LttgdUnenfis E cckfu
creatôris fui non habeas, habebit enim effe inFeliciter, I no ftçfipë (îbi côntinuatini fiiccedunc. Etîdcirco etiam
(cire fallaciter, veile pernitiofe 8c nequiter : ficut etiam' | ills quatifor viciflitudines tempofum quæ (plis curfii
Angelica haturain diabolo & ângcliieius damnatavtiquë j peraguncur, ficut non font, elle non pöterunt, qüomo-
habet h s c tria infubftàntia fua.^irituâU , i d e f t , { do toon peribit eôrutn natura ? * Sed & hoc interrbgàntft,
velle ; fed tamen efle ei pcehale eft:: (cite auteiii& velle
totumaderrorem,rotuxnadmalum conuerfumeft. Quid
eft ergo quod iffe gloriatur' naturam htimanam peccan-
do Ifta ndn amififle , id eft, vt poflitejfe, fcire>pelle, cum
omnium horam bonum & felicitatem omnino amife-
iritjCUe ineipiens mifera ex beata, (cue amfttens diuina.
diis eft | quid credat tjmc futtirum innonato coelo &
terra per ignem , & in aliam qualitatem qua: immortal
libus fan&orum cOrpoiibus congruat, mirabiliter trartt
latis. ’ Q uid inquam tunc futuruni credat deviiiuer(a na-
iura volucrum quadrupedum feptilidm riatatilium ? fi
enim ilia tana immenia conflagratione penitus confinh-
& velleperdens cceleftiatnifi quantum poftea adiuuit & j manda'xredenda fiint, quia iam nihil mortdleille niun-
erexit gratia conditoris vtamifla bptià recôgnofceret, re- ; dus ihnouatus recipiet , quómodó vérum erit nullam
cognita doleret , dólendo & poenitendo diuiniim auxi- ' pofle perire naturam ? maxime cum & déipfo tantapm-
lium imploraret. Atqueita quod amiferatfiio vitid diui: ! nienfiratis mati in ilia tam mirabili rerum cofflmutarib*
na bomtate recipeîet. Proptereavigiriir ineftabilis mi- ; ne ferigtumfit: Entiare -iamribn-Jft : fi ergo dixiflet ifte
fericordia conditoris non abftùlit èi 'etiampôflr peccatum humanam naturam non polie petite} vteumque aüditn-
haec naturalia beneficia J id èft Iffe,fcire, velle ; vt habç- dus^flet : non quia non poffit Deus earn diflbluere, fi
ret cui milcreripotuillet : fi enim poft pèCçatum npluiflet ve lit : led quia promiflio Domini noftri irrita eflè non
j cum effe,fimul vtiqtfe cum ipfo & in ipfp periret, & (ci- poteft, quia iple ;pr,omifit dicens : xefiri autem <&■ cdpilli ca-
rëi&veUervoluit itaqixeeuinelfe, vthabçrercuimiferere- pits otnnes nutnerçti funt. Et alio loco: Etcapïüus dècap'iteve-
tur: vollik eum (cire, vt h'aberet quern (ua dbgnitioncm- ftto nonperibit. Cum autem generaliter dieat, nullam tia-
luminaret: voluit eum velle, vthaberec quern-fud amo- ' turam polie perire, attendat quidetiam in natura rationa-
re éeatifiCaret. Ita & diabolus qui creaturam Dei dilper- U» ideftdiaboli &angelorum eius aótum fit diuino & ter-
. dere voluit, remanfit yiiStus : & creatôris bon iras"& mi-, ribili iudicioquinonlolum velle bonum, led etiam pöfi
(ericqtdk permanfi t in\ii«fta.J Sed ifte cur hoc propofire- fe velle ipfum bonum perdiderunt. Poftqiiam autem
(equentibus eius propolïtionibus manifefeius ap-
parèbit. Subiunxit enim ftatiropoftiftas- duàs propo-
fitionesdibi cohærentes 8c ait ;tiu!la>n naturaw'pojfe petite,
nec liberam voluntatem eum pçrdidijfè, id eft, napiram fuam.
Inqüibu^ verbisquoddefininitnullamnatùram pbflèpe-
rirç ; Quod vtique genéraliter de omnium rerum hatura
dixiti Vnde did-idt,aut vndé verum efle oftendit ?
dixit nullam naturam perire pbfle ftatim qui h*c omnia
dixerit oftefidens fubiunxit , nec, liberam voluntatem
hominem perdidifle , id eft naturam (ham : videhcet
quad ilia fafia &- fallaci argumentatione fii^quaait: nut-
lum naturam p o j je p e r ir ho*cnobis probauerit quod ho-
U«o peceando liberkn voluntatem non amiferit : Eo
quod (ecundumiftum libera voluntate eius, ip(afit
manifefte dmnis rerum natura'ficut voluntate creatoris | ra/ius.1 N o ’s autem iuxta fidèi catholic» veritatem dici-
pötuit ex nihil o fijbfiftcte vt eflèt quæ ante non erat: Ita miis qüod natura illius primi hominis a' bono creatore
etiam fi ipfovelit, poffit perire & redire in nihilum vt
fir. Hoc namque & (criptura bftendit dicens de magniex
toto bp na & 'bona voluntate prædita condita fit : hoc
eft enim quia creauit Dens bemtnem reetum ficut (caitudine
& potentia creatoris : Excelfior ccelo e&, & quidfa- peura- d icit, Ita-tämen vt non tantum nàturali bönb effet
cies ?profttndior inferno & vndecognofies ? Longior terra men-
fijraeius &latior rtiari:firubaerterit omnia vel in vnum
coaftftauerit , quis refiftetdi Paut quis dicere ei poteft,
quareita (acis? Certeomnipotens conditor Cum propter
nimiam malitiani & impietatem horainum pararet dele-
re mundum diluuio atteftante (criptura fie ait-; Delebo
eo voluntas bona & libera: ded Vt vere in eo quod
conditus fuerat ftare poflet s diuinx gratia: iftdigeret, &
adiuuaretur auxilio: vnde ilia vox ex perlona eius intelff
grturiji Plalmo dicens : . Ego autem dixi in ab$nduntia nmi
non mouebt# tn aternum : vbi ftatim de cafii;(uO fubiungit.
& dol^ns ditita^Deum: Auertijhfaciem tuam a me,
(ïnquft) hominem quem creauiafacie terra, ab homihe vfque ftusjûm conturbatus. Q uod enim inabundantia erat , &
ad animantia , a reptili vfque ad volucres cceti. Et iterum:rC- bonæ voluutatis,&beatæ libertatis antepeccatum exDeo
pletféR tena iniquitate a facie eoruni , & egojiijperdam eos illierat. Cui,& dicit : Domine in voluntatetua praftitifii
mm terra. Sicut ergo illo magno & horrendo dituuio ma- -' desori meo virtutem. Quod aufcem auertentè Deb faciem
gna ex parte natura mundideletaeft,&in deterius cpm- , fiiam abillo , nec eum vul'tu fuo inluminante fa<ftus eft
mutata> ficut didlum fuerat: Errgo dtjperdam cos cuni terra & ■> conturbatus j meritumac pcena peccati fuir. Ifte autem
omnts pene natura animalium qua in mundo er ant y id e f t ,tam ! qui a bique iftodiüinæ gratis > . adiumento in tarîtum in
fiominum quam pecorum aquis deleta eft : etiamfi animae Co lplum narura: bonum prsdicat, v t liberam Volunta-
impiorum qui tam horrehdo fiipplicio' intenré nierue- tem , nec peceando ilium amififft contendat ita vt
runt rèferuatælünt, &tranfierunt ad mains, id èft jïnfé r- ! etiam ip(am liberam voluntatem naturam eius.'èffe
nalefupplicium:laluatishis Iblis qui tam exiguo numero | dicat manifefte Pelagian o-errore inupluitur : aflerens
inarcha Dei mifericordia literati funt:noftnefi ita vellet j hominem lbla natura & ante peccatum liberam volun-
delere omnemnaturam mundi & mundialium fiuecöéle- j tacem habuiflè , & poft peccatum -ëandem libeiamvo-
ftium reram facillirae'hoe poflèt admiranda potentia lunfätem eum non amififle : & ipfam liberam volünta-
creatóris : ficut manifefte in libris Machâb. quidam (an- ! tem naturam eius elle. Cum proièóto non fuerit libera,
éfci viri contra aduerlarios fuos dimicaturi dixiffe legun- | nifi quàndiu Deo pië fubditapërmanlït bona vhiâu-
tur. Nos autem in omnipötënti^ëoqdi póteft&iftos | tem Deüm contemncndo», & mandatum eids fuper-
contrarios venientes & vniuc/fum mundüm: vno nUtu ! t e tran(grediendo peccauit } ! . JB R9 ftatim fadta fit fub iiigo deleië confidimus. Requirendum autem ab ifto éft ii
illaf vltima mundi.conflagratiphe, de quk beatus Petrus
Apoftolus dicit in quaccelimagnoimpetu tranfient: llementa
verocalöre folumtur, quid (èntiént tune futurum d f quatuor'
mundi elementordtn natura. ’Si enim fîc permane-
buntvt nunc(ürit,quompdo eft vera Apoftolicaifta(en-
tentia ? fin autem maxima ex rfArte immutabuntur,vél
peribunt quomodo eftpera iftad‘efinitio,quod nunapôK-
ht perire natura? Cerre quatuor vicilfitudinum Æmpo-
raquibus annus ducitùracredücitür, ideft, veris8c «efta-
l i s , autumni 8c hyemis habenfprop'rie &'diftinde quiddi-
tatem naturæ (üæ : fèd cum fucrit culum nouum & terra
noua,,& ceflàuerit curfus ifte folis 8c liinæ ac lÿderum*
peeçati. Quia ficut ip(e Dbminus dicit j omnis qui facit
peccatum feruus eft peccati. E^itaque ante erat libera ad
bonum : poft illam miferabijem ruinam , per (e i])lam
nón pcfhiit èlïè libera nifi ad malum.''De ^quo profun-
diffim® damnationis'malo nitllatenus valet affurgere ad
libertatëm bonæ volimtatis, nifi illo libérante qui ait:_/î
yosfilm liberauerit tunc vos,vere liberi erit is. Ifte autem
qui proptereâ eum putat nonamififle peccandoliberam
voluntatem , quia cum ip(a bona 8c libera voluntate
eft: conditus : Et ideo haturaliter ei inerat iplè bonæ,
''voluntatis affedius I (cire1 debet quod ideo condjdit
oipnipotens Deifc omçiém tationalem crearuram & h o -
minum , fcilicet , & angelorum , bonam & re<£t;
quo nun cad refurreclionem oequietem mortalium dies I luntate præditam vt quamdiu feruaret liujnv ordinem pie
P c o
t_/fduerÇi4 Ioann cm Scat urn,
101?
amandam. Q u s enim niens in hominibus eft liifi -ir
mentium & denienfium cuius voluntas non natural^
ter velit , & mentem ciii ineft , & (eiplam , eflei
viuere s 'ittColumen permanere. A d h sc omnium men-
tium voluntas eft libeta. Quid enim libetius tali Voluntate
Deo fubdita , &gratia éiüsadiuta , permaneret ineadi-
gnitas fixa , ideft , & naturæ bonum 8c gratis donum.
Si autem contra creatotem fiiperbiendo & de fe potius
prsfiunendo , delereret ordinem fubiedtionis & obedi-
entis fixs continuo ipfius conditoris iufto iudicio , 8c
dono gratis priuaretur & natura in deterius conuertere-
tur. vnde in Plàlmo (criptum-çft, homo cum in honore effet
non inteäexit, comparatus efi imientu vfipientibus , &fimi- uacuumvt talis voluntas appelletur libera quS nunquam
j q u s mentem cui ineft diligit efle , diligit viuerei
diligit non perire : velquidmagis fixperfxuum , & fiiper.-
'Us fattus efi, illis. Erat namque ante'peccatum in h o n o - ' poteft efle aliud ad diligendam (e vel mentem cuius eft.
re naturae b o n s a Deo condits :. Erat in honore gra- Autvteademtälis Voluntas appelletur liberuth arbitrium
tis fibi a Deo conlats : (ed hunc honorem diuins bo- cum apbitrium effe non point, nifiin diuerfis rebus q u i
nitatis & gratis , vnde haberet non intellexit, cum de- I dilcernendo Vel diiudicando , vcl eligends fiiie repro-
(erto creatore d e le prslumfit > 8c fiiggeftione ferpentis I bands funt. voluntas veto mentis niluj inter (e & ip lam
Deo flmilis tanquam lub nullo Domino efle concupi- j diuerfitatis inueniat, (ed & (e 8c ipfam femper squalitet
uit. vnde & iple merito a creatore delertus , tptus ip I jdiligat , &-naturali pace atque vnitate (emper ubi cb^
deterius commutatuseft , & anima videlicet 8c corpo- hsreant, Definat itaque dicere cLun de libero arbirrio
ire. Anima , quia amifla libertate bons voluntatis , & hominis agitur , quo vel böna äd fidutem, vel mala ad
peccato,dominanj:edepreftus , ea q u s (urfiim fimtqus-
fuam diligit , talem voluntatem mentis elle
rereceflauit : Etinfima velut bruto 8c pecudeo fenfii ap-
naturam. Qrya licet ipfa fit mentis voluntas q u s 8c fe-
petiuit. Corpore vero , quia mortis conditione damna-
ipfam 8c h s c diligit,, tarnen alia affedtione diligit (eiplam.
tus vt in terrain & puluerem vnde (umptus eft , more iuperniciem
, q u s ita natiiralis eft vt nunquam mutetut : Amentorum
diflolueretut , iufti iufticij (èntentiam ex- lia affedlione diligit ifta q u s omnino yariatur & muta-
cepit. Ecce ad quantum malum deuoluta eft humaha tur f- durri vél ad bona vel ad mala diligenda conuertitur.
natura peccati merito rota indeterius commutata, libertate
aft bonum amifla , & ad fdlum malum appetendum
libera nifi eius gratia (anctur 8c redintegretur q.ui ventt qua-
rere & faluarequod perierat. Angelica autem natura quantum
in diabolo & Angelis eius deprauata , 8c hbrribiliter
in deterius commutata fit, amiflo libero arbitrio ad bonum
, v t non (olum ad illifd vllatenus aflurgere., (ed
necvelle iamponint, 8c ad (olum malum nunquam mu-
tanda malitia conuerfi ^Iquis digne poffit expauelcere,
quanto minus verbis explicate ? Nam & corporis natura
ipla eft & (ana & sgrota : , Sed qu s videt & viget bono
(anitatis ■ $. eius amiffione in dererius verla grauatur &
affligitut morbo sgritudinis. Sed ifte qui llberam volun-
tatem , & liberum arbitrium ad bonum non credit efle
bonum humans mentis fed iplatn mentem : neque efle
in mente,(edip(ammentem, videturoccafionem (ume-
re,ficut iam &(upradiximus *. ex quibu(3am yerbis (an-
<fti Auguftini in libris de Trinitate , : Cirtu ille veraciter
omnino dicat , & mentem 8c (cientiam meJtis quale
iplamnouit : &vdlunt£temmentis qua feiplamvult 6$;
•diligit , vnam efle naturaliter fubftantianj j q u s 8c eft
exiftendo , & (eip(am agnofeit (ciendo , & (eiplam vult
diligendp > vere enim hpc totutn & mens & fciencia, 8c
ampr (ui (ubftantialiter vnum firnt. Q u s caxfien d uo, id
1 eft,feientiam ’& voluntatem mentis qua (e ip&m nouit &
diligit non dicit ille^efle mentem horainis , fed in mente
homiriis. Etideo huius dilputationis manifeftu^eft error.-
Quod cum de libero arbitrio -dilputatur quo libera, ho-,
minis voluntate vel bonum vel malum appetitur 5 non
deilla voluntate agitur , qua mens diligit feipfam , fed
de ilia voluntate qua velfiimmum bonum diligit ctim re-
(ftaeftj id eft Deum=: vel infimum bonum cum praua
eft,id eft , mundum. H s c enim voluntas cum vna fit na-1
turacum ea Voluntate qua mens dil^it feipfam , mul-
tumjamen diftat affedtione : quantum diftat inter dile-
(ftionemfixi, &dile«ftionem D e i , & diledionem mun-
di. Ilia enim voluntate feipfum amat. Ifta voluhsate vel
Deum diligit (uper fe vel mundum infraie. Qu® tamen
voluntas vt diximus natura vna eft , fed affedtione em-
citur diuerfe. Et fingulariseft jn dilecftione (ui, & multiplex
in dilcdtione return bonarum vel malatum quibus
trahitur fiue diftrahitur. Et ideo cum ilia volunta^natu-
r s » dequabeatus Auguftinu9di(putat,id eft , qua mens
diligit feipfam, nihil pertineat ad liberum arbitrium quo
vel bona appetuntur, vel. mala : fed tantummodo-men-
tis f i t , & ad iplam referatur i nimis callide , vel nimis
ftulteifte adiungit erlibertatem , &,.vocat earn liberum
arbitrium vel liberam voluntatem. Quod beatus Au-
guftinUSnullatenusdicit, & ablk vt diceret. Quis enim
nefciar hanc mentis voluntatem qua ^ iplam vult ^
diligit omnibus hominibus naturaliter efle • commu-
Nam fitalisvoluntas mentis qua non ïciplam inens, fed
ÿlia vel bona vel mala diligit,rqyibus aut beatificetur,aiit;
mifera efliciatur ., natura enini hominis ficut ifte dicit
auc bona eflet tantumn\odo aut mala ,\ 8c ex alio in aliud
inutari non pbflet. H s o i.gitur voluntas, id eft, talis
affe&io humans yolmltatis iuxta veritatem feriptura-
rum Dei a- bono creatore bona & redta eft infica homini
cum crearétur , h s c , in ilio coopérante Dei gratia^
bona & re<fta permanfit , quamdiu creatori pie obedi-
uit.Sed quia & ipla humana natura ab incomtnutabili creatore
mutabilis condita eft & talis affe&io mentis huma-
nsfimiliter mutabilis eft ftetitin bono adiuuante Dei gra-.
tia& ceciditad malum occulco Dei iudicio eadem gratia
deferta. Et ( ficut (spiffimedidum e f t , qus. erat libera ad
bonum, amiflaillafoelicilibertate, cospit effe fub peccati
mifera feruitute. Adiungit ille quafi definiendo : Liberta*
tern hominipoft peccatum temanfiffe vigorem & poteftatem eius
perdidiffe. In quibus verbis non eft diutius morandunjx
quia, ficut (upraiamfspiusdlximus , qui antepeccatum
erat libers voluntatis & naturs bons & dono gratis ad
fummuln &sternum bonum ad qupd conditus fuerat a-
mandum &defiderandum,quærendum, inueniendum &
contemplandum,peceando cecidit à tanto bono & faélus
eft feruus peccaçi;, ficut; Dominus ipfe. tefiatur dicens:
Omnis qu ife it peccatum feruus eft peccati : Ec beatus Perms
Apoftolus dici t : A quo enim quis fuperatur eius & feruus efti
Ita^miflo dono gratis vitiato 8c corrupto & deprauatbv
bononaturæficiTjiferabilitertantafoelicitate lapfixs eft; vt
ad illud bonum amandum 8c perfruendum cui inhsrere
debuerat, nullum poffit habere recurfixm nifi.per miferid
cordiffimi recon ciliatoris & mediatoris auxilium 8c fan-
guinis eius pretium à quo redimimur de tanta capduitate-
v t reciperc poflîmus priftiriam libertatem, & de iniwicis
efficiamuramici. D e quo mediatote feriptum eft i vnus
enim Deus & mediator Dei &hominumhomo Chriftus lefusqui
dedit femetipfum redemptionem pro omnibus. Et iterum cum
inimici ejfemus réconciliai fumus Deo per mortem filij eius.
Quicumque ergo dicit poft illam tranlgreflïonis infoe-
liciffimamruinam, quaartTifla priftina libertate fa<ftus eft
homo feruus peccati, fa<ftus eft feruus eius à quo & fiipe -
ratixseft , fadtus eft inimicusDei , & indiget vno me-
diator*& reconciliatore , per quern accipiat redemption
hem à feruitute v ^reconciliationem ad Deum poft
hanc inquam tammagnam 8c miferabilem ruinam, qui-' :
cumque dicit eum habuifle vel habere liberam voluntatem
ad verurtx bonum appetenduçi amandum 8c prb-
merendvim v nifi pergratiam veri mediatoris redimatur;
iuftificetur, reconcilietur,& feformetur j omnino contra
(idem Ecclefis fentit,contra veritatem Euahgelicam 8c
Apoftolicam d o c e t, & omnino quantum in fe eft e-
uaçuator eft crucis Ghrifti, euacuator eft mortis Chrifth
ncm & femper liberam femper libpri arbitrij ad feipfam iQuia fijiliter homb poft illud peccatum veram mentis
’ — ------ --------- 3-------------------- ’ . lib er.