3 *4 : \jfànàhftt Portumtti Epfc, Treueren.
"beams Hieronymus recuüc.exvulgiapi piope duonjmla-
'tronurh. öcati6ffè^uèhsiTtómdrat:Dëüs a quo^c' Iuda$
reatusfüi pcènam;& conföflionis fu® latrp prarhïum fiim-
-pfit.Duo gencraïiuft dfli&orurià. V nu tó rïbri ptodeft pati-
4ehtibus, qüia hon coïriguntdr per pcena$ : in quo genëre
"funrludas & latroîïon condéffiis! Altertirh pfodeft nis qu i,
fiuÔuôfèpæmterit, qübtU m tÿpum altëV iatto portât ve-
nerabilis qnidcnj ex Confeffione. Hi qui non corriguntur
ex affliûione, ad çôrpuS'pertinent ludæ prodi'toiif, & la- :
tronisimpiirqui coifiguntur, ad latrouem/qui mérùitàu-
di r ejlodtc mvcum eris inparadifi. Sequitur lè^fcio O fe®. An-
tequamdicamüsdëhïc Ie<ftiôhe, dicendumeft eut àdda-
' tur.In quartsfeïia qttandô confîiium Iüdgorum de morte
'Domini ad mémoriam-reduximus, mortem rioftrafn du-
plam maUiftflàtrimih.proqûa vénérât Çhriftùspdti, tame
“mam paffionem viqjinièxtaift'remniicrûauitjqiiadre pri-
“mus parens nofteir coiïditus eft.Hodîérna diéyb oc eft in pa-
xafeeuead mémoriam reducimus fïiani paffioném ad ho-
ftram imitàtiohem ;deqiia ditir Petfus : Chrißusp^fuseßpro
nobtstfübis felinquëtis exémplüm, vtfitfuaminïvefttgia eius. ldi-;
pTum àpertius poflùtïiùS, memorare e x leâ ioh e qüælëgi-
tureadëmdie.Didteriim : Eritabßjäe m'àçula maßiilus anni-
arfas, iuxta quern fîtumtôïiètis boedümy&firuatiitü ewh vjqtiè
üdqitàHamdeiïmam diem iftenfis huius.hgntis ifte abfque rira-
eula, Chrffti corpus fîgftifîcàt iramaCUlatufti; hoeduscôr-
ptisfiiüttvqirod nos iumus.qüipeccafoxes iùmu^Vtfum-
que animai memóratur in rcligiónePafch&. Sicht ex feri-
^tühdifcimasypaßbamßrum in immolationë ejfe Chrißif «à i
■ fcoftram immdlationem in môrtificàtîofte vitiornm ; & f i
'Uéceflefaeritjin effiifibneomniumpræïènuümrérum,ët-
iam ßeipfius animæ;& f i c frânfeundum ad patrem. Leétio |
dèquensOfèædiciï : Vernte* & réüertatnur ad Dominum, quia
-ipfëcefît & fiinabïtnos,përctitiet & curaVit ries. Ÿiuificabit nos:
pofiduosdksjn-diétertiafufcitabit nos, & viuemus in conßefttt
dus. Quôd ü c Hierotîÿmus in eodem Qfè®: Percutit ergo
Dóminus;&entôt nos, quiaquëm dilîgftcôrfipit/i&caili-
gat omnemfilium, quemrecipit;&Honfblum cüsat, fed \
viuificat poft dubs dies, 8c tertio die fèfùrgens ab irifètisyti-
mpe humanumfècurà fufeitat gemis. Cumque pereuflas
CUraueriCj& curatos viuificauerit, & viiufi'caros ïufticâuë-
tir.tünc viuemus inconfpe<ftueius,quiilloàbfênte mortui
iacëbamusf. Inifta reftirrêâionedenionftratur vtiîicasi-
mitatiofiis noftræ,quia fi compatimur,&'êoriregnabirnus.
Sequitur cra€tus, C^ibabitktin adiutorioaltiflimi. Expoi
iitor Auguftinas pfàlmi præfenOSjin præfaticirieeiusmèn-
ftrat quam eongruenter per jyrarfèntem -pfilmum imitad
debeamus paflîônemGhdfti.ïn quo, inquir, imitaturi fü-
mus vias ChriftiPNdnquidin'ea magnificeiiti», qüà Deus
“erat in carné? A ut ad hoc nos exhottatür, aüt, hoc à npbis
exigitjVt talià roiracula quaiia fecit,jp fi fàciamus ? Et panlo
poft :Non hoctibi didt poncricdifcipUlus meus niu am-
bufauerisiùpermare,authifi fufeitaueris mortuum qüà-
triduanu, aut nifi aperaeris oculos cæci nàti.Et paulo poifb
Dtfcite à me,quia mit Ufum & humilis corde. Qubd faôhirfi eft
propter te^hoc in eo debes attehderë.vt imiteris. Ëtpaülô
poft:Necadipfaërgomiraculahôrtatür,quæipfefecit,&
antequâ eflèt homocScd qUo tehortàtnr ?vt imiteris quod
non poffetnifi fâCtus homo. Tolerare enirn païïîonfes riuh-
quid poflet nifi homo? Mori & crucrfigi & hümiliari non
pofTèt nifi homo. Siërgo & tumoleftiashüius féculi patë-
ris,quas fecit diabolus fîue aperte per homines.fiueOcctil-
teficut lob,fis fortisffistoierans, habitâbis in ad iutbrio al-
tiffimj,ficut diçitifte pfàlmus t.Logus etliftelTraift9, qufây
quod promiflum eft nobis in leCtione Ôfêÿ,vbî dicit, Poft
duos dies fufeitabitnos.in tertia die refiirgere,in fpe de-
bemus tenere.nônin re.Vndé Gregorius in libro deaedifi;
cationerempli. Hinceft quod F rôp lîm aliusper refurré-
Ctionem Doraini humanunrgenus vidit in fine fufcitarij
-atque ait: Viuificabit nos poft duos dies-, ihdie ténia fufci-
tabit nos,& viuemus in confpeétu èius. Ipfà refîirreiftiô ih
fine Trapus memoratur.twî^ittf^Me dictum replebo eum, $;
oßendamUUfalutare meum.Vnde A ugullinus in eodem pfà]i-
mo:Quæeftlongitudo dierum?vitaæterna. fratres ,nolîte
putare longitudüiemdierumdicihos, vtfunt dies æftaos
jdiçsmaiores,../t/fe;'
1'aies dies nobis habet dare. Longitudo ftla e ^ qu®-
noirhabetïineni, sterna vita,qu®nobis promittitur. Èt
paulo poA,Etofiendam tUtJalutare tneum. N e ch o c , fratres,
breuiterpr®rereundum eft? Oftendamilliïalutare meum.
htje dixit, oftendam ïlli ipfiimChriftum.Etpauló poft; Per
fidém adhuc yiuimus , & non per fpeciera. Qgandb cdt
IpeciesfQuanao videbimus fècië ad faciém ? qiiöd dieit A-
poftoius,qüod nobispromittitbeus, in magno pr®mió,a-
mnium labotumnofttoruvriiquicquid laboras', in h o c la -
boraSjVt videas.Etpoft pauca: Ipiè qui humilis vifuseft.i-
pfè videbiturmaghus.&certificabitnQs. Dehincfèquitur
paffio.ln eaveliit ipfiilh Chriftum in cruce videmus. Re-
fert Romanus libellus ? quidpoftea agendum f i t , dicens:
Statini duo diacöni nudarit' altare findorté, qu®prius fue-
rat filb Euangeliö pönta,in modumiuranris. Altare, vt Ot-
pe diximus>Dominumnoftrum fignificat, in quö noftfas ■
;<^)!atiónes patri oftértmus.Y eftimenta , Apoftolós & om -
nes ^nélos.Congruuni eft, vt fubtus Euangelium aliquid
iacearpropterboneftatemjauo lublata,rapitur quod i'ub-
ieftum fa it: quia dedito Chrifto inter mahus invquoruiUi
Apöftoli more furiimfiigerunt & l^tuerhnt? Quod enim
fignificat Altare,hoc&Euangeliurn. Poteftin hac findone
intelligifpeciaïiter Ioannes?qui perftuerauit cum Dpmi-
iiövfqüead crucém',qui&audimr,Èfre»wf^f«4:&ppftèa
propter roetutp Iudiorum fè occuluit morefurum. Poft
hoe celebrantuc Örationes.ïdic enim dicendum eft Dé-
kre ’talibus ïnnocentü Pap® , qüare Mifia non cantctur
fèxta fêria & in Teptima. Nam vtiqiie lnqiiit, cpnftat
Apoftolos biduo ïfto in triftitia Sc in mcerorefuiire,& prompter
metum lud®omm lè occulüiliè, quod v tiqu r, non
dubitim e f t , in tantum eos ieiunaffe biduo niemórato ,*
vt traditioecclefia: habeat ,iftö biduo facratnenta penitus’.^
non celebratie," Oratïbnes tantum leguntur. [ G b hx>c:
quóque non canitur hodie Mifla, quiainhacdie bpmi*-
nus fdp{amobtulit, &ipfaoblatio fiifficit ad ftluteiu'cre-
dentium.] ’ '
Hièredde.mus quodquaita lêriapromifimus de fandVo
H Auguilino:Prins iceiumad memoriam rediico, quandp
uem, vnde it'a mem óratu m feutum., Pro ëp vt me dwëcfént,
detrabc bant mibëQjnd air? Egoaufhn prabam. ï^oftqifidem
dixit.quicl otabatjled quid melius mtelHgimus qiiam pr®
eiSipfis?Grudftxoénimrhaximedctrahebarit,qu.ando.ve-
,liu homira quem quafi viceiahtjilladebant, de qua cr.ucé,
[ ille dixit:P,m-,f5?;o/?c Hits,quia qu-dfatum. -Et pau lp
pbfi» NobisVtrliu's erar.qUpdpatfcntix pra’bëbat exem-
plum, quamfifubsmimfcósfinêvljadilati')heperdendö,
adbocnos ®drfi caret, vt impauëncer.feftinaremusdehis,
quos malos parimuï,5vindicarft ciini föriptum*fit.j Melior
eftpatiens,quim fórris.
Docent ergo nos dmina eloq'uia Dominico.èxcmplo
cumaUdiuimus, Proco hmi düigerent, lietriihcbdut uuln: ego
autem orabam: vt quando "aliqüos fèntimus ingratos non
foium non redden re's bona, fèdinfuper rcddentes.ma'la
pro bónïs/nbs orenaiis,&,ip'fi qiiidem pro alii^,velf®i.uén-
tibus,vëldöicntibus>8cihfidé periclirantibus, Nós’vero
etiam pro nobis primitüs , vt ahimum noftrum Deo mife^
ranté atque opitulante vineamiis5 qUqferjmurinvlcifcen-
dT ctipiditatem ciim detrahitur fine pr®fènribns fiue abi
fèhtibus rïobis: D cindedunt'C hrifti patienci’am récórda-
mur,tahqüamip'föexCitato,ficutiawim eft. du m dö|mi-;
ret in naui, qtfi pëftUfbatiqnern cordis noftri temjiefta-
temquetranquillat.ahimóicdaroatqirepacató .oremus
etiami pro ipfis detraiftoribus'noftris, vt lèéuri dicamhs,
DmmenobisifiCut&nosdimtttimW;Cyci\t $c ille dimittebat,
quipeccatüm qüod ei dimufémtur, vriqué nöh habébat
[ Admöhiiiohc firmiffima'ficutiadmoniti fiimus', & pro
nobis oremus,atqüè propencUlis huius vit®,& pro h®;ré-
] ticispérfidifq; iüd®is,ac pro pnganis.Peronincs orariones
‘ genfifieXionéfacimuSjVtpérhUnehabitü corporisymenr-is
humilitatêoftêdamus,exeeptoquando oramus' ^pperfidis
j lu d® is. 111 in .ge nufie <ftebant> ophs b® riu male operabacur,
; quid ijludendó hoc-Eieiebant. Nas ad demonftandü quod
fugere^c béamüsópefa,qu® fimülandofiuht, vitamus ge-
nuHexioricmoratione^Iudsis.Simimérdc^pacisófcul^
in ifti-s
g
'MilTkc'uf Àcc feta
[p«!r|ups e|e!lt
b ic tu i.
^ , ÏieËccleföjfic.Lib• Ä
iüiftis'fiiebüshösajjftihèmus: nóh qüódpacis'ofcülum'
malum fit, vbi ex charitate veraprofértur : iedvt demon-
ftretur qiidm irtidridrii pafliis fit Ghriftus d Tuo proditore:
vr éc nos vitemus eandem iniüriam iri fràtribusi Q uod di-
I talé eft*. Locütibne & opère debertius fiibditis habnftra-
*w!vifcaiidum efte malum lud® Signo dolofb tradftus eft
Chrïftits : iiec iftirum y fi èa itttermirtamus,vt noftra diftin-
euantüràludaifmbicumfânôtüs Aiiguftinüsdicät : N o ftrum
diem feftum pafchalèmquè ideo tratifiré ad Dbmini-
noftra TeftiuitaS diftinguamr àfeffiuitate îudæo-
3l f
rum. Didtadlanuariiim: Nam Iud®i rantumniodo men-
femrioubrum &lunamobferiiant a quartddecima*vfq; ad
vicefimam primam: Sed quia illud eoruiti paTchd, quopaf-
fus eft Domisus, ita occurrit, v t intermortem eius & refiir-,
re<ftionem medius eflet febbaa «lies,addendum patresno*
ftri ceiifuerunt, v t 8c noftrd feftiuitas a Iudsorum feftiuita*
fcediftingueretur.
be adorationefantta Crucisi
' C a p . XIV.
POft h®c monet libelius memoratus «, vt pr®paretuf
Cruxante'altare, qfiam falutant & ofculantur omnes.
Crux ab initio, ex qtioeam Dominus beauit fangiiine
cèm, v t Pàulà p^oftrata eft ,de qua laudator {lanegyricus |
bius Hierbnÿmüs dicit in libellb Vit® eiufdem Paul®: Pro- |
ftrataque eft ante Criicèm y quafi pendentem Dominum j
cetneteu E té g o ià c en santecnicem,pafTus Cnriftusprd j
mejprofcriptus éftin corde meoj virtutem fàmStæ ctpcisj
quamatèëpitex D e if ilib j àdbrbi Creafuram nüllam co-
lendb vt Deum adoro , fed venerando : Vndè Apoftolus ,
inquir y Honore inukem prauemntes. Omnis fubftantia*
qu®Deüsnbneft; creaturaeft:& qu® creaturaeft,Deus
non eft« Ctux Chtffti ante me pofita j Chriftum quafi
pendentèm in bay ifiénte teneo; Ipfa verba noftr® de-
precationis demonftrant quem adorémusi Dicimusy
Crucem tuam àdoramus Domine y & fàn<5tam refurrexior
hëm tüatti lâudamus 6t glbtificamusi Hic non funt ver-
bâ ptecatiortisy fed oftentatîonis ado ran dæ cruçis>&glp-
rificandæ refurrfetStionis Dômirti;Sed ÖC in alio loco fo-
lenius dicerë: Deùs qtii vnigénirii-filii tui Domini hbftti^
IefuCbriftipreciqfb unguine huinanum génus rèdime-
re dignatüs es, concede propirius ,vv t qui ad adorandam
viiiincam crilcem adueniunty àpeewtorum fiibrum né-
xibus libêrentut. Quem dëprecbr,, ipfum adoro : ptofter-
not corpore an te crucem, mente anté Dominum; vërië-
tor crucem , per qüàm tèdémptus fum : fed ilium depre-
cory qui teaemit. De qüaadpratiolie feriptum eft in tripartita
fu o , ab omhibus fidelibus Verbis & bpetibud glorifleata
eft Ex mUltisglbrificatipnibus, quibus glorificataefty pauca
pingarri in prsfenti opere. Dicit toan.nes Chryfbftomus
inhomilia de cruce &latcoile: Crux fpes Cbriftianorum;
Cruxre%re6tiomortuorum. C rux cicorum duk. Crux
defperatbrum via. Cruxcraudorumbaculus. Cruk confix
latio pauperum. Crux refrenario diuitum. Crux deftrU-
Ciiofiiperborum. Crux male viuentium poena. Cruxad-
uerfus d®monestriumphus. Cruxdeui^io diaboli. Crux
adolefcehtium p®dagogus. Crux fuftentatio inopum.
Crux fpes defperatorum. Crux nauig?ntium gubernator.
C ru x ' periclitantium pprtus. CruX obfeflbtum mums;
Cruxpatet orphanotiim. Cruxdcfeniorviduarum. Crux
iuftotum confiliarius. Crux tribulatorum requics. CruX
paruulorumcuftos. Crux virorum capur. CmX fenum/fi-
nis. Cruxlumetf in tenebrisfedentium. Crux Regum ma-
gnificenria. CruXfCutum perpemum. Crux infenfatorum
lapientia.Crux libertas fetuorum.Crux Imperatorum phi-
Jofophia. Crux lex piorum. CruX ^rophetaium pr®co-
„patio. Crux annunciatio apoftolorum. Cruxmartyrum
egloriatro. Crux monachorunr abftinentia Crux virgi-
numcaftitas. Cruxgaudiurnfacerdotum. Crux ecclefi®
fundamentum. Crux orbis terr® cautela. CfUxtemplo*
rum deftrudio. Crux idolorum rejiulfio. Crux fcanda-
lum Iud®orum. Crux perditio lmpiorum. Crux inuali-
dorumvirtus. Crux afgrotantium medichs. Cruxemun-
datio leprbfprnm. Crux paralyricorum requies. Crux
efurientium panis. Crux firiehtium fons. Grtix nudorum
protedio. Pene omnis h®c glorificatio , qua decorara
eftfanftaCruX', precata eft oi'atiohibu« presbyteri poft
Euangelium. Si quis ea voluerir ferutari, qu® ibi depre-
cata fiint , &.mentem referre ad pr«fentem glorificatio-
nem, inuenict ea in virtute land® criicis. De qua &
Hieronymus in tra«Statu Epiftol® ad Ephefios: Crux ica-
que Chrifti non fblum nobis, fed &angelis cun«5tifque
inc®lovirturibus profuit , & aperuit facramentum quod
antea nefciebant.-EtSeduliusin carmine pafchali: ;
Neue quis ignoret Jpeciem cruets ejfe colendam. Dei enimfi-
lius exinaqiuit fe , vt vifibilis appareret hominibus, Eadie
qua crux deofeulatur, humiliatus eft pro nobis patrivfque
ad mortem, mortem aucem crucis. Si huius mortis imi-
tatores efie debemuS necnon'& humilitatis oportet efle.
Vndeprofternimur ante crucem, v t fixa humilitas mentis,
pe t habitum corporis demonftretur. Humilitatem
mentis non poffumus amplius monftrare, quam v t to-
tum corpus ad terram profternatur. Vhde Auguftinus
in pfalmo quadragefimotertio : Quifquis enim ita humi;
hiftbria libro primo j HoC ehim fîghum bellici m
inter aliâ. precibfiùs erat eo quod , Imperatorém pr®ce*
detë adoràri illud à militibus motis efiet. Item in eodem
opère y libro fecundo ? Audiüi enim & Probianura
virüm in palatio hàbentem militiam medicocum y crii-
deli podagræ palîîone detehtum ,.ibi doloribus libera-
tiim, eiquè apparuifie fànCtam mirabilitervifionem. Cum
enim dudum paganus e flè t, fàdus poftea Chriftiaiius,
àliquatenüs dogma fequebatiir: totiüs véro falutis cau-
fâm »id ëft, fâcratiflimam crucem ftolébat âdôrarc» Hàric
habenti fententiam, Diuina virtus appareils fignum mon-*
fttauit crticis y quod erat pofirum in altario eius ecclefi®,
&apèrtepalam fecit, qüia ex quo Crücïfixus eft Chriftusj
omnia quæad vtilitatem humani generis fa«ftafunt»quo‘
libef modô pr®ter virtutem Cânüx criïcis gefta non efi
fenty néqué ab arigelis fanCtis, heque ao hominibus
pris t - Fuertint quidam y qui volebant dicere fê vélle e-
andem crucem adorare, in qua Dominus crudfixuseft.
Vtinam ih'omnibus écclefiis haberetUr, pri® cæteris
: merito venetarecur. Quamuiis omnis ecelèfia eam non
poflit habere, tarnen non deeft eis virtüs fàn«St® crucis
in eis crucibus , quæ ad fimilitudinem pominic® çru-
Cis faétæ funt : fîcut legitur in libro hiftbriæ' Anglorum
deOfuualdo fideli rege & Chriftianiflimo, W i inpericu-
lopbfitus , fubito fecit crucem, & fixir in terrain yêaque
,a d o ra ta ,& deprecato Deo coràm illa,dedit eis vidori-
am. Sic enim feriptum eftin memoratolibro tefrio, ritul’o
fecundo : O ftcnditur autèm vfque hodie & in fnagna ve-
neratione habetur locus ille , vbi venturus ad hanc pu-
gnam Ofuualdus , fignum fànctæ crucis erexit, ac flexis
genibüS‘Deum deprecatus eft, vt in tanta rerum neceflita-
tefuis cultoribus cæléfti fubeurreret auxilio.Dehiqué fer-
tur,quia ft£fa citato opere crüce,ac foueapræparata,in qua
ftatuidèberet, ipfè fide feruens hanc arripuerit,ac foueæ
impofiierit,atque vtfaquejmanu ere<5tam tenuerit, donee
aggefto a militibus puluère terr®,figeretür. & hoc fa«âo, e-
latainaltum voce,citnétoexercituiproelamauerit, Fleâa-
mus omnes genua, & Deum omnipotentem viuum ac verum
incomroune deprecemur, v t nos abhoftefuperbo aG
feroce, fùamifèratione defèndat. Sic enim ipfè, quia iufte
pro fàlutegentis noftr® bella fufeipimus. Fecçruntomnes
yt iuflèrat.Etfic, incipiente diluculo, in hoftem progrèfïï,
iuxta meritum fuæ fidei v idotia potiri fùnt. In cuius loco
orationis, innumeræ virtutes fànitatum nofeuntur eflè pa-
tratæ,àdindicium videlicet & memoriam fidei eius. Nam
& v fq ; hodie multi deipfoligno âcrofân«Stæ crucis haftu-
laS exéidere fêlent, quas cum in aquas mifèrint, eiufq; lan-
guentes auf pecudes potauerint, fiue adfperfèrint, mox fâliaturrvtgcnuafigat,
adhuchabetîquo humilietur:Quif- hitatireftituunnjr. Quonianicætcradi«fta dominiBedaç
quis autem fic.humiliatur .vthæreatin terra venter eius, acçipimus, quare non&iftaaCcipiaihus,in quibusnarratur
vitra quo humilietur, non habet. Sic profternor àntecru- virtus D omini, monftrataperVenerationéfàn«ftg Crucis?
■ Bibliotb.Vet.Paf.Tom.ÿ. <- A _____ ; -__________ _ Dd