cAngelomi
cum orationem quidiuinitas placari potuit,& pbculum j
verbi qwbusiamrefocillari debucrant impediendo fub-
uettunt [Quaaurea,aurea: &qua argentea argent ea tuhtprin-
ceps militia. ] quia tam fenfunvpretiofum quamëtiamelo-
qitiivenuftatemhoftis nequam de domodomini auferce
'molinir & fecum in confiifionem ducere., £ TUlitquoque
princeps malitia Saraiamfitcerdotem primum, & Sophöiiidmfif
cerdotemfecundum, & tres ianttores, & de ciuitate eunuch am
vntim,quitrutprafefius fupervimbellatores,& quinqüeviros
de hu qui fteterunt coram rege', quosreperït in ciuitate, & So -
pher principem exer ritus, qui probabattyrones de populoterra, &
f ix vim e vulgo, qui inuenti fuerant in ciuitate. Quos tollens Na-
buzjtrdam pr'tncepsmtlitumd,' duxitadregem BalqionisinEey
hlatha percüfiitque eosrex Babylonis & iritirfecitin Biblatba in i terraHemath. Ettranslatuseft Iuda de terra fua.'] Norifólum
enimpopulares, Fed & fortes & principe^ in ecclèïïa diabolus
decipere & peccatis captiuareiatagit, vnde deipföin
de lege fua., Quod fi fccus quam optabam cüemfle reperit,
fimul exoret, vt mexignórantiaé, ac errori,^ dominó venia
tribuatur, &millatenus litèratoiiam vrbanitatem & venu*
ftatem eloquent ixrequirat, fed potius lènfutn huiüs ope-
ris diligenter perlüftret: praèfèrtim cum non res aclenlus
propter literas, led litera: ob manifeftacionem reruvnfunr
repettae.$imul etiam vclut|exis pbplitum genibiis0 eernu’
deprecbrWt tandem^^dignjnurfiaïiquidvtilitatis^^
deuotus exorarediuinam eleibentiam,vt litf t in peregtinatione
lob fcriptum eft: Elbe eius ele&a: funt. ] Tulitquoque Sara-
iam ] qui interpretacur vin&us. [ facerdotempr mum.] cuffi
primum iri cccle/ia: ordinem, qui in epifcopis eft ,amo.re
voluptatis terréiia:, & vitiórum catena conftringit. Tulit
quoquefimihtcr & Sophoniam,]<q}\i interpretaturabfcondi-
tus. [facerdotem ficundumfcüm fecundi ordinis viros, hoe
eft, presbytcfosqui talentum verbi Dei, in terraTodientes,
abfeonderant.in fuum dominiutrt'fiïbigit:1 Et tres ianïtoresf] Illosianitorés videlicet, quioftium fideiaperiredebuerat,
& tenentes clauém (cientiai , necipïï ihtroierunt nee alios
inttqiie$etmifetaht.[&deciuitateeunuchum visum qui er at
prafefius fuper viros bellatores. Eunuchus ifte (ïgnificat eos
quos alibi (criptura (acra ftultas virgtnes appellat, qua: vaia oleo vacua, in manibus tenebantvcönrinentcs viddicét fc
a coitu cörporali, ne.c tarnen oleumgrati« & miiericofdix
in pë&ore fuo habére volebfint.Qui Früftra (ïiper vi rës^cl-
Matth. ij. latores conftituuntur *cum arrögahriam prxcauere non
meditantur. [Tulit&quinqueriroSde his qut fitter abt corum
rege. ] Illos pröfe&o qui qui nque fenlibus corpöri s volu-
ptati (etuientes,regi vitiotüm temper afli ftebarit.[& sV/>/wr
principem exer ritus, qui probabattyrones depopul o terra.' Sophar
interpretatu'rdiffipansyëTdiuidtns, fighificans eös.qiii rd-
des in eccléfia quos ad miliriat^€tuiffi'nütricfcieBièranfi!
pratiis exemplis diflipantes, ï coatufidelium per errórem
fcqueft ra n t [ & fex viros e vulgo qui inuentifuerantin ciuitate.] hoe eftftöltos operatores, qui merirö ihilgi nómine nücn-
pantur,qtiiavtilitatem diuinorum fconnliörum di(cere&
fadtisimplere negléxerant. ^Hóï/c'ï/ftef omnes tollens Nabu-
zjtrd.im princeps militum duxitad regens Baby lotfitin Rebldtha,
pen up: one eos rex Babylonis , ‘&inteiferit in Reblathain terra
Vémath.'] C^aaririquus hóftiscum pér nèquitiamfiiam
talem praédam ab eëclefia euellëni tólHé, hoe vóto ambit,
hoe toto ftudiëagit, vt ad perpetuxmoms interfeöiio-
nemeosperducat.. Quos percüriëiëx cönfuïionisinRe-
blatha, hoe eft in multitudine fcelerum &ambre voliipta-
tum. Vnde icriptura dicit: Ldta &fia;i</fariaeft,qudducit ad
nscrtem,&multsjunt quiintrantper eam.[Ft translotus efi luda
de terra fua ]cum illi, qui confelEöhém nominis Dei in ec-
1 clefia vidcb^ntüri1iabere,per fcelera'dépèccata multipli-
- cia de terra viuentium translati, in re^nüin confulioms &.
6c errorisabdücuntur.Sub quo imperió qin’cunque nequi-
tetferaientes perlè'uerauerint,nec/nerebutur per Iéfudur
catum regrediinterram Iüda^emplümqj dominiibidem
re.xdificare. In pofterum narique prxfèntis vita: tradentur
incarcerem fnörtis perpetuac vbi vermis eorurq nunqtfam
hüius labentis fèeiili f vëram commiiïbrum mcorum
eèrere posnitudinem, & poft excurlum leptém dierum,
velürpoftTeptuagintaannos huius captiuitfttis, exutus ab
omni poteftate regis Babylonii&lèrnituteqaptiuantiurn,
valeam iüüante rpirituftn(9:o,qui ièpcifqrniis '^ » v 1^
deö^^ö tnrilé ruia^m quae aEdificatmvj'ödi^^.ingredi,
& vnltmricönditoris regis noftri per iècula cóiueniplati,
pra:ftante iplb >in quo[unit, tones t hefiprifip^^iti* & frientia
abfconditi.Ameh.
lij
ANGELOMI MO
NÀCHI 'LVXO VIENS IS
O R D IN IS D lV I BENED1CT I
In CanticaCanticoruni enar-
• rationes.
PRÆFATIO ANGELOMI AD L O T H A R IVM IMPER A-
tucem.
L o b. i o s is s i mo prçflantiflîmoqi Iinpera-
toti Lothario femper Augufto Angelotims
vltimus raónaehoriini exorans cxoi^ciocxo-
\ rat naacUIi perennem gloriam-Napn excu-
lantern tnemvejïro fatropalamtfubobtmuin~
quant tr.iditionum Uberéiim artium, tnucUdtiotmmque dimnat
rumfciUittfmptmarumJignataeJlrepdfazaxprtident'iaJuu-
nnoneftmmmior, aaerftrt vejlra filltrltprafentit ,muumqut
habere oraculum. SeJpeftJpmualia calejlievita boUoquia,&juf-
framorattonum plaçait imperando , imo* intentando itnpera-
re,nfttli offrcio iuxtaf.n'utn antiquorum patrum , &frugalita-
tem inoenioli mei opufculum in Cantica cantkorum Salimmit,
ibiciniti&ecclefu coniuna^allegoriarumqut m)/leriapra
coterie ieterit tefamentiroie MKóitcont’mtriprobantur.dige-
rerem&vtliudicatn^exponere tton abnuerem latque prafentia
culmtnitveftnofletidcrcnonomittetem,ifuotiaheretcrebropoftdi-
jponftouem reipublicajre jUentata, auribufquc IcBionc relatafol
lertia topa, in contenplaiio'nefeexhndensilumultucaufarutn
imperii, atquepoeifiimumde amifsionc fanblifima coniugit Deo
annuente (vtcredimui) collegio fanBarum alleax,xlboqucbcati*•
tudmis tnferipta, confolatunUgratia legendo tbeorka,&teint
iitrtur Jtngularis cümnatma efi{rttb-fiaferunt)fiftmelcon-
iugem cafu pltiiderit, alium non requirert ,fed caftimoniam fer-
uant vidua quodammado permamrep itanns ingemiftem, atque
pmitenr. do quo in tedê librolegitur : Vox inquit rarturis audita
aft in tetra noftra, idefi chriftidkentu: Poenitentiaagite.ap-
ptopinquabit enim regnum cælorum. Etpulcbra funtgena
tuavttumrii,'mbrtlachrpmarumgenarumnmulüinfufts,pre-
cct pro vejlrii cxcefsib. &abfolutionepnfsmamptratricit domino
morietur, Stienisnoncxtinauetur. Implebiturquc tisilla j in abfalnditofunâereijUiuiffttitQuoauiltto,podustantorei expo- - - - ----- - ..... '« «A .: .... ^^„uuit^immoobjlqpefaauiatlmirartcapiiurcleniont:.
vejlra tantum opmvirit etiam eruditifsimis jomidandum ,mibi
indbBoUmnefquoliberaduiii artium difciplinapnon naBoatque
oratuliteulogqfque dmnarumfaipturarum mbecminiungereh-
buiJJêt,cumplurethaberetinmonarchiadoBuretquihonelle&ca-
tholtce troll are potuiJfent.'Sedcenfiram tmpcrijvejlriamjidcras,
tacitoqucpvtrallam lUudapojlohcuin qmiteilm Eftotc fubie-
(fti omnihumanæ cxaatutæptopter dominû.fiue tegi rang
pt*cellentiifiuediieibus,tanquamabeo miflis, fed&po-
tîus i1 lu ddominicain, vbipolliceturi Amen (inquiti) dico vobis,
quicquiaotantes petitis, crédité quia accipietis , Se fict vobis. Animaduertem quoque interna tminatione
beati Pécri apoftoli (ententia qiiadicic. Melpu amppeerat illis
non cognofiere vlam iufiitia,quam poft dgnitionem rètrotfum con-
uirti ab eo,quod illis fraditum efifanctdmau'ddto.Q^aatfeJldnte
Vi r it at e.Serum qüifiitvolüntatemtAöihMJüï,&nortfdrit7vfipu-
labitmultir.Quiautemnèfrit,&hönfarit,Tapu!abitpaüéü.''
Expleto tandem tam laboriö(böpëre,auxiliaius ómnipö-
têiitisppe | - incalce fópplex leótórém ëxoro.vt^fidignüm
fe'éHone vel trarifSriptionëeü duxëHt^)dnö grdtias'gratatër
tcfetét>qu‘teflpaterlumim,dquo(f;>iiiedatupptmumX&omne
donuperfeclum datur:c{ui databundahtér ;'Üc no improperat
qiiimihi licet indignoac humitlim oiux ta folertiam do&o-
rulridedit &am'örënr^ auxrlivim confiderandi niirabilia
wmm,jwdfmenutudiimomnforetqmdatamamaieflatcim- ccnderer,vfqucaiturpiiamorit{vtpup.iCtcgormexponir)vct.a
piraretur,temerarto ore:.rpJragarenulioapologetica anft;oBoqtte^ iefenietiSedvndefe.loquendobumiiMmienosadimelIeBuexaU
exeuffpni? Drajumpji, Y< dmagis vt quiuetim diuimjretuifuf : Ut,qma exjSfmoniLhumamoritdiftm’ qua vimeemdiuimtati,
frtgtia.imptmwipcn ßbm,qiianquampauiduif obfecundareten-.. amoreferueamu.Hotautemnobu/oUeitrrineuenilumefl,necum
tapm.Scimnfloxipepensqwdfinemagmfici domii:t&abbatit verbaexterioritamorit audmmns.adcxtmerafcmimda rma-:
m a f ^ ^ ^ p f n n v ^ a 'e t p o m b p ^ a r U i r q ^ ^ ß . neamui,Sicefleiiimfcnpturabae mv,bii,'ßcutpkturaineo:ori-
bmneremlaremeiaederevidererdiffiplinam,&ftfluafpoileread but&rebut. Etnimitflu!iiueilqui;.ccolor,butpiBuramboreaei
exmtidumjtbuifein.npnfium quodcaroli migmmperam^ veresignoret. Nonnimfiverba, quoex e-im dtcunrur amplcSi-
jliiu.atq’iefrpterfanBlßimippiißimigenitorü Vejlri Ludou ci mur,&r,nfm rgnoranw.qvafiignoratitctmquadcpiiurunt,
Ct:<triiJedqma jummusmtpomf xaequeabbatmeus egregrn. foUeoltret tenemut. Stimm emm .mtipoßmum m m bum*-
cumqltefacrit aus auribmfiggerendomtuliffm, & ordkem rei mm ip,araiyfigauiqs cxpulfitm efi, eirinijtam peregrinationem
aduaj(m,quoauribm,haußo non folum mutet, verum vt efi mk vitaprafentx vinieni, cacum cor ab Ipiritual, imdleciu habet. Cui
PitinilUA. ('•? tlhtthniteirn Uirhlillit. Ituxnnoa 0*m aß tißimidi-!&nf^ititatdfiM^biliti benignitsitepraft.,ptipo ___ S . . . a . r . " u
adomne bonum fiuentißimus, morefua modeßianon tantum ingenue
libera automate irnperauit , f . fid blanda tranquiäitate&
pi o a fat H, vtaugufiAt opus, &ßnrituale decus quo modo quiuifem,
aggredinonabnuifem. QuodaMie)is7[\ciamandem eius exbar-
tationibusanimatus, vefiru almificis affaminibm fitnäifque iußia-
tubus adaflus, poiißimumquediuinis auxtliisfret its, fan ftorum-
que doctor um orationibus prpuocatus, quod odoclifiime princeps
indoclorum penes nosfanftorum fparfim inuemrepotero yprafier-
tim in beatißimi papa Gregor ij Romana decor is eloquent ia diftis,
qaiaanullo fioliim per omnia reperio compaäumatque extradi- ftorialirerrequires, fedflores allegoriarum
tione magiflriingenii mriconieiluraßilo cur reiße, comwaticopß- — n .............. ’ r ' ’ 1 ■
I tins compehdiofoquefermone»licet impolite, a^redi tentabo , &
' einn lcihbierlildi imonodum finireconjbor ,vthabeat vefira celfitudo \elut , hoc efi,manualem quodam modo in cllum excerpt urn,
querncóngruishoyis leäitareDepfmntepoßftudia imperii,poßfob■ ; liatudmes ecclefu ad cotif fationem diuinam ruminando complacent.
Et quia Campos dimarum fcilicet fcTipturarum non jaLtper-
currere latißimos, breuiterfaitemßxömata nojiranonpigeat !cru-
tari quietus. Sed fiiendiim veto, .quia vt moris eft quorundam
feripierum non irypageft i^regionefingulorum doäorum viritim
literisinßgmiuaßignauerimw nomina omna fed ex corum diet is
profelio expo (itoru •« nonnulla com?agmare ex multimodis, breuiter
reddendo videlicet7 demptisfuperfluis multimoda, nonnulla
vero ex prolixioribus fenfium eorumfiequentes coni ungere decerpen-
do >aliqua noftra interpolando , augmentarc ccnfuimus longiora,
Sic nimirumfic. diuerfi aUufionibus dramatum perCurmtibus
breuiafirmata, quavicifiim mäendo fententiarum expltn IM -
lumfian'ciumusy^onpertimefienteseosy qui nafumye utifitpien-
tes cmerqumttneceoy qui prompteres adreprebendendum quam
adimitandum.quiquequodreprehenderefubfiinnando mo'utntur,
adimplere ntqueunt. .Srimus nan juefeimus quod concentu organi
fiftuU aris, alia lv nfiöres funt alia breuiores fed vnofi.itufolltb us
adminiftrato t & dötta manu imper mte, digitifqueattreäando,
vnarn, cum fint diuerfififiuUfbarmoniam , ve'ut falpinx,
tubarum voces atque cöncmium dulc'i cantilena melo> afflando,
attonitn, ':äunbm;:ßaitieer ryddufit. Sic profeßa cum fint alia
fententiaiongtbrys ric^f^»fi^isf»lt^ue breuiores. odditis.
neceffariis,fl inteßiritufan foper co pus vnum, imperante manu
digitifqueßilum tangenribus, vieißim ccngkrinatU fintentiis,
; diïationesjtpchiridioiiis expfire auji erinius, admin iculanteillo qui
inhoc librode eccleftqdonfptrm}xtUaitpro}hetice : Cypruscüm
nartlq. nordus curft crofOy fiß'uli &cyt/amomum cum vniuerßs
liguis Ltbani ,mjrra ér aloe, cum qmnibuspriniis vnguentis. Sed
quahter ißavirtutesecclefia alternandofihip, r nixtim concinant,
infuopoßerum dicemtis l9Co.Pnfof«m\tMdemfupfox,èx<nodem
augufiale oque & eos qüibusfortdßjs legere contigerit % yi quodc«o
mremedicorum acpigwentariorü,qui vtduefavrïbuenta&an-
IW&-cordifi dicerem voce dominicà : fieq-iere Deum vel dilige
Deum.pertorporem infenfibiïitatisfrigidum,non caper et quod
audiret. Proptereaper quadam anigmata ermo diuinus anima
torpenti&frigula loquitur, ér de rebus quasnouit, iatenter in-
fmuatamorem quem non nou, t: & an ma longe x- Deo ihf apofita
(Vtprafttustrariator ait ) quafiquandam machin, .m fecit, vt
per itiam leuetur ad Deum< Ihterpofitis quippe anigmatibus, dum
quiddam in verbis coghoficit 'quodfuum eft, in'finfu verborum in-
: telligit quod non eftfuum ,&per terren.i verbafier antur at erna.
Idcirco o inuifîifiime éafar oramus, vt ». lui in hoc volumine hi-
.. . . . . . . . . . çum moraHintelleélu inueftiges, quemquibufilam in locis ob tuam confolationemfufsne- \
fiere decreùimus nefoltmmodoàllegoriarumallufionibus prejfur, \
violenter vejlra celfuudo theorica legen du faftidiat. Audiat etiam !
quod per eundem Salomonemdicifur : Gloria Dei celare verbum
& gloria regum inueftigare lèrmonem. Menti enim
Deum quarenti,tanto Deusgloriofius apparet, quaniofubtilius
inuef igatur vt appareat. , Dcbemus ituque quod Deus mvfterijs celât
reqfcrere. Ideo 'Uefiquitur: ér gloria regum inueftigare fer-
monem. Qui enim non folummodo régna terrarum ,fidcorpora
fua,vel motus car nis legere ér inufigare nouer unt ,reges funt.
Qui us&perPfalmftamdicitur : Etnuncregès intelligite,
eruditnini qui iudicaris terram ; ér reltqua. Regum ergogto, ia
eft,inueftigare ferrhonem, quia bene viuentium laus eft, perfcrutarï
fecreta mandatortim Dei. Scrutare ergo gloii ffsm e Imperator
fcripturas, quaténus myfteria diuina penetrando & imelligxndo
defideria & motus carnis inueftigare ®ereveftrdfap;entia &
fiolerti a cat er of que inperio vejhojub. eet os doiere,ér a fins prudentie
confultuque honeftiftime gubernare valearr His itaque praliba--
tisfimo ejjftugitatis, tandem ad ea qua imperaftis ftilumfle fiere co-
nabimur.Valeat femper in Chrifto profpensfuccefiibus pollendo gloria
yeflra»decufque Francorum oramus.
P fiU .
ANGELOMI MONACHI
LVXOVIEN- SIS IN CA N T I CA CAN-
ticoxum Stromata.
ppSjfflgig R i v s quam auguftaledecus adfiftulas har-
moni^ (piritualis videlicet Ällcgoriarum con»
päü JgfiSS centus manum ad fcribendam.fläte fpiritu (an-
6to exeram, &abyllbs theorix velapandendo
hiftoris,fti!i officio tangam,veluti claui abdita
dömüs.re(crani,quö fäcilius in teriota myfteria reuelentur,
in argumehtatione fidei ofifcndere decreui>;quare ifte liber
mim vtilia dmlmquaMt-.fidpuA taxa fix CMiponxpt JxMi ietiara quibus uotuinibus fan L ecciefia in hoc eodem li&
wantimdota- amnimma“r tuæm conmpmonesreb, nomn hd&rr fefc*at n ee Jpualefcat, | Me» volume« „on f im iw i
feddligenüeXagio luftrandoperlegatyatquemeficatnina aninia
i t[^*riyerypiyiefiget. Sedanf equamprolegomena adcalcem perue-
I hiat,notandum eß, quod in hocltbro nil carnale mlquebiftortale
requirtreäebeatffed allegmar um myfteria contineri non dubitei.
yominantur enith inhochbröojctda,nomtnanttirvbera,nomi-
nanturgena, nominanturfoemora. In quibus verbis non irridenda
cßfacta defcripthfe.d maior Dei,mißen cordia confiderada eft,q ui a.
am menibrä corporis npminat,ßc ad amoremfuum vocat. Vnde
confiderandumeft, quam mirabiliter nobifeum % mifericordi-
ter operatur, quivt ebrnoftrum adihftigationemfacri am oris accanticum,
fed Cancicum danticorum appeiiatur: ad extremum
quibuique Salomon in Icriptiui. /andis nominibus,
in(ignittir,vt cundaprius prtdibando dumfuerintpr^feita,
iivpofterum (aciliusatqueauidius capiSucur expofita. Tri-
bus nanq-, nominib* vocatum fuifle'Salomonem feriptura*
manireftiffime docent. Salom nem, id eft, pacificum, co q,
inpaceregnu obtinucrit, &p parabolas populu erndieric,
in fignificatione faluatoris,q difcipulis fuis ait;Pacerelinquo
vobis,pacemmeam do vobis.Et ip(e p parabolas turbas docuit,
de quo etiam feriptum eft '.Multiplicabitureius imper turn, &
pads non eritfinis, 6c reliqua.Et Ididaddctt diled9 dni, videlicer
quia