feruientes tn miniflerio
eius. Ecce minifterium audiuimusLeuitàrum,id eft, vigilias
in templo,&obfèruationesrerum, qùæ pertinent âd eul-
tum tabernaculi fiue vaforüm.Et paulo poft, Guntque inuol-
uer'mt Aaron & filij eius fanâuaritm & omnia vafa eiustncom-
motione cafirorum,tancintrabuntfilij Caat fi,vt portent inuoluta,
Et iftud minifterium eorum, v t portent in itinereomnem
fopelleèfcilem tabernaculi, quin & ipfiim' tabernàculam,fi-
cut infequentibus demonftrabitur. Hoc eft officium farrii-
liæ Gerfbnitarum, v t portent cortinas tabernaculi , & te -
d um foederis, öperimentumaliud&reliqua.De filiis Caath
dicitur, vt' fint fub manu Eleazar filij Aaron fàcerdotis. De
'iffi^vt fint fub manu Ithamar filij Aaron fàcerdotis, & dicitur,
vt à trigefimo anno vfque ad quinquagefimum mini-
flrent in tabernaculo foederis.E x iftb libro Numerorum &
exVerbis fàn&i Hicronymii, qui nôsiubet differéritiaisfa-
crorum ordinum fumere à veteri teftamen to, difcimus minifterium
eflè Leuitarum,'vt cuftodiant ecclefiam & vafà e-
ius, atque fopelle&ilem, neçnon etiam & quæ neceflària
funt ecclefiæ portare periter portèhc. Quaproptetin Sar-
dicenficoncilioftatutumeft, vt qualefcunque preces ha-,
buerint epifcopi adpalatium,diaconi eas perfèrant.Ita fcriptum
eft in nôno capitulo mgporati concilij : Quicunque
ergo, quale s fopèriüs memorauimus preces habuerinr, vel
âccéperint,per diaconum fùum mittànt, quia perfbna mi-
niftri inuidiofa non eft, & reliqua. Quia audiuimusmirii-
fterium diaconi ex veteri teftamcnto , videamus caufàm
confecrationis eius ex nouo.Scriprum eft in A&ibus Apo-
ftolorum : Conuocantes duodecim multitudinem dtfcipulorum,
dmr#»r:Non eft æqùum nos derelinquere verbum De i,&
miniftraremenfis.Cw/dcM« ergOifrdrres, virosex vobis boni
teflimonijflptem,plenosSpiritufanclo\&fapientia,quos conftitua-
mm fuper hoc opus : nos veto oratio ni & minifterio verbï in flan tes
~trimus. Vnde Hieronymus ad eùndemquern fupra : N n eft
/dignamyVt relinquerites verbumDei,rninifiremus menfis: Sciant
quare diaconi conftitutifont. Legant A ôta Apoftolorum,
recordenturconditionisfuæ. Et in eadem fuperius, quid
pàritur menfàrum & viduarum min ifter ? Perfpicuum eft e t !
'fè minifteriumillorurh in nouo teftaril en to, v t afterarit quç
ponendafuntin menfà Domini ad cælefte cohuiuium, &
difponantea fuper illàm,Audiamusnuncconfècrationem.
Scriptum eft in libro memorato aôlus Apoftolorum : Et
placuit ferma cor am omnimulfitudine, & elegerunt Stephanum
virumplenumfide&Spiritufanfto,&Philippum.ôCpzalo poft.
Hosftatueruntants confpeftum Apoftolorum:& or antes,impofue-
runt eis man us. Eft libellus quidam apud n,os de fàcris ordini-
bus,nefcio cuius au<ftoris,qui dicit, folum epifcopum de -
bere manus imponere fuper diabonuimquia non ad fàcer-
dotium confècratur,fed ad minifterium.Nunquid fcriptor
libelli dodior àtq; fàndtior Apoftolis? qui pofùerunt plu-
res manus fuper diaconos quanod confècrabantur,& pro-
pterea folus epifcopus ponat manum fiiper diaconum, ac fi
folus poffit p recar 1 virtùtem gratiar u,quam pi lires A poft o-
li precabantur?Anforteideo nôimponitfacerdos manum
fuper eum,qui ad diaconatus officium confecratur,vcnon
fiat quod iple eft,ideft fàcerdos .?Si ita e ft, nec epifcopum
oportetei manum imponere,vt non fiat epifcopus. Q uod
fipropterea oportet ei epifcopum manum imponere,quia
ip fèoratp roeo , nonfbiusilledrat,(edomnesquipiein-
tendunt verbis epifcopi, ac mente retinent. Imitatioepi-
fcoporum. Apoftolorum chorus eft. Optimum eft, bonos
duces fèqui, qui certaùerunt vique ad plenam viôtoriam.
Quiade impofitione manus legimus, quæaflùmpta eft à,
veteri teftamen to, bonum èft inquirere quid fignificet.My-
fterium eft,qualecumque fi t.quæ in veteri teftamento age-
ban tur, vm bra erât futurorum.Dicamus breuiter quod feh-
timus.Deus dabit do6torcs,quimclius explanabunt conatü
noftrum. Per manus,opera intclligimus; per digitosydona
Spiritus fànâi. In membris humanis no eft maior difcretio
membrorum,quam in digitis, ac per hoc difcreta dona Spiritus
fàrnfti per eos monftrantur. Caput enim, principale
mentis defigoat, Scripfimus in præfènti opufculo ex didis
fandi Auguftini, non dare Apoftolós Spiritual fàndium:
fed orarevtveniret füper eos quibus manus imponebant.
V nde fcriptum eft in libro Numerorum : Et, dixit D ominus
adMoyfen : Congrega mihifeptuaginta viros dejènioribus iflati,
quos tu nofti quodfenes populifint a c magiftri, & duc es eos ad oflium
tabern* culifeeder t s iefque tbi f t art tecum, & deflendam & loquaŸtibi,
&auferam defpiritù tuo tradamqueeis. Non dixit:
A ufer d e fpiritu tuo,& tradeeis;fèd,auferâ&tradâ.Ecpau-
lo poft: Defcëdit fyDonnnusp. rnube,&locutuseftadeum Auferes
deJpiritu qui trat in Moyfl, &dans feptuagmta viris. Neq; hiç dixit,
q> Moyfesdaret,fèd Dominus dédit. Per impolitionem
manuum,opera Spiritus fândiintelligimus.Non enim ad-
huceft Deusomniainomnibus.Inaliquo eftfàpientia, m
ahquo fides , in aliquo pietàs , in aliquo caftitas , in
aliquo humilicas. Hoc valent plurimæ manus fiiper caput
eius, qui confèçratur, vtvnùfquifque depreceturDomi-
nitm,qUaténuspartem de fpiritu fuo detei. Sienimquis
voluérit dicere quid neceftè èft tories imponere manus lup
capita eorum qui eonfècraotur? Imponüntuf ». fuper diaconum,
imponunturpofteafuperpresbycerü.' Quare hoc?
nifiquiapèrconfècratiónem de opéré ad opus tranfic,fic-
ut de minifterio diaconi frânfit ad immolationem fàcer-
dotalem. Quoniain nec illud opus necillud poflumus
agere^iifîdonograriæ Dei adiuti,vt Apoftolus,Deus enim
eft , qui operati#in vobis 8c veile & operari pro bona
voluntatc. Repetitur manus impofitio, ac fie depfeca-
tio primi operis tranfït ad deprecarionem fècundi. Ad-
ditur vnum minifterium diacono, id e ft, vt légat Euan-
gelium quod în primo tempore non legebatur, quando
Stephanus fuit fadus diaconus. V t opinor,nondum eirant
Euangelia fcripta.Diacono Euangelij le<5rioconuenit.quia
minifteréft.Imitatur eumqui dixit,No«^veniminftrari, fed
mmiJhare.QuAmdm Euangelium Çhriftus prædicauit,mh
nifter nobis Çhriftus fa âu s eft,q> in nouifiimo oftenditan-
tc immolationem fiiam,quando lauit pedes difcipulorum.
Habet diaconus & donum prophetiæ: Et merito ,qua eius
fungitur-officio,de quo di6tum eQï.Propketamvobtsfufiitabït
Dominus dèflambas veftris, tanquam me,ipfum audite.Et
iterUm in Euange\io:Prophetamagnusfirre-
xitinnobis. *
DePuf-
Eccleßaß.Offic. Liber IL
De Presby terts.
C A P. X I I I .
inepiftola,memçrata ad Ëitagrium expohit. Nam & Alex»-
andrite à ÎVlatco Euâligelifta vfqüe âd Eraclan? Ô:Qonyfiüm
epifeopos, ptesbyterum fèmpervntim efi(e ele&um, & i ô ;
eXcelfmci gradu coliocâtum epifcôpüm nôminabant,qûq-
n modo fî èxercitus Im f tratorem faciat, âut diaCphi eligant
n de fe quem it^duftrium nouetunt, & Archidiaconfim yq-
i- \ cent.^ Archidiabonicpfèçra'tio hobis notiffimaeft.Archi-
Dresbyteri deputanturin i«co filiorum Aàron.Scriptum
tane manûs vt fiectdotio fangerçntur. Hune monoue
-------. “ „ .W m m m v n a u n t coni;fe<iéleaioMftattum prapomtur.tione uwiiuj ) , v — — — o ' Idçm Hierpuyrem
tenent epifcopi.noft ri, manus presby terorum vngunt
de oleo. Manifêftum eft curhocfaciant,vt mundæ lint,
ad ofFerendam hoftiam D eo, & largæad cetera ofhciapie-
tatis. Vtrümqüe defignatur per o leum,& gratiaeurauo-
ttis, & charitas diledionis. H i præfîmt Leuitis, vt idem liber
j conij fcd éle<âion,e frattum præponitur. Idem Hierçnÿ
mus exponit,quare ynijs eligerçtfif,fuper Ëpifto|ath âd T itum;
Numerorüm demon&t&v.PMcepsautemprinclpum t eu*
zjtr Mus Aaron fàcerdotis, eritfuper excubttores euftodtafandua-
r» Et paulo poPi\Htc èft cultus fatndia Gerfonitarum iittaberna-
culo foederis, eruntquè fub manu Ithamar filij Aaron fàcerdotis.
Ipfi enim quando confecrantur * manuS im pofitiouem
accipiunt. Quid illud fignificet, fecundüm quodnobis
Dominus dedir, rniniftrauimus.ln quo ofdine eflent presbyteri
tempore Apoftolorum, difeamus ex auftoncate
fan&orum patrum. Dicit Ambrofius in traiftatu fuper T i-
motheum : Opinabitur quifquis vfüm diuinarum noivha-
betferipturatum,B. Paulum presbyteros prætermifilie:
fed non ita fe res habet : Ilia enim q u i dè epifeopo m atiterioribus
dixit,etiam&de.illis dicit, qui nunenominantur
presby tcri,eo quod antiquis temporibüs vttifquenomini-
bus vocabantur presbyteri. Er poft paüca: Melius autem
qui cognofcere poterit illùd ex illis quæ ad T itum fcçi-
pfit Apoftolus: Dixit enim, vt conftituas perfingulas ciuitates
preèytem,fientegopracepi t'tbi: &dicens,quales debeator-
dinari,addidit : Oportet enim epifcopum irreprehenfibiletn ejfe,
fuut Deidiïbenfatorem: cum conueniret vtiqiie, vt presby te-
rumeura diçeret: fed euidenter eundem’& presbyterum
& epifcopum hominauit. Et Hieronymus in epiftola ad
T itum: Attendants verba dicentis, vt conftituas per ctutta-
tes presbyterosficut ego tibidijpofui. Q u i , qualis presbyter de-
beat ordinati, in confèquentibus diflèreris, hoc m fi quit fint
crimtne eft,vnius vxoris vir, & c. Poftea intulit : Oportet enim
epifcopumfine crim 'me ejfe tanquam Dei dijpenfatorem. Idem ergo
eft presbyter, qui & epifcopus. Et paulo poft:Putetnon
feripturarum, fèd noftram efle fèntentiam, epifcopum &
presbyterum vnum e f ïè ,& aliud ætatis,aliudefïè nomen
officij jfrelcgât Apoftoli ad Philippenfès verba dicentis:
Paulus & Timotheus ferai C hrijh I efu, omnibusfanftis in Chrifto
lefts, qui funt Philippis y cumepiftopis &dïaconis,,gratta vobts&
pax,8c reliqua. Philippis, vna eft vrbs Macedonia:, & certe
.invnaciuitate plûtes,vtnuncupantur, epifcopi eflè nou
poterant. Sed quiaeofdeni epifeopos illo tempore quos
presbyteros appellabant, propterea indifferenter de epi-
feopis quafi presby tèris eft locutus. Adhuc fi alicui hoc yi-
deatur ambiguum, nifi altero teftimonio comprobetur in
a&ibus, in A dibus Apoftolorum fcriptum eft, quod cum
veniffet Apoftolus Paulus Miletum, miferitEphefum ,&
vocauerit presbyteros eiufdé ecclefiæ »quibus pofteainter
cæcera fit locu tus: A t tendit e veb* & omnigregi, tn quo vos Spiritus
fanfttts pofuitepifeopos pafeere Ecclefiam Domini,quantac-
quifiuit perfangumem fiuum Et hicdiligentiusobfèruate,quo-
modovnius ciuicatisEphefi presbyteros vocas,p9fteâCof
dem epifeopos dixerit.Eiufdem ad Euàgrium:Sed&Petrus
in prima Epiftola, Presbyteros, inquit, in vobis precor comprts-
byter, & teftis paßtonem Chrifti, & futuragloria, quareuehntU
(ftparticeps, regere Ecclefiam Chrifti,& injpicere non ex neceftita-
te,fed voluntane tuxta Den »i :Quod quidem Græce lignifie a-
tius dicitur vm noniv nr. Vnde & nomen Epifcopi traâum
dhParuatibiyidentur tantorum virorum teftimonia?clan-
gat tuba Euângelica filius tonitrui,quem Iefus amauit plu-
rimum,qui de peôlore Saluatotis dodrinç fluenta potauit:
Presbyter eltfloe Domina & filiis eius, quos ego dtligo in verhüte. Et
in alla Epiftola : Presbyter Cato charißtmo,que ego diligo invert-
ftrfe. C o mi tes non dedignen tur eflè,quod duces fuerunt. A
ducatu accepit nomen facerdos, vt Beda exponit in expofi-
tione detemplo Salomonis. Sacerdosnamqueab eono-
men Latine accepit, quod fàcrüm præberc ducatum mino- j
ribus debeat. Quahs eflet . Hien
Antequam diaboli inftittdu ftudia iii teligiôhé fièrent,
& diceretur in’populis, Egofuhi Pauti, ego Apollo,fgo àu-
tem Cepha, communi presbyterorum confilioeççlefî*gu-
bernabantur. Poftquam verb vnüfquifque êoS ^ u o s bâ-
ptizaueratjfuos efïè putabâc, no n Qhrifti ,intotq decrctum
'eft orbe,vc vnus de presbytères efcjftus fiip^rponereturcç*
ceris,ad queomnisçura ecçlefi$pèrtfneret,& fchifmatuîri
fern i n a r oller entur. Idem vndefiipra in epiftola admçhiôy
ratum Euagrium: Q u od autem poftea Vnüs eledu? eft,qiii
cæteris præponeretur presbyterorum,in chrifinatià remer
dium fadfumeft, nevnufquifque àd fè trahens Chrifti Ècr
clefiâ tumperet. Videamus eut presbyteri nomen tranfea;
ad epifcopi. Ambrjofius dicit in Epiftola ad Timotneum:
Qiiæauteuv fit cailla, non eft iuftum earn fjlentio præterkç
ob iliam immutâtionem nolhinum.quæ ad præfenS efTe yi-
detur, & qua ex caulà difcreta funt nunchomina,&nequç
epifcopus dici poteft presby ter,neqüe presbyter vnquam
epifcopi nuncupationen\, poterit fibi vendiçare, neqùe
dum presbyter efledefiftin Antiquis etenirn temporibüs
quando piecati ftudebânt presbyteri, omni in locoordih^-
bantur, hoc quidem nomen. cqntemplatione honoris ac-
cipicntes ; ficut & apùd Iudæos presbyteri diçebanfur,
qui popuio præerant* Vocàbantut autem & Epifcopi ab
illo opéré, quod & implere videbantur, èo qtibd confide-
rare omnia, quæ ad cultum pertinent pietatis,fuerant côn-
ftituti, ita vtvniuerforum difpeftfatiqnem haberènt com-
miflam J'iam &perfe<äamdi(penfati6nem &au<äbritatem
ecciefiaftiçi minifterij ipfi tunc Commiflàm habebanf,&
omniaregebantur pro eorum arbitrio. EtittfeqUehtibuS:
Beatisveto Apoftolis decedentibuï,illî, qui^oftillosöt-
dinatifunt Vt præeflènt ecclefiis ,illis primis eXeqüarifloti
potirant,neqi miraculorum teftimonium paf ilfis. habere,
fcd & in multis aliis inferiores iUisefTe videbattir; graue
ex’iftimauerunc Apoftolorum fibi védicare nunçUpationé:
diuiferuntergonominaipfc,^cabeifdé, i*presbyteris pres-
byrerfi nomen reliquetuÇicv Alij veto epifcopi funt «tipcu-
pacijhi qui Çc ordinationis præditipqteftate,i|ayt plenifli-
meiidenippofitosfeeeelefiatüeflecognofcerent Hjero-
nymus exponit quod plus habeat Epifcopus qua ptesByte-
E dicens in epiftolaad Euagrium fepe repetitum:Quid e-
nim facit exçeptaonfinatione Epifcopus,q> presbyter ngn
fecitf * Et exponit, cuius conftitutionc Epifcopus fit cofti-
tutus, in traâatu fuper Titum,dicens:Sicut ergo presbyteri
fciunt fe ex Ecclefiæ confuetudine ei'qaifibi præpofitus
foer it, eflè fubiedos: ita Epifcopi nouerintfe magiscon-
fuemdjne, quam difpofitioifis Dominicæreritàte presby-
"reris eflè maiores, & in côrauçe debere Ecclefiam regere,
iimmuitaannitce>si Mvi.owy7iievn,. q*ui* c,um*-- -h-a--b-e-r--e-t- i-ni pote.f tate folus ipræelfe
populolfrael-.feptqaginta elegit,cum.quibuspopulum
îudicarct. P c eifdem feptlagintamentio 6<äa eft in confe-
cratione presbyteri, dicendo,vtcum pontifice s.rummos
regendispopulit praefecÜTet. ad eonim foçiedtis & operis
admmentnm fequenris prdipis vftps Sc fecundæ dignitatis
cligercsî&cineremoperièptaagintayirotamprudentium
raentem'.Moyfts fpititum prop^gafti , & r e lir a . Opus
presbyteri,ad donumfpiritus ûpientiarpertinet, propter
bonam couuerlàtionem.
: > De Pontifice.
C A P . X IV .
POnnficé Aaron prafigurat ihliia vnâiorie, de qüo fcriptum
eftinPeuiricoiSanàificauit oleum Moyiris.quod
fimdens fuper caput Aaron , viixit eum & confecrauit. Er
, ... ------ , »„Jé-Pontifex .ideft iiàcerdos maximus inter ha