A
B
C
Hilarius.
D
*
io«54 Lugdunenßs Ecclefu
accipi diximus. Si tamen & ille fenfas beati Auguftini,
quem illeiuxtaalteriusdiuinæfcripturæaudoritatem dili-
gcnter inquiritj: & multis ac veracibus raodis exponitpari-
ter recipiatur:Nec propter iftum ille damnetur, fed potius
vtrique fenliii propter veracem & piam patrura audorita-
tem fideliter obediatur. Quia omnino &quos vere vult
Dens feluos fieri,fine dubio feluos facit,qui vt fcriptura te-
ftatur, omnia quæcumque voluit fecit. Et fi cxterosita
Vult feluos fieri,vt tamen non eos feluos fadat, fed omni-
no perire permittat , vtrumque hie euidenter apparet:
Eterga creaturam fuam fcilicet, bonitas creatoris, & er-
gaeiufelemcreatureiniquitatem feueritasiudicis. Quod
autem Dominum noftrum etiam pro impiis in iua impietate
perituris eifemortuum vno fimiliter Apoftoli te-
ftimonioconfirmare videtur, quo ait, ^qui dedit femeti-
pfiim redemp tionem pro omnibus,profedo non recoluit
nec diligenter confiderauit,itahæc Apoftoli verba efte ac-
cipienda, vt conlonent D omini verbis quibus fe in Euan-
gelio ad hoc venilfe dicit, vt animant fuam daretredemptio-
nm pro multis: Et de pretio lui fenguinis fimiliter ait, qutpro
vobit & pro multis effunditurin rem'tfiionempeccatorum. Et ideo
itavere aCcipiendum eft quod Ap oftolusaie: qui déditfemet-
tpfiim redemptionempro omnibus, vt ifti omnes intelligantui-
multi: hcut& alibi idem Apoftolus dicmfic& Chriftusfimel
oblatus eft ad multorum exhaurieridapeccata.Qm etiam alio 16-
c o quo s dixit omnes § eofdem con t inuo expofiiit in t elligen-
dos elfe multos\ Cam enim dixilfe.t de Domino * quod per
vnius iuftitiam in omnes homines in iuftificationem vite»
ftatim Cabmntiv.quia & per obedientjgm vnius hominis, ipfius
videlicet Domini Iefu Chrifti iufticonftituentur multi: Quia
vt omnino manifeftum eft,ita per eum omnes homines ef-
ficiuntur iufti,vt ipfi qui in luo genere omnes feint,excom-
paratione alterius generis eorum, qui propter infiddita-
tem fuam non iuftjficantur, potius multi lint. Quod & ft
aliqui patrum pro omnibus omnino hominibus Domi-
. num pallum intellexerunt, honore tur,& ifte velut pius fen-
iusjdummodoille prior quieftcertiflimus,& diuina veritate
firmatusnullapræfumptionecontemnatur, vel quod
eftgrauius damnetur. Nam&illud teftimonium velut ad
confirmationem huiusreiexEuangeliofumptum : id eft,
luxluset intenebris&tenebraeam non comprehenderuht,no nobis
videtur incongruum huic alfertioni : Quia lux ilia præ-
fentia maieftatis lux in tenebris lucens, id eft injinftdeli-
um cordibus maieftate conditoris lixam præfentiàm exhi-
bensoperaturaliquid in eis,& ft non vt videantipfem., tamen
vt omnes poifet redimere:Et diues ad pretium » vt ftüllùiri I
tyrannica, id eft diabolica vincula re tinerept, nift qui an
eius fide alienug exifteret. Etideo tanta quæftiofte noli
ftmt proponenda incongrua ,, non ftmt alle renda fupei-
flua,vtinfimplicitate ôclînceritate Pei inftruantur , &
noninvanitate fenftusnoftri, hi quinosaudiunt inludan-
tur. ,
v Subiungiturineademepiftoladetertiaquæftione? id
eftprxdeftinatione diuina fermo prolixus, quinontotus
fimul,fed per partes ponendus &tra<ftandu^ nobis videtur
itafehabens.
vtvideant aliquidperipfem,ideft,vtintelligent inter
iufta & iniufta,inter bonum Sc malum, inter agendum Sc '
non agendum, vtfint inexculabiles indie quo iudicabit
Deus occulta hominum. Qrjæ tamen lux non à facie illis
relplendet, quia non ad earn attendunt, fed velutàtergo
èis relucetrquia ficut Propheta dicit,verterunt ad earn tergum
&nonfaciem. In hac autem re qua languis Domini Iefii
Chrifti etiam pro impiis in fua impietate perituris fifths elte
alferiturjquidvtihtatisineisegerit, çihil omnino inueni-
t ur, nift vt iuxta dilputationem antiqui & fidelifti mi dodo-
ris, Ciiius etiam dodrina& induftria totæ Galliaeabinfe-
ftatione quondam Arrianæ impietatis Deo auxiliante ante
defenlæ feint • hoc eis non in remedium,fed ficut iam flip»
diximus,in exitium cOnuertatur. Ait namque yir ille dodiP
fimus, & magn a eloquentiæ fàculrate fultus,cum exponen
t verba Euangelij yin quibus Iudfi.obftinata impietate
aduerfus Dominum dixifle legun^qr:&*«g«& eiusfitpernos,&
fuperfiliosnoflros : Hocfibiludaicus, hoc optâtpopulus
Chriftiànus pari verbo,dilparivoto.Eft enim luper nos,eft Sc fuper illos:fi luper fidelefnprotegit, fi luper inim^um
ponitur,pfemit:ftc tamen qtiod illos fibi adiungitquc« régit.
Illos non tangitquosgrauat.Sed dçillam beat; Leonis
fenteritiapilicet ex parte aliis verbis , Sc.alio forfitanfenlu
pofitam,quafihocvirilleienferit, quod etiam pro impiis,
infua impietate periturfc Dominus Chriftus mormus fit
manifefta veritas non itaihtelligendam oftendit. Aitnam-
qiieille eftiifio pro multis languinis iufti tam potens ad
priuilegiUm,tam diuerlùm ad pretium,vtfi omnes in eum
crederent , nullum tyrannica vincula retinerént. Veree-
nimpretiofus languis ille & potens ex tit it ad priuilegium
Dicunt,inquit * quiaqtHomnes hominesvultfaluosfieri, &
neminem vult per tre,'& qui pro omnibus pajfusefty neminempra-
deftinauit ad inter it um vel tgnem at er num : fed ex majfapei cati
quofdamficutprxftiuitipradeftinauit, ideft,gratiapraparaiiitad
vit am & regnum ,, & illis vit am ac regnum pradeftinauit, id
eft gratia praparauit aterhum : Euangelio tefte qui dicit; V enite be-
nedtftiyideft déprima malediäione 9 gratia erepti elect: &pr<tr
deftinati,percipiteregnum quodvobisparatumeftjdeftquodvo- ; bis pradeftinatum eft ab origine mundi. Quofdam auiemficutpra-
ftiuit non ad mortem nequead ignenypradeftinauit, fed in mafia
peccqti &perditionis iufte deferuit à qua eospradeftinationefua3 t ideft gratia preparation? occulto, fed non iniufto iudicio nequap-
quam er'tpuit. Quiaficut beat us exponit Auguftinus, pradeftinatió
eft gratia prxparatioiGraria autem eftvita donatio,id eftpradefti-
nationis e'ftdtus. Et beat us Profiter in hac refanüi Augufttni eiepo-
fitor cum cater is ortbodoxis concordat’s patribus dicit : Non eft pra- deftinatio nift quod ad donum per tinetgrat ia,aut adretributionem
iuftitta. , , . - p . ■
In quibus verbis quod.dicitur,quia qui omnes vultjal-
uos fieri,&neminem vult perire, 1&quipro omnibus pafius eft neminem
pradcfttnaucrit ad inter it urn vel ignem at er num apertif-
fime contrarium eft fidei : Qua vere Sc fideliter creditur Sc
definiter quod omnipotefts Deus omnia opera lua quæe-
rat ipfe fa(fturus,quæ v tique hunqüam eile pofiunt nift iufta
& redta. ficut in Plalmo canitur:Iuftus Dominus in omnibus V)is
fuis & fundus, in omnibus operibusf«»,ante omniafecula Sc ve-
riffimepræfcierit futura, &immobiliter prædeftinauerit,
ftatuerit& præfinierit futura. Iufta. qujppe impiorutU &
iniquorumin æteina morte atque in æt er no igni dampa-
tio , opus eft proculdubiö iufti iudieij Dei , qui redder
vnicuiquel^undum operaeius. Et idcirco femper apud
eumextitit, &vere prxfeitum , & iufte prædeftinatum
qui atteftante Prophe ra fecit quae futura ftmt.' Nam Iji hoc
inæterna eius præfeientia Sc prædeftinatione non fuilfet,
nunquam eius opus effet , nunquam temporaliter fieri
potuilfet. Quia omne opus luumille præfeiendo & prîè-
deftinando præuenit : Et ideo nihil eft in eiùs operibus
futiirum quod ipfe non præfeierit Sc prædeftinauerit fe
elfe faclurum. Deinde contrarium eft etiam do<ftrinæ &
definitionibus lantftorum patrum. Qui in vtramquepartem
tarn videlicet eleäorum quam rsproborum, quia&
illorum glorificatio _ Sc iuftorüm condemnatio iuftum
Dei opus eft, diuinam prxdeftinationemponerenondu-
bitauit, ficuti iam fiipra làtisànobis oftenlumeft. Etid-
eomultumneceffe eft vtagnofeant qui ita fentiuntjina-
nifeftam fidei veritatem , Sc fundatiffimam beatorum
patrum audoritatem •> Et quod eis nullatenus expedit,
m'cÄl lpernant neque abiiciant illos dé quibus Dominus
ait ; Quivos audit, me audit,Et qui vosJpernit mejpernit.
Quod fi ideo eis videtur abfiirdum quia omnipotens Deus
reprobos prædeftinauerit ad interiturn & ignem æternum,
quoniam velut incredibile videtur , vt qui omnes
vult fàluari , 8c qui pro dhmibus mortuus creditur/
aliquem* eorum prædeftinauerit ad damnationem,
recogitent attendus quiaetfi illa verba Apoftoli fimpli-
citer intelligantur quibus |de Deo dicit, qui vult omnes
homines laluos fieri duobUs modis hoc Deum agere cer-
tiffimumeft : Dum alios ita vult laluos fieri, yt ipfe omnino
faciat laluos, ficut omnes ele&os; Alios vero ita ve-
lit laluos fieri, vt eosj omnino non ialuet,fed in æternum
erire permittat, ficut vtique omnes réprobos quos iuxta
tjncfenlum, &vtbqnignuscreatorlàluâri voluit , &vc
iufius Iudex æte-rnz perditioni tradidit. Sicut ergo &
bonitatem fiiam eis oftendit, quia fcos làluari voluit : Et
De trtbm EpiftoÙs.
tameh bonitaS eius non iihpediiiit feueriratem eius qua
eos iufte damnauit. Ita eadem bonitas eiùs nullatenus
impediuit prædeftinationem eius iuftitix,dum quos ille
laluos fieri voluiti& iniquos futuros femper præfciUit:
Etininiquitate fuapermanfuros iufte &rad intcritum præ-
deftinauit. Ita Sc fi pro omnibus etiam in lua impietate
perituris Chriftus mortmis eft, lie cisexhibuit bonitatem
pa 1ft on is ftiæ, vt tamen huiufinodiimpiOsinfiia impietate
permanfiiros iufto luo iudicio condemnaüerit. Sicut
ipfe ait: Qtfi mncredit, iam iudicatusefy Et ideo bonitas e-
ius, quia etiam pro tàlib.pafius creditur, no euacuauit erga
eos prædeftinationem eius: Quia eos femper 8c præfei-
uit in lua impietate permanfuros, Sc prædeftinauit iufte
perituros. Quicquid ergo poft ifta in his verbis de æterna
prædeftinariqQeiànétorum-dicitur, ad regnum Scvitam
æternam cacholice Sc fideliter dicitur: Quia fine dubio
tam pium,& cam gloriofum opus liium 8c æternaliter omnipotens
præfeiuit futurum, & æternaliter prædeftinauit
ft elfe faófcurum. Quod autem de reprobis hic alfirma-
tur, quia eelHem omnipotens Deus çequaquam prædeftinauerit
ad mortem yel ad ignem æternum, fed tan-
cummodo præfeierit eos æternæmorti elfetradendos,&
perpetuo igni cruciandos, nullatenus eft recipiendum:
Quia fi vt iam fetisfepra oftenlumeft, opus fuum tam iuftum,
tam magnum & terribilequo omnes impiosda-
mnaturum fe elfe decreuit, &æterna veritate præfeiuit,&
æternaiuftitia præordinauitac præfiniuit: Etmirum val-
de eftquomodo negate concendunt eum æternam ip forum
damnationem prædeftinaftè, quos. iam ab iplb mundi
exordiocum primus homo peccauit,& omne humanu
genus ex feprôpagandam vnam maflàm damnationis 8c
perditionis récit,manifefte dicantin eadem damnationis
&perditionis mafia iufto Dei iudicio deputatos & dereli-
<ftos. Quideft enim mafia damnationis 8c perditionis ab
initio mundi diuino iudicio effeôfca,nifieodem diuino iudicio
ærernæ damnationi & perditioni deftinata Sc tradi-
dita. Si enim tantummodo præfeita eft ad æternam damnationem
8c perditionem ,nullunribi adhuc eft diuinum
judicium : Et quomodo tales in mafia damnationis 8c perditionis
diuino iudicio relidfci elfe dicuntnr : Si in hac parte
nihil adhuc de illis diuino iudicio e ft défi ni tum : Sin autem
, ficut omnino etiam eorum confenlu, doconfdfione
verum eft. hxc mafia non folumpræfcira eft,led etiam iudicata,
quid aliud intclligipoteft,nifi omnino adeandem
damnationem & perditionem prxdeftinata? Quod n.vere
& diuina præfeientia præçognitum, Sc diuino iudicio eft
decrerum, confiât omninojelfe prædeftinatum. Quod
yero fiibiurigit feriptor Epiftolæ, quia eos qui pe’nturi
erant, prædeftinatione lua Deus, id êft, gratiæ præpara-
tio ne ab ilia damnationis Sc perditionis mafia nequaquam
eripuit, Sc ex verbis beati Auguftini affirmare conatur:
Quod videlicet prædeftinatio non fit aliud nifi gratiæ præ- !
patatio, vt quafi ex hoc probare videatut, quod prxde-
ftinat i o tart tummodo in Sandtor um eleóti one, quibus ab
aeterno omnipotens Deus fuam gratiam præparauit,intel-
ligi debeat. In damnationeverp reproborum, nulla Qei
prædeftinatioaccipienda fit-, eo quod nihil gratiæ lùæ ex
æterrio illis Deus prædeftinauerit d^ræparauerit. Omni-
no fidelilfimus fenfus eft, fed defenfui beati Âuguftinfa-
perte contrarius. Ille enim ita dixit : Pradeftinatió ell gratia
praporatio. Gratia vero eft iam ipft dona to. Et poft aliquä vt
diftingueret inter iftam prædeftinationem gratiæ quæ proqüe
dïftribüit:Ÿt 8c i n boho fit bohiâ,&îini Mà?6 mâlil:DÜtft
Sc illis per eam ærerntf giacia, & iftiSper éâiii ^.reïild Del
confilio æterna damhacib’lîræpâtàtùt: Vridé &qüü#'bé&:
tüs Prolper dieit: Nort eft prædçftiriàtib hifi qu0d «afi' Bd*
num pertinet gratiæ,aut ad rètribùtiéh’ëni illftiriaé; îtâjô-
mninoredkilfimeintélligëiîdum eft, Vt diuina prædéftthà:
tio non ita etedatur alicuielfe inffiiltiWj vïèiiih m alùm ëf-
fé CompeHat, quod abfit, fed qtfôd ômriibus' dcèléltii
8c'reprobisyel ad donum pertineât gratiæ'vel ad tètefe.
butionem iüftitiæ: Ad ddrium gratiæ élë(ftis,i8cid fèttifeui1
tionem iüftitiæ reprobis: Dum & elë€ti gracia fàlüahtur,&
reprbbiiuftitia puniuntun Ifteeft enim plëriiflîittüs'& vé-
rifiîmus diuinæ prædeftinatifnis effeddS hon târitùmmo-1
do eleâos præordinans ad æternam gloriàtü : fed etiâm re.
probos præordinansad æternam poeriam; Sicîtâqj^B.'PPô'-
^sercum cæteris orchodoxis patribiis ferifit: Et eum bêatd
feilicet Auguftino cuius de prædeftinatione diuinâ hon feti
laciterfed fideliter verba ponitatque exporiir, &cumaliië
qui de eadem fide arque eodem lepfiiipnus diuiuæ præde-
ftinacionis immobilem veritatem &æquitatem in veramt
que partem, & eledtorum videlicet, & reproborum vetâ-
citer intellexerunt,& firmiflïme definierunt. Qüod fi few-
ptor Epiftolæ eos tantummodo putac orthodoxes, qui in
daninatione reproborum diuinam folummodo prælcfetri
tiam, èc non etiam prædelHnationenv credunt : Ergo&
beatum Atiguftinum,& bëatum Fulgentium, & iplàm fidei
Ecclcfiafticæ loiidillimam veritatem hæretici efroris
denotatione infamac : Et ad tantum malum hæc pcrrinacia
contentionis perduâft eft, vt quod nemo'dignerialerh
poteft iam apud iilosquipraue lèntiunt orthodoxj , & qui
Orthodoxe làpiunthærctici putentun Quod malum ve-
hementer nobis cauendum Propheta denunciaty dicens:
Va qui did: is malum bonum, & bonum malum, ponentes fene-
bras lucem,&lucem tenebras, ponentes amarum in dulce,& dulce
inamarum.
Sequiturpoft hæcin eadem relponfione* Qua de re re-
fiigiunr dicere qui vt'aiximus lanum yidencur làpere.quofi
dam prædeltinacos àDeo elfe adinteritum, fed tantummodo
prxfeitos : Eledos autem prxlcitos&prædeftina-
tos elfeadregnum, 8c tegnum illis, vt diximusprædeftina-^
tum ætetnum de quibus null lis poteft Retire. Et ficut
feme præ .ieftinati gratia Dei ad regnum , ica Ihnc piædefti*
nati fecundum Apoftolum in operibus' bonis in quibus
ambularent: pro quibus eis non folum gracia detur, fed
8c gratia regnum reddatur æternum. Poenam autem di-
çunt in infidelitace, & iniqtiitate perfeuerantibus à Deo.
prxdeftinacam fecundum diuinam prxfeientiam y ficut
feriptufa eft in Propheta præp^ata eftabheritophetquia
ad recributionem iüftitiæ pertinet, ficut pertinet ad gratiam,
vt ex vna eademque mafia peccati gratia eledi præ-
deftinentur ad vitam, concordante cum hoc Euangelica
veritate : Ite ( inquic) ma'édtfti in ignem aternum qui paratus
eft diabolo &angelu eius.
Quæfumus quæ eft ifta res, quæ caula eft ratio pro qua
ifti refugiunt prædeftinationem Dei dicéreindamnario-
ne reproborum ? Numquid hæc erga illos diuina prædeftinatio
non eft iufta, quæ quos præfeiuit in iniquitatibus
permanfuros prædeftinâuic æcernis-luppliciis'perituros.
Numquid non eft vera, quæ nifi decerneret tain iuftû opus
Dei in æternicate, numquam impleri poifet in tempore
? Numquid non eft à fendis patribus prædicata 8c ab
.tu..«...«,. __-j— r Ecclefia Carholica»recepta ? Quid ërgo caülæ eft j Vt reprie
eledorumeft, 8c prædeftinationem damnationis 8c | fiïgiamus credere quod fides tenet » refugiamus dicere
vmdidæ,quæ proprie eft reproborum, lubi unxit dicens : j quod veritas docet? Numquid non etiam ipfi qui hæc
Pcædeftinatio Dei quæ in bono eft, gratiæ eft vt dki, præ-
iam omnes reprobos ab ipfa mundi exordio in
pacatio:Gratiavero eft ipfius prçdeftinationis effedus. Atque
mafia damnationis Sc perditionis afierunt derelidos?
itaquë iuculente oftondit, aliter intqlligcdam efle præ-
Quod,quid eft aliud yt lupraoftendimus, nifi sternx damnationi
deftinatio nem Dei quç in bono eft bonis id eft,eledis,vbi
Sc petdition^prxdeftinatos? Aut qua ratione
vere diuinæ erga eos gratiæ eft præpatatio, Sc huius præde-
ftinationis elfeduseft eiufdem diuinitùs præparatægratiç
iam ipfe donatio: Et aliter intelligendam prædeftinatione
Dei quæ in malo eft malis, id eft,reprobis: quæ econtrario
nthil eft aliud nifi æternæ prædeftinatiqnis eomm præpj-
ratio. Cuius omnino effedus eft, iam ipfe damnatio. Ka
Venerabilis dodor æternam prædeftinatione Dei invtmmfugiiyit,
did poteft quod ifti täm multiplid lermone firmare co-
nantut^niquis Si impiis in malis lins perleueratur is peenas
a Deo eile przdeftinatas, ipfos vero non eile prxdefti-
natos pcenis.? Cum vtique non alij fed illi omnino eas
pafiiiri lint, quibus lunt prasdeftinatx ? Etficertum eft a-
pud omniporentem Deum qui eas lint pafiiiri, fine dubio Sc decrctum.Sc definitum fit ipfos eile pafiuros.Sicut enim