Pafchaßüs de Càrpore
C
gelio prâidicatur,prioribüà»iliquam, ilikdeteriorvidetut,,
qui fubvnhls fpeciei guftu* omnem fàpbrëm & omnë de^
le&amentümnde perceperant* N e c tarnen illüd tunca-
liud monftratum, licet qüicquid faporis de deledamenti
eft interius, fubvno eodemque colore, totiim mahna præ-
ftiterir. Potior qjrippe vircus re rum e ft, quam fpecies &
fucatus colo r. Idcirco virfcus magis conftderanda eft,quam
Color fèufàpor exterius: quia qui vniuerfisvirtutem natura;
dédit,hiç h nie Sacramento diuinitùs indulfi t v t fitCaro
8c Sanguis ipfius, vt quod Caro & Sanguis ChrifiiEç-
clefiæcontùlk, hoc totum Sacramentum huius myfterij
com plea t ,& ad immortalitatem (nos immaculatos clemë-
tërpérducat: carnales quoq; & corruptibiles,ad fpiritualia
& incoriupribilia*perficit. Propterea ergo debuit |piritua-
litèr celebrari : quatenus, per hoc de vifibiiib. ad inuifîbilia
fetam.ur,& quod adhuc lacet, fide irïftantius requiramus.
; Nihilqj dubitandum de fpecie,dura virtus Chrifti interius
totum pr&ftat ex myfterio, quicquid Euangelium repro-
mittit ex* diuinkatis oracülo.
Quodboc myfiemm nuüius mentis confecratur,nifiiüius,
cum nutuomnia regunrn & funt.
D
’ adiungens
m
C A P . X V .
Vlli dubiurn, cyiod ficut qliando in nomine Patris,&
Filij, & SpiritUs Sandti, * ter mergimur in fonte, tunc
Vtique baptizamur: non in virtute illius & poteftate qui
h$c dicit,fed in virtute Chrifti, qui hoc praicepit, dicens:
lte,docete omnes gentes, baptizantes cos tnnominePatris,&Ftty,
& Spintusfanctr. fic vtiqj & hocSacramenmm non meritis,
noh verbis humanis, fed proculdubio, diuinis ^Ificitur &
confecratur tnandatis.Creatur enim exaliquo ibidem,non
qualifctinque, fednoua ialutis-crcatura.,Cato & Sanguis
. Chrifti:veluti ihbaptifino homines, nduaefficiuntur crea-
tura,& corpus Chrifti* Idcirco nonaeftimandum eft,quod
•alterips. verbis,quod vlliUsalterius meritis, quod potefta-
te alicuius ifta fiant i fed.verbo creatoris,quo cun&a crea-
ta fin k , Vifibilia & inuifibilia. Cuius ergo potentia creata
funt p ri us, eius vtique verbo ad melius recreantur:quia nemo
creator alicuius rei, aut recreator, nifi vnus Deus Ca-
tholice prxdicatur. Propterea veniendum\ad verba Chrifti,
& credendum, quod in eiufdem verbis ifta confician-
turi R.eliqua omnia quai (acerdos dicit aut clerus canit, nihil
aliiid, quam laudes &gratiarum a<Stiones funt, aut cer-
te obfecrationes fidelium,poftulationes, petitiones. Verba
aute Chrifti, ficut diuina funt,ita efficacia: vt nihil aliud
proueniat,quam quoa iubent quia aeterna funt. C<ri«7»,inq
u i r y terra tranfibutit,verba autem mea nontranjibunt,{efficient
omnia, ad quae mllla funt,quia Patris non nifi- vnum
& fubftautiuum & cpnfubftantiale fempiternum eft V er-
bum. Vnde facerdos prius inter caeteraetiam verba Euan-
geliftarum nlhin\ens,ait:Quipridie,quampatoretur,accepitpa-
tnnin fan fiat ac verier abilesin.mHs fuas, & eleuatis peulisin cce-
luM,dd te DiUm pattern fuum oHinipotentem ,grarias tibi agens,
benedixir,jregit,&dedit dtfcipulisfuis. Ecce vfque ad iftumlo -
cum funt verba Euangeliftarumi Potro deinceps verba
funt Dei , poteftate & omni efficientia plena: Accipite &
manducateex hoc omnes.Hoc eft enyti Cotpusmeunu Sed ne forte
putare s,quod de illo Vno tantura pane,& iiiUia vna hora
hoceumefle iufierit, fecutuS,^ adiunrit & ai iijidefacite in
meantcomttiemordtionem*Vndb fatendum eft,.quod quicquid
tune ili udfuit,qUod Apoftoli ab eo percepetunt,hoc
totum eft iftud, quia idipfum eft. Et fi Vclisaudire quid eft;
Hoc«7, inqUitj Corpus rtteum,qmdpro vobis tradetur. In hoc
ergo Verbo creator illud CorpUslquiadiuinum verbum eft,
& omnipotentia plenum, vbique pr^fens vbique omnia
complens. Et quoddicit:. Hoc eft corpus ttteum qU*d pfo voJ. it
tradeturicrededfili,quiaitaeftjquoniamipfedixit, & fa-
6tum dubitare iion potes, ipfe mandauit & creatum eft*
Pra:ceptum ergo pofuit, dicens: lit iiieatn cotnmetHofatie)*
nem hoefaette. Et ideoquotiefeunque fitCatholice,
vere hoc fit, quod di&um eft: Iioc eft
Corpus nieUtoh
Simili modOpofteàqùàrri ccenattim e ft, refett fàcërdos
Verba Euangéliftæ, accipièns hunc proeclarum calicém.
Et notandum quod hUnc,quem ofFetimus, ^ non aliüm in
fanftds,ac venerabiies manusfùds,hetv\ tib'tgrdi ias dgens bertedi-
xit, & dedit dijcipulis fuis dicens. Àudis ne Vbique i quod ipfe
gratias egerit,quod benedixerit? Èt idëo licet nos gratias â-
gamus DeOjille eft,qui pro nobis gratias âgitpér fe, & nos
per ilîutni Et qùia per ilium eius gratiarumaëtio iure dici-
tur,fic itaque licet fàcërdos benedi cat; ipfe eft,qui benedic
k aefrangit. AlioquinifîeiusefIètbënediâ:io,nullafàn-
ëtitas in eo eflèt. Vnde in * Exodo ad Àaron & fitios eius
ait; Inuocabètis ergo nomen men m fuper filios Jjracl, &ego bene-
dicam eos. Sacérdos ergo inuocat,fèd ipfe benedick & fran-
git: quia nifi illefrangeret hune panetn, paruuli omnes ie-
îuniremanerent. Hinc quoque Prophetafufpirans^, quia;
needum venerat Chriftus,aiebatinLamentationibusfuis:
Paruuli petieruntpattern, necerat quifrangeret eis. E t ideo hic
folus eft qui frangit hune panem,& per manus miniftro-
rum diftribuit c^ëdentibus, dicens : Accipite&bïbite ex hoc
omîtes,* m n miniftri, quam &reliquicredentes :Hicejlca-
lix Sanguinis met noui & aterni tejlahu nti. In hoc'quippe verbo
Sanguis efficitur^quod antea y inü & aqua fiierat. Effici-
tur ergo Sanguis,fed ille vtique, quem difeipulis tradidit.
Sanguis plane noui &aterni teftamentt : quod teftamentum
nunquam immutabitur,quia æternura eft:nunquam vete-
rafee t, nunquam kritum erit. Et hoc eft teftamentum hx-
redkatisnoftræ, per q> nobis diuina & coeîeftia traduntur.
Hocigitur eft myftcrionfidei. De huius nimitum Sâguipis
figura populisfàniftificatuseftveceristeftaméri.Sedinillo
fanguine vmbra ératj hic eft autem veritas. Quàpro vobis, in-
, quit, effundetur &pro multis ift remtfionempeccatorum. Nam
! vb;Lucasdixit,provobis, ibi Matthæus,pro mteltis, pofuit.
| Vnde çredendum, quod Chriftusvtrumquedixëtit, quia
! hic fàngufs & pro Appftolis,& pro multis qui credituri e-
! rant per verbum eorum effufus eft. Hic itaque & non a-
; lius,neque altériùs alicuius,fed Sanguis Iefii Chrifti,in hoc
verbo efficitur. V iget autemhoc verbum & manst ; Hic eft,
enimcâl'tx Sanguinismei,quiprovobiseffundetur,&pro multis.■
Quapropter ô homo quotiefeunque bibis huncealicem,i
autmanducashunc panem,non ajium fànguinem te putes
bibere,quam qui pro té, & pro omnibus effufus eft in re-
miffionem peccatorum.
* AbutunturhoclocoNouatoresvtCommunionemCalicisom-
ni populo proniifeue concédant, fed clara nimium conieftura loan-
nesà Louanio, Beüarminus&alij exijlimaruntlocum effedepra-
uatum,ér pro Bibite, legendum Edite, vel Manducate,'»4w*
proximo pramijèrat Pafchafiur. Et ideo hic folus eft, qui fiangit
hune panem, & per manus minijlrorum dijlribuitcredmtibuf,dicens
: Accipite & bibite ex hoc otpnes, tam mînifiri, qüam rèli-
qui credentes. De pane non de fanguine locum comeit(e,non
bibite, dixijfeiftreexijlimandus eft. Et filocusfit integer,vult Pa-
fcbafiusbibendttm fànguinem Domini cunftis fidelibus, non fub
Jpecievini-,fedfubfieciepants, fub qua cum fumitur Chrifit Corpus,
non fumitur exfangue fed cum facto fanguintqut ibi adeft,non
epvi Sacraments, fed ex vi natura Corporis viuentis, & vt aiunt
theologiper concomitantiam. VideBellarmin.ltb.q. deEuchari-
Jlia cap.z6.adi6.
Neque aliam carnem,quam qdfe pro te,& pro omnibus
tradita eftj&pependkm cruce,qüia fie veritas teftafuriffo*
efi Corpus meifi quod pro vobis tradetur.Et de calice: Htc eft ettint
Sanguis nieusi qui pro vobis effundetur in remlfiioHetii pecCatorilni*,
Vnde ficUt in remiffiOnem fuius eft peccatorum, & tradings
: ita adhuc hodie iii remiffionem comeftifur & potatuf
deliâorum i v t quia in terris fine qUotidiattis, leuibufqüe
deîiâis viufere non poflUmiis,Vt ptâernifî, tali e fca& p ô -
tu r e fe â i, fine matula èc rüga inueniamUr, & non fblum
h o c , fed etiam Omni benedidione coelefti, quæ in iliiô
eft,repleamur, âc per hoc vnüm corpus cüm illo &
in illo màtleamüs, vbi Chriftus caput,
& nos omnes membtacen- k , j
(earn tir.
ab ep quod
quod côti-j
dens, dicit
i accepiflb
fanitis.
Hitronym.*
Thrm. 4.4
H
Vide quéni
cam cm hoc
Sàcrdoiéh-
goiri-
gat.
pfdm. z i
B
pftd. JO};
Et Sanguine Defpini.
C
Luc. 8:
idatth. i
. InChrifto'
msple-.
nïtudocpr-
1 poralirer.
'• iliius. I
Quàd quantitas in hoc myfierio non fit cotifideranda,
- fed meritum ^virtus.
G a p , X V I .
f^\Vodpanis etiam, quamuis veracaro fit,hoc mÿfte-
V ^ r ium p o fïit nominari, probat Apoftolùs, vbi dicit :
Probet fe homo, & fic depdne illoedat & de calice bibat : quia
Chrifti Caro, &vera Caro, & tâmen partis viitusqui de ccelo
defcendit y hitç Catholicc prædicatur. Garo quidem fè-
cuiidum graciam, panis vero fècündum eïficientiam, quia
fièut hiepanis terrenus vitam fubminiftrat temporalem :
ita ille coeleftis, vitam præftat ætefnam & eoeleftêm , quia
vita eft fempiterna. Deniq; & Sanguis hic fècundüm ef-
ficientiam, fimili modo vimim typteèpoteft vocari : quia
fîcut vinum lætihcat cor hqminum j fbbrie poratixm, ita
longe locupletius hocvinuiïi fanguinis, lætificat corho-
minis interioris, & inebriàt mertrem amore fpirituàli. V n-
de diëtuiïi eft : Calixmeus tnebrians,quam ptaclarus eft, Etvi-
num Utificat cor homints. D e quo nimirum vino, fponfà in
Canticis exultât,quodChiiftus in ea, fuam ordinauerit cba-
ritatem. Cæterum, fècundum ptæmifiam doârinævecita-
tem, nihil aliud quam Garo Chrifti & Sanguis iurè credi-
tur : quîe non fàpore carnis, fèd fpiritüali dulcedinedegü-
ftantur, & fidei ratione intell igUntur.
Vtm érrationem huius Sacrdmenti corporis & fanguitiis
Dominiyprorjûnt à rattonis fenfu ejfere-
conditam.
C a p . X V I I . r
SI enim figura iftius Sacramenti, in manna illo coelefti
^ _ præceffit : vere & huius rei ratio exinde aperce rhon-
ftratur quod dicitur. Q u i plus CQllegerat, non habuitam-
plius ; neque qui minus parauerac in uenit minus. Non
eft omnino quanticas vifibilis, in hoc æftimanda myfte-
rio : (ed virttxs Sacramenti fpiritualis ; ficut nCe qüantitas
hominisChrifti mètiédain corpore,fèd virtus in eo, & di-
üinitas confiderânda. Nam plus retùlit mulier ilia in Eu-
angelio, quæfimbriam veftimenci eius'tetigic, quam tur-
ba, quæ torum corpus preffic : -quia pluieUm mente con-
cepit & fide credidit. Ideirco çogitandum ànobis eft,non
quantum dentepremkur, fèd quantum fid e& dile<ftione
capitur. Non enim re«fte’Garo Chrifti fine diuinitate fumitur,
nec diuinitas fine Carne praïftatUr* Vnde in Eu-
ângelio. regnum coelorum fimile dicitur thefauro abfcondï-
to in agro, quem qutinuenit homp. vadit & vendit omnia, & emit
agrum ilium : quia nec ager Corpus videlicet Chrifti,fine
thefauro, ideft, diuinitate,nec thefàurusdiüinitatis fine
agro carnis ftirocÔparacur.Qufquam bene in agro theftu-
rus,abfconfùs dicitur ; quia in carne Chrifti diuinitas corporaliter
inhabitans etiam in hoc myfterioab alpeitu ocu*
lorum ne Caro,videatur,fubtrahirur, vt fide auidius quæ-
racur, quifitavenus inueniatyr, inuentavero charius ha-
beâtur& habita defiderabilius fruatur, quia in Chrifto 0-
mnis plenitudo corporaliter inhabitat fine dubio diuinkatis.
Idcirco neccfïè eft, qui Corpus eius cömederk, de pleni-
tudine diüinitatis^ illudfide percipiat. Vnde fàn«âusEu-
angelifta : Et omnes nos, inquit, de plenitudine eius accepi-
mus. AHoquin,nifiprius de plenitudine eius accipias.nec
ad modicum carnis peruenire poffis , quia thefàurus non
emftur proprer agrùm, fed ager propter thefaurum, nam
theïàums de plenitudine diuinkatis c um c o& in co crede
ntibus * emitur. Et ideo fili,hoc myfterium dum com-
municas, dilata finiim mentis tuæ, emunda confcientiam,
& percipe,non quantum mica ëxhibët,,fèd quantum fides
capit: quia in Chrifto plenitudo diüinitatis manec, in te
autem de plenitudine, non quanta eft, fèd quantum
idóneus fueris, præ-
- ‘ ftatur. ;
» Ouare ante p.'.fionem Corpus fuumdtfcipulis
dedetit.
C a p . X V I I L
A Nte paffionem autem hoc Sacramentünà ideo' éelé-
bratum(eft : v t de legali Pafcha con tinuo quîa vmbra,
remouendà erat, ver itas dare (cere t. Nunqua igirur vmbra
poteft dêfiftere, nifi radiance lüce. * Alium veto Chriftus
nouerat, quod & boni digne & mali indigne hoc myrtes
rion, licet præfumptiuè ,accepturi eflènt, voluit formam
dare cunftis communicantibus ,q uid boni,quidve mali
percipiant.,Et ideo Iudas in figura omnium malorum ad
percipiendum adinkticu.r.Nam fi poft refurredlionem fie-
ret, iam Iudas, cum, (àn£tis Apoftolis communicate noû
poffét,quia iudicio æternoiam dâniituserar, Naiü per h©6
my fiction, paffio domiiii &mprs prædicâda erat,ideo magis
cprigruitinipfbpafïïonisartieulo hoc tradere, quâ poft
rcfiirre&ioném <quia adhoc immolarus eft agnus, v t nos
eius carnem cbmedamus. Vnde Paulks; Pafcha noflrum im-
molatnseftChriftm,itat^epulemur. Cæterum ipfè^tranfitu-
rus iam de hoetæcuload Pattern,id eft.dehacmortalitace
aË immpi taliraté.fèçit adhuc mortalis,quod nos poft eum
& in illofàûuri cramus fimili modoüiortales: quatenus
tali nos refedti pàbulo, & inebriati poculo, faciamtis noâ
prb iUo feçuri de i m mor talitate, qü dft il J e p ronob is prior
fççit f îîJprtalibus. Àd-hocquippë immottalitatis præfti»
titalimpniam:vt mortetn non timeamüs. A t Veroquod
vltimu eft,fi poftrefurredtionemhoc dediflèt, dibhiti ef-
fent Kæretici,quod Ÿincormptibilisiani Chriftus,& incoe«-
lo pofituyion pofîet in terris eiiis caro à fidfelibus Votarn
Nune veto quod integer & * incorruptibilis mahfet, did*
mus côçra eos, quod in morte eiu s ifta percipittuis, vt vfqji
ad finem fèculi omnes inde pafcamUr : & talnen quod fè-
minammèftrefurgensiricorruptümperhianeat. 0 b hoé
ergo granum fr umenti ce. idit, vt multumftu&Üm adftfr-
ret. Sienim hoc ille concelfit fèminibus, multo magis id
fibipræftitit; v t& ipfum rtianeât incortuptu, & deincepS
multam alimoniam immottalitatis præbeac exfuafrudtifi-
catione credentibus. Vnde qualis illé refurrexit, taliafûnt
& hæc fèmina immortalitatis : quæ immortales faciant digne
percipièntes. Et ideo quo tiens ifta comediçius,mor*
tem Domini annunciamus: quia de morte ifta immottalia
meruimus,donee ipfè veniat-viuus & immortalis, vt cum
eo etiam & nos tali longe ditiq; refe«fti immortalitatis ci-
bo per eum immorcales regneraus.
Corporkfimul& fanguinis Domimperceptïonem, nobis ad
falutem ejfenecejfartam.
C a p . XIX*
PAte t fenfus, quodiam Cai-o frahgîtüt, quia Sangtik eft
in calice, qui de Jatèrëmànauk,&ideo quam reâ e Ca*-
roSanguini fociarur, quia nec Caro fine Sanguine , vtique
nec Sanguis fineCarne iurc communiçatür. T o tus
enim homo, qui ex duabus confiât fùbftantijs, redimitur *
& ideo Came fimul Chrifti & Sanguine fàginatur. De-
nique non, ficut quidam volunt,anima fola hoc myfte-
rio pafeitur, quia non fola redimitur morte Chrifti 8c fàl-
uatur : verum etiam & caro noftraper hoc ad immorca-
litatem & incorruprionem reparacur. Garni qüidem ca-
rofpiritualiter conuifcerata,cransformacur, vc 8c Chrifti
fùbftantiain noftra càrne inueniacur, ficut & ipfè noftram
in fuam confiât adfiimpfifiè deitatem. Vnde o ran tes ad
Deumcufii Propheta dicimus. Memorare me&fubftaHtut,
Nunquid enim vane con fituïfit omnes filios homtnum ? Quæ
igirur maior fècuritas hominis,quam ad fuam fùbftaiitkm
orare,&eam in Deo venerari, atqj perVnitatem perfonæ
fidentes dieere, O Deus mea fubftantia, qui meconftirui-
fti 8c creafti,nu n quid vane me creafti ; N on Vciq;, licet va-
nitatifubijciaturomnishomo viuens, quia Deus creator
8c Verbum Pafris, fa<ftus eft homo.Vndeconftatper hoc,
F
kÔofitf.
ihcottUptuji
Haidt S*-
cramenti
Vtüitas.
PfidmM,