\ S fp V V a k fr id i Strab o ni s Liber
Bq _
Omnill hó
Befte Sc fe-
1 nemffint
I.CW.Ï4
ptizari.cum fciamus Domintim n^ftrmh fadum ex mulie-
re.fadiuti fob lege, jitinio fecundu m legis ftatüta ciréüm'-»
Cifom, ac dëinceps àd ëxpletionem ötrthis iliftitiâï > lauacri
ialutatis fubiire,nobifqne confecraflè prirriofdia.
Ërgó à ieiuniis fêmper celebrâri dèbere eademSacrar
menta,& generalis totius iarii cönl^robat vfos Ecclefi*, &
didaSynodiBracafenfis oftendurtt. Vbietiàm foptà memorata
indie coenas D ominic* cótrtmunicatio, poft folu-
tumieiunium ,artàthematis interpofitiorte abfcinditur. Si
itaque illo die, poftprattdium cömmfonëare non liöëf > cui‘
& exempium Domini, & qaöfuhdam alfenfus foffragari
videbatunniultó minus aliis temporibüs licet, <|üibii$ hó-1
rumneutrum cognofcitiirattributurn. H o t autem itàfie-
ri,non foîum honeftas fobrietatis, perquatli reqepriicülà
pedorum tant* fimditati percipiend* præparari coûtiez
nit,ne fi indigne fomaturÇih indicium tranfeat medicina:
fed etiam ratio ne ce lTîtatis magna pofcebat,quia videlicet5
prandentesante communiCationernjproficientefvt^dfolet)
in tohgtua; foisValetudinibustngerenreS htSdica-
mina,grautes«g«?otem: &: quod aliis eft ieparaiiO iillfe fiat
damnation Alii omni DominiCa vel omnifabbatho apud
Orientem & Ht(|>ariia$ M lflk fafciehtes, cOrftmemoratio-
jhfem paffionifcDbminfc* orftnl foptimaha fi fkcerentjTuffi-*
"best crtdeb^tiVhddc(3^dii<id!iiein^b'6n*m'fcaih i quae
abipfis(vt Credifotis) Apbftolfei VelApbftolorutti tempo-
ribus, ante cOmfo'tfnitadonefo^ partisfra&iorttifti dice-
baturiqhkkfoilFd tahtftrrt telflpotfel recitandarti ctedide-
runljquoiacibfidadelebnibanti Q^apanemiUum*, quiin
'Cademoratibhepetitur,foperfobftanriilemintelligi, non
1 q&oridiihUn&^dltieifift.Et'fk nebat \ v t qui femd^per heb-
domadam cfiniuMCabahly fefoddiam oratidh^Dotrtini-
camTecertferfchR Gy priantis autdrt quoti die dicendam efle
oftendit.dicens ': itaqueinoiativne Dominica pattern tioflrumt
ideftrChriftutod*)inobisquoiidiepeftmusylquiinChriJl67nane-
tuns & vtutmus, a fanftificatione & cotpdre tins non feteiomui.
Item HilariusiFf quia quotidnlna oratid ifiy quotidH qudquep,
linpe»us mafa cdttfoetudine, depàrüii rèfeâionibuSj hnùvitayVtdetu^ofaiur.S.Aiï^Ainu^dicit.Dèqùotidianiijtar--
vfque ad ebrietacis ingluuiem ,interdùm prolaplbs credi- uifquepeccatU,finequibus vitalise ttonducitur, quotidian* oratio
bileeft.Et quid tam abfordurn.quam tunclpiritalem arque \ fidelium, fatisfacit err oriSupcriocibus quidem,itavtpr*di-
vitàléfa peicipéïe'viàùm, c«m ex nimierate ingeftprum^ iéturn eft,cötttplaéüit: Aliis verb non (plum in Dominicis
née corporaliaalimentapoteft crapulatus honeftc trada- | & feftîs generalibns, vtfontNatiuitas, Èpiphania, Pafcha*
refApoftolus autem præcepit, dice ns': Omnia ŸeJIVahoneJlè jAfcenJio Domini,& Pcntecöftc:vérum etiam in Natalities
& fecundumordinemfiant. Q ö * modetódó^Svquamiiisïtt1 ! Sandorum,diiunorum muhetum celebrahda eilè myftepfopere
fitigu lis fandorum operibuS necef&ri® fint,kämen ëtiani
atque etiam in lan^ffimiïânguinis '& çorpbris Domlhi
veneratione deben t feruari, vt Videlicet hoheft'e, hoc eft,
humiliter pacem 8c charitatem in corde tenentes,ieiiini 8c
fobriijCüm tntindiria corporis & cordis, quàntiim fieri poteft,
ipla iacramenta eontingamus.Secund u m ordinem^u-
tem, vt fan£tifi cationerti eorum à çibis c*ter is, vtpotfe ani-
m * vitam fignificantium, longe diftare feiamus. Et primo
r1â.Legititr ertim FelikXXVII. Papa Conftituifle,vtfoper
mernorias Martyram Mifl-ecelebrârentur. Scd B. Gregor.
Pàpain öfdine L X V I.praecepit,lu‘pér corpus B.Petri Âpo-
ftoii fieri Miftas.His itaobftriiatis.cöiperuntiuniofes tem-
pbte (èquentiferias ieiUrtiorum apgere, vetadter intelli-
jgente'Sipânetrt ilium qüotidianutti& quotidié petertdum,
j& qüötidieab' illis,qüibüs compètit, ofïèrehdum & acd-
ipfehdum.Quià vero Melchiades XXXIII. ordine, R om*
b oriim confolatjone tefedii, deinde corporis fit ftentacula ' pr*iiilamm agehä,ftatuit,vt nülla ratione Doiiiinico aut v.
Snp.cap.11. capiämusiQuod autem neque ante,rteqüe'p6ftcpmmph^ ! feriaieiUrtiunr qttisndelium agtret. Pagarti enim bis die-
cationem in Ecolefiis fit conuiuandum i 8c;GanönesMiA [ :bösquafi ieiuiiiä frequentabartt, ideo B. Gregor, fopradi-
te & manifefte loquuntur,& nos foperius töirthiemd*) I 6bus»itl dilpofitiorte officiorum ariphirtfra Quadrägefimä, |..... |j | .............. . . v . 'j v.p^iamYadantfemdimifit.vtquiafrtftiua erat veldti Do-
C o m m u n i
caruntabi
annoexhù
m i l i t a t e .
Crete i
rauimus.
Quod alij rarius, altier eb nus, alii quotidïètommuni-
candutn dicant.
G a ^ '
QVia vero de’ ratione Sâcramentorurfr pàûca pferftrins
ximus,vïdetutfobrtc<fténdum,qualitèradquotidiana
mirtieà jériâm officio diei Dominic**Celebris habéretur.
QU* V.feria, qüoniam póftrrtödam ccfipit vtc*ter*ieiu-
niisapplicari,GrègoriusIunior ftaruit,eafn Miftîs &ora-
tionibus illè iblennem,& vndecüinq; eolligens, eiitfdem
diciaugmerttaûit officia.Cdm ergd Hebræi carnales foâs
oblationes quotidie exiuflioneDomini Celebrafte legan-
tur,quare r l o n Chiiftiani hoftias fitas fpiritales quotidie
offècartt, & in moniméhtum iù * làlutis freqüentent ?
Legimus etehim ) B.GregoriofcniuS filpra fedmus menvero
;celebrationemeorumdemmÿfteribrumvfôsperuen'erft.Et ^ w
quoniam multiplex eftei us teîapüd do'iäötes relatio, col-1 ! tionertijteftant?, Caffium N arrtien.Epilcopum, poft ordi-
ligaraus fonartiâtim,^u* p'ôiflumüs, ita vt n'ominâ fingülo- natiohem fiiam, Ortirti die faer* oblationiS noftiàm Donii-
rumaudiorum proptèrprôHkkaternnoh pbnàïntiis: Nihil ! ■ ' sg a | |
conemur adftrucrfc, qüod hon vel ita légimus, vel ex
leótione conieótaüimus, vel veraciuth vetbiS' përcêpimus,
veivfuihfihüantecógnotiimUs. A li i, vtek patrtim collè-
tionibüs difcimus,femel in anno cotnmunicandum cenfe-
batit, v t videlicet di utürna ptqparatiohé ‘corptó & ahimani4
'pürificantes, tandem ad Communionem menf* c*leftis
digne pertingereht. Etqüiclem horum ällüpfahi cëlebra*1
tionem annuam, in die ccert* Dominic* facicbant, vt ibi
fblum Sacrameniorum gratia iteraretut illöhim, Vbi prb
mituseftoftenfa. «
V nde&ipfadie folueban t féiuhium, ficür ih feftiè atftx-*
tare fblemus:& ante meridierti colleótas explebän t. Q uod
in Canonibus partim oftëhditur, & penituS’ prohibetur.
Sedaliis cautioribus vifümeft,iftoseo indigniores ad annuam
fo^ obferuatiohiscelebritatem periiertire,q^;o fè pu-
tabant longa dilationedef*catos,quandoqtle ad (acrorum
perceptionertii firtis dignos accedere:meliulquë«ïêdebaotji
quamuis animus indignus fit ,trebrius iterari qü * lahdta
font: Quiatalisëftiliafoiritalis medicina','VPSê’fanosadiü-»
üetad perfèuerantiam unitatis j & vu lneratis fubueniat ad
rediiitegrationem virtutis.Et eo dignir pefd pitur,quo pcf**
cipientes per humilitatiseuftodiam fobftrati, nunquamfe
ad eiusperceptionem fatis dignos arbitrantim Qui autem
tardius fècudum judicium fpiricalüim m edicorum ipfi ad-
mitcucur medel 5 ,ideo ad tempus abftineré debent, ne p r*
hoimnlolaffe,&diainadignarionej vt foiitis inftarërope-
nbus,commonitum,ac magna promiflionis gratta,ad per-
reuerantiamconfortatum. *
GennadiliS autem Mafîîlien.PrefDyter,in dogmate Ec-
cleltaftico,quafi inter veteres 8c iuniores médius exiftens,
id eft,cun1 adhuc alii Dominicistantüm;iam quoquenon-
nulli qiiotidianis commtinicarent diebus htiiufinodi libra-
mine iëhtentiàm fu,am te mperai* v t quo t idianam Euchari-
ftiaépercëptionéth nec laudare,ncc vi tupera re fè dicat : O-
riini Veto Dominicâ com m unicare ,fi câpi talia pcccata non
ptohibëant, di mens in delcdlatione peccandi pofita non
fit,hoxtatur. Apud Gr*cos quoque i illi qui duas Domini-
cas vel très fine tomtnurtionë tfanfierint, excommunicari
diëUrttüt. Quiâ vero Veneïÿbilis Papa Silueftér XXX IV. à
beàto Petro,feriasClerum habere docuit,vt ficut apud Pa-
ganOâ feriæ taiicùm dits aliquibus ft-ftis infigniti diceban-
tiifi f ficenimper Moyfen dicitun ˣfuntferu Dottiini)iu
Chriftianis 8C mafcime clericis, omnes dies in ferias dëpu-
tetur:videtur ratione pleniflîmum, Vtperfîngulos dies,fa-
crisoccupemurofficiis.
Ët^ quantum mentis vel Corporisgrauiores maculç nô
obfiftunt,panem& fanguinem Domihicüm, quibus fine
viuere non pofTumuStiugiterambiamuSj&defiderioillius
tuic ionis potiüS,qUam præfûmptione noftræ puritatis, fu-
mamus,imitantes primitiu* Ecclefiæ ftudium falutare, de
quoin A6tibus Apoftolorumitafcriptum eft , trant autem
perfeuerantes in doclrina Apo3 otorum> & Comtnunicationefra-
clionispartis, & orationibus. Et infrx.Quotidie quo j^perdur antes
vnantmiter in templo, &frangeâtes circa domos pattern ,/ùme-
bant,cibim cum exultai ïone & (implicitate cordis lÂudantes De-
«w.Etiterum, Omni autem die in templo &tirca domos non
eejfabanty docentes & Euangelixamtes Chriftum lefum. Nota
quod did?,prias eos fregilie panera, ac deinde fompfiflfe
cibum.
Vtrumfemel velfepiusin die off.rreconueniat, &
communicate*
C A P . X X r.
9 f 9
cepitjcommeratione pafîionis eius adhibita eoscorpori
Dominico cômunicafiè & fànguini, quos ratio permitte»-
bat.Proficientedehinc religione apliusaudafunt àChri-
fti cultovibus officia Mifïarû, quod vel pax præftitalatius
terminos propagauit Ecelefi*, vel Sanétôrum copia, vfu
fada efteonualefcente frëquentior.Quod & in facrârutn
ædium conftrudione vel ornatibus itd prouenifTe,iarti di-
ximus.non quodaliqui fcquentium Apoftolis fuetint fei-
entia velreligîofitate maiores ; fed quiailli maximécürd-
bâr,abinfidelkateadfidem,àtenebris hominesadllicem
vocare.&in veritaeeftabilesreddcre,ipfàfaeilitatereligiô-
nis,melius quod volebant,rudibus perfoadere potuerunt
V nde eriam (ficut legitur) crcdëtes primi de gentibus,le-
galium pondérémandatorum deprimi voluerunc Multi
itaque apud Græcos & Latinos' M iff* ordinem vtfïbi vi-
fum eft ftatuerunr.Et Romani quidem vfom obferuatio-
num abeato Petro principe Apoftolorum accipiëres,fuis,
quique temporjbus ; qu * congruaiudicatafont âddide-
runt.Quqrum tnorem idcoin fa cris rebus ram multæ ge-
tes mirantur, quia& tantimagifteriiex apicc Apoftolico
primordiis clarent & nullâper orbem Ecclefia, æqueve
Romana ab omni f*eeh*refeon cundis retro tempori-
buspura pernjanfit. Ambrofius quoque Mcdiolarienfis
DIuerfitas autem qu*dam inter facerdotes oboririfb-
lec:Quia eft talis,qui femel tantum in die Miflam ce-
Uwlis, j lebrarevelit,nimirumcredentes, idemmifterium paflio-
uiWaia- nisChrifti,cundarum neceffitatum eflè generale fobfi-
acfnppa- diumrquia vnus, qui dominator&iudexeft viuorumac
:i,v ’t v n u s mortuorum femel pro peccatis noftris mortuus eft,ad
B multorum exhaurienda peccata. A liusv erob is , te r,vel
I «?n 1 qnotkslibetjeadem myfteriain dieiterare congruum pu-
:eMiiT=s ‘ tat,credentes tanto amplius Deum & mifericordiam flefum'ca*,
^uqnantocrebriuspaifioChrifticommemoratur.Etfor- Epifcopus'tam MiiEequam c*terorumdifpofitionemof-
jfaetudo | tafle confuetudinem foam inde confifraandamexiftimat, ficiorumjfu*EccIefi**& aliis Liguribus ordinauit.Qu*
ton«* I q«ia Romanorum vfos habet,duas vel tres interdum vni- .& v fqu^ od iein Mediolanenfi tenentur EccIefia.Igitur
er.to ab- usfblenitatisfaceLeMifTas.-vcinNatiuitate Domini Sal- ordinenTMifl* Roman*,vtpoflumus,exequamur.Anti-
uatoris>&aliquorufeftis Sandorum.SiquideTelefpho- | plionasadintroitum dicere,C*leftinus PapaXLV.infli-
Lni I rusnonusinordine R oman* fèdis Epifcopus, in Natali ' tuit:ficut legitur in geftis Pontificum Romanorum, cum
Domini n o d u tres Miflas .eelebrari eoftituit.tEr reuera
:«e iici5j non efle abfordu crediderim,fi dam plures in vnadie faci-
m- '• end*font Miff*,vnus facerdos duas vel tres neceffitate,
cceiebra- vel voluntate perfnadenre, celebret potius qua quafdam
Miflas. J dimittat.Ad hocaccedit,quod totius vfos Ecclefuejiabet
fiepius Miflas agere pro viuis,pro defundis, proeleemo-
fyniSj&aliisdiiierfis caufis, quod etia officia nis attributa
teftantur. I n,diebus itaque.publi ea celebritate confpi cuis
autill* diuerfarum rerum neceflitates flint intermitten-
d*,aut concurrentibus iibimer, publica obferuatione 8c
ptiuata neceflitate,vtriufque expletio fiiiseft difeernenda
officiis velfquod foperius con^memprauimus) vna obla-
tione diuerfe cauf* font.e^plcnd* Fidelium relatione
virorumin noftram vfque peruenit noticiam. Leoncra
Papam ( fleutipfe fatebatur)vnadie V I I . v e llX . Mifla-;
rum folennia fiepius celebraife. Bonifadum vero Archie-
pifeopum & inartyrem,femel tantum per diem Miflas fe-
ciflèiQui & non longe ante noftra fuerunt tempora &
ambo tam feientia qaamgradu p i*cipui. Itaque vnufquif-
Aucta ettm
tempore
Miflatum
öiHcia,
AH, i f .
F
Romani à
Petio
peröt ordi*
“aliis leg!
Introitus
Miilxà
CzleftirtO.
ad eins vfque tempora, ante facrificiu led io vna Apoftoli
tantum,& Euangelium legeretur. Litani* autem q u * fè-
quuntur,ideft, Kyrie ele»fon & chnfte elenjon, a Gr*corum
vfu fompt* creduntur.quia & Gr*cafont verba, & eaipfi
Gneci f*pius in fuis iterant Miffis.Hymnum autë Ange- ; T e f e f p h o .
licum.in quo paucis vprMs qu*dam ab'Angelis circa Na-
tiuitatem Dominicam, in laudem Dei font prolatafëqué-
tes fandi partes ad communem fa n d *& indiuidtf«T*ri-
niratis laudationem dulciffimas & congruentifliinasdi-
dionesaddideruntjvr ficut eiuspiincipium a c*leftibus
eft ordinatum miniftris, ita etiam< tota eius fèriés diuinis
eflet plena myfteriis. ' . v
Ilium, inquam,hymnum ante lacrifidumdici, Tele-
fphorus lX.Romanoru pr*folconftituit,vt ad tant* (art-
ditatiscelebrationem, copgregatorum animi Angeii'c*
modulationis dulccdine muleerctur. Scd in hoedècö
qu*ri poteft. S i idem hymnus huiusPap* réporibusantë:
facrificiu coepitdici.Gurlpngo téporepoft fob CSeltftlfiö
fegatur tantum anre facrificium ledioncmApoftbli&Equein
fu o fe n fu a b u n d e t fides concordet.vt nec fæpius uangelium pr*cefiifTe vtillc neceflario de Pfalmis Dauid
offerentes *ftiment Deum aliter petitiones non pofle di- ! j Antiphonas,qu* ante ipfàs lediones eàntarêtur i pr*po-
fcernere, necfemelhoftiasperdiem immolantes, potent ! fuiflevideatur ? Vbi refpondendum eft velcoriftitutum
fo*fidei fobtilitatem potius quam fuperiorumdeuotio- J quidem fuiflèà Telefphoro, vtidem Hymnusin eapitfel
Mifl* diceretur, fed apud pofteros ipfam eius conftitutio- i
nem intermiflara, donee a fèquêtibusplenius totüs ordoî
Miff* componeretur; vel ita flatutum ab e o , vt ipfe hym-
nils in fiim m is folHm’rjrib n c ^ 'a k lie rt
nena diuinis acceptant.
De ordine Mijfa, & offerendi ra tm t ..
nus infummis feftiuitatibus&àfolisEpifeopisvfoipafé-i
. C A P * . ;^ X H . y tur, quod etiam incapitelibri-Sacramentorum defigftafô
,■ videtur, & ideo feriptum efle, vfq} ad tempora Coelêftini
QVoniam igitur, qualiter ad celebrationem quotidia- ! ante facrificium lediones tantum habitas ; vt fobhitdli-
nam Mifiarum loleonia.pernenerinr,qualitercumqi ’ gatur,quamuisillehymn^sinterdumante milîàsdicere-
monftrauimiiSjhin c de officio M ifl* , qu id , quando,& à ; tur, v t prædiximus non fuiflè^amé,quod iugi ter inomni-
quibusftatutuin fit quantum inuenire potuimus, expo- bus Miflisab omnibus facerdotibusantelcdioncspone-
namus.Quodnuncagimusmulbplicioratiomim,ledio- I retor,^ntequamidem Cæleftinus antiphonas ad introinum,
cantilenarum,& confeccationum officio totum hoc
Apoftoli, & poft ipfos proxin\us, ( vt creditur) oràtionir
bus,&commcmoratione pafîionis Dominicæ, ficütipfe
præcepit»agebant fimpliciter.
Vndecirca domos,recundumfoperiuscommemorata
teftimoniafrangebant panem.Quod etiam alia fèntentia
Lucas déclarât,dicens: Vna autem Sabbatlji, cum conueniffè-
musadfrangendumpanem.8cxç\ic\m-EtxédXioMâioriimeû.
ita primis téporibus Miflàs fiert foliras, ficut modo in Pa-
rafeeuePafchæ(inquo die Apud Romanos M ifl*npna-
gunturjoommunicatiouem facerè folemusid eft præmiR
fa oratione Dominica,& ficut ipfe-Dominus nofterpi g -
tumdiccndas inftituir:velita potuit euenire, vt idé Cele-
i ftinus,Sa!3dusikndus,(àndus,Dominus Dcus,&reliqua
! ante facrificium docueric dieexe, quod nihilominus'hym-
nus Angelicus dici poteft, quia principiumeiusEfaias
Propheta Seraphim pronun jialTe commémorât ; fed ab
imperitis quibuflibet in eodemloco , vbiThclefphorus
dicitur hymnum ' Angelicum ante facrificium ppfoiflê
additum f i t , Gloria in excelfisDeo, putantibus nullum
aliumintelligi hymnum Angelicum, nifi que Angelina-
to Domincicecinerunc. Q u * verba id e ft, Gloria inexcelSs
Deo, fi non eflentcpofita in capitulo Telefphori, non
nafeeretur qu*ftiofoprafcripta,& intelligeretur hymnus
A l i n s h y m -
ingeli-
IEfa.6.