A
'F.csLto. 9.
! Mat.19.14
I Lric.6 14,.
Attire 10.
B
Hub. i l6j
i.Tim.6.
c
Kolper.
Hzccx
rrofp.lib-3
Ecd.io.
p
■i îrofp. < 5
au tem nihile&fielejkiu vmbil^iniquw^quamamarepecumam. «
Et i terum :«<w *mm moritur bomo,bxreditabit ferpentes, &be ■
fluts,& p«rwfi.Vnde,& Donjinus ait : Facilita ell eni®» Atrue-
lum perforant eu acus tranfirt, quant diuitem intrarein regnum
coelorumEt iterum: Vovobisdiuittbus, quihabetu confolatiomm
veftram.Et ulihuNonpotefis Deoferu'tre&Mammond. Vnde,
Apoftolus d iC ipulade diuitibus.dieit: Diuitibus ImitisfacuH
pracipe,nenfuperbefapereinetfefperare inmeet'to diuitïarum. Eft
namque auaritia^ niiwia diuitiarumadquirendi, habendi,
vel tenendi cupidicas. Vnde GccgoiiiisdiciEi^inrwcKH».
nonfolurn pecunia elifedetiam altitudnis. Quapejlu infatuwbi-
I Us ellfcu t morbus bydropicr. quia infyjbendoHonfitijii exflinguit,
IfeipotandofHiirefittfk auantia, quanta mugis babet, tantdplus
dejideratf -Et^ dum îqodus non efttn habepdovniodus illi
nöneritin defiderando. lE:^uapnunturinuidiæ,fin:Ea,k-
troeinia,homieidiunv & reliqua.
Dererttedidauaritid.
C A P V T X I I I .
DOminusfcpim çüidani qiverenti | quid fijeeret,,y t v't-
.‘catnppffiâeteç æternam,re(p9ndit: Si visperfectus eflè,
vnde i d? vende omnia,qtta babes, & da pauperibus, & hope tbs the-
faurum in coelo. Et alipi:Sifere diuiïfiejfe capitis| veras diuitias
ornate■ Difeant igitUtdjuites,qaiadiuitias, quas oôfpiçiunt,
tenere nequaquâ pofftint.Et ideo miferictorditër tribuantÿ
vndefibi fiiperfîuc hirërccpnipiciünt, quia hilarem Æitp-
r^fri.|^ji^ rDcu|:'Àdmonenj't (iincetiam.quiiàm fna mife-
ricorditer tr;bùiït,.vt lbricire cnftodirc ftudeâtme.cum cô-
millâ peçcata eleeipi^nisredimût.adhucredimendaco^
mitcanr.Nevenalém Déiiuftiriam æ (liment: (î.ciim curani
prp peeça^isritrinraps-tribaete | ariytreniU'r fepofleinulcë
pçccare.Plnsiiarnqjeft anima,quarri eftat&epTpus | plus,
quam veftimentum. Q u i ergoeftani,arquavcftimencum
pauperibus îargitur,(èdtainen anima, v élcorpus iniquita-
tèpolluitiiri'qùod inthus eftiuftid^icÆiculir, & 4 d o d matins
eft,culpæ:(ua enim dédit D e o,& fè diabolo.
e Iterum admonendifunt, quialieùara|)ere intendunù
Audiât,quodferi ntum eft: Vdei3qui multiplient nonfua. Prp-'
fe&oenim quia augéreppes ambit » vitare pericuiumne-
gbgitQupniarn radix omnium malorum elicupiditas.
Vhdequærendum eftjfîinitiurn pnînis peccaci loperbid
dlcicur s quarëradix omnium roalprum cupid iras amrnic-
tiir.Sane,quia eupiditasiarqj luperbia httantum, v nüm eft
malum, vtnecfup;rbusline cupiditate, neefinefapetbia
poffitînueniri cupidus; E^inde fi quodlibetpeëcatü pér-
petrare çp ppflùm, nifimeîê deleëlatidnî’cafèntiam j qtujd
çüpiditatis eft prppnû : & Dpi prççepta cpntèmnam,quc»d
eft fiiperbiæ malj|m : qupmôdp nprîexcupiditatè,qüæeft
radix pmniu^ mSIprum.: '6k ex (ùpérbiay quæ initnan órnnis
peccatï dkifur,procedit pnine peccatumî
Vinci Jjurquoqueftdcviriuminiargiripnépàupemm,in
vifiçatione in firrriomm,& integumento n'udouurn:necn5,
etii quid miufte qjjirabftufit^eddeiidû cftin quadruplum,
iuxta fè n tënmmÔpmini. Et riunPuamacôfde diieédat timor
Domini: 6c infupëtfletu,aç l'aciymis^cum çonctitione
cordas-bùrget fnd’efinenteralnîmamne^proincerto diui-
tiarufn.amittatvitanj æternâm. _ ,
Hdçtlfij; de quinq^ (piritalrbiis vitiü exSS.Patrum têfti-
môniisdiâum Itifïiciat.Re fta^upq;, v tdë duob.çarnalîp-
videlicetgula,atquélux«riapertraâ:cnîus.
Vevitidventm ingfuma.
C A P V t X IV .
T 7'Entris quoqueingfuüies déitidlum cor quafi ex ratio1-
V ne fb le te xh o r ta j cumdicit ; Ad efum Deus prunia
mundacondidit : & , qtri iàtiari cibp reipuit, quid aliudir
quammunericonceftbcontradicit?
A t cótra videamus fqualiteril|iJiominesprimicomîfec
tinttanigtandepescatü , quptj^c ipfos de Parâdifp prpie-
cit in hpc vitæpoenaiis exilium,&: in eisptiginaliter to tu m
damnauitgenushumanum. Prohibitû liquide m àDomi-
noiiierat,qupddelignov{cientix boni,&mali,ne cpmede-
tei«;ftdgulævitiodeceptrcpmederuE.Nili enim comêdifi-
lent, perpetuoimmortales ellènt.fi lubDco fuo viucnces,
præccptû,quodacceperunr,cuftodiflènt. Nec delèrerétur
dD e o , nifiDeum prius ipfi defererent.vEt idcirco inhanc
isertimnpfam'huius vitseraiferiam, gu la delidli, atqjmorti
traditi funt deiedfci. V b i omnis Köm p per peccatum nafei-
tur,pcr labprem viuit: per dpjorem mpritur.; -
I Quapröpteradmpnendi lutitgula dediti,ne in eo, quo
efcaru deleiftattoni incurpDunc, luxuri« leniucrpile tfanf-
ligant,qua4irafibiper elqm loquacitas;quant^niehtis leiii-
tas infidietur,adfpiciänt: nednm ventri mplliteiferuiunt,
^vitiorum laqueis crüdeliterädftringantur. Audiarit App-
ftplum M^eAt6e^vehm,&vdnierjf^:Pfttsauiet^'& hunc,
& has deftruet^El rUrftfrrt .* Nmm comejfationiiius &ebrietdr
’ tihus Etitenim*Ffdnos noncommendatDed. Et rurfum.^Mi»-
fum Dens venter clty&glortiin confufipneeoruni) qiiiagulatnfe|
.quitur luxuria. ;
beremedioguUvitij. \
f> C A P V T X V. VQ
Viaprinj'ushpmpjhpcvitiogulsecum poftentaiefua
cecidit,neceftaiium eft, V tpcrabfti neu tiam refurga-
Ólegot
mus lediniplaabftinefatia^ftaliud quidda6i,qupdilpltrti
cura | enlare debemuis., '
Qijiä pleEunqjdum'jplus quam necelle eft.per abft inen-.
■ tiam caro.atteritur, humiliras toris oftenditm: led de haci-
pla humilifekte grauiter interius liiperbitiiti Ideoadmone?
di iunt abftinenteSjVt Ibiicire femjaerafjjiciant, necum gu-
• he viciiim fugiant,acriora his vitiaiqualie-x virtu tegenere-
l tur. Incafium ergo per abftinentiam cprpus comentur, fi
S inordinTOSdemil&motibus,mens vinisdiflipamw
Quiautem non lolum a qualitaie,le4d«atu dquantitate
ciborurn cupiunt abftinere,nihil aliud ftuder, nifi, vt qiian-
j turn ftomacho reficiendo,ac famieximend^latisellevide-
tur,indulgeant: nec expleantfuos appetitus auiditate per-
cipiendijled comprimant: atq; eis non laturitas edendifi-
nem faciat,led voluntas« qui tarn dcupidirate preciolorum
ciborum, quamanimiaperceptione vilium continebant,
qui,cibis nec lä'utiorib.volunt came luxoriofe dilIolui,nec
*diftentione venttis vilibus onerari: quando abftinetes viri,
nec delitioli folentefle-nec auidi.De vino auterfi ab (linen-
do quid dicam ? vndd Apoftolus certam fixit regulam, di-
cens:Noliteinebriari vino, in qu& ell luxuria: quafi diceretdii*?
xuriam fiiQt,&»nutEit vini perceptio nimia, non natura: Et
ideOjMo» voi vtiinno,fed ne inebriamini,prohibeo.V nde Timö-
theoprxcepitjdicens: Noli aqudm biberefed medico vino vtere,
propter frequentes tuasinfirmhat es. sAcper h o c , nihil contra
abftinentiam faciunt,qui vi'num no proebrietate,led tan-
tum corporis laiute percipiunt. Vnumta’fiieneftintuen-
dum : quod nihil ilfisproficiat s qulfe a cibis temperatit,fi
.vitiis letuiant^ Quia tacilius res,qua:poflidecur,abiicitur,
quamvoluntas;
Admonendilunt abftinentes, vtnouerint, quia rune
placentem Deo abftinentiam offerunt.cum ea, qua» fibi de
alimentisfubtrahunt,indigentibuslargiuntur. Noheriim
D to ‘,fedfib i quifqueieiunat, fi ea, quaeventri ad tempus
; fubtrahir,non inopibus tribuir, led ventri poftmodum c f-
| feiendocuftodir.- Rurfumq; admonendl lunt,vtabftiheh'-
;tiamluam,&; ifemper line imriMhutione'cuftodiant,& nun-
quamlfanc, apudoccultum iudice'm eximiai ytrtntfe ere-
fdant:ne,fi fortafie magni efte meriti creditur, cor in elatio-
I neliibleuetur.Hinc Ipel mtSanttificateieiunidm. Ieiunium
• län&ificare eft, adiünöhs bonis ahis, dignam D eo abfti-
neh,tiaim carnis oftendere, quia tunc nobis proderitf,quod
corporanoftra, aut cetera corporum incentma, nigoredi-
ftridlioris abft mentis caftigamus, fi cariialibus deiideriis
^blbluri,länÄis virturibus nor earn u ?.-V nde,ft per dßloda-
: tionem, ßcdeliderium voluptatis^ Paradiliigaudiis, cech
dim u s , oportet, v t per ieiunium ,a c la menta pceni ten tia
redeamus. ■
De vitio Luxuria.
C A P V T X V I .
. T Vxuriaquoqjdeui&um e o r quaftexrapone Ibletex-
j 'hortari,cum; dicic: C u r te,in voluptate tua modo non.
dilatas , cum quid te fcquatur, ignorasfA cceptum tempu^
indefideriB perdere nondebesv-qtfk,quaövchiüs.pertranC
eat, neftis. SienimmilceriDeushominem involuptate
J-Cor.g.ij!
I.Cor. 8.8,
jPW.j.ij,
jF
^regor,
Profp.
coitus nollet, iniplo humani generis oxordiopnafculu m,
&rfetninam non feciflet. Nonenim Deus,vtdmihatcfta-
turaudloritas, ideo malculum & feminam creauit, vt car-
liali fruerentur delfderio, aut in deleélatione carnis yiue-fl
rent,fed procreandoruin cum benedidionefiliorum ,mu-
tuo iungerentur? Etnifi turn tranigrelTio mandatorum fii-
i(fet*puila vtiquefehtjretur, deledatioin copulaconiugà-
torum.Luxuriaquippe eftimmianditia corporalis>qüæ fieri
folet,exincontinentia libidinis, & mollitie anim.-e; quæ
confentit fuæ càrni,peçeare. Q u ia tribus modis omne agi-
turpeccatum fiiggeftione,deledlatiqne,confenlu.
Q u i concupilceritiæ cai nis addi&us, numquid nonvi-
detur nihil habere fiiperbiæ l cum præfemm pallio ipla
eumyidéaturhumiiarelûxufiæ. Errametnnifipr.usDeo'
rebellis exifterec : cuiu< lilubre præceptum de pudicitia
conferuanda , fiij^erbi Ipiruüs præfumptlone contemnit,
nulla êum 1 a (cilia eu p i d i ta^'p r o u 0 c a rer. In animo eins diu
^decëptant,Deicontemptus,& metùs. Sedautcqnt»m
ptus l3ei pi<epondcrat, Öcfiiperbits,animus recepta cupi-
ditate, pudieitiam perdit ; Aut obtihet meitus, & anim us
Dèofub iedu s, cupidirati liinul, ac fiiperbiæ contrâdicit..
Plerbfqueenim gula, & abuudantiavini,turpiccrin luxu-
riamToiimnt, alios , in iniuriam pudicitia? fordida* cogita-
tionesincendunt. Nipnnuljosdepofitacaftitate, occalio-
nes oblatæ deiiciunt, quoldàm ihb impudicitiæ iugum
excmplaperditeviuendummittunt. Suntalij,quorum vi-
t.im vita turpis inflatnmat, & turpem conlcientiam mani -
feltat, qui prius ihuerecundos ferniones *, aut proferunt li-
benter, auraudiunt : ac deinlde paulatirftmorbbciefcen-
te,ab honeftate deficiunt. Cogitatio quippe eft,quæ raen-
tëm ficut turpis inqiiinat ; ita, fi fuerit honefta, puriScar.
Hinceft, quodillècorporisiluxiis, qui fit in dqrmienti-
bu s , fine culpa,ihterdum vigil mtibiis contingàtëx elilpa.
Alitideft, quod in dormiemefit; aliud, quod vigilans fa-
citi'Ibinatura!iterplëhitüHohUmorisexpellitur. Hictur-
piterconcupiftentiapùbliçatur. Sedh^cconcupilcentia
illis vigilantibus hiinCelicit fluxum, quibus per foeda cbl-
loquia lordidum eoulmbuerit appetituin.
$De remedio Luxuria.
C A P V T X V | I .
T)A u lu s Apoftolusterribiliteradmonet, diCens: Quihà-
JL bcntvxores,tanquamnon habentesfintjScè.
Vxorem quippe: quafi non habend© habet« qui fie per
illamçarnali conloùtione vpitur, vt' tarnen nuhquam ad
prana operaàmdiodsintëntionis re&itudine, eius amo-
reflediatür. VxOrem quippe quafi non habëndO'habet,
qui tranfitoria cuinfta! conlpiciens eflè , curam carnis éx
nece'fîïtatë tolérât : fed æretna gaudîàlpiri tus ex defiderio
exfpeftat. Vnd’e iteru'm diciv.dequibiisfcripfißis mibuBoMm
cUhoiiü/iï,mu lièrent non tangere. Fropfedfofmcattönemäuteni
vnufquif.juefuam vxorem b.tïcat : & vnaijuafuefiium virim ha -
beat. H o c aùtèm fticp^fecundum indulgentiam, nolffe-
cundum imperium. Culpa quippe eile innuituf,quod in->
dülgerepérhibetur; fed.quætantodtiüsrelaxetur, quanto
nonjjofthanc illîtitum quid agatur. Sed hociquod eft
litfturfi, modferamih^-nön tenétur. Q^od bette Loth in
femptipTo exprimit, qui ardentem Sodomam fugir. Sed
tarnen Segor veniens,tièquaqiiam mox montana confcen-
,dit. Ardentem quippe Sodomam fugere eft, illicita carnis
incendia,dçclipare. Al^tudoveto eft mphtium, mundi-
tia çpniinéntium. In mpnte ftare, eft> carnalitémon ad-
hærere.
Atçojqtra.âdmonendi fu n t, qui ligati coiiiugiis non
fiint, vrpræceptis cceleftibns.ep reëlius feruiant, quo cas
ad curas mundi nequaquam iugum copulae carnalis inclinât,.
' ■
Admpnendi Purtt çoelibes\ lie fine damnation? mifeeri
fe feitiuiis vacantibus'jiùtent.. Cum enim Paulus fornica-
tionem vitium tot cdminibus exfecrandis inferuit: cuius
fit reatiis, iiidii âiiit, dicetts : Nequefornicatoresyneque idolis
feruientes .ncque molles ,neque mafculorum concubitores-.nequefu-
1 rep ytteqtie auari,deque ebriofi netfe malcdi; i, ne que rapaces regnïi
; Oeipoßtdebmt. Ècrurfiim :ForniçatoreSt&adultérasiudicabit
Deus.Pi t contra admonendi time peccata carnis ignoranres,
vt canto lolicitius prxeipieem ruin.un metuant, quanto al-
t'rns ftan t.Qui bu s per Ioannem dicitur:Hifunt,qui cum mu -
lieribus non funt coinqu 'inati. Hifequunturagnum,quocunque ie-
rit. Quaproter cum cceperir animus ad deleclationemcarnis
inclinare, oportettimorem iudicij ad mentem redu-
cere,poenalque infernalium, vbi nemo,nili obnoxij rctru-
duntur, folicire cogitare: qu * nam pcena iniuftis lie redden
da ajteriiis fuppTiciis. Vnde feriprum eft; Mittite eos in
tenebras cxterioresjbi er it fetus,& jfridor dentium-.vbi vermis eo-
rum nonmoritur>&ignis eorum non exjlinguetur.
Q u id cxculationis obtendere poterimus, quidfacia-
musiub tanti iudicis maieftate in ilia die 1 qua nos defen-
fionisarre purgabimus? quaj nobis liibucntura eft pceni-
tentia, quam in hac came contenipfimus ? Hscmu lta, 8c
his liiiiiliacogitate nihil eft aliud,quam viciis omnib j:epu-
dium dare,& omnia blandimeHtacarrialiareftenare.
Sed quia de o«fto principalibus vitiis, eorumque reme-
diis, prout largicor omnium bonorumdedit: ex fendto-
rum Patrum fencentiis ftilus noftrre deferiptionis colligen-
do rferftrinxit: hbelliisfinem excipiat, veinfequeriti ope-
re,de vircunbuis.Vndehicpauca terigimus,donanteDomi-
no pleniiis dilputemiis.
Explicit Liber primus.
IN CI P IT L IB E R II.
S Vperiori libro rationem vitiorum principalium
óéko cömplexus,prp viribus, quas Dominus donare
dignabitur.de a<ftuali,& conremplàtiua vita,
nec non, & virtutibus-i. vti prdmili, ex Patrum di-
CtK colligere curaui.
C a p . l i b . i i .
I. Devitaattiua.
U. De vita contemplatiua.
Ut. Défié:
IF1. DeSpè.
V. De char Hate.
VI. Devirtute.
VII. DeprUdentia.
VIII. Deiußitiä.
ÏX. Dejbnitudine. -
X. De temperantia.
DE VITA ACTIVA.
C A P V T I.
ACtualis 6ft vitacouerlatioreligiola.qu^ edo cet^iio-
modopripbfitililb fe,regantviuentes,&di]igat hac,
tton minus de'ebrum laiute«quam de liia Ibliciti, qttod eis
txpedire feiunt,‘ paterna curaprouideant: & qualiter Pra*.
polito fuo fubiedli, tartquara capiti niembra deferuiant,ac
pratcepta eius, vclnt imperium D e i, -fiunmo amore cufto-
diattt. Ipla namque,adlualis vita panemelurientitribuit:
Verbo lapientia: nefeientem edocet:erranceni corrigir: ad
humilitatis vram liiperbiArem proximum reuocat: infir-
mantiscuram geripqiiar linguljs quibulqtieexped iant ,"di-
(penlat:&c6milfis,qualicerfefififtereyalca'm, lolicitepro-
uidet. Qure cum & in prsfenti fiunt,& cum corppre defi-
ciunt,attamen merces nuius v itx permanet in sternum.
. Devita contemplatiua.
' C A P V T I I.
i^O ntemp la tiu av ita dcontemplando, id eft,a videndo,
Aw^nomenaccepirdn qua, creatorem liium creatura in-
telle«5lualis,ab omnipeccato purgataatque ex omniparte
lanata,viiura eft. Sed etfi diligenter conliderare velimus in
hocfragiii tabernaculo, vbi quotidieiiigemifeimus, con-
templatius v it* quod-.mmodoparticipes fieri pofliimus,
nemo quis dubiteCquia^Ecclefiarum principes vie* con-
cemplatiuse polfe,& dehere fieri feeftatores, quia fiue fecu-
Prolper.
Ex- Profp.
lib. i. devit
HxcexPxofper.
ibid.
cap.13.
Èibliotb. Vet.Pair.Tom**). B b dum