Lugduncnßs Ecclefu ♦
fpontanea volantarem mouetur. Nec tarnen fbliusna-
vtad bona moucatur, diuina excitatur .&
agiïu^gratiajVt veroad mala, propriacupiditatedepraua-
Quod ideo in hoc loco breuiter & diligenter prout
jpptuimiis demonftrandumputauirnus, vt fciencer difcer-
jntelligaRitqiiam aofurde & fallaciter naturalem
tantummodo arbitçij libertatemifte vbiqueaflèrere cone-
propter illam. human« mentis voluntatem , qua
Q^mTalicer^diligit feipfam : nec attendit, aut certe dilli--
m^fit^mCaamiutdmodi voluntatem pertinere aim de
Upeipj^bijrjp agi t ur fed ad illam quae àlio modo aliaaf-
J^iç^e-yelad bona diligenda vel ad mala appetendaaur
d^ipa^ratiaadiuiaaut fiio vitio deprauata mouetur. Ac
j>££ po ç ip a ni feil um eftquodeiustam contentiofe &.pèr-
ui^axi,ptçjitip |c1qpa liberum arbitrium naturalicer de-
(çnçlefé: poqattirmanifefte callà & irrita eft. Quia licet
m.pjiçpra hominis. , 6c voluntate human« mentis li-
feüttR: £Çnfiftat arjbiuium , 6c naturaliter habeat
p£iî$^qnnmvelle ^ ppflç réde viuerèjpoflè beate ede,
ip^mi^biHtpr yelit vt rede viuari, vt beats
cit aliud quam quod ille dixit iniipiens in corde luo non eft
Deus. Qui enim non eft præfeicns omnium futurorum,
non eft vtique Deus., Quaproptpr & volunrates höftra
tantum valent , quantum Deu$ eas valere voluit atque
præfciuit ; Et'ideo quicquid valent , cerriflime valent:
Et quod fadùræ funt ipfæ omnino fadura fuhr : quiava-
lituras arque Faduras ille præfciuit, cuius præfcienfcia Falli
riön poteft,'fi enirtineceflitas noftra iUadicenda eft, qua
non eft in noftra pöteftate led etiam fi nolumus efilcit
qiiod poteft : ficut eft nece(liras mortis , nianifeftum
cft voluntares nofttas quibus reifte vel perperam viuitur,
fob tali neceffitäte non eile. Multa enini facimus qui
fi nollemus , non vtique faceremus , ad qua primitus
pcrtinct ipfum veile nam li volumus eft , fi nolumus
non eft. Noii enim vellernus fi nollemus. Si autem illa
definiturefle- neceilitas feciindum quam dicimus needle
elle vt ita fit aliquid vel ita fiat, nefcio cur earn rimeamus
ne nobis; libertatem auferat voluntatis. Neque enimi 6c
vitam Dei & profeientiam Dei Tub neceflîtate ponîmüs
,_____ ____P .fi dicamus nééeuè eflè Deum fempèr viuerè 6c cùn&a
^ tn g n habet ex l'ya vit.tute ., led ex fola draina gratig | præicire -,i fiçut.nec ppteftas eius niiriuitür cüm dicitùr
tali argumenratione nos coardare j morifiillique.-non-polie » fie enim hoenon ppceft
y^lp^ j Vt aiit d ^îajiÿ pçacfeftinationem ex dimidia par-
tÇjiiçgejnus : aut^içandcm prxdeftinarionem perfeâe
%P®çndo;::libe^|ii\ii.yid,çanmr tollere arbitrium fie-
ut et;.un Ci^erp difputabac diuinam prælcientiam impu-
gp&vjla;#: flfg,vivfeitialTesens quod fi vereseffec Dei præ-
l^^nt^npmpol^t eflè. in hominibus liberiim arbitrium
au£.fi( eiletàn hominibus liberuçi arbitrium,nullam eile
Qej jjfj^fcienriam-j.vnde & elegic.ille impijlfimus 8c de-
i t^ fe jis sb^lpHematOF.'-.Del>- vt liberum hominis ar-^
bitxuuïi ,c|fänderet Dei prælcientiam omnimodis
denegaret. Q^içm ifte, quam magna ex parte in haC
drl^H1 ’ onç .fua.ftqui 8C imitari videatur facile intelligit
quidiligentçfadueEtiC; :
. Oji^ ftui-fleg^ Dei prælcienrkm , negat etiam Dei
pxaç^eftinationem »»quæ fine præfcienria nulla eft. vt ergo
manffeftjus ßc lucidius intelligamus quomodo vtrum-
, qi^^tàftime.c^ftft , videlicet & diuina prædeftinatio
de liberum hominis arbitrium , nec omrtino alterumaU
tero,4eftruatur , necellarium omnino 6c làlubre exifti-
igjjnus in.hpc lpco ip/a verba iàmfti Auguftini lubiun-
geïp^uibps aduerfus impiam Ciceronis dilputationèm
vqfjumque defendir , vtrumque tenendum lùauillime
d.p^er.i ln has » inquit Auguftinus coartat animüm reii-
gipljiîm^ vt vhum eligat.è duobus aut elle aliquid iii noftra
v*9i*ibWW , aut non çftè prælcientiam fururörum : quo-
niara verumquearbirratureflè non polîè : led fi alterüni
çpnfirmabitur , alterum colli. Si elegerîmus prælcien-^
ti^m futurorum toiii Voluntatis atbitriiim. Si elegerir
m us y plu n ta ti s ,ar bi t ri umtoll i prælcientiam fiiturorum.
Iplèir^qpeexfhis,duobus ejegit libërum yoluhtatis arbi-
trium : quod vç connrmàretur ncgailit prælcienfiam fu-
•nuorum : A tqüe ita diinv vult lacéré liberós, fecit fàclile-
gps. Rehgipftis, autem animus vtrurrîqüe eligit, v-,
tcHnlcluc. confiteïpr , 8c fide pietatis vtrùraque confier
niât. Itempoftaliquanta : Ipiritüs ergo vit_æ qui viuificat
o^inia, créa torque eft omnis corporis 3c oninis creati
lple eft Deus fpiritus vtique ndn crcarus iii
eius yoluntate fumma poteftaseft: . qua creacorlim Ipi-
rituqm bpnas Volunrates adiiuiat T malas iudicat , om-
nes ordinär. Et quibufdam tßbuit «poreftates quibufpotius
fi pallet minoris diet vtique poteftatis. Reifte
quippe oranipotens dicitur , qui tamert mori ÔC falli
non poteft. Dicitur«oninipotens faciendo quod vulr,
non patiendo quod non vult. Quod & li accideret
nequaquam omnipotens dîèç. Vnde propterea quæ-
dam non poteft, quia omnipotens eft. Sic étiam cum
dicimus necelîè elle vtcum volumus libero velimus arbi-
trio, & verum iprocul dubîb dicimùs •: Et non ideoiplùm
liberum arbitrium necelfitari fubijcimus quæ adimit ii-
bertatem.' Sont igittir noftræ voluntates quæ & iplæ
faciunt qüicquid volendo facimus quod non fieret fi
nollemus. non , ergo propterea nihil eft in noftra vo-
lüncate quia Dois præfciuit quod futurum diet in noftra
volqntate, non enim qui hoc prælciuit, nihil prælci-
uit. Porro fi ille qui præfciuit quid futurum elîçt in no*
ftra voluntate , lion vtique mhil lèd aliquid præfciuit
profeifto & illp prælciente eft aliquid in noftra volüii-
tàte. Quocirca nullo modo cogimur aut retenta præ-
feientia Dei tôlière voluntatis arbitrium : aut retento
voluntatif.arbitrio , D eum f quod nefàs eft j negare
præfcium fiiturorum, fed vtrumque ampledtimur : v-
trumque fideliter & vetaciter confitëmur : Illud vtbe-
necredamus hoc vt bene viuamus. Male autem viuitur,
6c de Deo noü bene creditün Vride abfit à nobis eius
riegare prælcientiam vt libéré velimus , quo adiuuante
lumus libefi vel erimus. Infte itaque præmia bonis fe-
«ftis , & peccatis lupplicia cohftituta lùnt. Nequeenim
ideo peccat homo , quia Deiis ilium peccaturum prælciuit.
Imo ideo non dubitatür ipfum peccare cum pe'c-
cat : quia ille cuius prælcientia falli non poteft * riori
faiftum , non fortûnam^ ndn aliquid aliud, fed ipfum
peccat uni m elle prælciuit. Qüifi nolit i vtique non peccat
: lèd fi peccare nolucrit, etiam hoc illeprælcium Hæc
âd inftruiftionem 6c confirmationem nbftram contra hu-
manæ praefumptionis & argmnentatidhis errores beatilfi^
mus doiftor liicidimine dilîefùit : Qui eciaiii alio' îdcd
dehaceadem re ita ait : Nemiiiëm Deus ad peccanduni
cdgjt , præuidec tamèri eos qui propria Voluntate pèc-
cabunti Quin ergo hdn iudicet iuftus quæ fieri hÜti co-
git pràlciusi lîcut enim memdrià lua nemo edgit faifta
dam non tribuit. Siput enim omnium natutarum crea- I cflequ^ prxterierunt; lie Deus prsfeientia liia non cd-
1 gicfacieoda qua: fiitura flihti E£ ficiic Homo, quaedani
qtiifeifK:rheminit i nec tamen omnia qua: meminit fecit
: ItaDeiisdmniaquorum ipfe; ail&dr eft, pmlciuit;
Quorum atitem iioU eft malu9 auiftor , iuftus eft Vltor.
Item Dei immittabili ratidne reriim mutabiluith in Deo.
Et de arterna eius 6c generali praedeftinatidhe & pr*-
Icientia alio loco ita dicic : Ira Dei nonperttirbatioani-
nii eius eft , fed indicium quo inrogatur pmna peccito;
Cogitatio yero eius 6c rccogitatio mUtandariim jrerum
iinmurabilis eft re^io Non enimficut hominem ita Deum
cuiufquam fadti fuipc^nitet, cuius eft de omnibus rcbirS
tarn fixa feientia quam certa pradcieutia.
________, / 1 Septi.
tore ft,, ita omniuin poteftatiim doâprnon voluntatum.
Male qttjppe voluntates ab illo non funt * qucniatii
contra naturam funt quæ abillo ell. Et poft aliqua : Cafi-
qu*f*cit, tteefit , Deus e/LAli& verocaufx &
fjCiunt&fiunt :, quomodo igitur^prdo caufàrum qui præ-
iaep^i çe,îÇûseftDeo id effiqc vt nihil fit in noftra volun-
tate? Cum in iplo caularum ordine magnum habfpntlo-
cuip poftræyoWtates»slÉem poftpauca : jQuod yero ne--
^4r,(inquit ) ordtnetn omniumcaufamw ejfe certißi'nuw & Dei
prefqeiitip nottß.pium j plus eum quam Stoici detefta-
niur^Aut çnim ellè Deura negat , aut fi elïè confitetur
Dènn>,quem negat præfcium futurorum etiam lie nihil dir
K^fduerpH Ioanna
~ Septimo capitulo talcm definitionemponit:L^er«w ar-
bitrium inter media dona Dei deputandum : Ideoque & peccati
potuijfe Vbi hoc breuiter dicendum & diftinguendura
eftquod ifte licet donum Dei dicat effe liberum arbitrium
: tamen naturalè illud tantummodo aflerit more Pe-
lagianorum : Dum fides Ecclefiæ multum diftinguat inter
donanaturæ, &dona gratiæ: vt quod-,dédit omnipotens
Deus homiiii naturaliter mentem ratipnalem & in-
tèlleiftualcm 8c in eadem mente memoriam , intelligen-
tiam, voluntatem : quod dédit etiam haturaliter corpoti
humano/ubftantiam formam, fpeciem i incolumitatem.*
fenlum videndi,audiendi,olfaciendi, giiftandi, tangendi,
viuificante illud anima &fènfificante manifefte fint dona,
& mimera naturæ. Quæ prima creatipne .Deus hotnini
inferuit , &creando naturalicer dédit. Quod autem dat
Deus homini fidem, fpem, pharitatem, pietatem, bo-
nam,voluntatem, bonioperis fecultatem & cætera huiuf-
modidonaluæ gratiæVdona Spiritus'.fanai de- quibus A-
poftolus dicit : Hoecautem omnia optram vnits atque idemjpi-
ritus diuidemfingulis prout vult de quibus çti^m in Pfàlmo
di<£fum efle exponit.Ajïendensin altum capttuam duxit capti-
uitatem dédit iona hominibus.ynàc &ipfum libérum arbitri-
umfidesCatholica, fidesveta inter donagratiædéputât:
Quia licet naturaliter'illud homini Deus ih(eruerit,quan-
do eum creauit vtique bonum & bona Voluntate prædi-
tum:'I'amen & timeindigebat gtatjaconditoris, vtin bo-
no quocreatumfueratpermanèret, &primi illiiis peccati j,
mjïrito amifïà libertateinfirmatum, yiriatum' atque corru-
ptum & velut qtiadam ruina depreirum nullâtenus valecaf-
furgeread illud æcernum &fiimmum bonum àd quod homo
conditus eft.nig Dei grariafanetiit,rediutegr|tur ,i n-
luminetur & liberetur nec poteftomnino aliter-nen liberum,
nifi fuerit Dei gi aria liberatum,per eum:qui diçir ,p ;u
ilius liberauerit,tttne vere liberi erïtis : vt fiat in nobis quod à-
poftolus air: vbiJpiritus Domini ibilibma; dridëd ficut dixi-
mus,infanus& Pelagianus eft etrpr, fi qms liberum arbitrium
quod in Adam perijt peccando .amiflo, & dono naturæ,
& dono gratiæ : Ë l pùtâç elle libenun WM Ê}1 Chriftieratialiberatuim^Quodaucein dicit,ifte illud libe-
rum arbitrium bonum & rè<ftum,dç bona vofuntare ad lu-
perna & diuina eredum qualê in primo h omjne cdnditu m
fuitjltavteflet finevllo peccato, & poflèt non peccare li
vellet : Quod inquam ta|e terfumma, fed inter raedi&oc traima D meai dgnounma e blfoeH aulimen nt odenp mu
tandum , multptnàveritatedifeordat. m ficutdix im u s
tantumàctaleerat in illo primphomine libenarbitrn bo-
num,quale in nuUo eft fandqrum in præfenti vita: JA quibus
licet fitliberum arbitrium iam Chrifti gratia liberatum
atque fanduW.tamen tanta eft illa fanitas,vt quandiu mor-
tahterviuunt, fine peccato elle non po fiint :£taimrftul-
tum veîintatque defidèreilt non peccare , non poilint tarnen
non peccare. Vnde"idie indigent fuppli
potuit peccare qnoniam adhuc non erat perfeda. Qu^
Vtique perfedio libeitatis poft mandati cuftodianv impie-
retur,dum ei peccandi voluntas penitus auferretur. HimC
motumnullianimalium prater hominem concellum fit-
qhe talis differentia inter liberum hominis arbitrium,
& emsiubftantiara, vt natura lit voluntate rational!, li-
berum.vero arbitriumin eius libertäre, fiue ln motu liberie
naturaliter voluntatis , ,fiue in munere intelligentie.
Quaetria id eft liber motus,'intelligentie, liberum
arbitrium inter fè copiponunt: Vt ficut fiibftantia in qua
eft,trina fit, Efteniih.&vujt, &fcit | ita & illud trinum
fiat liber, mótus intelligens. Quod-ergo didt,intetioris
hominis fubftaritialem Trinjtatem in effentia&: voluntate
Sc feientia contineri , "ex patte ex difputationibus
landi Auguftini in libris de Trinitate fumfit : ex parte
de fito excogitauit. Dieft enim B. Auguftinus de fanda
& jummaTrirfitatedifputans , 6c de mente hominis vbi
ad imaginem & fimilitudinem Dei conditus eit, fimiUtu-
dinem ad Deum trahensvt per illam imaginern Trinitatis
qua eft in ipente hominis fubleuaret nos ad contemplan-
dum vt cumque Trinitafem qua Deus eft. Dicit inquam
hactria,ideft,ef(e,nofle, &velle? ita in mente hominis
inueniri ,• vt lie diftinde tria fint, & fubftantia vnum fintj
videlicet quando mens, qua naturaliter eft, naturaliter
hooit&,& naturaliter vult , id eftdiligit fe neo äd aliud
tunc refer tur eius nocitia & voluntas,niu ad fe ipfum.Tunc
enimlicer diftindeintelligariturj Hac tria eile in mente,
id eft,efle, & nofle fe.&Vellcfe, tamen & ipfam effe natura
&eflehtia mentis eft. Et omnino naturaliter nottit
fe, & naturaliter vulr fe : Et rota eft , &ficut ^ota habet
efle, fic etiam tota fenouit, fictotafevult & diligit.
Etideotuiic quanta eft eflentia eins, tanta eft 6c hotitia
eius, & voluntas eius. Etexhac comparatione admonet
beatusDodor / vt ex fimilftudine mentis noftra exfur-
gamus ad contemplahdam yeram Trinitatem ^[ua Deus
eft : vt ficut fiac tria id eft efle , nolTefe , & veile,fe, ita
inueniuntur in merite h o m in is vt & proprie fingula
difee man tur : Et tamen fiibftantialiter & naturaliter
vnumfiiit\: [ t quanta eft ip fa mens , tanta tunc fit&
notiriafui&dilediofui, quia tota fe nouit , totafedili-
git : Ita ex hac imagine & fimilitudine Dei fubleuemus
intelledum ad ipfam Trinitatem Domini : Et agnofca-
mus in ipfa beata & fumma Trinitate , diftinde 8c proprie
tria die, id eft Patrem , & Filium , &Spiritumfan-
duro. Et hac tria efTentialicer & naturaliter vnum efle,
& aqualia effe vt quantus eft ibi Pater, tantus agnofea-
-tur effe Filius tantus & Spiritus fandus. Sicque velut
per fpeculum & in ariigmate mentis noftra difeamus
intelligerc 1'andam Trinitatem diftinótam perfonis, vni-
tam fubftantia^, äqualem natura atque potenria. Ifte vero
cum hac legiffet tam vriliter 3c falubriter ad inlumina-
tionem noftra fidei dida , non eft contentus modern-
v e t a c « c i u n . t i V M a n . « - v ~ . — . . . . . . . - f - i >. w M m M ë ê , & nos dimittimus debitoribus mpé. Non ergo medium led
fummum donum erat lecundum eum modum quo tmre
homoinparadifo viuebat. liberapefcato., & l.berracem
noilpeccandi habèns in.propria-voluntate, quandiu pie
Deo fe idbiicpret regendum atque i*uandura, licet adliuc
eflec perficiendum in melius fi in Dei obedlentia perman-
P g vt tantam virtutem acciperet, vt iam peccare non
mofl'et. vt autem tale & tarn liberum arbitrium in Ulo primo
homine peccare poflé.t,fecit hoedefemo Dei, & pra-
fumptiofui : dum mb Deo éiïè negligçris., Sciniuapo-
teftate efle volens ^rnifit ^onum diuinae gratia: , a-
mifit bonum natur* & inuenit fe fub damnatl^ne mlfe-
nshVomIIiIn. iOsfoilbafutaon ctiaaplietmulToriiiiw «« inejfentïa& voluntate •
& feientia mtintri : ntcalmi ei ejfe veile nrcaltuirelle&fa-
refedhae ma vftam naturam : njamqueamma namamv^mberpm
motum ac poteftatem iriouendi : quod lit liberum
tuit mori quiaadhuenon erat petfea*m , id e f t^ m u ^
I- llhera.adhucamma|is memo quia mortalis
fixos ex‘cdcreri4cd äddidit ex fuO quod hæc tria qua in
mente hominis contemplantur , Trinitas fit fiibftantia-
lis : Cum Trinitas fUbitantialis & fubftantiua qua fiib-
ftantiaiiter in perfonis confiftat niillatenus inueniri p o t
fit nifi vnius Dei. Vnde & idem dodor , nequis erret
in talibus, fpllicitc admonet, & docet in eifdem libiis,
quod non homo fifhæc tria , fed hominis , velin homine
lint hæc tria. Cum^ contrario in fanda Trinitate ilia
tria qua diftinde ibi aguofeuhtup, nullatenus debeant
aut poffintin vnefDeoefie i fed Vere vnus Deuseflè.
Neque enim Teinitatem dicimus effe in Deo > fed ipfam
Trinitatem Deum, Sic enim ipfe fendus dodor dicit:
Inu&iim us in homine Trinitatem , id eft , mentem &
notitiam , qua fe nouit , 6c diicdionem qua fe diligit.
Sed hæc tria ita flint in homine , vt non ipfe fint homo
Homo enim eft ficut teteres definierunt ? animal rationale
mortale. Ilia ergo excelluijtin hómine , non ipfe
funt Homo & vnaperlbna, id eft, fingulus quilque homo,
habet ilia tria in mente. Ac per hoc illa tria non homo
funt, fed hominis funt^el in homine funt , detrado
etiam corpore fî fola anima cogitetur aliquid , eius méns
eft tanquam caput eius vel oculus , vel fecies. Sed non
R r rr hac B ibliothVtt. Fatr.Tom. 9 .