P f i l i i t .
44-
coniencaneüm eft. Eigo didumilludad vnguentiferam
( Magdaleuafn )nondum enim afc'endi ai P*fr«j»;corporaelm
afeenfionemdenotabat.
Dein ceps prædicit ea, quæ ad paffïonem & cruc'em per-
xiïicn^Quemadmodumy inquit, Moyfesexaltattitferpentem in
defertojta exaltari oportetfilium hominis, Nota eft omnibus*
vtarbitror, hiftoriajfedvtexpeditius concemplari liceat,
quidnamfub illalateat, brcuiter,quoad potero, & paucis
earn percurram. Cum Moyfes populum Iftaeliticum per
deferturaduceret, feruilifque voluptas in ipfis gulaecupi-
ditatemexcitaffet, Ægyptiamque farietateun &abundan-
tiam (bmruarent,vehemenrioribus&afperioribus flagris
caftiganrur,more eftienatorum iuuenum, immiffis inca-
ftta ierpentibus , qui mortiferum venenuro infpirabant
omnibus,quos morfuattigilTent. Confeftün autem turbis
pereuntibus ob ferpentium idus,Moyfes diuino quodam
confiUo incitatus,ærein fimilitudinem ferpentisfufbj pe-
ftiferàmvimverortun ferpéntum cohibuit & debilitauic*.
Nam in edito quodam locoxceuru ferpentem lufpendens,
y tab omnibus confpici pollet, auerritapppulo exitium,
quód a beftiis illis inferebatur ; qui enim âd imaginem fer-
pentis refpiciebat,is non metiiebat veri ferpentis morfumi
recondita quadam andpathia alpedus dente. venenivùn retun-
Porro xreum ilium ferpentem figuram fuifïè Chtifii,
planum fecit Euangelica hiftoria. Ne türbetur autem quit
piam Chrifti amantium,cüm audit, rationem rand myfte-
; nj in tam inuifiim animal conuemte. Sicriim in ïacris li-
• tens pater pecciti ferpens nominatus eft,etiam id,quodèx
hoclèrpenre progenirumeft,peccatum, inquam, ferpens
vocabitur,eiüf3em eura genitote fuonominis. Cxterum
Dominum pro nobis fedum die peccatum,tef^i;ur Apo- ;
ftoluSjGum noftrâ naturam peccatis obnoxiamafTumpferit.
Eum qui non nouer at peccatum pronobispecca umfeciu Conue-
nienter ergo accómqdamr Domino hoc xnigma. Poftqua
enim perniciofi iili ferpentesin totum genus humanum
^raflati , naturam noftram peccati morfibus , & quafi
dilaniationeperemetunt, fubiirDeus fimilitudinem fer-
pentis , /achainfimihtudinetarnispeccati, vtPaulusaTt : Et
fic liberatur homo a peccato per ilium, qui peccati habi-
tuminduit,fimilifque effedus eft nobis, qui fponte ad
ferpentem accefleramus, cuiüs beneficio mors ex morfi-
bus orta pellitui-, & ipfi ferpentes palïïone craçisprofli-
gannir $ &eaacuaca eft qiiidem &propulfàtambrsàlçr-
pcnribusinferri confireo, impietas videlicet, arneedum
Ömnïnó deficrunt modus. Infira enim carni aduerfus
Ipiritum concupiicentia, ueedum perfeâe conquieuitj
Jiam & in illis, qui virtutfs perquam ftudiofi fuotjepé cü-
piditatis mótfin éxfiihmt.Ar qiii pculqskuatad iHummui
incmcemiuWadusciti da&ttioirem iftam & motum im
moderatumdepcllit, 8[ timoré Dei vdut^pharmaco qn o-
dam venenum perfiindit-Reijucece autem ad crucem, ni-1
hd eil aiiud,quam totam iiiam yitam, vt mottuam mundo
&cocnrfiuocnisi tuuanmor ee flDS.cie pter,ovptirmiammo cbaimlisefriata dexo mPnfaelpmeiclcl*a tummó-;
nito.Ciamis vero, quicarnemeontmcat,condnentiafue-
At vero ferpentem,fjrmboium & fiatameflemvftetii
in emee peradii, alia indem hiftöria declarat;; nam cum
Moyfes mitteretmaDeo, vt pppulumlftaditicum ex fer-
uitute ^gypriacaeducerenait ad Dominum. Si non ertdide-
mtmhi.neque auiiarm roam me*m, quid Ham uditoi ? Ait
llliDeus : Ojuiboccfl, quodtiutimnuimtut ! Refcondit
iIleddrga.DixitqueDominus. Prmicitoeummtmam. Pro-
lecit, &veda eft in ferpentem ; dixitque Dbminus ad
M&rouyrfjemn; emxtgeunßdAemucafntu mm tmiiamm* , e&im u.pprthcndecmim eim, Innrere igitut hoc
loco, cum, quiex Deoiecnndumnaturam verefiliuseft
veldt quandam panis virgam e(Tc: Kegni veto & pdteitaris
lignum vlrga .Hinc & Dauid } Virga direction» virga regni tui
Atquandoillam per natur* humanre alTumprionem ab-
recit, &tetrcnocorpore citcumdcdintuncEmilimdii,cm
miquitatum noftrarum geffit; Iniquitatis enim&malid*
lignumlerpens ; Etquemadmodum virga Mofis in cblu-^
brum verta, magicas iEgyptiorum Magorum virgis deuorauit
i deindfc in nianus recepta,fe6fa eft id, qtiod%ntea
foumernaitaji rreag eitei a&m gDuebie &rnpaact rji sl viciregt afjihmocil eitfutjdfiinlieums,p nero qfturearmn
gelleric, vclèrpentes illosi quifub intelligentiam cadunt,
exterminaretyne amplius Dij gentium fintD<fWon/<ijattamen
peradis omnibus, quæ peragenda erarit,incoelum reuer-
d t, fa du (que eftiterum tanquam in manu patris virga
'fdeirdeeänios.nis dr rcgn/,indexteragenit6ris edam carne indutus
Aliter itidem & alio modo ferpëns falüarorem adum-
brabat : Quemadmodum enim ferpens illevidebaturqui-
demferpens eire,reuera autem non eratyfic Dominus peccatum
non fecit. Non enim fes erat.vt is qui natura bonus
eft,ma)i experimefitu caperet. Videbatur quidem improbis
peccator. Quoeircadicebant coeco fanato. Dagloriath Deo,
bomo tßepeccatorefi, quin & cor)iedonem,8cpotorcmviiu petu-
land ore appellabant. Aliàinfuperrationeferpentisfîmi-
limdinem geffit Saluator. nam ferpens non modp habei
lethale venenum , fed & pharmacum lethaie venenutr
propulfàre confùetum fùppeditat ; nam medici ex earn«
ferpentina contrarium medicamentUm cpnficiunt : fi]
ex morrali natura Adami , proprium corpus Dei ver-
tbuurma. formauit, vi tollendæ êc pellendâs morns prædi-
Gregorius tarnen Theologus ait, ferpentem non ef
fetypum Domini, fed antitypum, cuius hæc verba :Aeneus
ferpensßßenditur contra mordentes colubros, non vt typusem, qui pro nobis paffus eji, fed vt amitypus, cum enimæreus ille
ferpeus limilium ubi ferpentium venenum retqndens,
homines fibi dilhmiles feruarit : Seruator verp in crucem
fublatus Dæmonura, natura fibi diffimiliuai,ppten-
tiam dilIbluens,homines natura fibi Emiles &cognatos ab
exicio libérant : merito ait ifte Pater,cum, v t antitypum ad-
hibitum elle. At veto ex fententia fapiendffimi Maximi fuf-
penfiis ferpens morns erat lymbolum,cuius au^tor & procurator
ferpens fueratvAt lignum,in quo eleuatus eft,cru-
cem denotabat. Alpedus autem illorum,qui percufli funt,
fidelium confeflio eft. Qui itaque, vtDeimaieftatemde-
cet? mortem Chrifti confitetnr , is habet vitam æter-
Sic exaltari öportetfilium hominis. Duplicém ingene
ratfenliitn,nempe,illam inàltum luffixionem, quam lip
ftri cau.'Tà pertulit.Necelïè enim erat,vt terra iamabimma
cularis éius pedibus. gradiendo. fandiheata, & fimilite
mart per inceflum fiiper vndas confecrato, fandificare
tur etiam aer per exaitaripnem in cruce 5 deinde glorian
qupque indicat, qua fecundumhumanam naturam glori
hcatuseftpeircrucem. Qup enim videbatur condemna
tus efle,ep ipfo principemhuius niuridi condemnar, iupe
rior omnibus illi safFedionibus, quibus homo fuiccubue
rat,quæ funt dolor & voluptas,ex quibus voluptatem qui
dem in monte vicerat nequelapidibus in panes conuerfis
neque aliis tentatoris fuafionibus & fiiggeftionibus loc<
concdlo. A tdoloris vidor maxime tempore paftionisex
ftitit;qüo toenporeadueffàrius omnes in ilium cbhcitaràc
Prodi rôr fit dilcipulus.Fugiuntdifeipuli. Negat Petrus. In-
ftant gladi), & feces,& ligna,& ènfès. Maxillæ percuflæ co
lap his, facies fputis oppleta,dorfiim expofitumplagis,Fal-
fiteftes,iudiciumimpium,fefttentia immitis. Milites, ob
fenténtix crudélitatem exultantes fùbfànnationibus, illu-
ftaionndiebmus c,riiuixiu. Qnius,æid cibounftrqau heo asr utanmdi nniësf;ecrliaai iai,uffeoi,sa vcelttiUo m? P,<&/-
ter ignofceïUu, non erimfëiunty quidfaciunt. Sic & dolore pci
longanimitatcm fùperato,aduèrfariümdebellat,vià riobis
eius vincendi & profligandi muhitaj namàbftinentia dvm
luptatibüs &manfiiëtudine erga illos,qui nos molëftia affi-
mciiuunmt,q&u elo enxgmanailmoditcautei diom ricràpcoorrteasm Duosm,reingfnë uf mficeiemeluorrpurmæ-,
quodnos omnes afiequi contingar, gracia fupefomne lumen
euedæ Trinitaris^uam decet omnis gloria
infæculafæculorum,^»-
ORATIO
O RATiO ALIATHEOPHA-
nis Ccramei in exaltationem
pretiôfæ & viuificæ
crucis.
Ideohodie magmhuius templi venerandam
domum cceleftes orbes imitari, & fàndifïi-
mum hoc pauimencum floriferi inftar prati
varictate congregaci populi piduratum & ex-
ornatum,6c vt rorantem nebulam fàcri huius
cleri coetum,qtii in medio ftipat viuifîcam crucem,illud li-
ghum vit*, régalé feeptrum, intetfedrieem Dæmonum,
peccadpropuifetricem»communis omniufàlutiscaufem;
cuiüs venerandam exaltationem celebraturi in vpum coa-
di fumas, quæ perfpicuum fymbolum eft hominum per
crucem à terris in coelos fubuedionisycumque prima.Ctu-
cis in Golgotha eredio vifa fiierit improbis & fceleratis i-
gnpminiofà;eaquæ nuncfitexaltatio, futur«gloriæquæ-
dam præfignificatio&prædelineatio eft,quo tempore crux
Angelicis choris comitata&circumdata confpicietur,f«nc
enim parebitftgnumfilij hominis^ fàcra Euangelior um hifto-
riateftatur.
Exaltàtur itaque Crux manibus fàcerdotum, vc qùadrî-
partitô térrarufn orbi fanébficationem gratiæ fuæ imperti-
at.O mnia enim quæ fûbfiftunt,auc fupra funt,aut infra,auc
ad eos qüiex oblique,terminos verguntjhæc enim eftcce-
leftium,terreftrium,&infernorum diuifio. Quoeirca crux
exaltataquatuor fuis à mçdio extremitatibùs omnem crea-
turamcomplediturfuaque gloria complet. Nimirumna-
turailla omnis ptincipij expets,non ignara myfterij,quod
præfinitô tempore per crucem perficiendnm erat ; multifa-
rixm,intiltifque modis»vt cüm A poftolo loquat, huius vitcu-
tem&potentiam præfîgnificauit iis,qui aliquo modo per
eaquæcëfnuntur, manuduci pofluntadilla, quæ incelli-
guntur. Quapropter inexordio mundi, cum Deus adori-
entem ‘plantaflèt Paradifum , vt .diuina oracula téftapturj
lignum vitæmédium pdfuitinEdem, quafi è lupero loco
omnibus clara voceprædicens, foreaiiquando, vtin medio
terrai fàlutifera crux plantaretur, vitæ largitorem ex fe
fu (pen fiim ferens.Etquid fibi völens Moyfes,nec plantam,
néeafborem nominal, fed lignum vita ï lignum autem poft
fedVioidnietm & d ficcailtaümr. præfîgnificatiicem crucis,quæ crux fea-
la nobis feda eft afeendendi in ccelü: ea de cauflàait etiam,
folem occidilïè ; occidit enim In cruce per mortem Sol iu-
ftitiæ, firmamentum & virtutem ei tribuens. Quin & la-
cob feftigium virgæ Iofeph adotans, fucuram regni per
crucem potentiam præfigurauît ; qui & nepotibus benedi-
cens,manulque tranfùerfim & decuflàtim efformans,figni
crucis-henedidionem adumbrauit. Lignea verb area etiam
Moyfen, quafi ex alterb diluuioferuauit, qui virtuti-
bus excellens fedus,torique, populo praçfedgs figiso Cru-
dsprodigia&miracula pacrâbat, aliquando quidem virga
in ferpentem mutata, fignificans, virga quidem crucem,
ferpente autem eum, qui fpecie & fimÜitudine ferpentis
in crùce pependit j aliquàpdo autem manibus in crucis
formam extenfis requiem concedebat à plagis, quibus
Ægyptum flagellabat. Non enim aliter poterat, geaueo-
lens ranarum corruprio difEpari,autteneDrçiIIæ palpàbi-
lesdifiici»nifi Moyfç manusexpandènte, fîcutnimirum
neque gtauis peccati foetor extindus fuifïèt} aut impieta-
tis tenebræ fugatæ, nifi Chtiftus legislator man us in çr.uçe
expCanædtiefrleütm. mandansquoque Moyfes, vtfenguineAgni
limen'& portes vtrinque vngerentur, quo effugerent ex-
terminatorem & vaftatorem Angelum, tripartitam crucem
prædemonftrauit illitam fànguine Agni.qui pro nobis
oblatus eft,cuius beneficio exitium effugimus-Quid vero
trarifitus per mare rubrum , &gëmina illapervirgam per-
cuflîo aquæ,reda quidem in diuifione vndarum, obliqua
autem & tranfuerfa ih redudione & reftiturione aquae, an
non perfpicue manifeftabat crucem & baptifma, per quæ
lfraeuticus populus conferüatur,& Ægyptius pcccatorum
Biblioth.Vet.Patr*Tom.9. _________
exercitus fuftbcatur? Atqin* Sc lignum a Klcyfe in Marthaitt
iniedüm,quod aquamdulcem &pötabilem reddiditjerux
erat,qua lex,vt dicimus, Cyrillus ait. fada ell potabifis &
fuauis.Nam/»eraoa/d/r,inquitApofloluS, qu’ppcamara,
nifiinfpiritusdulcedinem conuertatur. Af/enigcha etiam
Amalec eo vfque naturam noftram giaui dominario-
neopprimebat, donee Dominüs manus in cruce exten-
d it..
Imo& virga Aaconis frondens & virens fandam Crucem
adumbrauit,qus nobis laluiem germinando protulit.
At quandoaudimus Phinees vno lances idu Madianiti-
dem cum flagitiofo Hebraso corifodiffe j Crucem prxfi-
gnificatamvidemus. Nam lancea lignum eftferto arma-
tum,per quae duo vna cum clauis crux depingicur,qiuk ma-
liriamcum improbitarisaudore dilpulit. Quod vero Diabolus
Ifraelitx affimiletur,no eft cur quem admiratio fub-
eatj nam &ille creatus quidem eft ab omnilabeimmunis
vtpotepuramens, Deum cotltemplans i fed. ex Angelica
ftationeexcidit, & fponte fiia ob propenfionem ad malum,
malitia ipfa feótuseft. At enim quomodo filentio
prxteribimus ilium , qui euidentet crucis myfteriumin-
nuir,, botrum inquam 8c lignum, in quo fiipenfiis eft?
Nam quando Moyfes mifit fpeculatores expioratilros
terram prpmiffioni.s, mifit cum illis quoque filium Na-
uelelum, totius fpecularionis illiusducem. Vtvero re-
uerfus eft Iefus , bonum nuncium nunciaüit de ilia
terra, fimulqu e botrum ex ligno fulp en fu m often dit. In-
telligis, opinor,quo xnigma fpedet. Quis enim alius eft
botrusilleinliguofufpenfus, quamChnftusj quivlrimis
temporibus in ligno fufpenfus eft,cuius fanguis potum fe-
lutarem crcdentibus praebet,quod Moyfes inuolucro quodam
verborum vaticinatus edfangum.m^nqmem.vux btbe-
bant.
coluQmunoad f uvfepreon hfuusn,cil eleti,ainmq pura*mfi,g fuerrapreitn «sr,e quusi fveerpneeinisa teixs
morfibus medicina fuitj didicimus exiacris Euangehorum
oraculis.jQuemadmodum, inquit, Moyfes exaltauit ferpentem
in deferto, ita exaltari oportet filium bommis. Sed&Gabao-
nits, quosfilius Naue lignis ferendis ad diuinüm taber-
naculüm deputauit, Ethnicorum narionem reprxfenta-
bant, qux accelfit ad Iefum, verum ilium ditfinarumpro-
miffionum ex forte largitorem, a quo vita donati hgna
ferre , hoc eft , falutare crucis verbum humerisvirtutum
dreumferre, & tabernaculo fidei fubminiftrare didice-
runt. Quod fi nionumenta fecrarum literarum circuirè, &
a corporcis ad fpiritualia afeendere, liceramque ad intel-
ligenciam notionëmqüe fubiedam transferee veils:
inuenies, etiam mulieres potentiam crucispercertafym-
bola demonftraffe'.nam Thamarillaalienigena, quxduo-
bus fracribus nupca fuic fteriiifque permanfit, afttt quo-
dam 10cerumfefellit,lfraelitici teminis riobilitacemfuffu-
rataj amatoremque focerum iuum nada, aedpit ab il-
lo pignpri baculum, quo pofiea mortis difcrimCn ena-
fit. Nifi enim baculum ludx oftendiffet, non effiigiffet,
quo minus neqirctur. Thamar igitur Ecclefiam ex Gen-
tibüs collcdam adumbrabat : qua: quafi duóbus improbis
fratribus , impiètan fcilicet & multorum Dèo-
hfum.i 5.
riim cultui prius iunda,cum nullum pietaris frudum edi-
dilfet j fiirripitfrpdum ex luda.Chriftum,inquam, extn-
bu Iuda ortum.crucemqi^ baculiinftar arripic j pér quam i
mprteanimjeliberataeft.
Admiranda autem ilk inter ludices Iahël, qux ho-
ftem Siferam, clauo per tempora adado, aftixit, prat-
fignauit Qiaboli vires pér crucem elifum iii. Propheta-
rum quoque emulator Helia^ miflus ad viduam Si-
doniam, vtaleretur, reperit hoïpiram ftiam extra ciuita-
ris portam, qua: iureiutando confirmabat, fibi non-plus
ferinae fuppetere, quam quantum pug.llus capit, paramque
voieiinlecytho, dr free, inquit, ooltigo duoli^na,, vtmèf
pfem conuhjio excipiam , 8c filios meos , vtpqftqikm
comederimus,• moriamur. Rurfus vidua.prarfigurauit 11—
lam, quxviro carebat Ecclefiam, cor.iundam Chrifto,
port Diaboliexpulfionem, iti cuius contubcrnib pixter
fas& iusvixerac. Csterum ferinacarnis Domimae, qua
nutrimur, typum geffit.: Oleum veto facri Chrifinatis
Ggg 3
H
Lud 4.
Rcf.17.
lymbo