rum Pauliis RothontegiMetropölitanusEpifcopus, Saxo- \
boldus Sajorum Epifcopus, Freculfus Lexouiorum, Val- |
fridus Baiocenfium , Nomenoio Priori gemis Britannic«
falutem qux eft in Chriflo Ièlu Domino noft to.
Dornmqs quidé Deus occulto»iufto tameniudicio, per-
mifitelïète redorem geneistux,inquo tarnen regimine
qualemte exhibueris>teftiseft confcientiatua, &amarx
querimoni§ diuerlarum Ecclefiarum & afflidiones nobi-
lium, & ignobilium, diuitum Sc pauperum, viduarum &
orphanorü, quos damnabili cupiditate,&horribili crude-
litate vexafti. Sedquia Ghriftianum nomen non penitus
abiecifti,& nos ex Apoftolicafucceffione debitores futnus
omnibus, vt bene agentes ad perfeueramiam exhqrtemur,
deiinquétes autemadpeenitentiam automate diuina pro-
uocemuSjVehcmentiflime tuis exceffibusccttdolemus, &
a tuo intcricu paterna& Epilcopali follicitudine te cupi-
musreuocare,
regnum coelorum.Cogita quid mereatur qui lèandibza-
ueritvnum depufiUis,ödtapoteris^:olligere,quam ingen-
tem fis perlaturus,nifi refipueris <femnationem»qui partem
maximam populi Chriftianigrauiffime pturbafti. Quam»
obrem monemus»te oblècramus,obteftamurquetux ialu
tis cupidiponè finem rhalis tuis, conuçrtcread Dominum,
cuiusnertio noftrum poteft efFugere judicium. Eac frudus
dignos pcenïténtix, hoceft, quiagranditcr deliquifti gran-
diter bona exerce,vt non lblum non torquearis cum diabolo
& reprobis in inferno > ve rftrft etiam gaddeas ctim Deo
•& eledis eius in ccelo. Ijl quoque tibi pollicem ur, quia fi te
Deoreftitueris ,apud euni iftterceflores pro'pectaristuis
elle cupimus,&apud pium principem noftrum ,vt tibitùx-
que pofteritati benigne cólhlatconabimur obtinete.Maxi-
niumreatumtecontraxillèfcimus»quöd Epillolam lèdis
ApOftolie«refpuifti,exiftimansaliqua in ea tibi noxia con-
H H J tinerijlèdquódexemplarcius vencrabilis Pàpahofeisdù
Cupïditate tua vaftataeftterra Cbriftianorum,templa I gnatus eft dirigei'è,Notum tibi facimus nihil in ea tontine-
Dei partim deflruófe partim inccnlâ,cum fandorum oflib*
exterilque reliquiis,poflèlfiones Ecclefiarunv qu« hierum
votafidelium, redemptio animarum, patrimoniapauperó
ti, quod ad.tuâm pertineat lxfioiiem, & propteYea parati
fiimusfivklecundo L.egatü lèdis memorat« cum fcriptis
tsti mundo veir rand is duigere.quod fi eum noti receperis
illicite in tuos vfiis redada. Hæreditates nqbilium ablatas, | nos qui monuimus exculàbiles erinrns.'finautem receperis
& maxima multitudo hbminum & inter feda Sc Fcruimte
oppreflà. Rapinx crudeliffime perpetrata, idulteria &tor-
ruprionesvirginumpaffim commiffie , Lpilcopi legitimi
fedibus propriis expulfi,& vt mitius loquamur,quia dicere ;
noluimus hires &latrones mercenarii introdudi : Patroni j
noftri bead Martini quondam diocefis, ex quavoseflène- j
garemon poteftis violata, omnes poftremo ecdcfiaftici or- .
dines perturbât!, quod nimis dolendo & compatiendo di--
cimus.
Satis hæc ad tuam pérditionem lufficiebant, led ad cn-
mulum malotum auxifti temeritatem ,& omnem -Ixfifti
Chriftianitatem, dum vicarium bead Pétri Leonem Apo-!
j ftolicum, cui dedit Deusprimatum in omni orbeceriarurh
J fpreuifti. Cumenimeurnpoftulafles vcinlibro fuo teferi-
beret, Sc pro te Dei clementiam exorarit : & ille diredis li-
teris feid fadurum promififtètlï (emonentem obedienter
audires : non folum nihil eorum quæ mandauerat fècifti,
led neliteras quidemipfisrecepifti ,& quia noie bas à malo
definere, timuifti fcenemonentemaudire: Ineoigitur.lxfi-
fifti Apoftolos »quorum eft princeps Petrus^ Lxfifti Epi-
Icopos qui iam cum Deo regnantin'coelis', Sc miraeulis co-
rulcant in terris; Ixfifti Sc nos qui& fi non hab^im9 eorum
meritum, idem tarnen diuina gratia poffidemüs officium.
Nuper etiam excipiens Lamb ertum, quern Ecclefia mat er-
na pie täte ex aliqua parte receperat,eafcilicetconditione,
vde corrigetet, &mala folitapetfede declinaret fecifti te
participemimoaudorem percurbationis populi Chriftia-
ni,eumenimamatorpacis Dominus nofter Rex etiam ad
tuam luafionem remouerat à finibus mis, Sc aliis honorib9
decorauerar,&nunc eum rebellare conantem,yelut in gre-
mium recepifti, Sc vtin malo proficiat feuere non definis,
lube aiferri libros tuos, in eis comminantem Dominum
Judies,Impio prxbes auxilium,& his qui odetunt amicitia
iungerisr& nonlolum quifeciunt, fed etiam qui confenti-
unt facientibus dignos elle moxteinuenies.
Nec ignoras quod certi fines ab exordio dominationis
Francorumfuerint, quosipfi vindicauerunt fibi, & certi
quos pecentibus concelïèrunt ^itannis. Quomodo ergo
delpiçis legem Dei, quxpræcepit ne tranlgrediaris terminas,
quos polîiere patres tui ? Sc cerram Francorum iniufte
tibi defendere conaris? nec formidasillud : Maled idu s qui
tranlgrellus fucrit terminos proximifui ? O quidfadurus
es in die magni iudicii, cum tjbi reddenda erit rlfio de tuis
annis,menfibus,horis,momentis,hocericceleriter.? Verum
eft enimquodiuuenis poffit citomori,ledlènéxdiu
nonpoflitviuere i Antete ptolixumfuit lèçutum polite
quoque Deo certurn eft quantum durabit pro hac vira bre-
uilfima noli tibi lempiternam miferiam comparare.
; * Ne fi depohas perliiafionem alienor urn ,oppjreffiones
omnium,locietatesperditorum& recipias admonitioné
lèdis Apoftolicæ noftræq; vnanimitatis non tibi prodtelïèt
fides, nec quascunque pie tas,aut bo na opera quodSalitator
dicittNon omnis qu: dicit mihi DomiriOjDomineintrabit
Ckanguftiaueris, & Dominum & heatum Pétrum propi-
cios Sc nos habeb.is in fide coniundos, & intercefl5oneJp
ricuos. Si veronos benigne monentes contempieris, cer-
tum tibi fir,nunquam tibi futurum locum in cçlo>& cito no
futurum in terra quod tua culpa leparatus ab Apollolica &
noftra Societare.anathémati s vltione locum habebis,quod
auertat Deus, in tartaro. Hxc etiam per tuum minifterium
denunciamus Lamberti hominibùs, Sc quibuslibetgenris
eux quod fi communicauerint ipfi, & rèbclliorii eius cön-
lènferinc,anarhemate condemnabuiitur,& craditi Sathanx
fine fine peribunt, conuerfos autem recipimus , & in pace
Chriftiana permanere optamus,arque pro cis parati lumus
Domini noftnRegis clementiam quantum poflùmusfle
dere.
A D ' MA R CVVADV M.
E P IS T . LX XXV.
REuerendilfimo & clarilfimo patri M. perpetuam felu-
tem. Nuper d magnificentiflimis epulis réuer lus» hoc
eft, à Britannica expedido ne, vix reliimpto Ipiritu p curlb-
remhuneprolperitatis veftrx veritatemdifterc cupio,vt
quod Aprils angoribus æftuo , laltemveftrïs.lècundisluc-
celfibus requielcam. Dominus nieus Rex, véfter alumnus
cum me deliciis, quasgrauabat liberaret, Ifio vos nomine
lalucari prxcepic, quod quam libenter feciam xftimare po>
teftis Gharilumum noftrum, hoceft,communem filium
Eigilem presbyterum Ausbettum, cxterolqae fratrcS par-
uitatis mex nomine dignamihi felùtare. Cuppas viaticoa-
ptas forma,& qualitate preciofilfifnasligneas dutaxat,mihi
cum oportunum vobisfiierit curate dirigere, quiadum video
preciofiores quas aliis tribuiftis, propemodum inui-
dhemorbum incurro. Cupio vôs valere feelieiter.
\ AD HATTONEM.
E P IS T . L X X X V I.
CHarilfimo fiio Hattoni,Lupus ill Domino S. Quam-
quamoccupationesineuirabiles colloquium noftiu,
quodfrequèns elfe debuit»impediant,tameneispauli^m
perdilatisnolmedplbs cöifloläri oportet, dé felutarià coh-
filia, qiiîbus inuicematidôfe Deo iuuare pofltimus,adno-
ftrum detrimentum ivlteritis'negligantùr. Curate igitur
hoc mêlé bdobri dfe^uo figrtifiéaaéritisad AtceiasVcftras
mihi occurrere, vtlbco vtrilqtiè medio cohuénièrites, op-
portuniùspolfimus d e rebus néCélïàriis copmltâré. Noue-
ritis etiam Odacriim Àbbatetn&côlànguineum noftrum,
libram auri quam noîtis ' ihftaaitë Viüiariq rëpetérei
cuius hùtnanitas nulla itihumanitatë cxalperanda eft,
mature curfijfem hune renïittite, vt témpôtè quo *
ficaueritis valeam vobis ad memoratum locum occurrere.
Gümiam emififièm curforem fuperQenit Rath. & cau-
, Æ__ %.v<
las veftras nuda veritate patefecitmuib<cqgnitis acccleran-
dum colloquium multo mihi maxime vilüm eft, vtreb.al-
peris demonftrailte Deo >per lubtilem.tradatum ptuden-
ter poflimus occiirrere.Interim quemadm odum idé Rath,
qui nihil meritus impetum indignatipnis^excepiireftitua-
tur,elaborate,quia vehemens indignitas eft, quod propter
remad lè nihil péttinentem.tam diuturni laborisprxmio
vacuatur. ;
AD H VG ONE M ABB AT EAi.
E PIST . LX XXVI I.
FRatres noftri, qui ad vosdiredi funt retulere nobis co-
inocionem veftram, qux occafione illius hominis accidie
, qui cum aliis malefedorib, rapinam ledando,fibi vita
auferri coegit. Cuius réi nos no fuiflè coiifcios optime hollis,
vnde cum id venerabilisfilius vefter, nobilq; femiliaris
Stephanus, non ficut reserat,led ficuti falfo relatum fuerat
narralïèt,mifimus Prxpofitum noftrum taliumpericum,&
vt eius xratem^tq, nobilitatenvdeeet anxiereltgiolum,qui
fecundumprudentiamquam in lieculo hauferat, caulam cü
veftro nUncio difeerneret, & finiret: verum quid^qui iufti-
tiam quxrebat.ipfe implere nolebac,exitum res non potuit
i nuen er c, itaq; has literascelfitudini veftrx dirigendas cu-
rauimus»quib.placare cupimus animi vellri motum>qucm
nequaquam vlia noftra negligentia, aut peruicaefe prouo-
cauimusrPotentia n. culm inis yeftri nequaquam perfon is,
led hiftiscaufis feuere debet.Nec ytilit^tem noftra, (è^ di^.
uinam ïhaiéftaté,cuius quamquam indigni ferui fumus, Sc
béati Petrireuerentiaattendere, net nobis aliquid mali cö-
minäri aut inferre.qui lie vt iuftitia repetimusficut reddere
parati fumus,hoc eria peudentiamveftri culminis cömone-
mus,ne propter defenfione per ditorum hominum, pacro-
cininm beatiPetci,&noftram antiquam femiliaritate afper-
nemini ,ièd cogitäntes quod feriptum eft, Quia Iperantes
in Domino milericordtacircundabit, Sc, omnis qui le hu-
miliat exaltabitur,ita exortam contröuerfiam Ibpire digne-
mini,vt nec nos grauari paciamini, nec veftros impune ma-
Ie agerepermictacis,ne force quod abfit,Dei vindida in vos
propter iniquorutn conlènfum redunder. Opcarnus vos
bene valere,& ficut nobilitatem veftram decet in omnibus
agere. ■ -'> ^ ■;
AD HVGONEM ABBA TEM.
E PIST . LX X X V III.
SVmrna veneratione liilpiciendo Hugon^Abbaru lum-
mo, Lupus prxfcntem & futuram ÉlutenLfPoftquam
vosnolTe ctepi, diu in veftram venire notitiam feteri cupiui
mus.Quod tandé veftradigriatione conlècut*,plurimü vobis
coimdere ajideojdiim &lingulare in vobis nobilitatem,
& conucniente nobilitatifapientiä, frequenter eonfidero.
Quacaufecum mihi q> nec timueia,nec vtopinor raeruera
6önrigillèt,vt Dominus RexCeUam Ccenobii noftrivnde
ediÄu Sc ipfius, & patris eins Domini LudomaSercnilft-
mi Augufti habemus nobis ablatum.Odulfq'Zomiti daret,
eamq; vt eum deCebat, Deo infpirante, &liifimo viro
Adalh.cooperante nobis reftituiflèt, vospotiffimu hqnate
ipfo Adalh.credidiexpetendos,qui&ipfius Odulfipëricu-
lofamauiditaté pnidentércópefceretis, &nobis benigne
memoratäCellä reftitueretis.Veftra igitur longe lateq; bo-
nitas petuulgata,nobis vehementer indigentib. pro Dei a-
more.lècundum literasregias, quftm celerrimefieri poteft
fubueniat.vt&cälamitatis noftrxcommilèratio prxminm
vobis pariat fernpiternum , &^ nobis &apolleris noftris
beneficii vefttimemoria fideliter celebretur.
AD Pa rd v lvm . EPISCOPVM LAVDVNEN- •
fern exparte Regina.
E P I S T. LXXXIX.
N nomine Dei feliüs & omnipötentis Irmingardis diui-
—na ordinante gratiaRegina,venerandoPardulo Hpifco-
po.Rcs nouas fupetquibusvQS nihil polie fcriberefigmfi-.
caftis mihi quod per Rhotbcrtum iaih mandaiiefetià
fperib exubérante, Dei gratia,prouenice cupimus& x :
diem vero vellFæordinationis, noftris êç nöftronun pred«>
bus vobis vtinam ptofuturis folemnem f.icere ftudçbimus»
præterea qux mififti s munera grata nobis fuere,& ftqlç cuius
impofuiftis laborem libenter experiri curabimus, & lè«
cundutn Veftram fiiggeftionem,propitio Deo ; qui nos fecit
, & tands bonis cumulauit, noxium ftiidebimus otium
euitare,veftris tarnen lèmper efficacib. iuuemur orationi bi
quia nihil vmqüä nobis prxftabitis,quod nö de veftra pro-
babili fide litate prxfumplè rimu s. Hock yeftra benigni ca te
impettatum Vpiunius, vt pro his qui in defenfione patrix
fiias pofiieruotanimäs,Dei clementiam fuppliciter flagite-
tis,& luperfticib.eorum hominibus auxiliemini quantum-
cumque vobis polfibilefuerit.
AD ODACRVM ABBAt EM
E P IS T . XC.
T Ertio Non. Iulii Deo propitio ad rtlonafteriuhi noftrü
reuerlus,primhm vt putui veftrx prudèntiç has literas
dirigendas curaui, quibusaffc&ibus véftrx beneuolentix
granas refer©, quod^fratrësnoftrbs Sc cxreros hommes tâ-
tx calai nitacis anguftia deprehelbs.aperto caritatis gremio
excepiftis,& materna pie tare fouillis,quorum relatio adeo
meletificauit,vtepiftolarisanguftia, yixvaieatftud.umin
vos voluntatis apenre,cû& Germanos meos fingulan dile-
(ftionetraclens, & ampliffima liberalitate noftris omnib.
quanta vix vnquâ Iperare potuerant,pbeads,prouide opto
vc diuinagratia cuius munere tale s eltis, exigui tati meç lar-
girul igne tur, v t quantuiûçumq; vice repend ere luftiaum,
intégra vere merces abeo vobis reftituatur, quiluinmam
prxeeptor um fu or um in fbliditace charicaris conftituit. .
AD M ARC V V ADV M ABB ATEM PRVMIENSEM.
• E P IS T . XCI.
TN Aquitanica congreflione manife.fta morte liberatus,
1 p o ft captiuitads moleftias lolutus v troque penculo, in-
gend Dei grada,cui maxime prçfidebam.dclànétorum eius
bcneficio,............. erepeus lncegravaletudinead monaftetium
in Nonis Iulii remeamus, vbi quod vltrolèiebam.
Sc fratrum me or um HaélonisSc Ratharii,relatu,&literaru
veftrarum ledione cerdor fedusfum ,mca calamitate vos
vehementerxpmmoueri, iamque mihi videre videor vos
ingencigaudio exultare, cum me condolebatis aut captiuu
aut morcuum, accipiatisincolumem in monafterio refide-
re. Ego viciifim fracrelque omnes de veftra cum fruduola
reuerfione maximalxtinagratulamur,&Domino Deo no-
ftro gracias ingences referimus, quod non lolum veftram
excéllentiam nobis rellicuir,vei urn etiam veftro labore du-
plex patrocinium làndorum prouidir,quod veftra quidem
inçoîumicace Sc regrefiiqne quotidie Deo fupplicabamus,
làndorum adtem perledionem votoicourinentes noftris
amabilibus Deo ftudiis vt lufpicaremur de vobis talia facile
abducebamur. Nunc Deum in commune laudamus qui
fupra quam petere,audebamus largitus eft, Illudvnum ad
cumuium gaudiorum reliât , vcprælèntiam veftram nobis
exhibeatis, qeod vos baud,guamquam polie liter« veftrx
profefixiunr. Nos hoc eas promiftific tenebimus quodli
fecerius cum paruitäte noftra p.lunmum turn etiam vobis
aliquid conferetis , liquidem & nobis confolationem &
virtutisincitamentum fuggeretis, Sc fratrum qui veftrum
poll difcelfiAn decedentium fuppleuere locum notitiam
& firmiorem fi poffit fieri lucrabimini chariratem : quxio
præterea vt ad landum Bonifacium,folertem aliqucm mo-,
nachum dirigads, & qui & veftra parte Hattoné A bbatem
depofeat, vt vobisSueconium TranqUilliim de vitaCælàris
* qui apud eos in duos nec magrios codices diuifiis eft ad re-
fenbendu dirigat, mihiq; eum auripfi q» nimium opto aife-
ratis,aut fi hæc foelicitas noftris diftcrecur peccatis,per cer-
tiffimum nunciü mittendum cureti^.Namq;inhacregione
nulquam inuenitur,&credimus hoc quoque nos beneficr-
um veftra liberalitateconlècuturosiFiiniGualbnisnepocé
meum.