bitur in pamis.Triticum,mfti: horreum.vita sterna, rMit- '
tet film hominis angelos fuos: & celltgent de regnoeius.] D e
Ecclefia omnia fca^ala, qui feandah'zauerit elebtos&os,,.
& c o s qui faciunt iniquitatem. N on dicit quifecerunt.fcd'
quiadhucin hocerant. [ibi erttfiettu,&ftridor dentium•]
Per ffetum ftridorem deotium & nimia cormenta &
vera refurre&io corporum defignatur.?[ Tunciufti fulge-
bum ficut fol in regno patris] Dominus lux cceleftis, & fol
in ea eric, & fan&i participando claritatemeiusquafi fol
rentt bon as margaritasi] EtEcclefia hoc in locointelligfiur
regnum,in qua Ecclefia oés Chriftiani negà'ciatores taies
efie debent,vt quærant margaricas bonas: opcimas incelli-
gentiasin lege & Prophetis. Cum aui itfuenerint optimâ
margaricàm Dominum Ghriftum:oés voluptatés huius fe-
culi contemnantvt Chtiftum lucrifadapt. Talis négocia*
torfuitilleeunuchus, quivenerat adorare in Hierufalem
&reuertebatur fedens luper currum fuum, & quærens iri
libro Efaiæ margaritas. V enic Philippus & oftédit ei ipfam
fülgebunt. Simtle e ft regnum cxlorimgranofynapis,]m præ~1 margaritam:& mifiteâm m peâtore, & fuper omnia quæ
fenri Ecclefiavnüsquisq; fidelisaccipiat verbum Euange- habebat dilexK. TahsNicodemus &
lij,&recondarinagrofuo. H o c eftin p c& o re& in corde
fuq. [Quod minimum eftomnibusfemimbus. Cum autem creue-
rit, maior eft omnibus béleribus.]}Sicut eft do&rinaEuairge-
lij, infâcie minimà apparer, & in audicîone, fed invirtute
flagrantior atq; excellétior cundtis do&rinis. [ludais feada-
lum,gentib.ftultitiavifum fuit, Deummortuü fiiilfeprofer-
uisfuis,&refurrexifletertiadie. Se d tam é nulladodtrina
Philofophorum ficimpleuit müdü ficut ifta, neCvfla dodtrina
premium fuit vitæ.aeternænifi in habita vtvolucres
coelivenianc&habitent inramiseius. Volucresprædica-
cores fecuïi. Ramihuîus exempla fcripturarû,per q anima!
fideles ad coeleftia volare, & neglefàs temporaliüm cupi-
ditatib.rerum, furfum habere cor confueuerunt.[Si»rifeef?
regnum ccelorum fermento,quod accepta muiter abfcondit in farina
Jàtis tribus.] hFérmentum à feruendo dicitur, id eft cale-
fa ciédo& fitdefècevini, auteeruifiæ. Saturn genus men-
fiiræ efthabens rhodium vnü, & dimidiuiri. In fktis tribus
modiaquatuor,& .dimidium, & diériim apud Hebræos
quod qui metitur eahdem menfuram feuet. Primampa-
ntbolamdefe& auditoribus luis d icit: aliamde his quas
diabolus immifeuit poft Domini femen., Inde laiidauit
ipfumfemen fuum quod fimileeffet fynapi: modo dicit
quod oinnes Ecclefiaftici fàcere debeantdeverbo Euan-
gelij : permulieré volens iritelhgi Ecclefiam, in qua vnufi *
quifq; qui de ea eft debet abfeondere in fide iàndfcæ trini-
tatis, donee omnia quæ facit omnia in nomine fànbbetri-
nitatis faciat. Vel alio modo. Tréspaflîones funtin nebis,
ira,cupiditas, ratio : inter iftas paffiones mittamus ver-
hum Euangelij : & o n n e s illaspafliones ex verbo Euangè-
ln condamusvtnonirafeamur,non concupifcamus ficut
in Euangelio pracepit: & rationem noftrapi deEuangelio
componamus.
[ Bac omniain par abolis locutus eil lefus ad turbos: & fine pa-
r abolis non loquebatur eis. ] Q u i non vult elle difcipulus aupfulam
vbiipfà margarita foerat à Pilato: quia iàrh habebat
& ipfe eandem margaritatn,& oés Apoftoli huius négocia-
tores fuerunt. [Iterum fimile eft regnum ccelorum fagena mijfa
in mare.'] Omnia hic per allegoriara dicuntur : & eft fpecies
allegoriseparabolæ rerum generiediffimilium quia & the-
iaurus &margarita comparatiottè Dèi viliafunr, & fagena
fpiritualifàgenæ'infcrior regnum coelottim Eèclefia, v t (iipra.
Perfagcnam, prædicationem Domini. Mifîàihmaréi
in ifto féculo, quia vtin mari pifeis pifeem perfèquitur &
autoccidit, autaufertab eoqUod poteft.Eftaliquahdo fe-
renum,aliquando turbatum : & in feculo aliquandd paxj
aliquando perfècutiones. [£x omnigenere pifciucongregâii.]
iQ u ia exomnibus gentib.côuertuntiïr ad Deum Dominu s
qn iftadicebat,fageriamin mare mittebat,&duodecim pi-
featores quomodo pifckrentdocebat. Ccepit fagena Dni
& difcipulorumeius multos,& adhuc hodie mittitur : ca-
pit bonos & malos, [fit cam reniant.] Id eft terminü vniu f
cuiufq; : veniunt angeli bonos pifees mittuntin pifeinam
in vitam aeterham, malos aüt in ignem seternü, vtamplius
non deuorent bonos pifees, neq; faciant filios fimiles fibi,
fèdardeant quia comedennt bonos pifees, p s.
T alis pifcisfuitlulianus, qui rupta fagena exijt foras, &
quia multosDdtnini pifees c om ed ^ & perfècutius eft, fe-
paratus à bonis adh^uç coquitur, vindidas exoluens pro
eis, [Siceritin confummationefeculi. ExibUnt angeli, &ftpara-
bùnt malos de medio tuftorum.] Quamuis iri fine mundi de
pluribus fiat,quottidie tamen fit ifta fèparatio : & mali
Chriftiani & pagani feparantur à bonis, & mittuntur in
caminumignis.
Littus terminus fêculi : Tornax ignis qui non extinguetuti
[intelUxiftis bac omniai Dicunt ei. Etiam. ] Acfuerbium etiam
eft afiirmantis, hoc eft fecimus. Appftolos folos interro-
I gat, & perfeétus magifterquia & ipfos magiftros Ecclefiaè
j erudiebat,& ficut fagena de mulns macuü9,fic demultis
. J » Cnnmnrn nr-Jicfinnil /Mvlinar#*7AVVW UD» wwmv«»») I-W.j " 1 — --------- r -------- I * O .. (JI fifp,liar. Vllditverba
in türb a& in patabólis. Q jü eft difcipulusdi- ! exanplisfcriptutacüptedicatidne ordinate docebat. V n
gnus Chrifti, mdretur audire expofitiones parabolarum, I de & fèquitur: [ideo omnis ftribadofttuinregnp ccelorttfimilis
quiadat illi Deus fenfumvtintelligat fcripturaS. [Vtim- j efthominipatrifamilias.]Ideo.fubauditurvoIo,vtint;elliga- pleretur quod dictum eft per Propbetam dicentem. Aperiam in I tis q d ic o : vt fitis fimiles mei qui film paterfamilias,& vos parabolis os meum. ] Per Prophetam quippe Dauid in fe- I mei fcrib*, v t ficut ego proferam noua ex meo,& vetera
ptuagefïmo Pfalmo teruftabo abfconditaa conftitutionemun- de vetenb.libris: ita & vos cum cceperitis prasdicare. Scri- di. N o n omnia, fed aliqua, & per fpeciemquaeappella- J baa fcribendö dicitur, is videlicet qui fe in fcripturisex-
! tur Synecdoche, atotopars intelligenda. [Simile eft re- - ercet. fEtfaftu eft cum confitmmajfet lefts parabolas iftas] cqngnumccelorumthefauroabfeondito
in agro.] Regnum ccelq-
rum quatuor modis dicitur in hoc Euangelio : Dominus
IefiisChriftus, vita aeterna,præfens Ecclefia, & latitudo
feripturarum diuiriarum : &prodiuerfis locis diuerfe ac-
cipitur. Nunc in hacparabdlapræfensEcclefia,regnum
ccelorum intelligitur. Ager aUt latitudo diuinarü feripturarum.
In quo agio inueniturth«auru?, id eft Dominus
nofter Ieius Chriftus, quia per feripfuras nobis adnuricia-
tus eft,à Prophetis & Apoftolis. [ Quern qui inuenit, debet
omnia poftponere : & vilta in amore eius computare, vt ilium pof-
fitante omnia & fuper omnia diligere. ] Quern qui giuenit,
abfeondit in pe&otis fui abfeonfo : non in auaritiæ ftudio,
ibi amor feruare volentis exprimitqr. [Etpra gaudio füius.J
Magnum gaudium efle poteft jpuenirefe, & feire ilium
per quern de inferno liberari pojfit & v ita beataperfirui.
[Vendit vniuerja qua babet& emitagrum ilium,] Quia in vnifummare
fapientuUi eft: ftolidorum coepta imperfeäa di-
mittere & hocqiiafi proprium ipfius,quiaiam deipfb prç-
miffum fuerat cum copleuit Deus opus fiium, & pèrfe<5li
fiant coeli & terra. [tranfijtinde,.&veniens in ten amfudni, &
docebat eos in fynagoga eoru.] Iuxta hiftoriâ àuditis quod per
diuerfaloca Dominus docuit, & fi tales: erant qui nollent-
venire adaudiendam eius do&rinam ipfe veniretj vt nüllä
excufationera haberent de ignorantia. [ Reuerfiis eft in GaltU
loam in cimtatem Nafyfeth.]Quæ di&a. eft pätriäeius & ci-
uitas eius, non quod de ea esflet, fed quid ibi iiùtritus fuc-
rat. Noftis quid eft fynagoga. [ ita vt mirdrentur & dice-
rent.] Propterca mirabantur quia viderant eum iùxta fe
nutritum nunqua tamen videranteum litteras difeentem.
Audiebantvero eum teftiraoniaiegis proferentëm, qüaï
non poffet proferre nifilegiflet. Verumtameri ndtimira-
renturfi eum cognoniffent,quia ipfeeratqui Adam dor
uerfisfuis aâionib. & pofleffionibus De i voluntatédebet cüeratopnemPhyficam: Abraham Aftrologiam.-Moyfe
fequi. Talis negociator fuit Zachsus : qui cum efïèt in fic-
corfïoro vtvideret thefeurum quern emerepoflèt,fufcèpit
eum in domumfùam,& dixit. Pro hoc thefauro, fi cui ali-
quidabftulijin quadruplumreddo & reliquum do patipe-
ribus. f Iterum fimile eft regnum coelorït bomini négociât ori qüa-
Grammaticam: Salomonem fàpientiam. Si Salomonis fa-
pientiammirati fimrplunmi, quid mirum fi magifter Salomonis
miranda loquebatur. [filotme mater eiufdem dicitur
Maria.] Quamuis apud vos pauper, ipfa eft de domo Dauid
, genuiç eum qui ditauit veltrum ditiflimum regem
Salomonem :;Q<5taùïarium regnare permifit. Si yolniflèt,
Sc iftam vtLibya^iditalïet : fed qui voluit vtPérrus Sc lo f .
hannes prinjores difeipùliciüs^dicerçqtjaurum&argei^
turn non eft nobifeum. Ipfe ante dixit: filins bominis non ba%
betvbiçaputfif.um recline t.
Fabri fil ius au tem fuit, fed non iflius. Pater eius Came-1
ram coeli.fic lucidam & cuniam febricatus eft per hune
quem defpicitisi j’ fcr frater e us lacobus &Iofepb: & Simon &
Irt^.^Sciti^jeciam q> Iacobus & ludasApoftolus ôclofeph.
ôfeSimon fratres l'pfius fint di<5ti, quia nepotes fuerunt.
faifetæ Matiæ 4e fotoribus fiiis. Dixivobiifùperiusqua-
rcàd tempus placuefit Deod quibufHain Iofephdicipa-
treip fiiüin, cunjpro certo no,n hierit..,^.
Maria illuminatrix dicitur, quiagenuidumen verum.-
[Vndeergohuic omnia ifta,id eft fap'ientia in do6lriua,vii ta-
tes in fanitatphoiriinrim. [ EtJcanddli^abantur iri eo.J In
feandàlu 8c iram âccipiebanc Deum hominem, licut Paul,
dicit: nos prkdicamUsCimftum, ladaisfcandalîl, &ggntib.fiul-
ticiam, [lefus autïdixit eïs. Non eft Propbetà fine honore» nifi in
patrïdfud & in domoy«<ï.].§iqutDûs dixitifiefuitSç apiiddu-
dæos ,& apud alias gérés fenipei: l i eu t beat us H leron .dixit:
ïnuident ciliés ciuïbus fuis. Nam & El^am in Sarepta Sydoniæ
ihnîiergentilis pauictempore famis. Ionasin fuis neeno-
iVien habuit: apud Niniuitas valde tremédus fuit. Elifeum
fiiiqccidere voilierunt: ne A man Sy.rus puero ipfiuveentü
libfasargemi, tk duplicia vcftimenra datcc. Efaiam finis
hepos/Manafles rex oeciditJQanieleb ahenigcnæ fiiper
centum viginti prouincias principem técerum. Ieremiam
lui in cifternam miferunt:Nabuchodonofbr in magno h o-
'noteeunvhàbüitj&Nabu.z^rdant^iendanit.IpiÇtDom^
nus h fiiis multj mala perpelïus 8c opprobria : A bgarus cü
.iHbrçgniiïri pa^iri voluit : Et non recitibimukas,virtu-
tès.prdpter inçredulitatem illotuni.Pqtiutquidem quan-
t u m, vbï ui ty tD e u s facere, fe d nonfecit,, propter illqrum
cpqdemnationeiTL dimifit : quia quanto quilqj plus vide t
debono exemplo fi non feqjritnr: taiito plus condem.ua-,
tur.Si vçço retugit vt non videat : tunç etiam iniquiftimus
ôc apoftata iudicatur,& eft fimilis dia bolo.
pii» illo tempore,audiuït Ber odes tetrarebafdmam Iefu&ait
puer isfnui] Herddesi fte filius fui|EIerodis,frater^, rçhelai:
j& ipfeeft qui in palfione Domintun reiniiitad Pilatum.
iftee tg o Heiodes, frater fuit Philippi.: npftea duxitPhi-
lippus filiani regis Arathæ Herodiadem nomine. Poftea
vero fècerum eius exortis quibufdam contra generum fi-
fpülatacbus, tul^fïe filiarnliiaina Philippo& Hefodi de-
difle i quia Herqdes maiotispotentiæeràfcTratautem ip-
fàmulier propinquaambobus iftisregibus: quia .ex fi ha
Hérôdisquifiifantesocciderat nata erat. Sed tn confue-
tudô erat iip.ud ludæoâ^piopinquàs fuaâ vxores accipére;
non tamen ferôfes^neqîfiliasauunçqUîyjsl matercerç.Sed
quia ilïi ex âuô etaiit geritifes dcadiâludæi i auiim Hero“
den^dùi gloriofiis r.e| fueyàt àpudRqmanbs, ipfum imi-
taban tur & aliqua tenébant de legeyeferi, aliqua refpue^
bânt: etenim Deiim coeli adorabanç : & circurncifi erant.
[Aüdtuit Hecodestetrdrcbafajna lefu. ] Tetrarcha Græcd riô-,
mêii éft 'cÔpofîtüm éX quatuor, apiX. diquntur Græcé tetra i
AtQ}o&qirincipatM: Ôç n e trarchaex quatuoi' princeps.^Frf-
mdm] id éftdp‘1ri°ne™^erriiracubs eius qusç faciebafcv [Et
aiipuérüfuüfyïd çft óbfeqÖenbib.fibfi [üïteftloànnes bàptU
fia quem ego dec ollaui : ipfe fur r exit amor tuis: & ideo virtiutes
'öperaHtur tri. éo.j .QuiaHerodes horicdgnöuerat ante D.ö-
mjfiuni.Chrift\im> pröpifecrea taliadf^bb^t. Vfusn.fuerat
apqdliidæds..yt qfii foóphét^fdtüfiis effet ptöalió,Prb-
pnetamlequeretur priorem,&: imitaretiir eum fuis aéti-
busi y tjféeit löfuéMQyfeqjHclifeu^Heliam, BarüchHie^
remiam, Helifeum Ie z i.. Q u b h o c non audierac *Hero-
des dé Domino quod fiüifetcliltipuluslohannis:propter-
'ea ^ftjifiabat qubd ipfe^effet Ióhannes. Bene aütçm de
réfiitredione lênferuht quando dixeruht : quia furrexit
Ioannes; prOpterea facit vimiGes quas ante non fecit qua-
fi dix lient, ldeoiriodb loliannes facie virtutes quia im-
moitaliseft, Sc maiöris vircutis poft lelimedtiopcm: id-
circo poteft virfü tes /acéré quas atite nón fe;cit. Otnnià
enim corpora fandtöruni Uiaiorem virtutem haben t poft,
re^Ereqtiónem qtiâm alite; [If, rodes twin iénuit lobannemï
Adduxir eum de defer to vbi fuerat, & religuauit Mâcher onto in
careere,pr opt erllexodiadem vxoremfiatrisfut.] Iam fuerat fra-
tri^fui,i'edtunc non eraiê\picebàtn.illi Ioannes. Nonlicettibi
habere earn.] fçiliçet viuente fratre. [fitnoluii occidereeumfed
ïtmuit populum. jLregerabaüt in Paralipomenonquodloas
rex Iftael occiderat Zachnriam filiurn Ioiadæ Sacerdotis :
& pro hoepoftea ipié rex0.ccifus fuerat. St timebat fimilis
ter defe : quia Ioatmes hlius fiimmi Pontifie!sfuetat. Ad-
dit etiam; | Quiaficut Propbetam eumhabebant,] ideftvenc-
rabantur eum v t Prophetan^. [ >Dïe autemnatalisîlerodis
quando ipfe nat us fuerat,] metito ifiû,.celcbrab|at cum in hoc
lèculo tantum bona habiturus effet. Sandtorum ideo finis
eorum natalis celpbratut : quia tunein illam vitam rénale
un turvbi line fine viuentdn .gaudio',ficut MaréuS aitl:.
[ipfadie coenam fécir prittcipibus&primm:Galilaa.]'ficgimu&
mplto? regés fiequenturconuiuia feciflè fibi fiibditis:quià
abuudabadceis onniiabona: vr-Afuerus, Balthalàr & He-
rodés,&multi aiij. Et Romatiorum reges m uftrrDe qui-
bus Titus indediçatione theatri quinq; milia ferartïmle-
gkur occidüfe>, Soli véfo;mortalium Phairaoék Héfodes
leguntur diem natiuitatis luæ celeb rafle, & vtrique homi-
eidio ppUuilfe^ Sed ifte Herodestahto neqirius^dantà
de.Propheta, &5 quanto.poll: prohibitum legéhomiçidiü.
[Salta fttfilta ipfiwHerodtadis.] Quia & Hefodès'& muliei*
deprogenie Herodis maions detcendcbajit ; idcirco de
ip fe nqtiieo habebant. Filia autem ipfius dicitur: non
Herodis : qute dealio marito eratgenerata; Saltateincon-
uiuijsamiltæ j^entes pro honore hàbcfit : quàfi àppacéat
quis mobilier fit^l Nam'Vafcones^Nifpaniiarumpojpuli'
adnucretinent:apudFrancbsautemitpproperiumeft.Salr-
tatorcs aüt nominafi flint ab Archade Salso quem Ænlàs
in Italiam fecu duxit : quîq; docuiÉRbmàrtos, âdblefeen-
tes nobiles fâltare.Legimus Verb q? Sybilla'decéna èglbgàs
Virgihj in fenatu fàltauit. [Placent fttrodi,] nonfolum fal-
tatip illi placuit r-fèd etiam cantatiqquam can tau it ; Grèce
çôpontummec.um q.Uodfàluauiti'^F«^r poUicitùs efiei dare
cÜ tur ament 0 ,qucdtunq3 poftularetab to., IpfeHeiodes cum
yxore fija inuetiit tali modo/bcc-idére Iohanriemfineledi-
tione; Nam proptçrea habebat eum r'eclrifum, v t qn iurà-
rét quafi pto venéiationefiominis Dominime peiéraréyi-
dereturnGmehPni:.proptere^occidereceurn.j[df;//<rpri-
monttaa lÿraebat nme fe recone«liaietïléîpdes
cum fratre: v taudiret monità.foannis, & dimitteret eam.
[Da mthi tnquit hic in dtfcà caput loannis -bJjiï ftaî] Difcuy ari-
teaifeus àTpecië fcutidifcebatuÊ: vnde & feüfella poftea
difèüs v o c a t u r , q > contriftatus eft rw-iCfifiietu-
. do hiftorrographorum eftlic caufàm feribere ficut eo tèm-
pore àpræientibüs putata eft. Vnde & Iofeph di&us eftab
Euangeliftis patër Dn i: cum Veraciter feireftt hbri £ailTe<
Similiter hic dicitur rex conaàftatusf^cû fitriularierit fe tri-
ilem,ôcanimo lætüs fuerit. [Propteriuramentum dut V& eos
fypariterrecunibebant iufiitddti.] iQuia ipfe rex vnàpdtfeiu-
dæus erat: non min vno vaiculo mandtifcabât:ficu t Iofeph
cü fratrib.firisj& eum Ægÿptijsi[Mi/?f^ & decollauit îoanne
in ow«të,j}babem'us fcriptiim [ep orauitftdnsin riiedià càrçeru
dicens. Domine Deus meus ad te 'coméndofpiritifin meu.] Career
eft à quo prohib etür çxire,&dicitur career àebhibé'dô fiue
t^èTcetidQ,^[Etafcèdentesdifiipuli^ tulerurit corpus érjfèpeÙe-
runt illud,& v ententes nunciatierüM Iefit.] Nbfi^^exculàtur Hc?
rodés quodinuitus fe'ctÜt.- quia fi matriy ÿël fbybrispo-
ftulaifet ihtéfitum,repudiaturiis eifer. Qù bd pfo CàtnaU
fépüdiaturus erat, deb dit cbnfèruaré in Prophéta. Lègi-
inils ip Rbmaria hiftoriaFlariririiuth dücem Rbmanbrum
qiiodad petitionem merétricisapud quam 'cubahathb.r
iniifem^lecollàtum, reum capitalis cftminis ihcbnliiuib
Caput deierri fetilfet, & ob hoc.poftéa pulfum cuiria quod hbmicidiunvconumiomifèüerit:quantomagisfceleraribt
fuit Herodés,& Herodiai%tq; puclla: quæiâlrationis prè-
eiütacaput'Piopliéts^.p‘etijt,V'rhabereti'npbtèftaÿelinguâ
ne atgueret riu p tias illicitepetpetratas. Spiritaliter d eco lf
•latio loabnis minoratiônerii famæilJius,qua©hriftus cre-
debatu r,infinuat,|îcut ëxaltatio C h ü fti in crtic'e peitfe dlio-
nemfrdei defignaüibquia ipfeqüfptids Prophéta pdtabà-
tur.Chriftustftagmtiis: quiaficut Ioannes dixit,Ghriftum
bpottere crefcere, fe aüt mjnui. Quod iplâ quoq; diftin