videtur, quium de morte-äd vftani> de cör'rüptionead in-
comiptionem,de pasna trän fmigrauer.it ad gloriäm.Et nos
exemplo difcipulorum tranfmigremüs depeec’atis advir-
tutes.Tunc videbimus Dominum in fiocfeculo mente, in
futuro facie ad fäciem. f Exieruntcito de monument o^cum ti-
more&gaudio magm.] Duplex mulierum meotes nietus
inuaferat, timorf & gaudij, &,vnus ex miraculimagni.tu -
dine,alter ex defidetio refurgentis.Et tarnen vterquefasmi-
neo more,coneite a (äns nuntiantes diicipulis,quia rdulier
viro mortem adnuntiauerat,&ad malum incitaueratmunc
mulier viris vitam denuntiat. [Et ecce lefts otcurrens illis, dixit
:Auete.] ^Quia magnam curam habebantveniendiad
monumentum, &nunciterum concito grädu de Domino
pergunradmmtiare. Re€te merentur obuium habere Do minum,
vt malcdi&um Eus mulier is in mülierib. foluere-
tur. llU autem accejferunt:& tenueruntpedes/tui.'} fiftje acce-
dunt& tenueruntpedes eius,& ofculätur,& adorant/quiä
credebant eum Denm.Illi veroquae eum Debmefle dubi-
rabatjdicitun-No/i merrf»jrere.D.icunt autem multi,qüia ipfa
vnaeademque fuerit Maria Magdalena, & primo d«bkä-
uerit: poftvero äd voceüi Domini corre6fca, merueritöicu-
laripedesDomini.&adotare eüm. [Tuncait illis. Ooliteti-
Tabor, quem & ad fecreta loqüendäelegei at f &ädöranT
dum. Gpnftituerat autem anterefiirredlionl,quandöpri-
dixerat de fuapaffione&poft refurre&ioneper ferrrinas. I
[Etvidenteseam adorauerunt,quidarh alttdubitauerunt.] Ynde
dubitauerunr Lucas öftenditdicens: Extßimante;feßsttitum
videre. Putabanbenim quod iolummodo ipiritum eiusviJ"
derinc,quia corpus q> viderant (ubtiliusalils corporib.erat,
quod iamimmoftale&impaflibile erat. Exiftnfiäbantfe
fpiiitu videre;v Qktidamasfrem dubhaitertmt. j DubitätiöeoJ
rum nofträ auxitindem dum maoifeftius latusofteöfiim eft
T hom x de loeaclaiiorum in manib.ac pedibus; [Et accedes
IefusjHutus eil eis dicens.] Et accedeudo propius & loquedo
dubitationeaufert, quod & cörpusefle t qui yid eretur, de
quiloqueretur. [Data eil mihi omitispoteftasin calo&in terra.]
Erdatä eft poteftas, qui Paulo crucifixus & mörtutis
erar,& qui refuricxcrät. Naro feeundum diuinitatem fern-
per habuir, quia,h oc eft ei habere quod e ffe, c[uiähte'mi.
nöratus päulqminusab Angelis fiicrat, füpia Angelos ele-
uatus eft.Per ccelum & terra,vniuerla creatura ihteliigitur.
Tipice vr anteregnabat in cbelö, perfidem credentium regnet
interris. [Eütesirgo doCeteomrfcsgentesJfOrao pulch er-
• primo-doceantur qui fit Deus pater, Scfilius, &
mere.] Naturale efthominum,cumaliquid fiiprànaturam j Spir.S.per quem fitiremifSopeccatorum, &quianifiquis
fiiamviderint tiroerermaximefçminarum.Qüiaëigo vidë^
bant corpus incorruptibile & glorificati* vl tra human!
tutâjpauebant. Quib.primo timor pellitur,vcæquamente
pofïintintelligereqüæ dicuntur. [lienunticuefrdtrib.mets.]
Propterea Apoftoli frâtres Domini dicuntur, quia eis fùa
dementia coriceilerat , vt inuoçarent patrera Dominiim
dicentes. Paternofter>& reliqua. Ecpraeceperat nçalium
patiéaudoritatis noftræ inuocaremus , nifiparrem ipfius»
eriamprimogeriitusipie fraterex refurre&ione fa6tus eft.
[Vteantin Galtlaamàbimevidebunt-] VifiiseftDoçpinusab
aiiquib'.dilcipulisantequammGalilæam pergerent,fed tame
generalis viûo diTcipulotu ibifuittvbi nô erâthomici-
dç q illunrocciderât. Et verbis&reb.Dons diicipulis fe lua-
que fada cômendat. .Quid enim ipjè de corruptïone ad in-
corr u ptioné de mortali ad immortalimtem trafierat, quafi
inGalibèavidebatur. Galilæanamqué tranfîriigfatiofeda
interpretatur, fine reuelatio. Legi in quodam lib'ro quod
Galilæailia pars ciuitatis vocaretur Hierulalemrpars quam
Galilæiædificauerant. [ibimevïdebunt.~] Ho cellme vide -
bufttqui oceifiis fui, non fblum Ipiritum. Sedulius lcribit
quia Dominus refurgens primo Mariæmatri vilus fuerit.
Sic enim didt:
^ — H ocluminis or tu
Virgo parensaluç^Jtmul^emn munere matres,
Meps Aromatics, notum veneregementes
Adtumulum— f
Quæcum abifiènt eccequ*dam de cuftodib.yeneruntin
ciüitatera. Permiffum eflmilitib. videre exparterefurre-
dionem Domini ,fèdfiib terEore,vt nô audeient^rohibe-
re.Attamen non eft præceptmn adnuntiare, quia pro mala
voluntateYenerantûdeonô merentur fieri nuntii Domini,
fed tormentorumfuorum.- [Nuntiaueruntottfnia qua facia
fuerantS] Quianôerant Iudæt non celabant verirac®, hcc
in malam partem conuertebant doneqludæi èos corrum-
pcbân t.££f congrfgati cuniJèmwïh.confilio a ccepto,pecuniam co-
piofam dederuntrtiilitibus.~] .Pecania argentum dicitut.Vnde
& inGræco argiron didtur.Ecce I%lçi qui dixerunt Domino,
defcédedecruce^'credimifttibi.furrexitde fepulchro
quod maius eft,& nonfbium noacrediderunt.fed&arge^
turn de temploDomini tulerun^c pro medatio'dederunt,
dicentes. ùicitequïa difeipuli eiusvetierunt,&}füratïfunt eurn
nobis dormiemibus. Sapiens citodeprehéditvetitatôé'men-
datium quodapparetin ambobus. Nuncfuadentludæia-
pertum médatium. Sidortnierun^quomodo fcierunc qui
furaçentur. Si veto vigilauerunt^uare non prohibtierunt.
[EJtdiuulgatum eHverbumiJlud apud Iudaos:jVideliceiqnod
milites dixerant.Nam & Pilatus audiuit deipfapecunia,fic
inEpiftolaadTibeniunin pafEqheS.Pe^iinuenimus.[F»-
deCtm dtfeipuli abierunt in Galtkam.fV n decim abierunt,quia
duodedums oeçiliis eft. Et de Apoftolis propter digpitate
iblummodo Euangeliitadicit. |Nam&ahjdifeipuli&fami?
no. abierunt in montem vbi conflituerat eis lefus.llu monté id eft •
cprde cre4iderit & ore côfeflus fuerit,tion habet remiiïiô-
nem peccatoramiCum haeclxobiö intellexOrit tunc debet
baptizati. Nam fiétatem habuerit & hæcnon credidérit,
ih V'anura ba^tizatu|fieut pecüsautmetallum.'Infantibùs
- veto paru I s pçôeôrum fideqüi pro eis refpodent fit temifçfftrebantîdixïtparalytko.
Confidefitiydimittuntur t}bi peccâta
ttta.~\ [Bapti%anteseosin nomine patris &.filijj& Spin fanât.']
Sicut eft^qualirasinTrinitate, fie in vocatipne Sc immer-
fione asquaiitos, cürn vno quoqjhomine & merfio célébrai
ri aebetßaptizances,id eftlauantes,quia ficut a foris ira in-
teriir^mehrem lauar. Etideo ehm |ali elemen to res agitur,
v t quod videt fieri à foris", credat fimiliter intUsfteriquia
pec|cata quafi quædam fordesanimàrum. [Docentes eosfer-
uare omn-a'qHasunq^mandaui vobis*] Superius præcepit do-
cere de creduhtate De i ; Sc de remifiione pe,ccarOrum qtise
fitin baptffihö his quioreduht & con.fitentur, & credulita -
teti) eiiamhabem, nunc prarcepit vt doceanturbaptvzari,
quid ièfuari debeant,vt veftem quam acceperuiit in bap tip
mo,immaculamm perferant ante tribunal Chrifti, Scquia
baptifmü vnumeft, èc hôpç^èftiterari. [Omniainquit qua-
tmuf »J4H</48tvoiK.]Om niafiibauditur præce ptaquæ mâ-
dauîjid eft cömeudaui cuftodieridl vobis'I vtqu iinTrini-
tate fuerint baptizati, omnia faciant qwæ prscepta funr.
[Ecctfcgo Vobifcutn fum omnibJtebusvffadçonfummatïonefecu-
Q u io e ft quod dicit ecce egdvbbijcujum:eam alibi dicäti
Hæc funt verba qu® iocutus fum ad vos cüm adhuc eiïèm
mortalis,ficut ßc vos.Quod auté promittit;ecfce ego yöbiP
cum ium vfq; adcofùmmarionem ft cul i,de præ/ènria diui-
nitatis, Sc ad iu torio quo^rope e.ft Dominus omniblnuo-
cancib.eum in veritate.Quâmdiu viuéces ftierunt fuir cum
eis omnib.inuocariönib.eorum,& modo vidée faciém eius
in contemplatiönfclarij:atis,qoia corpore recedebat,diui
riitatispcç(èntiam'ppllicebacur,ne dimderent.Iicet cötpöS
nö vi.derenr.EftDeus.cbiq;,&eft etiam cum rèprôbisprg-
fèhtiai dîuinitltis,qôia e u h ^ v id et & pénétrât. J Sed aliter
eft cftm e leâis î vt fàçrat eorum voiuntatem, & lècundum
ftium placitumoos dirigat: vfePlàlmifta ait. Voiuntatem
timemium fèfaciet&deprecationern eorum exaudiet, &
làluos facieteos. Q u i autenèdicit.vfque in fînem feculi de-
beat elle cum <hicipülï$ : bfteriditfeftiredieniiüdici|^8c
demonftratquo.d poftmortem difcipujieflè debeant.-Ec-
cë oftendic duas fibimëlfe nataras, vnam quæ recedèbaf
corporis » alteram quamp llftebatur diuiiutatis. Vndtf
conticefcat Entices Abba & Monaclûis,quiCliriftum poft
humanam affumptioncm negauit affiftere de dnabusna-
tUrisfedfoLmineÔcfiuiriatnàfieiiiiceironatiiram. Cum
enim hæcpraedicaret , & üon pofièt conuinci ab aliquô;
Marcianus Impèiaror congregaùitS/nodum fexcentorum
triginta Epifc^pormn jh Cidpnià vfbe àduetfùs çum , Sc
per quadragima dies difputatûm eft ab Epifcopis-coùtra
eum & fexMonachos cius,&: nô potuerunteos côuinceie.
Tune
tam.
9 4 3
T urieinariguftialmperaror cöhftitütüs dixu- äd öenica*-
tum Ecce nösreliquimus idola Sc völuptates noftras dui-
blis pagani dele6läbaraur, &modo abdimtis ddfedatib nir
bus pro fide noftrapariemur infernü/Sed fcitotcrquia hifi
cogriouerö veriflimequid debeä credere, conuefta mead
feculi völuptates cum omniotfee terfaröj'vt fi.vitam; *ter-
nam perdidero fruar deledatione feculi: & n o n doleam in -
iila vitävtrunq; perdidifle. Ecce vbs'bcs Epi(cof>i non pö-
teftisoonaiheere iftos feptem,qui diiiünt verbi Dei Bc car-
nis naturavnäm effe; & aleut quiävös Hairericibftis Sd vdsj
hasreticos econtra eospufaftis i fed in difpurätionib. cpAV
traifenon poceftis & id eo igh oro quil^spori^mam-cte-
dere debea.Vos qui column2&re6torbs Ecelefiarum effe
d^beris inuenite confiliumquo nonpereäcmündus, qui
vobis a Dn oe ft comendatus. Tu nc refpodehtes Epifcopi
dixerunf Oremus oesDnm vtoftendatpopulis fuis, qui"
verum, qüive fälfiim dicat. ^uribe^riftt quidi qui diceret
quendam eile reclufum in pet&,jn fimifitubinem fan6fi
Simeon is, Achatiu nomine pertriuginta annos: qiii vir-
tures fiiceret :8c äiumlierentitam fuper Iordänera eiiifde
famaz viröm.Tunccöhfilio Epiftoporu prxccpitilluc ire,
&adducereillos.Gumq;venifleni;adfpecum Acharij duo
Epifcopi/dixeruntei mädatum lmpefacoris &Epifcöpo-
rum. A c ille refporidit: Ego non fgredtar de hoc f f ecu viuus:quia
necambulare pojfum nccdijputarc. Erat nämfjs ad men (uram
corpufcülieiusexcifapctr^:ita,vt neq; hacneqyiUabfe.pb-
töft ephuerri :fedquä(i oräns.iäcqbattnclqtusin'pecra.Pa-'
nis .autem dabätur ei pfjj fenefträm & bötus. 'Quotf de
corpore eiüsiuxcapurgationem humanam exibat, perfo-
ramen ad terrarn decidebarl lgitar cum Epifeopi ^ hollet <
exire,pr3?eeperunc deftrui fpecüm,.& expellieum. T u n e :
cöepitilleadiumre,ne viuentem eum expe|ft:rent:fed Epi?
fco pi pro falute populi no eum äud ierunt.Gumq; eduötus
eilet, fiut fie rig'dusficiic inQ)ecn fterejrac: 8t non valuit fe j
erigere aut am bulare,cüm eqiiö tn deportäuerunt eum ad
imperarorem,fi'mitlvcum illo alio hetemita. Dixirq; ad e o s '
Impcraror. Onodivobis impedimencum fecimus, pßila-
lutetotius.mundifecimus.Quia eccefiiutfbptem rbpna-
chi j qurftieunt qubd vna natüra filij fuerit in filiöDei
poftaffumptionemcarhis^Qüotlö'mnes EpifcoOTalijque
eum eis denegäriti fed in difpeicarido non pnt cöhpinccre
illös,&riififübueueritis,oes iterum ad paganitatem feuerte
mür: qui'a neteimus quid credere debeamus.Reipodens
Achatiu s dixit iEgö hohpoßuverbis contendere :ajuia diucfi,ex
quo diffiutareyelfpogifmos legeredefiui. Ifti autem ab iäfan-
tiavfqjnun8hoc ftudüer^nt. Eomagiftergentiu prajeepit
difö piilo,diccm:Nöiiverbiscöntendere: adnihiln.ytjle elinifi
adftbuerfionem- audientium. Propterea necefle eft conUmi
ad Deunii vt-ipfe öftendatquis reÄiüs credat r& fi vulcfaT-
q^m fieri Ecclefiätln fuam. Tunc ihterrögauic fi eilet in vi-' j
eine äliquislocus, vbipeüsvirtutSaefignaper alique de- '
moftraret. D ixenintqjeiVquodS.EufemiaviKö miraculä j
demäfträret frequenter in his qui per eius fuffmgiÜ Deum !
peterent: quafi miliariä duö ä ciuirate. Abijt Imperatorcfl
omni fynodo.Gtimq; peruenifiet-illucq>rjecepitilleÄc^iä-
tius aperire fepulchrum eiüs. Quödcum apperuifient vifi
öftiacere quaftdörmiens in ie6to.VenJlq;.rex,‘& öfeulatüs
eft earn itvpc6böre & Epifböpi,atq; Öls pöpulus:Hoc fa(äö,r
prrecepir prifacus vir Epifcöpis S tmonachis: vt leriberet
ymiiquilq; fide fuam& (igillaier; .Quod ciimfeciiren.t.pb-
> foit eas pr$di6tos yir fupra p^6fcus eius vidbnterege &Epi-
• IcopisÄe hsretitis. Q u o factoi exierunt öes db bafilica,&
I clau fie fil n to es i n gyro: Sc figillat? de anolo regts,8iEpifcö^
porü atq; h.-ercticorum; Dixirq; Aehatiirs adoernCcetuni.
:Ieiünate &brate tres dies in ciri^umitu Bäfilic»,ytöffec
^ datnobhDnsquorum fides beneplacirä habearür. Fece-
runt ita Vtipr^ceperät.Die aut rertia-,dixit Achatius Epifco-
pis & hatreticis. Y idete^diligenter figilla veftlä fififliia tönt,
; nepofteaäliqiia-dubuatio habeatur.Refpöderunt Epifco-
Ipiöt h;eieticii Salua fünc fignaculanoftra: quia'per vices
-tamnoftriq illorumindieaeno6tevigllau6runt. Q uod-
cunq;nobivDeus oftenderir,abfq; dubitätiöne credemiis'
nec conttadicemus. Tuncaperueruntiänuas, &periiene-
runtad iepuchrumvirginis: Sc viderimt q>vrtam cHariam
habere t de pc6tore luo eleuatam,&fuper qs fiiüm miflatn,
ac copreiïis maAïb. deofeularetut : aliam aut quafi corro -
fam à foricib.miuutacim fub pedibus calcabat.Non tarnen
cognouerunt quæ vna effet & q altera. Dixitq; Achatius
adccetum. Vidctis quiæynam fidem ofeulatur per q ipfä
falua fa6la eft, aliam calcat fub pedibus ? Quid y obis viae-
tur? Reiponderuntomnes.illi fidei omnes n o s fubijeiern
ur, quam ipfä ofeulatur. Eleuatisq; manibus eius defii-
per pharta apparuit efie charta Epifcoporum,$c ilia hære-
ticorum corrofa. Qu od vidences omnes glorificauerunt
Deum,& corroborati fiint in fide ffia. Hærericiquoq; bæc
videritçs, proie,eeruntfè adpedes Acharij, 8c crediderunt
ficu^in charta integra inueneruu.t:& egerunt poenitentiara
aberrorefùo. PofteaVero reduxerunt illos bonos homi-
ncsadlocafua: & ilium primum reclufèruncîn Ergaftulo
iuo> fieu t fue rat :6c ilium alterum dimifèrunt in fblitudftie
8c fàiuauic Dns Eçclefiam fuam ab ertore perfidoium.
Quod nqs filij Eccféfiarum.orare debemusvt Deus o-
mnipotèns efam cuftodiac viq;in finem fèculi inconcuffiim
&inppiitaminatam vt abfq; macufa&ruga occurrat in die
iud&ij. Qupd annuerê dignetur,quiprôea effudit fàngui-
nem fiiurn.pominus nofterIefiisGhriftus,qui v iu it& régnât
infeculafèculorum, Amen.
1 Explicit expofitio fuper Matthäum.
V Éxpofitio breuisfuper Lucàm.
T Vcavipfe confùrgenscaüiafcribendiEuahgeliutn, hë
A-'PfëudoEuaiigeïiflis eflet fecultas prædicandi falfa, fùb
, nomine x 11. A poi tolorum falfo fuiiîè Euangelia côfcrip ta,
quod ©auid in x x i v. fb'rtes diuifit Sacerdotes cum LeuU
tis,& familias,& otftâua fors Abia,vtpræco noiii teftaméti
monftraretur. [ Iufii ante Dominum, f Non eft iuftusante
Dominum,fi iuftitia non ex mentis fîmplicitâtè formetur.
Prfös mandatû^ofterius iuftificario. Cum iudicamus cô-
grue,cenere Dni iuftificationes videmur. Laus à généré, à
1 m o rib us, ab çquitare,a b officio, à man da to, à iuftifi ca t i o n e.
; 1 Et forte existffN o n tune incéfum erat ponendüm: fed pri-
fea fottë c um i n uicem A bia fucce de r e t in ipfb anno .Incen-
fum autem defërridécimo die fèptimi menfis expiationis,
j liuc propiciationis, qui ali quand ö in feptembri.aliquando
in Oétobrioccurrit, proptër varium curium lunæ. Corda
patrum cohuertitin filios'. Prudeiïtiaiuftorum eft,non dé
legis qperibus iuftitiafn præfumere. Taciturnicas,&fignû
& poena increduliraris fuit. Ângeli cum ad nos mittuntur,
lie exterius impie n t minifterium vt tn nun quam define in-
teriusp côntéblaqôiié; quiaçirciimfcqjptus noh.oft. [Foâ
ho s dies J .Videlicet officij Zachariæ.Poftdiem expiationis,
mutacio fiebat Sacerdotij. Aliter per Zachariam Sacerdo- '
; tium ludæorùm: per Eliâbech legis fteri|Itas,quià nihil ad
perfeâumàdduxit. Etlicet Moyfi temporibûs &deincêps
efïloruerit, idaduencum tn Dm quafi fèneélute confeéba
erat. Sàcerdotium De i, fëqretacognoftit. Hebeces foris
ftänt, &qtiiriq; menfibuis occultant :qüia lëgifetper qiiiri-
que librosmyfteria Chrifti per ænigmâtaadniiriciat : vèl
lex.Chriftidi^ènfàtionèm mquinquetÈtatibiis præfigiii^
rät. [ Etat pater eius Ioßph-2 O piiîionem vialgi expreffit.
‘ Et m'ulri adoptant : quos fihos vôcant. f Jnfignum cm eôh-
tratiieetür.'] Nam de fèâà,hôcnotumeft : qùià vbique è i
t^itradieetùr. ôffenfionis : vt téùelehtàr ex multi."]
InCeïtum erat, qui IudæoriimgrâriarnCiftiftiiæapëfedtu.
rèfpueire vellent Anna venerandæ conuerfàtionis digh^
æutisdicitur fkifïe Chriftqtèftimôriiiam darë: & Ecclë-
fîam'fignificat. Niimefd&^niiorürh viduitatià qlid pë-
regrinamr in fèculo, feptieà pfet fepteni duodecimduo-
d.eni : öeböginta quatuor fiunt : qtiathor âd hiiius feculi
curfum : duodecim âd perfëétionem Âpoftolicæ do-,
éfcrinæ pertinent, q u ifq u lyotum vitæ fiiæ tempUs Apô-
ftolicis maricipafe.t inftituris, oétoginta quatuor ànriis
EÎomiup fëruir. Per fèpcëm quds cum v ifô filo
rat, dominicæ incarnationis tempüs fignatttf ; quia pet
' fèpcëm perfcâio fignificâtùt. Arina, gratia Déi.. Phanu-
hel, faites Dei : Afër, beatus : Sc odtauus in o fdftie nafeen*
di; [ Reuerfifmt in Na^aretb. ] Prætermifît Liicas quod
dixitMatthæusjDominü exÆgypto deportätü. [Sapientia
& gratia Dri.]Sapientia fèèundü carnemrquia in eö'häbftat
- K k k k 4 plenicu