A 'compîeuît. Proptcrea & nós finito alphkbero pb'rtio^prö-
Ut potriimus, Ïibri finerii aèmùs. Et 'oro fïipplicïter omnium
votis, cunâorumque lamentis, abluar invifcèribus
Icftt Clirlfti:quia mihimechó'n fufficio* qUatenuS qui Cüm
omrtibus,& p r* omnibus iminaniter deliqui, etiam in o"
mrïibus clementer&'cumomnibusttd veniammerearer-
àiïdrii.
P I H l S 1 1 B R I ? A l Ai î*
PASCHASI I RATBERTI
jLIBRi SÉCVNDt ,
Î > R 0 L O G V 5 >
B N TER nos ex partent diâutn efi)virorum char'tfïme, in danois accipienkifqutmuiltrïbUs,pyadpueea aftimandafuni offii
n ciafiliquido confiiterit, nibil me aliud quad tibi congrucntïus affermit,tuxta quod pot ut » explicit um : nec a te vnquam qtiod
«M k* ! chartus beneuokntia compte fttretur accept um. Profedo quia conftnefcintibtts nebis, hoclong&aum fimper confiât fu'tjfc off-
cium,orarionibus incumber c,titfiftere lament'd,& vd noftra velahena facinora deflere. Hincefi quodexplicito, m lamentation
mbm primo litterarum alpbabeto,adfecundum manumporrigmus,vt •habeas atnpliusquod deflexs,chantatexompunclus,fi non efi in me
quodgautleas malts amaricatut.
C
D
!-R*£ b.
ifld.iê.
IN L À K i *ÈN T À T ION E S
i e r e m i æ , l i b e r il
B E b d 11> i ergo in prioiïbüs finguli s fàpphi-
’ tabularum libris, htah aliaiczechieli qUarii carmen & la-
mentationes,& vae fupra monftrantur. Et ideo»vt aeftimö,
talia pr*fignantur, qüalia fedari o p o r te t, ne v * illud
vltimum aüquis incurrat , & ifta fit impraefentiarum
vita eorüth, qui de infahtia in virum abladantur perfe-
dunr.
ci metri claufulis ternorum verfuum > nngii'-
las cùm interpretationibus fuis literas ; forte
non v t idemPropheta perfèëtius intell exit,
curficeasindiderit, Sediuxta ingenioli mei
fenfûuffl j laltem leéfcor ex hoc vt agnofèeret . qltodnihil in
eifdem literis vacat à myfterid. Etnvellfent capadores qüi-
que tam diligenter diuiriaperfcrutari eloquiâ, nec dilbium
quin alriora Ôc profundiôra intteniflènt* Ea etiam in fèrmo*
n e , quam vllius fècularis dîfôiplinæ eloquentiam , non-
quod fànâi viri eâm ftuduerint le&ari, iéd iplâ quafi andl-
lula videtur fàpientiæ deferuire. Vnde Pxophetæ ( quia vi-
gmtiduo elementafunt, per quæ fcribitur Hebraice omne
quod lôqUuntur > & eorüm indiciis vox Humana compte-
hemljrur) placuittotidem principia verfuum, eifdemex-
oriri literis, v t & verfibus poëtica deferttiret disciplina, &
nobis ex ipfis diuinaaperirentur lâcramenta. Sed qüia lon-
gum eftperfingulas, fècundi hüiuslibri cküfuias, firigulas
interpretadones earundem interferere literarum, fcnfuk
que ex eis exponerè.Decreüimus earum donnexiones,m ote
do&orum, in prindpio annotare , relinquentei lectoris
arbitrio,quomodo & ipfe fuo ingenio, fingulas intelligen-
tias,(uis reddat fenfibus. Eft enim
Primacbnrtexio quatuor literarum, A l e p h , B e t r i,.
G i M E L, D a L E T ri, vt fit lcnfus,Do6trina,Domus,Ple-
nitudo, Tabularum. Q u od fi earum d u * iungantur extre-
m«,eritdoârina tabularum, in quibüs lekdigito D ei fcri-
p ta eft. Plenitudo domus, quatenus ex d oâ rina librorum
aut tabularum, plenitudo domus Dei repleatur:Sin au-
tem plenitudo rurius tabularurrftunxeris, erit iènltis, quod
de plenitudine fciipturarum dodrina repleatur domus. Et
quia omnis domus Salomonis intanlecus tabulata legiturt
Il tabularum fupereos volueris interpretari, quorum iun-
duris &latitudinecharitatisinter quælibet tota domus e-
minenriora veftitur 8c com pagina tu r , oportet intelligi
quoddodrin a eorumplenitudo fit totius domus. Quarum
itaque dodrinarüm intelligentia, de fonte nafcitur tintoris
D e i, vt perueniatut adculmen fapienti*, ficutPro-
pheca:/! timorétuo(inquit) concepimus Domine, &peperimUi
Jjùritumfalutis. '
Secondaconnexio eft, H e , V a v , Z ain , Heth , quat
interpréta tur,Ifta,Et,Hacc,Vita. Vbi fi harum iungas extre-
mitates,dua(que co nnedas médias, erit intelligentia,quid
de hæc quæ præpifimus,inifta fint vita nece(lària;& feien-
’tiafcripturarumiftaût.vitaper quam Chriftus* agnofeitur,
I & fempiterna credentibuspræparatur. In cuius nimirura^
TertiaSohnexioeft, T e t h , l o b , quod(onftt,Bonum,
Principium .Et hoc Verebonum prirteipium iure erfe-.
di tur, in quo cum dodrina dtimore Dei concepimus, k -
mentarionuminftituta donee ad ipiritum iälutis plenifli-
me veniatur: quia ficut fupra oftenfiim e ft, in hac valle la-
chrymarum congruunt, & hoc bonum principium eft
threnos & lamentariones fedari, eo qupd Euangelio tefte:
Beati qui lugenr j qüö niam ipfi coniölabuntur, demum ad i
ilia caeleftiisvit* camicapertingatur, Alioquin nifi hoc Bonum
prirtcipiumjiic acciplatur, ad ea ininime pei ue n itur.
Etenim quia ex parte cognoicimus, '& ex pane propheta-
nüiS» Natec qutdemperfieetthtm videmus in animate, tune vero
facie ad fadem, qtiando Beusabfitrgetomnem lachtymam ab ocu-
lis electorum,&luttuscejfabtt. Porro.
Quarta connexioqu? & media de feptem habct^APH,
£> a m e c h , quod eft, manus cordis veidifciplin*. Manns
quidem ad hoc, vt extendantur ad opera p e r fed * charita-
tisicordis veto ludus vel meditatio &difciplin^ intelligen-
tiam ad e a , v t omnia munda fint nobis coram Domino re-
feruntur-.Quidfatis.
Quinta nobis explanatiiterarüm p'eriocha, vbi legitur,
Men , N vm, S ame ch, quod eft, e x ip fis , fempiter-
n um , adiutorium.Et puto quod tria haec nulla explanario-
ne indigeah tinimitum quia tam exduabus mediis luperio-
rafupplentur, quam etiam &inferioratria exipfisremu-
nerantur. Vnde
Sexta corinexio hoc habet, A i fo, P h E, S a d e ,
fbnsfcilicec fiue oculus, & oris iuftitiaerquoniam ex cordis
gemitujfonsmanat pieratis, & oculus intus a Deo il-
luminatur, quo Deum in nojiiflimisviderevaleamus. Si-
. quidem & ex manu orifqueeloquio , zelo iuftiti* recon-
duntur;Vti bene quidam dealiquo cpitaphiumcondensi
Hic vir(inquk)defpiciens mundum&tcrrena triumphans,
Diuitias c*lo condit ,ore,manu.Quas r e d * diuirias perfe-
d*v it* ,iu ftitia scong ru it in telligere, fpiritu k n d o atce-
ftante, qui zittDifpcrjit deditpauperibm, iuftitia eins manet info-
culumfeculi. Sequi tur autem
Extrema connexio q u * eft feptima , in qua fimt,
c o p h, & E s ,s i n, t a v , &incerpretantur Vocario.Gapitis,
Dentium,Signa, vt per dentes, articulata vox intelligacur,
eo quod h * c elementorum vocabula , qu * pr*miflä funt,
& latqentandi operis figna fünt omnium vocum fända-
rum feripturarü, & vöcariofiimmicapitis noftri lelu C b r i - '
^;fti, per quemvenimrad patrem, & ad regnumlempiter»
6
Ai.Cpoocr..v
H
P fa liii
num»
r *
rtan. I+.
Exod. ty.
Reg. ix
Pfal. 1 7 .
C v
loan- 3.
Philip. I,
j
fiuiÄ. N ec dubiiim quîn fàridi pâtres,imö Spiritus kn<3;us
in feptenàrioifto numéro, myfticos indidere in telled us,
vnde &medius eorumad vtrbfqüe ternarios litterarû d rdi^-
nes rebondit. Etfi volueris animaduerte elemento runi
iu n d u t* feniibus, fuarum ccobtra connexionum confo-
ttant.Iam quid ipfe textus, lameütacionis afferàt vid«amus;
Vomodo obtexit caligne in furorefuo Dohtinus fi-
liafn Stoh\ proifeitde vslo in terfam inclytJrm ifiael.
InhiS tribusHipphicimetri alphäbetis, vnum
a ium eft d idionis, Vnàque exclamatio,
Dlöribus, plena omni admiriteione &
ftuporé. Idcitcö velimnontranficorie ledottalià perpen-
das, led affedtim nanti ludus, diligentiori intuitu'confide-
rcSyScintelligas quanta charitate, quànto amore fàndi af-
ficiebanrur, quantaq; diledionis flammaintus rnoueban-
tur ad omnia: ita, vtdmrimm cauläs filas elle faCerënt , 6c
cum ingenti IblicicudiriC firlgitla pröcutatent. Q u a ptop ter
Iôremias,quia I e rulàlé qu* acrid e tin t.con fiderùre nonfuf-
fici t : non folû lèmel êc lecuridô; verü 6c tertio idipsü excia-
mationisverbûpcrprincipia reperic lamentariionûi Quo-
ttiodolèdct, vel Q u om oao obtexit Domin9velQuomo-
do6blcuratûeftauruipoptimüJtamimptôtt,ifè arq; infpe-
rate,q ex omnibus gentib. libi elegerat, v t effet ei in D çü,&
ipfàilii in populum. [Quàrtiodo ( inquit) obtexit Dominusca-
ligine in furore fuo filinSien} ] D e qua profedo caligine qu ç-
ftio effet, nifi addidiflet ( in furore fuo, ) Q u ia omnino alia
eft caligo ad quam acceffit Moylesinmonce,inquaerat
Dcus:& alla quæ fiib pedibus inibi vilà eft,&in Pfàlmo (iib
pedibus prædicatur : alia veto q u * in furore Dei Iefulâ-
lem obtexitur; quianimirum han^ tenebrofiis turbo pof-
fider, qui 6c quam fiepe furor Dei rede interprétatur. In il-
là vero D ejisellediciturfieuti&ei, quæfub pedibus eftil
la præeffè prædicatur; Vnde confiderans omnia q u * Deus
huic populo fecerat, quam magna, quam innumera,quam
horri biffa vel infifru ta d ilia, 8c cernens quæ accidcranr,cu m
ingentigemitu exclamare non fufficit, quod de tanta ado-
ptione.vt filia vocaretûr Dei,de tam immenfagloria de sumo
cæli vertice, & magna felicitate, ad tam maximam mi-
feriam, in die furoris Domini,& vindidæ,dëüenerirdn die
liquidem furoris, & non in die Domini : quialieetiplè furor
Domini effet,tarnen hæc dies vindidatjdies furoris fuit:
Habuitquidé filiaSion diem Domini (&quia in die làlutis
luæ.noluitoblèruarediemDominijquam Abraham pater
eiusvidèrat, &gauilùseft. Idcirco impegit in die furoris
Dei. Iuxtaanagogen veto non mimts ingemilcendû,qtio-
tiens Sion, mater noftra, caligine obtexitur peccatorû. ct-
rorisaut ignorant!*, q u * caris muneribusadeo ditata cre-
ditur, & laudibus prædicatunSed quod peius eft, habebat
ilia tune quamuis offenlo Deo, qui earn indefeffis gemiri-
buslamétarent. Noftra vero nelcio fi vel rares habeac, qui-
ea intelligant, aut recogitent, quibus patimur 6c afficimur
malis.Proieriam namq; de cceloinèlytamlfiaelconlpid-
mus, quanto terrena fèdari earn ôc carnalia videmus: præ-
lèrtim (fecundum Apoftolum ) noftra conuerlàtio cumin
cælis elle deberet, nosè contrario,minetemporis non nifi
caducis 8c mundanis incumbimus negotiis&turpia medi-
tamur. Quid amplius pu tas,nifi quia Dominus abieritno-
ftris intereuenien tib.malis,&proi ecit nos in terram.?N«f/î
recordatusfcabelltpedumfuorum in ditfurorisfui.Qma. & fi ilia
SionpulcherrimaDeiiegiturhabiratio, angèlico minifte-
rio, & ducatu, ac Dei proteiftipne fuffulta, & in delèrco
muitis miraculis, ac diuinis fblatiis diuctfHnie per Moylèn
6c Aaron, cæterilque lànriiispatribuseducata^vtvpcabii-
lo (cabelli pedum Domini, proptier ftata diuini cultus me-
rito potiretur.Tamen noftra Sion gloriofior, ab vrroq; te-
ftamenro prædicatur: ita vtviderec& prçuidereteam Mo-
ylès quando afeenditin moncem, Aaron (cilicet Nadab 8c
Ab iu, vna cum lèp tuaginta de fènio ri bus, 8c viderutit Detim
lfrael, inquit, & fub pedibus élus quafi opus lapidi •fappbirini, &
quaficalumcum ferenumefi.Irtquibüsprofedo verbis pacet
fenlus, quod Ecclefiam in Ipiriru p ræuideri c Dei fiib pedibus
affuturam, proptcrea quafi coelum cum fêrenum eft,
y t : Quia cali énarratgloriam Dei. Quam retïnere völens D o minus
baptifini làcramentisjin Ipecie làppbiri iapidis eam
fibi fiib pedibus in ænigmatë demonftrauit,Etideo prô-
pheta in Ipiritu rebr,quod non minus illiüs pbpuli ruinam;
quam & noftræ Sion dilcrimina, diuini tus præuidens, fle-
bat nobilcum, adeo deieda mulcotiens in die f atöris Dei,
vt non tecdrdaretiir DeuS fçabelli pedum fubrum. Q u od
læpe contigit propter peccara populi ,& nunc actidifle luré
plangitur: cui præeflc debuerat Chriftus 6c deàmbulare;
qpod ei nunc temporis pellîme dominatur irtimicus. Nèè
recordatus folii fui aut lcàbelli pedum luorum iri die furo-
ris fui,quando Deiimpiignantur iura id nobis, 8c dominante
« mala. Cæterum anima peccatrix moraliteri qu *
quondam lümen feientiæ & Ipeculum diuinæ contempla-
tionis babn i t , cuius & n omen incælb fciiptumfüit, nön
minus lugenda cteditur,.cJuàndo in terra proftituituf &
profanàtur,quando vitiispolluitur &inquinatur; quando
pedes Domini , A^eftigia Videlicet præceptorum eius, de
corde eiplofis greffîbus abdlehturDei, Cum effet cemplu
Deus habirans in ea & deambulans, è contrario nuric propter
cæcitatem cordis& nequitiam prauæadionis,de culmine
virtutum, quafi de fiimmo cæli vertice, in foeditatem
vitiorum prolaplâ, in die furoris Domini ab böftibus cöri-
culcaturj diripituf, & dilariiatur. nec eft Domitius recotdä- j
eus eius, quia nqluitftare in luce v^tutum. Pröpter quod
&cradidit eam in die furoris fiih D e qua lane die ptælèris
prophetaloquitur: Maledifla, inmrft; dies in qua natusfürtr,
in qua pepent me mater mea, & nohfit. inquit, benedttta. Q11*
himirum dies, ( v t fupra iamiixi ) dies furoris Domini iure
appfcllacur ad quam anima, quæ dfecideret, tollens fe de
membris Chrifti peccando, facienfque le membrum me-
retricis.ldeftj diaboli, cumquo mcretricatur, non tecor-
dacurindieir* quia nonftetitin die quam fecit DomintiSi
Idcircofpreta & dereliëla à Deo, cönculcara ab hoftibufij
non minus à prophera, quam & ab omnibus Chrifti mé-
bris, digne plangitur, quæiê de tanti honoris culmine, ad
tantam deuoluerit irrihonem & inläniam, Sc ad tantam 1c
ruinam deiecerir; Vndefequinm
B E t M i
! -Bf
Pfal. 18.
Précipitant Dominus nec pepercit omnia fpeciofa Jacob,deßru-
xit in fur ore fuo munitiones virginis Ißda, deiecit in terra, pollute
regnuni & principes eius. Hæc omnia Iudæis aceidiflè mamfe-s
ftum eft.Sed qùia id Dominum feciffè plangitur j- nori fie
accipiendu quafi eo impellfenre Ieiilklempeccaueric, fèd
quiaiufto veroqueiudicio primüm peccate hicaticalbi pef
innumefapeccafca;deinde proprer poeriara peccati præci-
pitarej vel cæreraquæ fequunturpermifit. Proper peccara
enim Iudçorum ad fïmilitudinem gentium cçcerarum quç
circa.eoserantjirritatus Dominus,tradiditpopulum fuum
in manus gentium, &domiriâti lîmteorum qui öderunte-
os. j] Nec pepercit omnia fpeciofa lacobf\ quæ habebat in orna-
roentisfamofilfimi temp|i,8c cuitu ceremoniärum, quo fe
gloriofiotes cæteris gentibus credeban/; Quæ nimirutrt
[Domin'* pracipitauit & defiruxit in fur ore fuof\ vtintelligeres
Dominum nô ea,lêd iploj requmflè fibi in eultum & glo»
riam & laudem nomiriis lui: illi vero è contrario, ilia præ-
ferenieSjinquibusgloriabanturfè impudicitiis 8c Iceleri-
bus, tradiderunt.Sed plenius in hac vltiriia, quæ fub Ro -
manisaccidit, hæc omnia complentur, quafi fi in tefteis
valis vniuerlâillaqu* in lege légunturadumbrata ferren- i
tur in regnp, in populo, iri ducibus ôc miniftris, in templo
& vafis omnibus, in làbbatis & fblemnitatibus, in vçftib.
8c lacrificiisiin culm refigibnis,5c iri omnib: quæ de his ad-
umbrata prædicantur; N«n pe, quia nihil aliud fuerun t ifta
omnia,nifi quafi qüidam magnus prophetà vel prophetia:
Veniente veroChrifto,cum compléta client fingula de eoj
quæ in eifdem vafis tegebantur, præcipitata fufic omnia jlli
& confra&a,deftruria &deiecSta,pollüca & p*rofanata,vc
cundfein orbe terrarum vidèrent myftica & ineffabilia fa-
cramenta.quæ tegebantur,- luee clarius rcfèraca.. Et idcp
( inquit)jp.olluitregnum&principes eius, qifando cüii-
Ipecioia eorum defpexit, nec pepercit perempto Chri^
— ......... ..........u— - ______ ftôJL