ŸF&Upidt StrnboHts Livet
‘c cooper it düudicansomma.nmc ci polluât c i tores appa-
rcre.[S««i *Httm*hxtrmt tu Km immt&coUigimtts ca. ] V tru
ipfi lime ferui quos paulo poftmcflbfcs appellat.-anqam
expofitione parabola: meflbres appeliat, dixit elleange-
los. Nec quisq aufus faerie facile diccre angelos nelcille,
qais zizania fuperfeminaucrtt:& ea tunc apparuifl'e ange-
lis cam herba fraâum fcciÏÏèt» magis oportet intelligi homines
ipfos fidèles, leruorum nomine noc loco figninca-
t os: quo eciam bonum femen dicit.N ec minim,fi Sc bonu
iemen ipfi dicutitur,&ferui patrisfiimilias:ficut&de fe aie,
quod & ipfc fit pallor. Ex diuerfi? enim fignificationibus
vna res etiam plurcs & diuerlasfimilitudinesrccipit : pra:-
iertim quia cum ad ieruos loqueretur, non ait : In tempore
meftsliuAmvtbk.CoIÏMteprimitzi^wia.Seddiem (inquit)
mefftribm. Vnde intelligitur colligendorumzizaniotüad
comb u endum alia d ie mvlteriamec quemquajn ecclefiç
filiuradebere arbitratiad le hoc olficium pettinere. Cum
ioitur elfe quilquis fpiritalis cceperit, cognofcit ertores
hærericorum & omnino dijudicatatq; difeernit quicquid
audierit aut legericabhorrere à régula vetitatis. Sed donee
in ei Idem Ipiritalibus perfidatur & quodammodomatu-
relcat : in fru û u quern herba dedit poteft eum mouere.
Quare iub nomine Chriftiano tarn multashzreticorum
extiterint lalfitatesjinde eft quod feiui dicunt.Nonne bonum
(eminalti in agio tuo: vnde habet zizania ? Delude
cum cognouerit hancexcogitalle diabolum fraudem:cum
contra nomînisauûoritatem nihil le valere fentitet vt fal-
lacias luas eodem nomine obtegerer : poteft ei voluntas
fuboriri, vt tales homines de rebus humanis auferaafi ali-
quamremporis habeatfacultatem : fed facere debeat iu-
fti tram D d , conluluvtrum hocpnscipiac vel permittac.&
hoc oificium efl'ehominum veht. Hinc eft quod ferui dir
cunc. V is iraus>&Colligimusca? Quibus quiaveritas ipfà
refpondit : non ita hominem canftitutum elle in hac vita,
t certus elfe polTit qualis quifquc futur us fit poftea, cuius
in prç fèntia ce mi t errorem.-vel qu od etiam err or eius conférât
ad profèâumbonorum: No n n e talis aufcrcpdus de
hac vita eft ? ne cum malosinterficere conatur bonos in-
terficiat.Quod forte futurifunt, aut bonis obfinr ; quibus
& inifiu forte vtiles funt. Sed tuncopommc incipit fieri:
cum iamda fine non reftat vel tempus commu tandæ vi te,
y el pijoficiendiad veùcatem exoccafionc atque compara-
tioneenorisalieni T un c autem hoc non ab hominibus,
led ab angclis fieri dinoldtur.
-Inde eft quod relpendet paterfamilias. Non. N e forte
coUigenres zizania :eradicetis fimul & triticum. Sed in
tempore meiHs:dicam melloribus, & c, Atque hoc modo
padendlfimosdrtraaquillilfimosreddidir. Quæri autem
poteft quod ait Alhgate fàfciculos ad comburendum.Cur
non vnum fafeem, aut vnum aceruum zizaniorum fieri
disent ? Nifi propter varietatem hærericorum : & non lo-
lumà mrco,verum edam ileipfis diferepantium. Ipla v-
niofcuinfqi hærefeos connendcula in quibus fingilladm
Ihacommunione deuinftifont, nomine fàlciculorum fi-
gnificanic : v t iam ranc incipiant alligari ad comburen-
dum,cumcatho!icacommunione fegregatirfuas proprias
quafi ecclefias habere czperint : vt combuftio earu m il t in
finelcculnnon alligado fafriculorum. Sed fi ita eflet, non
iam mulc*refipifcendo,&m catholicam remeando aber-
rorc difcemit-Quapropter&al^gaxio fafdculorum in fine
ratura eft vt non connue ledpromodo peruerfitatisfuæ
vniultuiulqueerrorisperrinaciapuniatur. [ Ne forte colligates
zjZaniam eraduetiifimul & triticum. Vtrum quia etiam
bom cum adhac infumi lunt opus habent in quibuf-
dammaloramcommixtionem : fiuevçpereosritercean-
tu r , fiuevt eorum compararionc magna illis exhortado
fiaevt nitantur ad melius : quibus lublata altitu do chari-
tads,quafi euulla marcefcat:cjaod eft eradicari.Nam ficut
Ap oftolusaic, rein chaiitate radicati & fundari, pofficis
comprehendere j an forte idco fimul eradicatur tridcum
cum aoferancar zizania : quia mulri primo Zizania lunt,
& poftea triricumfiunt. Q u i nifi patienter cum malifunc
toiierentur;ad laudabüem mu ratio nem non peraeniunt.
Icaquefi eonlfiftierinr fimul eradicatur & triticum:quod
probaturi eflent fi eis non parceretur, przftantè Sc adiu-
«ante Domino noftro Icfii Chrilto, qui viuit St regnat in
Iccula fcculorum.Amen.
hints Drnthnuri in Mutth<tUM.
WA L A F R I D I
S T R A B O N I S D E E X Ó R .
D U S E T Î N C R E M E N T I S R E -
r u m c c c l e l i a f t i c a r u m , L i b e r
v n u s .
Ex Bcllarm.de Icript.Ecclefi
WAlafridus Strabo à vido oculorum lie appellatus,
Abbas Augi* fetipfit derebtuEccltßnßieit Übrumfatit
vtiletn, qui extat. Scri^fit etiam duos Itbrosdefitnftis Gallo Ab-
bate,6" Otbmaro,qui extant apud Surium die nS.Otftobris,
& die 16.Nouetnbris.Claruit tempore Ludpuici Pii Imp.
& obiillc dicitur anno Dorn.84^.
PlUEFATlO AVCTORIS ofD RE*
gmbertum.
N nomine Dei Pauls Sc Eilii & Spiritus S.
De miniftris Ecdefiç Sc minifteriis ipforum,
necnon& de multiplicibusSaçtamentoru,
ofliciorum, Sc obleiuationum rationibus,
multi multadixcruntsitavt pauca vel pene
nullarcmanferint,quxHoniara per illüminationçm Spiritus
fanóti fintdemonftratamon folumquäliterdebeaht
fieri, verum etiam quomodolingulamyluce debeant Vel
polfint intelhgi, diligcnfiexaminatione excufla. Quorö
omnium copiam, cum fecundum (blcrtiflimüm in rebus
Ecdefiafiicis ftudium tuUm, Sc libris habeas Sç mèmot ia
comprchenianVô venerandein ChtiftopaterReginber-
te,(âlubrî curiöfitate ardens,qtuedam non à prioribus pe-
nitusomiffa, L d breuius quam volueras ta<fta, à me addi
dcfiderasrquafi aliquid illos aufugerit,quod nos pclfimus
inlpicere:cum potius veie fateddebeamus,bmniaquæil-
liinuenta,nobis fcriptis fuis reli quer unt, nec ipfa dilcendi
inftantianosaftequi pofte. Sed eftquodhuiufce'módiin
Coeptis fenfus fui viu'acitace videbanturperfpiciu. Scri-
bam igitur,iriquantum Dominus dedefit facültatetrij fic-
ut ex authenticorum di&is, quæ adhùc attigimus, addif-
cere po tu i, de quarundam Ëccléiiafticarum exordiis &
caufisrcrum, & vnde hoc vel illud inconfuetudincm ve-
nerir,& quomodo proceflu temporis fit, indicabo :habi-
turus & fi non pro feientia laifcjem, tarnen pró pbediemia
çertam mercedenâ.Ëtprimum dclacrisaedibus,in quibus
ipfà cckbrancur fa'cra.dicendurn videtur.
Carmen auHoris,adleâontn.
Hoc opus exiguum VValafriduspauper hebeJque»
CollegitiPatrum dogmata latafequens,
Sed nonjpjntefua tant magnos ventt in. au fus»
Dura Reginbertitußioadegit eum.
Si quid in hoc Le3 orplacet,aßignare memento
ld D omïnoiQutcqutd diß>ltcet,hocce m ihi.
*tknchus Capitulorum.
I T V E Exordiis templorum&altatium.
z J L / Qualicer rcligiones diuerfae fe inuicem imitatæ
fint,& quid commune habuerint,c[uid diperlum.
3 De profecftuReligionisChriftianæ.
4 In quasplagas cæH,or?tionesvertantur.
5 De vafis qu* fiftiplicitet figna dicuntur.
6 Expofitio Nominum quorundam, facrisrebus adia-
centium,
7 Qupmodo Theotifce domus Dei dicatur.
8 De imnginibus & pi6f uris.
9 Detemplis&altanbusdedicandis.
10 Quid fieri debeat in locis Deó confecratis.
il Qiuditem fieri non debeat,
i t Deorandimodisacdiftantiavocum.
15 Qiiibusprofircultusdiuinusj&quibusnon»
14 luttas oblatfones, & magis virtutes, quamcorpoialia
munera Dcum dcfidcrare.
F
D e V V 1 I1 J
f r i d o p |
e * p r o b
ouftoti'
p u r e o b
n o l d o d t i
W i o n i n
Spiritus k
auûere.
G I
Argumei
ij De *
t> erebus EccleßaßicU.
Deoulatiohibus veteram.
De fàcnficiis Hoüiteftamenti> cürhiüratafintpet
impiisfoidebantur: ficuti lunt idiam conflruólione» ,& J £
Ghtiftum làetifida.
17 De virtutc fûCràmehtorum,Ôi cür ab eiscrlminofi fùf-
pcndahtur.
iS QiiidofterendiiiVifitinaïtari.
19 NonabaliisquamieiuniscomnUintcancium. '
10 Qu od alii ràrius, al ii Crebrius, alii quo tidic comfmi-
■ nicandumdicanti
U Vtmm lèméi vel feepius in die olFerré conueniat Sc
communicare.
11 De ordine Mifïæ 6c offerendi ratione.
13 De tempore Mill*.
14 Devafis&vcftibuS facris.
15 De horis canonicis Sc gentium flexione, De hymnis
item Sc Cahtilehis,& incremencis eorum.
16 De Baptifmi ihcremcnto, & merfione Sc caufis Baptizandorum.
17 Dedecimisdandis. '
18 Delitaniisagendis.
19 Dcaquafparfîoiiis.
Jô De benedlftione Cérei.
3! Compàtatio Ecclcfiafticorum ordinum Sc fecula-
riùm. '
ï)e exordiis tcmplorum & altarium. ' ?
• “V . ’ • C A P . I. .
A Ltaria quidem,Nt>e,AbiahamJI'âac,&ïacôb,Domi-
Z A-no ( vt egicur^ extruxei?uuc.MoyleÿVeroprimas ta-
bernaculum', iuxtaexemplardiiiirtitusfibidemchft atum*
indeferto Sinai, fiiiis îfrâêlde feruitute JËgyptia liberatis
erexit.SalomonJ|uoque lohgoiam tém^ore eodem populo
in terra ieptotiiiflionis degente, & régi* dignitatis api-
ce,gentibuscirCumpofîtis prærtiinentejterriplum illud mi-
rificum in Hierufalem (quam Dauid Patercapùteiusfegnl
inftituit) magnis*dificàuitfumptibus, Sc diuerfis dotauit
ornatibus. In quorum vtroque, rabernaculo videlicet AC
templo | & area teftamenti, Sc altariâ cum Vtêfîlibus luis, a-
liæque Ipeciesreligioni illiüs temporis congru* fililïè le-
guntur:tam multipliées & tam confit Ita ratione proutfie, vt
quicquid modo Ipiritualibus Ëcclefi* célébra tur in ftu-
diis.tomm in illis cohftrUâionum figuris plen iter & (Vt itâ
dicam ) cotifigUantcr delineatum atque conftiudum vi-
dèatür.Paganos etiam templafecilïediis fiifs,vel potins d^
uignibus, fèdudtotibus luis, non lolum ex ipfbrumlibris
lcd 11 iam ex diuinç Ictipturç teftlmoniis agnolcimuS:Quia
Sc templum Dagon in Samuele legimus.&Regem Sennacherib
in temploNèlèràch trtlcidatrtm.-Danielem quoque
in templo Bslis, làcerdotum eius ftrophas deprshendillè:
Et A ntiochum reliquiarum pôpuli Dei perlècutorem gra-
uiftîmum,& rempli, quod poft reuerfionem de càptiuicate
re*difîcatum eft, vioktdierti :in templo Nane* corrüille
cognofcimus. Et multa alia quibusapprobàturquod dici-
mus. NolumusautemdelibrîsPaganorumeiulüemrei telles
adlcilcere, ne inter ecclefiâftit ç æd ificationis eloquia,
lerftoris animu m inutilibus fabulis occupemuS.
Qualiter religionet diuerft * feintât em tnutat<efmt, & quid commune
habuerint,qu id diuerfurti.
C A P . Iî.
ET primis quidem tempotibus,tam verosDei cultores,
quam etiam d çmo num vénéra tores,in locis cüngruisj
fii* religionis cultum, lub ditlb celeb rafle credertdum eft.
Sed quia dæmones hominibus perfüaféruntj incontume-
liam crèatoris, imaginera incorruptibilis Dei,in fimilitudi*
nem cotruptibilis hominis. Sivolucrum Sc quadrüpedum,
& fèrpentum commutate,& feruirè cteatur* potius .quaitl
creâtôti.-Confèquenter etiam çdifïcatiohem templorum,&
lànguinis non folum animâlis, lèd etiam humaniiiiimola-
tionem j ad maiorem perluafî errorisvindiiftam, fibi fieri
expofeebant. Ideoque omnipotens & patiens creator, là*
6tur* fu*volens vndecunque confulere, (4llk vero pro-
ptetfiagilitatemcarnalium » omnés Confuetiîdines paritèf
tolli non pofïèfciebat)pcrmifit & iuffitquædam fibi obe*
dienteràpiis ejehiberi, qu* dæirionibus damnabilitèr ab
gitytU
cultu àetnu Cuotam.
F
debelîo
Julianus
jlmpcr.
Matt. 4 .
Biblioth. Vet. Pat. Tom. 9.
diner forum genera lâcrificiorum. Et fadtum eft, vt qu* cauTai«*
prioribus prbpter infirmitatem coficelïafîint, ad exclu fi o- ; „^1"^
hem errons i nobis lequöntibuspfer Chrifti paftionetn pa- Gcntuu.
tefa(ftâ,proficerehtad caufàmperfe<ftlonis, dümSc in illis
materiaiibtts ftnnftutis ârdifïcium Ëcclefi* fpfricale, Sc in
cathalibüé vianmisàcfolcnnitatibus,paffionemChrifti Sc
vircutumaocUmentulènrimus. Si eût autem qü*dampr*-
cepta moralia nóbis Sc veteribus Voluit Deus elle commu*
fiiaiVt fiint ca, qü* ad morum ho'neftatem, Sc ad lus inter
homines pertinent cohtèrüahdnm i itaqu*dam flagitiofa,
qü* d*monum voluptate inftituta, 8c illis & nobis ftatuit
omaiftiodis fugièrida,malencia videlicet ac mendacia.'ftu-
pra,&luperftitiofoscrrores,St fimilia. H*ccumita fintdi- t ipt
ûa,lcicndüméft,qu*damelfeomni religion!communia, - - 1
vt ckQgpd tibi non Pis fieri,alii nefeceris : Sc quicquid ex natural!
lege, diuinis Congruuminuemturmandatis. Hoc tarnen
in illis diftat,quod quidam ilia propter hoiieftattrm.vt
phiIofophi:quidam propter rimorem,vtludiei:alii propter
dileâionem, vt Chriftiani,obfèrtïanb Vt au tem ad propo-
fitareuertamur, ficutDeus,vt deftrneret opéra aiaboli»
qu*dam fibi exhiberi voluit a cültOribus fuis; qu* d*m o-
neS prius perluafêrUnt errantibusûtâ cultum À Deo inftitu-
tum, maxime in lâcrificiorum Sc carrempniarum multipli-
citate,fibideinefeps diemOuesexpolcebatlti, ficiifcfcriôtum
eft de libris legis Deirde quibus icrutabantur genres,kchili-
tndinem fimulacrorum fuoruttt, ytfeilicet, quomodolex
Domino feruire præcepit, eiufckm ritibus , deceptores
fuos d*mones,deCept* genres venerâfennrr.Nàm&tcmr
poribuS Tibcrii & Caii Cæfârum Idolain rempltvDomini
legimus collocata. ËHulianus A porta ta totum Ëcclefiafti-
ciofdinem ritus, âd diabolo rum honoré detorquerc cona-
fcus eft.Ec iple diabolus, à Chrifto fe proDeo voluit adorari.
Deprofeclu religionis.cbrifiiapa*,
C A P . Ilif.
P O ftquam itaqtie venir tehlpüs, quan d o v er i ad orato res
i- in Ipiritu & vetitare,non in Hierüfâlem tànturn vel mote
Samariæ, id eft, non localiter,fèd Ipiritualiter cceperunt
adorare pattern, SC^in omnes genres fecundum Domini
iulfionem dodtrina fàlutaris emiffa eft: coeperunr fidèles
loca munda quærere, & à tumultibus ac n even's camali ter
Conuerlantium fernota:ioquibusorauones mundas, &fà-
crofànéta my fteria, & mutu* ædificationis folatia celcbra-
rent.Quartiuisenim fecundum Eusmgeliftam, étant dffei-
puli cum credentibüs fémper in templo vel cosnàculô lau-
dantes Deum,& orationi acieiunio infiftentes:tamen poft
aduentum Spiritus lànâi, legimuséos circa domos ofariö*
nes Sc fraótiones panis celebrafTe; Ët non loiotn inter vr-
bium*dificia, verum& extra in locis fecreris conaênifiè.
Nam& Paulusptoceffiflè legitur in Phiiippis extra portam,
iuxta ilumen, vbi videbacur oratio efle,& iple cum E-
phefiis orauic inlictore. Cum âutem multipLcarerur numerus
credentium,c<£peruüt domos filas facere Ecclefias,
Vt In geftis lànâorutn creberrime legitur : Si priuatas habi-
tationes.ad publicas fidelium contulerunt Vtilitates. Sarpe
etiam perfècutorum rabiem déclinantes, in crypris Sc in
Coemeteriis,& fpeluncis, atque defêrtis montibus Sc vatti-
bus cohuenticuia facieban t. Deinde magis tnagilque pro-
jficiente Chriftian* religicyiis miraculo, & per lucra Chrifti
, damno fuccedente diaboli : non löiutn nou* ad Mam-
dum domus conftnnft* funt, lèd etiam tèmpla deorum,
■ abieétis Sc octerminatis idolis cum Ipnrdflïmiq cultibus
fuis,in y ei mu tabantür È cclefia s.
in quasplagas colt,Otantes vertantur.
C A P . IV .
ET quia diuèrfitaS fdololatri*, diüerfis modis rempla
Conftruxerat, nonmagnoperecurabantillius temporis
iufti,quam in partem orarionis loca Conuerteienr, dum
tantum Viderttur, vbi éliminât* lunt dzmoUum Ibrdes,
ibi Deüm crcatórem omnium, qui vbique ell, coii Sc adorari.
Quanquam itaque lapiens dicat, nos ad Orientemlu-
cis adorare Deum,& reueta congrqum eft, & fidubri mote
inftitutum, vt Orientem verfus, facies orando vertalm«.-
LUI x quia
'AS. i.($»
Diaerfk
ölimioca
H