9^8 VVaUfriduide
cum caeteramuhiradineadctuitatécônenerat.cuius fob-
llätia,quam circa in regione habebac, cum ab hoftibus effet
vaftata,&igni c6bulfa,nec nô & ea quç in ciuitate feçû
detulerat,cQnfumpta,inhac necelfitate ,v e l t-ribulatione
contra ipfam fe fertur arm affe naturam Deniq ; erat ei fob
vberibus paru ul9 filins que ante öculos ftatucs talia fertur
dixilîc.wngâmn.fenfum,quamuis verba ipladimittam.O
infelix m ater,8t o infeliciorfili,infame,&bello,&vafta-
tiöne prædonu cui te referuabo PNäetfi vita fperari polfit,
iugo feruitutis vrgemur. O care nate,efto cibus matri tuç !
& ello pdonü furor ! feeulis fabula, & recordatio pelfimæ
etiam & 2 achaths:Vifitauit,&fecitredemptionemplebisfu<t:
E t , Vifitauit nos orient ex alto. Sed hoc tempus vihtationis
perfidaciuitas non cognouit,qüia Ghrifto in carne apparente,
populus Iudæoru m in euntcrederecotempfit. Vn-
de&adduritiam cordis eorum, aues coeli in teftimonio
ded ucuntur, cum dicitur: Mt laus in ccelo cogn ouit tempusfuü,
turtur,& hirundo & ciconia cuftodierunt tepus aduentus fui : iß
rabel autem me non cognouit, & populus meus me non intellexit.
Necfolü per femetipfum eos Dominus vifitare dignat*
eft, fed etiam poftfuaafcenfionc per quadraginta &duos
annos variis fignis & prodigiis ac portends non iolum eos
famis.Hæc dicensiftatim filiü iugulat,&partem illius igni vifitauit, fed etiä terrait. Etenim licutidëlofephus narrat,
tórret,partemq; alteram in pofterum fibi referaat ,cumq; quadam die admota in lacrificio vitula enixa eftagnä.Sera
ad odorem exuftæ carnis iuxta morem prçdonesadeffenr, etiäT ep li, quæ tanti poderis crat,vt vix à vigintivitis momortê
milerae minaricæperunt, nifi cibos, quosabfcöde-
rat,detegeret.T u ilia truculento vultu,& iplîs prædonibus
truculentior,optima,inquit, parte referuaui vobis,& tune
cætera mebrai nfantisdetexit,dicens,meus,inquir,partus
eft,& meus filius e ft,& facinus m eu eft.Edite : nam & ego
prior comedi,, que gepui ; nolite mat r e eilet religioliores,
neq; fæminis molli ores. Quod fi vos pietas vincit, &ex e-
cramini m eos cibos,ego quç tali b9 paftafum his iteru paf-
car.Tüobftupefa&i prædones,& tantü fiicinusabhorren-
tes nunciauerut vrbi,&hoc vnufquifq; anteoculos ftatués
tanq jppriu nefas deflebat,& cü magno eiulatu,&flctu,&
clamoreftatim porta ciuitatisapertaeft,&ingreftùsTitus
cü omni Romanorü exercitu ; alios gladioperemit,alios
igné exulfit.&iuuenes quos corpulentiores reperit,in ca-
ptiuitatem deftinauir. Colliges autc hiftoriographus nu-
merum eorum, qu i fame,&ferro interempti font, inuenit
vndecies ccntena mil lia ; illorum vero qui in captiuitatem
difperlifuetüt, nonaginta milliadatronum vero illorum,
qui poftquâciuitas capta eft, diuerfis modis mortui funt,.
incertuseft numerustciuitasautem itaàfundamentis de--
ftructa e ft, vt non relinqueretur in ea lapis fu per lapfdem.
Hæc ex Iolèpho comem orauimus, v t veridica Domini
fententia hülfe appro bem us, quia dixit : Quia ventent dies,
dr cireumdabunt te inimici tui vallo, & etreundabun t t'e,&coan-
guftabut tç vndifo& ad terra proft er net te, &filios tuos,qui in te
funt,&nonrelinquent in te lapidefuperlapide,eo quod no cognoueri
polfet, per femetiplàm eft referâta. Media autë no&e
italux in Tcmplo clararefulfit, vt à nonnullis media dies
putaretur eflè. Qu od ignari cernentes, æftimaban t jplper a
fibi eflè vetura,fed làpientes minime latuitdnteritü ciuita-
tis fignificari. Strepitus quoq; & voces auditæ font in T é -
plo dicétiû : Tranfeamusab hisJèdibus:Catms quoq; &equi-
tesignei vifi font in aete deftrriünteritum mifeiæ ciuitatis
minâtes;Ante duos etiâannos obfelfionis eorü, ftèllagla-
dio per omnia flmilisih ccelo per totum annum apparuit
fuper duitaté.Sed & ante vnum annü fubuerfi onis eorum,
quîdâ vir nomineIefus,pIebeius>& rufticus,in die folenni
Pafehæ inter medios populos ccepit damare,& dicere: Vox
ab Orient e,vox ab Occtdente,vox à quatuor plagie coeli, voxfuper
Jpon(bs,&Jponfas,voxfuper Hierufalem,&Templum. Cumq; à
populis nimium cæderetur,nullatenus tacebat,&cii inter
flagdlafpiritum emitceret,aiêbat:P'«e, vaHier ofoly mis. Cü-
qüe tot,ae tan t is miraculis, & fignis nô fblum vifi tati, fed
etiam territifuilïènt, non eft mqllitum cor eorum ad poe-
nitentiam,fed j,n fois malitiis,& peCcatis perle ueraüér unt.
Neq; dignùm erat,vt fine vltiône remanerent,qui tâtis
leeleribus fuerant auétores, quorü vltioinaélibusHelifçi
Prophetç prçfigurata cft,quadb defeedés de Galgalis pue-
ri infultabant evdkétes:Adfiende calue,adfcendecalue. A t ille
maledixit eis in nomine Domini,& egreifi düo vrfi de làl-
tu deuorauerüt ex eis quadraginta & duos pueros.Per Hç-
lifèüintelligimusDommüChriftum,quidu<ftusàIudçis
uerù tempus vifi tutionistu&.lndc etiam alio in loco dicitDo- j in locum qui dicitur Caluariæ locus, ad cruCifigendiïm;
min us dilcipulis:^^» bac omnia ? Amen dico vobis non relin-
queturin ea lapis fuper lapidem,quinondeftruatur. Et alibi.C«
videritisHierufalem abbofiibus ctrcumdarï, feitoé^ quia prope eß
defolatio eius.Mon ftracu r locus vfq; in hodiern ü diem,quia
ineodem lo c o , vbi tune lira erat,lapis foper lapidem non
remanfir.Sedpofteaforisportam ciuitatis, vbiDominus
crucifixus fuit,ab Helio Hadriano reædificata eft, & nunç
Heliavoeatur. Tanta autem vilitas foit in emptîone ma-
cipiorum Iudaicorum, vt dantes vnum argenteum trigin-
tafibiemerentludæos. Etdignum ficfuit, vtqui vilipre-
cio Dominum emerant,vilî mercimonio venderentur.
T un e etiam adimpletum eft vaticinium EzechielisProphet*,
quod ei à Domino didüfuerat; Et tu fili hominisfu-
metibiglad'tum acutum radentem pilos, & du cas eum per caput
tuum,& barbam,&faciasinde quatuorpartes:vnam partem di-
ßerge in ventumialteramproiiceinignem, tertiaincideferro, &
reliquiae ligainfummitatepaÜij tut. Quod totü tue adimpletum
eft, quâdo alia pars populi gladio interemptaeft;alia
igné com$ufta,âtq;alia in captiuétatédeftinata , q u * cap-
tiuitasvfq;hodieinmiferosli?dæos per totü Mundüper-
durat.Per ipfam namq; partem, quam Pröphetain ignem
proiecitjintelligere debemus eos, qui depopulo Iudseorü
igne perierantjliue com buftam etiam ab imis ciuitat5.Per
earn partem,quam incidit ferro, oftëndic eos, qüRntcrfe-
<fti font gladio.Per partem,quam dilperfitin ventum, de-
monftrar eos,qui dilperfi font in captiuitatem,per diuerfa
fpaciaorbis. Pergladium, qu e ti euaginare iulfic poftiftä
generalis perculfio Domini intelligitur in eodem populo.
Perreliquiasquasin fommitacepalliîligareiulfit, fignifi-
cateos,qui de eadegétein fine leculi crediturifont.Quare
vero tarn duraeisacciderint, fubin£ertur,eoquodnoncogno-
ueris tempos vißtattonistua.Tuncquippe eos vifitauit,quä-
dointer eos incarnari voluit, quä vifitatiorfem oprabat
Pfalmiftadicens: Vißtanos Domine in Salutari tuo. D e qua
Sicut Hdiifeus eft à puerisirrifos , ira & Dei Filius à Iudæis
eft delufus.quando fledentes genua dicebant : AueRex Iu-
daorum.Ethem.SiFiJiusDeieJl,defcendatdècrüce,&credimus
eh Etpercütienfes eum dicebant. Prophétisa nobis Chrijle,
quit eft,qui tepercufsit.Per qùadragi n ta,&duos puer os, quadraginta,
&duo‘anni figurantüt},qüibus eos Dominus
ad pcenitentiam expeëtabit, lêd illis poenitere nolentibus
egreifi duo vrfi de faltu, id eft, duo magni Principes Ro -
manorum,delyluis gentiliumadaentantes, Vefpafianus
fcil.& Titus,&"interfècerant eos.
Et ingrejfus in Templu ccepit eiker e vendent es in illo,&emetes,
dicens illis:Scriptum eft domus mea domus orationis eft, vos autem
feciftis ill4mJpeluncalatronum.Ædi£ic&vùïR.cx Salomon do-
mum Domini vtelïèt domus orationis, lèd à SaCerdotib®
qui debuerant elfe oblèruatores legis,& fobricatores, Ipe-
lunca latronum fa(^a fùetat,èor quod ibi mercimonia praî-
pararctur.Diëlum fberat filiis Iftael, vt tërin ànno le éon-
gregarent ad fefta celebranda in Hier ùlàlé.Itemq; Iex prç -
cipiebat,nonapparebitin côlpcdu meo vacuus. Vënien-
tes ergo de longinquis regioni bus, non valences lecü déferre
dona,quç offerrët,cogebant eos miniftri T épli, Vt é-
merentabeis. Dante p'oprdo dona fraudabât Sacerdoces,
&non ficut præccptum erat Domino immolabant,fed ad
hoc fibi relèrüabant, vtaliis itefü vehdcrcnt,& exhoepre-
ciü munerisfibi multrplicarent.VndeiuxtàaliosEuange-
liftâ? oues & boues,turtures, & columbæin Teplo vende-
bâtur.Etnealiquâ excufationë emendi habere c, nummu-
lariiinTéplorelîdebant. Domü vero orationis foelunca
latronum feceranr,quia quod maleemptü erat, iterü male
vendebant.Etad hoc inTéplo refidebant, vc.fi qui munera
offerrët, eos magnis laudibus Sacerdotes extollei ét, fi vero
non elfen t, qui munera ôflrerrent,flagèllis percutèrent.
Kaq;vtquibaecminusintelligerént, mulceamus,hæc
liiKorialiter pftrinximus^nüc vero breui lèrmone repeté-
Hùrem,
Matt.v
ibidem.
Malt h, i
Exod. ij.
Ibidem.
Subuerßone Hierofolym*. 9 69
dum immorabituf.Quod diximus pertfnere ad materialis
T^mplideftruâioriem, poteft quoq; & ad vnamqüamq;
pCccatricem animam rëferr i.Flfeuit tuncpiilfimusDomi-
nusper lèmetipfum perditamciuitatem, ftetqüotidieper
Doéfcores lànftos in Ecclefia animas peréuntium« HU
nempe à Doftoribus flendi font iu Ecclefia , qui lêmet-
iplqs fierenefciunt, qui ignorant, curplangantur,qui
lætantur.cum malefecerint,^exultant in rebus pelfimis.
Taliter Apoftolus Paulus vice Çhtifti lapfumdilcipulq-
rum flebat,dicens:L«gM>w multosex bis , qui ante peccaue- 1
runt .Et item. Eiliolimei, quos iterum partfirio, donee Chrftus
formetur in vobis.
Quod erga à Domino fiente perituræ ciüitati di-
«ftum eft,pereunti etiam animæ conuenit. Ait n.Dominus
peticuræ ciüitati\QuiaficoghoutJfès, & tu , fubaüdi, flores,
fi peçcatrix anima, tribulationem , & angulHam quæ
eiinfutULO crefcunt, agnofeeret, vbi vermes font,qui
nonmqriuntür, & ignis fq ui non extinguetnf jmagise-
ligerent cum . eleâis in hoc fæculo ad tempus lugere,
quam cam reprobis ^udete.Et quidem in bac die tua,qua ad
pacem tibi. Suam diem peccatrix animæ habet,cu m tranfi-
torio.& citofinrendogaudet in fæculo, cum tnflatur ho-
noribus,extollitur in diuitiis ; gloria tut in facultatibus,
fed quæ ih dfe fua habet.quâ feandalum in die aliena patia-
tur,nonpræüidétf nequefuturam tribulationem profpi-
cit.Vnde re<5te fubditur: Nüncautem abfcondttafuntabocu-
lis tuis \ Excecat^quippe qculos cordis, priuatus amor, &,
nia diem mortis ante oculos ponamus, quia facile con«
mnit omnia,quile femper cogitât moritnrum. Vnde Salomon
nos hortatur dicens: In omnibus open bus tais, memo-
rarenoutfsima tua. Et item. Indie bonçrum,ne immemor fis
Walorum : & in die malorum,ne immemor fis honorum.
• Pius Dominus, qui nos patienter expeéfcat.acriterin
die Iudicij iudicabit, fi conuerfi honfuerimus. Vnde&
nosadmonet in Euangelio .- Curritedum lucem babetis,ne
tenebra mortis vos comprebendant. Et item. Ejlo confentiens
dduerftrio tuo, cito, dum es in via cum eo ; ne forte te tradat ad-
uerfarms iudtci, & iudex te tradat minfiro , & incarcertm
mitraris: Amen dico , tibi-, non exies inde donee reddasnouifti-
mum quadrantem. Et Paulus Apoftolus; Dum tempus habe-
mus, operemur bonum adomnes, Et item. Eccenunc tempusac-
ceptabile ; ecce nunc dies falutis.Et Salomon :Quodcunquepoteft
manus tuafacere inftanter operate.
Eo quod non cogfioueris tempus vifitationis rwx.M ulti s nam-
quemodisin præfentivita peccatricem animamDeusvi-
litat.Vifitauit prius peradueritum Filij fui, & pereius-mi-
racula,quotidicvifitatprædiCationibus D o â o rum , vifi-
tat per prolpera,& aduerfa, yificat per flagella, vifitàt pér
perfecutionem.fed anima perueria noncognolcit,quo
claufis OGulisad ignem vadit. N on enim in prolperitatefe
humiliât, nec in aduerficate fe recognolcit.
J O miferamilipra,quia Hierulàlem terreftrisquatuor
modis intelligenda, eft ; Hiftorialiter primo ; ciuitas,
quæ inmonte Moria fi ta eft, ædificata à Sem N oefilio,
ficutpuluisoculoscqrporeosexçæcat,neclàréviderepol-• &vocataSalem.Secundopolfelïà à Icbulæo, exquafor-
fintjitaamor huitfs feculi , .&præfentesdiuitiæoculum ! titaeftvocabulum Iebus. Tertia à Salomone , & inde
mentisexcæcant,ne futurum iudiciumprquidei'epoilùit ! vocata eft H erololyma, ex Iebufæo & Salomone, quâfi
De cuius tnbulatiqne reifte fobiungitur,: Quia ventent dies
in te:&cireumdabunt te inimici tui vallo. Quia v.enienç diesin
te,id eft,tempora mortis,dies tribulationis,diesanguftiæ,
dies calamitatis', & miferiæ , quando incipiet infelix a-
nima cum femetipfa rixari ; 8c quafi dicere : Quarcin
malis operibus memetiplam dilataui? quare ex præceritis
peccàtis poenitentiamnón egi ? curin bonisbperib. mei-
plam non exercui?Et tune incipiet poenitére , cüm nullu s
rruâuspçenitentiæremanebii, lèd fola diftriâio vindi-
ftx.E tcireumdabunt te, & coanguftabuntievndique.lnfclici
animæ non font peiores inimici,quam immundi Spiritus.
Icbufolyma:poftea deftru&a à Romanis, reædificata eft
ab Helio Adriâno,à quo mine Heiia vocatur. Eccead lit-
teram. Allegoriceautem Hierulàléinterprecàtur vifiopacis
jquæ fignificat.ianóhim Ecclefiain. Narp fopernarlie.-
rufalem non poteft confinere, nifi pacificos in fide Cbri-
fti.Per Anagogem véro animam fignificat lanólam, quæ
Donfinü per contemplationémentis lèmpermeretur vi-
dece.Et ingrejfus inTemplu ccepit eiieere vendent es, & ententes in
illo dicens, Scriptam eft,domus mea domus orationis eft:vos autem
feciftis illamJpeluncani latronum. Quodtüc Dömirtusperlê-
mctipfom egitcorporaliter, quotidie agic/in Ecclefia Ipi-
Dequibuslecupiebat cripi Pfalmifta, cum dicei i t :Eripe , ritualiter.Tcmpfoin Dei IpiritualiterEccleliaeftquiadq
me de inimicis meis Deus meus. Et item. Eripemedeoperantibus musorationis reifte dici poteft, vbi Eeclcfia quotidie Deo
iniquitatem.Ergb inimici milerte animas vallo.eani ciicun- j mundas preces ofterre non ceflat, dicens cum Plalmifta;
dant, quando immundi Spiritus circa diem mortis pm- j Dirigatur oratio mea ficut incenfum in conjpeftu tuo.ln quo T c -
niapeccata ei replicant, väld^que earn coanguftant, , plo videl.Ecclefia,vendenres,&ementesfunr,qui honore
quandoipfiqui primi ei foeranc peifuaforesadcrimina, ! EcclefiafticumnonpropterIücrumanimarum,fedprö-
fientexadoresad tormenta. j prerlucriim terrenumrequirunc, velpropterfauores ho-'
Etad pro/erwenf«. Ad terram quippe infelix anir j minum.VndebeneiuxtaaIiosEuangeliftas,oües,boües,
maprofternitur,quandoyittutes, quaslehabereputabat turtures.&colubannTemplovendebantur.Bouisquippe
amittit,fiucetiamcaro, q u *de terra fompta eft , ad ter- nomineinfcripturislacris, aliquando pr*dicatores,defi-
ramreuertitur, Sicut lcriptumeft;rar<*«> &interrami- ; gpantur;ficut ait Dominus ad Moylcn : Non arabisinboue
bv,Etfiliostuos,quiinte funt. Filij quoque in Icripturfs ^Jimul,&afino,hocel\, ao\iconiunoQie in prxdicatione,li-
lamftis vel filix opera lignificanc ; aliquando,bpna,ali- uedo<ftrina prud,entemcumftulto.Peroueminnocenria
quando mala. Bona, ficut in Pfalnufti, Et videosfiliosft-,
liorum tuoritm pacem fuper ifraeU Mala autem, ficut in hoc
loco camdicitiir :Etfiltos tuos qui in te funt. Ad terram quippe
filij peccatricis animæ profternuntur, quia non folum
dë’malo opère,verum eti«m & de ipla cogkatione;& non
folum demendacio, &periurio , a tque nntrmuratione,
fed etiam & de ipfootiôlbferiïionèread'ituri fumus.racio- î
nem,Domino dicente:Deomni verbo otiefo, quod locutifue- j
rint homines reddent de eo rationem in die iudicij. Et non relin- \
quentin te lapidem fuper lapiefim eo quod non cognoueris tempus ■
vifitationistua.Sioxt enim ciuitatis in ædificiô,lapis fuper.
lapidèm ponitur,vt crcicat conftruftio : ita quoque cogi- !
tatio pdfima fuper mal am cogitationem ppnitui, &c malis ^
operibus mala confoetudo iungitur, vt qupddam ædifi-.
ciumDiabollcum conftruatur. In dcftruftione ciuitatis
lapis foper lapidem non relinquitur,quia in diç^udicijj
non folpm mala opera, fed etiam iniqua cogitatiocefia-i
bit, &periet.Sicut Plalmifta,*» ilia die,intuit,peribunt omnes\
cogitations eorum.Ex. ideo necc^e eft,vt durh in hoc læculo'
fumus,& nobis vacar,non folum à malis abftineamus, led)
etiambonuminomnibus operariftudeamus, Anteom-
Ecel. 7.
EccLiu
loan. it.
Mattb.f.
Gat. (f.
Gor.è.
Ecdeff.
Luc.t9.
m it? '.
•Pfal 140.
G
Maith.X
Mar. ri.
tlefighatur,, vel fimplicitas. Ouis quippe fimplicilfimum
eft aiiimal.Qui ergo fan6titatem,aut innocentiam Deo a-
lijsoftenditvt laudemabhomimbusrequirat, ouero v t -
nalëmin T emplo portat.DequibusDoroinusin Euangelio
Matth. 1J.\
Matth. 6i.
Matth-}.
Matth-10.
dicw.Omn'.aoperafiiafaciunt,vtvideauturäbhdmiriibus^t i
Xtdxi,Amendicovobis recepexMHt mercedeni fudm. Per cölüni-",
bam véro Spiritus laniftusdi^fignatur. Vnde &idem$pl-1
rituslandtusin fpeciecolumb* luperDomitrurii bapt.za-"
ram apparuir. Qui ergo gratia opiritu$ fantfti per iitipófi- {
tioncm manuum:qu*gratisd/ire debuerant Domino di-1
.centc: Gottisaccepifiis,gratis date, non propter Deum, fed
propte mimerai vel lucrum terrenum äliis tribuun t quafi,
'columbas in T pmplo vèhdunt. Dequibtis feriptum eft./!-r
gnisdeuorabit tabernacula eorppn,qui munera libentcr accipiunt,
Etitem:»0» accipiesin iudicioperfinampauperïs,quiamütterd\
exucxr.t ofulps fapientum,& veiba redlorumfubuertunt.T ales;
Domifius è Tem.plbeiicit qui quainuis in praefenti fiecu-
io Ècclefixconiuncti corpore videantun tarnen in die iu-
\dicij ab Ecclefia feparabuntuf„quando dicer illis;Difcedfae,
a me maledifti inignem äternum,quipr<sparatus eft Diabolo , &
Angelis eius.
îob.tf, •;
Exod. i J. ;
Matth.ip
\ Ft erat *