A ibid.
■ tfÿi
hisronym.
S'» tUa Dir ta.
B
üfalae. c.';
c
D
■ è&o- ............... .......
tflintatiohis fuftri. Similiter îquoqb'é Itibctur & de àgro,
• QHtmfî bis quivolùt voluit Ÿedimere,feà Ûïùifumt vmufiiaius
Vitra tunt qui vouerai, tedimereffortpoterït: quia cum Jwnki Vf*
rterit dtes,fanftificàtus erit Dàmmo, &pofteftfoconfecrdta> ad eius ■
permet & Sàcerdôtem. Et poft pauca. Omne Quod Domitiàcolr-
fe'craturiftUeh'omo erft, ftueanhnal,fiue a^ri nonvenundabitt&i
hec redimi poter it. QuicqUîd (ètncl fuerit conïècratum i ïàh-
Ûutû erit dôtniho. Si omnipôtens Dëus confècrâti fibi
homines,animaHa,velagros, aut doroosnollét, nunquara
hocveliriVeteri præ ci péter, vel in Nottb fieri permittéret
tefta mente). ‘Qüahtaautefh reuerentiaiconfecrâta Domine
debeanttuftodiri, ek lhultis fcriptetæ Ideas poteft colli-
^ijfejrihhnmeraJjilibilsdiuinje dëfenfibfiiS yltibnibüs, quæ
ab Vniutrfo Mtindo vnqûam Itribipotuerintjficutmagno-
peie ^ atqtteèmdëbrerm verbis Dominieisper Prbpheras
dénuh'tiatis, prùdens Lè#ôrVàlètinrelligt, quale eft illud
quod per Hieremiam, ( fièütimoseft) perfimilitudincm
torn m,quæ màgis nota fanï,oèculrafignificai'i,prouetbia-
lite rdititiin -SaUftus lfraelDomiho,Primiïutftugum etus)omnes
qui dcitorunt cum delinquunt,malaveniamfuper eos ,dicitpomi-
hus. Quorum verborum, Vt beatus Hieronymus ait »'hic
fenfus ei\.QUomodo qui primîtias deuorant, ne-- uaquam de genote
SUtïrdotali , feeler ùreifeint ;fie qU'tcontamïnant Jfirael, malts
fubijdéntur. Màlacjiias qübqué, fûb ekhortationedecima-
ïum , reteibùtibnete &vmdictam diligentibüs paritçr, ac
Hegligcntibus, ex veibis Domini prôponens quafiitttérro-
gantibus Dcum,& dicentibus-in quo conftgmmte f refpon- ditdiceny.in deciwû&prhnit.'üis in pénurie, vos maledtÜi eftis, (
%• mivoconfettisgenstota.inferteomnemdécimantinborteum, |
•&fehibus'indoinomea, &probàte me fuper hoc, dicit Dotninits,ft !
non apèrierô vobis cataracias cccli, &e]juderovàbis benediüfomm
Vf que ad abundantiam,8ccMis fimilîaih librolegünturEfdrç,
ait enim. Statuimusfuper nospr*cepta,vtdenm terttatn partem
fidi per à mum 0 t opus Deindftri, & panes Propofttionis & ad fa-
crificiuin fempiternum. Et iterümî -Sortes mifimusfuptr oblatio-
nelignorm inter sacerdoies & Liuitds ,&Populum, vtjnferan-
tur in domum Dei noftrï, per domos Patrum noferorum, per tempo-
ta a tefnponbusanni, vfqtte ài annum, vt ardétint fuper altare
Domini Ôeinoftrificutfcripfùtn efeinlegeUoyfit &vt auferremus
prïmogénita ter ta nofira,&pntnitiuavnïuerfifeuüus, omnisligni
ab anno in annum in domum Don: ini , & primitiua filiorum notin
abonni noferorum, vtomumnoferàrum,viofferanturm domo
Dei noflri Saurdmbtli,quiminipant indomoDeinoferi , é'pri-
mitiuaciborum noferorum, & Ubaminumi &poma omnùligni,
vindemUquôque,&olei,àffiranlus Sacerdotib. adgdzJrpbytkcium
Dei noftri>&déclinant partent terra nofera LeuitüiIpfi\Lcùita de-
cimas accipient ex omnibus ciuitâtibus operum noferorum ; erit au-
tem Sacer dos films Aaron cum Lcuitis, &decim% hUitaruin, &
Leuita offerentdecimàm partem décima fua indOmoDeinùfenad
giïopbïlacium in domo Théfauri. Adgdzophylaciüm enim depor-
tabuntfelijifrael&filfLeuiprimitiasfrumenti,vini> &olei,&
tbi'eruntvafa fanHifecdta, & Sacer dotes, & Cantores, &Iaitito-.
res,à" Utniferi, & non dimiitemus domum Dei noflr 'u In quibns
Verbiseuidenterappatet * quantaîllifls popùli cura, dili
gentiaefletérgadomum Dei, & ciïntti genetis faerificia,
veldonaria,qui non (blumdecimas ac primîtias » (èdetiam
tertiam partem fidi, otenîBudio religionis feruentes cura-
bantexmluère ; adimplentesprôculdubiopræceptum le-
gis quaé dicit : Cum vouer is votum Domino Deotuo i tiontardabis
reddet es quid requit et ilium Dominas Deus tuus, & fimoratus
faerit reputabitttbi inpeccatum. Qu* verba idcirco hic po-
nêrtda putàui, vtreligiofe fidelis qüifque confidecet, quia
fi iili qui vbuer,& tàrde reddit,traditas ipfa ih pëccatüm rc-
putabitur. Multo vtiquè màioris cïiminis reus eft, qui nec
tarde quod vouitexfoluit. Si vero is, qui propria vota non
reddit, infidëlis efle conuincituPi iuxtaEcclcfîaftem, qui
dicit dtlplicere Deo infidelem.&feültampromifitonem. Et om-
ninomeliuseitènon voùerë* quampoft , votapromifla
non reddercîquanto maioris impietatis reus çft,quïea qu*
alii Voueront aefeddidettint vfurpat.inuadit, diripit, Ôc di-
ripiendicbnceditîperùetreque Iudicando, velfallacitef te-
ftificando,'âtque impie periutando à domo Dei alienare
feftinatjvbi âb aliis vota reddita, acdelegata funt? Legi-
mus in libris Regum, quod non modo laudabiles, veruin
etkmrèprehcnfibilesReôë^ëàq'use PatreS îllorum Voile-
rànthëcteddiderant,ïpn ïhtulferînt indomum Doitiini
& inthëlàüroscius. Si efgb klidatur Pietas filiorute pal
terna yôtareddentium j eContfario omni èftgxeçhiriene
digniflîmum , fi Patris vÔtütn filius fiibtrahat,.qlipdqufe
311e contulit, hic auferre hön meuiat. Legiturin Vpluminé
Hieremia:Prophet*, qüodtëmporeilloPrincipes, & v*
niucrfiis Pbpulus inietunt pàôtem>vt diniittdret vnufîjuiC-
quefèruumftiürn Hebrxum videlicet, &Hebiæam, qui
tarnen in fcquehtibUs <w«ici & proximi ac F>*^m dicuntur:
•&vitra eis non dominaçentur , copuerfique deinceps re-
trâxerint lêruos &ancillas fiias, quos dimifèi^nt libetos, &
fubiugauerintihfamulos, ac famulas. Qüam ob cauiàm
graUiter adùerium Deiirafitccenlà, tali illos percutit com.
minadonum procellaj For,inquiens, reuerfi eftis, & corn macula
ft is nomen meum > & reduxiftis vnufquifejuefer mintfuum &
anullam, quos dimiferatis vtefient liberi, &fiibiugafeisios. Pro-
pterea bac dicit Dominus,vos non audifeis me, Vf pradiçaretis lïber-
tatem vnufquïfque Fratri > & dmiïofuo -,eciè igo pradica über t à±
tem,ait Dominus,ad gladtum & pefteni, &fametn, &daboVosm
comniotioncm cunftis Regnis Terra. Et poll pauca infert : Et erit
morticinium eorum in efcàm volatilibtuÇotüi& befeiU Terra. Ita-
quefiilli qui lèroos Hebtæos dimifios, iuxta legem libe-
ros,iteruminieruitium retraxetunt, bc fiios vtique non a-
lienos,nomen Domini commadilafiè dicuntur, & ob hoc
graüiflîma vltione pleétuntur, fidelitet rèligiofiis quifque
confiderec quanto irremediabiliori furore digni funt, qui
noniolum pröprios olim femos à Ce, vel a parentibüs fuis,
libettate donatos, in lèruitium reuocant ; vcrtirr. etiamab
aliis libertos fados > & à liberatoribus fuis patroçinii & de-
fenfiohis caulà ecclefiæ delcgatos, contra fas multipliciter
a ffl igunt, otenique fèrüitute d eptimunt, nulla Ecclefiæ
vel Saeerdotibüs reliéta poteftate, qui eos Patxonorû vice
tuen debuerânt.-vehementer prorfiis nomenDominiata-
libus com maculat ur, do mu fque eiu s, quæ efl Ecclefia vio-
lenter prÆdatur, & mater Fidelium exhonoratur j cuius injuria
proculdubio& Dei eft. Et de Kàc quidem lèntentia,
abfque aliorum kfione, forlàn loquihon pofiumuS ;fi cui
tarnen libeat confiderare patienter, valet inipicerequanto
hæc te m pot a fint peiora,qüä fuer un t an tea, etiaiti ilia qu æ
fiib infidehbus tranfietent» llli namque Diisfuis,qui non
erantDii, fed opera manulim eorum , honorem exhibe-
bant, neceorum fàcra aiifi eranr violare. Nunc autem hi
qiiibus didum cft honora Domtnumde tua fubfeantia ; verIz
Vice exhonorant'Domitium de fiia ; cumhoniolum eede-
fiaftica* familiæ abu tun tur feruitiis, fed & libertos eius.mi-
ferabili déprimant feruitutè.
Porro quod ignorantes Deum verum ; fallbfquç colen-
tes diligéntius déférant fàcris à fàcerdotibusj füf|^quam
nunc plerique,inlàcra hiftoria manifeftilîime demonftra-
tUr ; Quæ narrat beatum Iofèph totam terram Ægyptifubie
cijfe Pbaraonb, pfaterterram Sacerdotum ,f qua à Rege eis tradita
fuerat,quibus & ftatuta ciboria ex hoireispublicisprabebantur,&
ideirep non fu n t compitlfe venderepojfeßtones fuas. Qua i n re pen-
fnndum quanta diligentia Sacerdötes füos veneraren*
turjquibus nofa folum donaria fàcra miniftrabant, fed&
communes cibos tamfollicitepræbebant, vt nec compa-
rare ê os paterentu r.
At nunc inquibufdâm locis ynulîus ofdo hominum, fi-
uèfintHbéri i fiue fèrui, de habitatione fua càm infidus eft,
vtSaCerdotes, vtpote qui nullo modo fecuri eflè pofïint,
neefeiré quod diébus Ecclefiam, vel habitaculum fuum
eis habere firlicitum.CerteCum popülus Iudaicus,in tem-
plo Domini prætet res làcras, eriam communes agetet, at-
que in fàcratis atriis venalia diuerfà collocaret ; quanquam
& ipfum licite fàcrorum caulà fieri putaretur, vt oblaturi
fàcrifîcia, needefuo habentes facilecomparandainueni-
tent. Tarnen Dominus vt domus fuæ & partes curamfe
habere monftraret, quod nullo alio in locofèciflè legitur,
flagellis talia agentes éliminât de Teroplo. Penfct igitur
cui placer ex fadfs verbis Domini,fi in eius domo aliud ali-
quid vendere non licet ; quanto magis ipfim domum face-
renefaseft, Venalem. Säcerdotes Ægyptioram, tempore
L famisjita alunmr ftipe publicavt poflèlfiones fiiasvendere
non compellantur. Nunc non folumpöfTeffiones Ecclcfia*
Ih c * .
Üiciè fêd ipCtè fetiam Ecclefiæ cum pofieffionibus venun-
dantün« Necdèillïs quain'maxime audemus diçere, quorum
Proaui aut Abaui ‘conftruxerunt Ecclehas, ac ditaue-
rui)tj& teftameritis fcrip tis,atque firmàtis nullos fè habitu*
ros barredes nifi Ecclefiam, & Redores eiusdénimtiaue-
runt: &nuncipfi contra pietatemmaioruin fi parie tes fibi
vihdicare pótuerint,non tantum ea quæ z cohfttudotebus
collata fiiritjfed & mul ta quæ plerique Fideliütó pro fepul-
turis.aut qualibet,deuotione,alia ibidem fàcrâuerunt, cum
ipfis Ëcclefiis vendere lidtum purânt nullo prohibence.
Verum buia ex domo Domini, quæ fuit in Hieraiàlem oc-
cafio nobis fiimpta videtur, Vfc ifta de Ecclefiis diceremus
ne forte aliquis pucet, ea quæ deilla refertincur, non perti-
nerc ad domos bafilîcarüm. Intelligat ? cui talis fubrepierit
cogiratio, eacauiafieriEcclefias, qua&ipiadomus fada
eil:,ad laudandum videli ce t Deum,ad deptécandum,ad fa-
crificandumjficütipfe Salomon ædificatot & dedicator e-
iufeiem Tëm pli,in Oratione confecrationis fuæ,ait Dôhik
noj St ccelum & cccli coelorum non te Capiunt, quanto tnàgis domus
ifta quam adifieaui i fed âd hoc tantum fada eft vt fiJpkiasP-
utionetnferuitui, & obfecrationem eius, Domine Deiis meus,vt a-
perlasoculottuos fuper domum iftam diebus ac itùftibus. Èxaudi
precesf* muli tui &popult tui lfrael,quicumque orauerit te,in loco
iftó. Quaprop ter omni fide, omnique ratione quicquid in
ilia cultoribus, vel contemptoribus lici tu m, fiue illicitum,
géftum eftj&quicquid de illa,tam ad diligentiam extruen-
tium , quam ad negligenciam ccfiantium fcuadmalitiam
deftruétium pertinens memoratur,ædificatarumBafilica-
rumexempla, audoritates, ôt cultus efiè tenendum eil»
Gonièquens ergo erit vt.religioiè perpendamus, quaiiter
Dominus ergareilaurationem eiuidem templi, & négligentes
damnet, &deuotosremuneret> ex verbis quæ per
AggeumProphetam loquitur, dicens:Pop»/«5 tftedicit:Non-
dum venit tempus domus Domini adificanda? numquid tempus vo-
biseft,vthabitetisindomibuslaqueatis, &domus iftadeferta ? Et j
nunc hoc dicit Dominus exercitum:Ponite corda veftra, fuper vtas
veftrasfeminaftis multunt, & intuliftis parum j comediftts & non
eftis fatiatïfibiftis, & non eftis inebnatv,oreruiftts vos, & non eftis
calefafti-}& qui mer cedes congregauit, mißt eas in facculum pertu-
fum.Hacd'uït Dominus exercttuum,Ponie cor Ja veftra fuper vias
veftras,afeendite in montem,portate lignum,&adificate domum,
& acceptabihs mi hi erit &glorificabor, dicit Dominus. Rejpexiftis
adaniplm,&eceefaftum eft minus:&intuliftis in domum,&ex-
fufflaui iüud:qudm ob caufetm dicit Dominus exercituum,quia Dorn
iis mea deferta eft, & vosfeftinatis vnufquïfque in domumfitam,
'propter hoc, fupervosprohibitifunt cceline darentrorem., & terra
prohïbitaeft,ne daretgermen fuum', & vocauifiaitatem fuper terram,&
fuper montes, & fuper triticum,&fuper vmumfe&fiuper o-
leum,&quacunqueprofert humus, & fuper homines,&fuper iu-
menta,&fuper omnem labor em MM»tt«;«.Etpoftaliqua : Ponite
corda veftra, ex die ifta, ér in futurum, àdievicefima&quarta
noni Menfes,À die, quafundamenta iafta funt Templi Domini,ponite
fuper cor veßrum.Numquidfernen in germine efe?& adhuc vi-
nea, & ficus, & malogranatum, & lignum olïua nonfloruit. Et die
iftubenedtcam. Sifilii lirael, nuper de captiuiraie regreifi,
quianegliguntreftaurare Templum Domini, tança fteri-
litaté feriun tur,item que fundamentis iadis,m ox omni be.
nedidione, cundarumque reru.mfoecundirate cumulan-
tur;con(latprofedo maximum Religionis eilediuinæ domui
diligentiam adhibere; eamque negligere cauiàm mile-
riæ,atque infoelicitatis exiilere.Sed & illud attendus confi-
derandum,quod in hncprophetialegitur.-Ety«/c/f«îtt/rDm
Jpiritum Zorobabel Du cis ,& fpiritum Iefu Saccrdotis ôc fpiri-
tumreliquorum de omni populo ; vtexhoeperipicuein-
telligatur obfèquentem eflè qüemhbet, & amatorem
Templi Dei,donum eflè Ipiritus làndi -, cum manifefte ap-
pateat,non folum fidelium fpiritum fulcicafîè tune Deum,
vt cum omni lætitia omnique alacritate domum Dei eu-*
perent inftaurarefied & fidelium Regum, Cyri videlicet,ac
Datei,& Artaxerxis, qui non tantum licentiam ædificandi
dederunt, verum & adiutoriUm præbuerunt, lignorum,
frumenti,& vini,& olei, ac làlis, 6c pecoram,& dona auri,
atque argenti,eum principibus fuis. In libris ©team Macha-
beorum.nbnnulli Reges erga Templum Dei munifici fuif-
fe memorantur:in quibus ôc vindidç Dei packer iegunturj
JSiblioth. Vet. Patr. Tom.9.
inëofcquidirijiùeteht, vël diripérë ‘ëônati fimtvaiàlàcra»
ficut de Antiocho Rege,&Heliodoro,qui d Seléucho mif-
fusfiierat, iripfofopmeÂmeminiflè .uEcce filii Ifi-âèl,fiin-
damentis templi iàdifc ëbhfèftim ih bmh'ibus bénédictin,
tur ^differentes opus j abriter pro negligentia flagëllàh-
tur j direptores iàcrorüm irreüocàbili ïententia damnail-:
’tur»
CiiFergbhbbishoh fuffilcit ad exèmplum j cum tam
teulteplieitèr per tbtas fcripturasdëgamüs, & cognbfi:a-
milsdominû Dëi diligérereligiÔihte eflè, negligere irreli-
gioium i dirlperë impiiim ; omnefqucfiia recepifle mérita,
ÔC oftmfes principes èo’ram qtiidixerunt, hæreditate pofli.
deamusfànétüariumDei, pofitosautpohendos v trot am,
fe&ficutftipülam, àntefaclem ventu Sed forfitan aliquis, hæc
in vêteri Teftamehto fieribportuiflè contehdat, in Nouo
autém hoh tantôperé feroanda. Meminerit quifquis ille
èftjdominiciexempli, quodéxverbis Euangelicisfànbti
înteliéxéré Patres» Réfère namque Eùangelifta, mdlierèm
quandam accefliflèàd Dominum, pedeique eius vnxifle:
pro quare murmurans prodiiovluàzszii-,vtquidperditiohac ‘
vnguenti?potuitenim venundari multo, &daripauperibus. Ad
quod fùbiüngens idem Euangeliftàrfwt, inquit, dicebat, non
quiadeegehispertiriebatad eum, fed quiafitrerdt,& loculosha-
beni ea qua mittebantur export abat.
Quid autem Domiqus de loculis facerét, oftenditurex
parce,ex eo quod cum Iüdæégredienti à fè&ingrefloiam
Satanain iè dixiflét, quad facts, fac cititts ; audien te s difeipuli
pucauerunt qüod iubéretilli, vt emeret neceflària ad diem
fèftum,âüt vt égénis aliquid daret, quod vtiqüe non puta-
rent nifi âiitea fieri vidiflènt.Verum quia quæfitum eil, cur
Dominus, diicipulis dixerat : nolite portare aurum neque argentum,
neque as , inzionis veftris, neepermifit eos ferre aliud
in via,nifi virgam tantum, ipfè iri loculis thefàuros habue-
rit. Dilputat de his in quantum recordari valeo, beatus
Auguftinus ; dicitque quod Dominus nofterlefiisChri-
ftus, qui Ecclefiæ fùæ formam &inftru£tionem præmific
fâblis Ôc dibtis, ficut icriptum eil,quæ coepit Iefus fecere, &
doçere,præuidens futurum elle, ytin Ecclefiis, theiàurifi-
delfterà fidelibus, ac laudabiliter à religiofi s conderentur,
a'tque cu(lodirentur, & perniciofiffime à furibusfrauda-
rentur.Fures generaliter dicOjficutinApolloloaccipimus,
vbi ait, quifurabatur tam nonfuretur, de omni fcilicetinho-
nefto quæftu;voluit in hac re præfigere,vt dixi,formamËc-
clefiæ fuæ, ad quos vfus haberentur, & qua fide tràdaren-
tur,vel qua damnatione digni eflènt fraudantesjcum tali fine
Iudas abieritin locum fuum.In qua dilputatione prædi-
éteis Pater,tics,nifi falIor,differentias Furcoram.&Furum,
fâcic, de piiuatis videlicet, publicis, aediuinis tebus. Nam
cum alicui h omini de 'proprio theiàuro aliquid furate pro-
culdubio reams fit, multo maior de Publico,quod & leges
fæCulifacrilegium vocauerunt. Iam vero deDominicis, id
eft,Ecclefia fticis theiàuris fraudarealiquidj quod apud nos
Cpccizlitetfacrilegif nomine cenferur,adeoimmanefcelus i
eflè manifeftum eft,vr qui iftam comniitranc, infertem Iuda :
deputandiminimedubitentur. Cum ergo hæc ica fe habeanr,
cumque depræfatis rebusillicirealiquidindando , acci-
piendo, vel retinendo vfiirpare furari fit $ penfèt pia mens,
quanta caucela res egeat.Quæfituni eft eriam,vel quæte po-
tuitjCurDominusexaâoribuspublicis, quidixeruntPetro;
Magifter vefternon foluit &dragma de loculis, nondederit
ftateram, lèd Petrum ad maredirexit, vtdeorepifcistoücret?
Reiponfumque eft à Doâoribus Ecclefiæ, quia Domihici
loculi in pauperes&in dies feftos expendebantur j de cum
exegiflèc neceflîras in alimenta difcipulorum Domini, fiç-
ut icriptum eft.‘ Difeipuli autem abierunt in ciuitatem vt cibos
emerentmohiiftè Dominum rem pauperum, in publicam
exabtioncm mittere, ied Omnipotente yïrtuce quod vti* j
que pauperum 'non erat de mari tollere, ôc fifeo reddere j voluiflè, & formam daret Diicipulis quam Ecclefiæ corn,
mendarent.Iuxta quam formamftatuerunçfàcte Canones,
modum res Eecleliafticas difpenfandi; fcilicet vt inalendis
egenis, infiiftentandis Clericis, inreparandisfabricis, arque
in Redlorum fupplendis neceflitatis expenderenturj
pro vt fànblorum excmpla commendant, & vfque ad pro-
xiriia tempora euftoditum eflè non dubium eft.
£ e e Ex lai'
Pfalt.
G
Auguft. I
loan, traft.
Augufl. i
loan, trail.
Mat.c.ij.
H