& apud Catholicam & Apoftolicam Ecclefiam, non enim
eft pura eorum pcenicentia, quarnuisconuerfionem prt>-
miccant,fed pocius fid io& fimulatio.talem enim fuifle fci-
musManichæorumimpiam&tcnebrisinuolntam fuper-
ftitionem,cuius ifti participes & mâgiftri fuerunt.lexenjm
eft apud e os ,& ijs,quos docent,propofitum eft decretum,
v t cum à Chriftianisdcprehettfi fu e rin t, & repofcatur ab
eis ratio nefarij erroris eorum, ne gent& reijciancfua dogmata,
& rurfustempus n adi & lipertatemadepti, ad vo->
mitum fuum redeariterroremque fuum Sc foetorem
(ptum fit de adoranda imagineChrifti, refpondendum eft,
pj$ifcriptum efle , vbi fcriptum eft, adorandum effe Chrr-
ftum »"fiquidem infeparabilis eft a prototypo eftigies eius.
Etfi enim nunquam fcrfptum eft verbisChriftum efte ima-
ginisfuxprototypon, rnulta tamen alia fimiliter nonfurit
ibripta v'erbis/qii* idem valent,atq-ilfa qu§ fcripta funt.Vt
homooufios, theofbcos-'j q u * vocabulaneceflltasaduer-
fus.hsrecicosadiriuenir, adhunc modum hxrefis Icono-
machomfn fecit, vridibbremus prototypon imaginisChri-
fti,quodeandem vim habet, v c illu d , quodfcriptumfeft.
neant,& eiadhxrefcanr. “Quocirca quihocrecipit,interi-1 Etënimfi non eft'Chriftus prototyponimaginis fu * , ergo
tus eotum confors eft , & infiiiita ana\hematameritus. necincarnacuseft, manetquë incircumfcriptus infinitate
Quod autem ex Ecplefia C ath olicaeiedi f in t , aperte te- diuinitaris fu * . q u o d f ifa d u s e f th om o& in iïoftranatu-
ftantur lite r* fandlflimi & beatiflimi Pontificis Senioris ' ra,&more noftroapparuit,cur non tribuimusilludjquod.
R om * ,id bft,primae & Appftolicaefedis,pr*terea etiam le- j omni homini-, vt ratio fimilitudinispoftulac i Haéfcènus
g a tie iu s& Apocriiarij. qui noniblum communioneip c ü : Nicephorus Patriarcna eruditiffimus & grauiffimus aueishonhabucrunt,
fednecinafpedum,necinfermonem j thor-.
eorum venire voluerunt,&cumeiscomprandere penitus | HacTufrianus.
recufarunt. Propter h*cigituromnia nosetiamcommunionem
eorum auerfamur, 8Ê cum eis verfari rcciifarous, A Ddanvin hocScholio fi quid forte aliquos exLutheriefimilitereadem
iudiciafubeamus, & ab Apoftölicisler JTj l ranis mqueat quod G ermanusPatriarchaConftant.
dibus alieni & extranei reperiamur, & , quod grauius eft, a ; d e origine & anthqre Syntherefislconomachorurn {cribit
regno ChriftiDei1noftriexcidatóus,condemnatiinignem! auth orgrauiiIimus,&qui*tatemSynodiNic**fecqpd*,
fempiternumrelegemur. anteceffir, air ehim fuifleauthorem quendam Epifcopum
Natoli*ciuitarisinprouincia Phrygi* in d o d um , qui in
Scholium Turriant in Nicepborum. I ledione fandrarum fèripturarum in folam, inquit,& nii-
• darn contemplationem, 5cintelligentiam"liter*intcncus
ADuertendum eftquomodo Sc qua rarione Erlebtes tradebat noua prater eä q u * fan d e Sc pie tradita flint. ®
imaginem Gbtifti toliebac , non quidem quafi rd o-; tetonttatraditióriespatrüminftruxit,èbarmauit,qu'éma-
•luméÖret,&curtus.eiuscultusidóIi,minimèjfciebateriim] lij ab,ëodem Sätana inftigati fecutifunt, qui ïapdarumi-
traditionem Apoftolorum de veneratione fahdatum i - ; magines in idola conuertere nituntur. QuibuSj ,inquit;
maginutn Caefare* Pai*ftip*} vndede ip'fe erat, Of vbi bea- i hieautb on& Patriärcha Geymanu’s , di'cendum eft, fi,v t
tus Petruspv*dicauit,relidam,&fempercoiï{èruatam,& vos dici|is,imaginesiänblörütfiinftar idolorum prohibe-
inIefofolymifanaEcclefia, vndeverbufiiDomlniinsvni-4ris» ferefiimma&potiflimafidei euertetis, .didburi enim
uerlam terrain exiuir * iuxta Prophetiam E fai*, immo in ; funt non temper Gentiles , fiquidehi Chriftiani etiam di-
totaSyriaiftdtoHébat lecüdum dogma Arrianorum, quia I cent > quod nihiliam deinceps firmum traditio Ecclcfi*
aiebatincarnatamformamin naturam deitatis mutacamj habere poterkquarfuperibraimprobauerit. Reueraenim
oâftè. ficenimfcripfiftèin EpiftolaadConftantiam Augu-
ftam vxorem Licinij teftatur in feptima Synodo N ie * * fe-
cundb habita, adlione fexta, Epiphaniüs Diaconus & ibidem
Gregorius Epifcopus ^Teocæfàreæ , qui. bonam partem
epiftol* récitât*, in quafuadet Conftanti* ne imagi-
nem Chrifti habeatj quia non pöfter, vr ait, effigiari forma
feruiiampóft refurredionem in Domini & Dei gloriam
translata,poft mortis vidtoriam,poft afeenfum in carias, &
cum Deopatre à dextris confeftum. ïn hàc Epiftola feripfit
Chriftum efle «V*©«Ve‘*^«i-,vt Nicephorus PatriarchaCon
ftant. teftatur. hanchæreftm renouauic noftraætateBren-
tius,fortaflis earn exEufebijepiftola, qua’m dixi,ad C on-
ftantiam.haufir. Redarguitigiturhæchærefis ArianaIco-
nomaçhps Lutheranos, Arianienim quamuis Chriftum
vnam naturam compofitam^fa cererit, quam hærefim poîc-
ea Acephalirepetiuerunt, &ideoimaginem Ghriftitol-
lendam tradebant & profitebantur, quia Humana natnra
in diuin* natur* gloriam mucata nullo modo effigiari
poflet, tamen nunquam traditionem quam ab Apoftolis
inEcclefijs relibtam & om n i tempore retentam& cultara
in Ecclefijs Catholicorum eflefeiebant,tollere aut'hëgare
auk funt, Sc im aginem Chrifti nondrop ter critpen idolo-
latii* , v t dixi, fed propter incircumfcripttim tollebant.
nunquam itaque crimini idololatri*,quod Lurherani ob-
ij ciunr, illis, alio qui infanis , in mefitem venire Deinde
quod illi imprudentes comittebant cum iraagiûem C h r ifti
tollebant , hoc ipfum &itherani nefeientes commir-
tuntj cum im aginem Ghtifti tollunt. Negant enim mÿ-
fteriumincarnationisreipfa, licet verbis confiteanrur, vt
e^ his capitibus Nicephori Patriarch* colligi poteft-, led
melius Sc luculentius ex dialogo eiu'fdem eruditiffimo cö-
traIconomachos,qui Orthodoxusinfcriptuseft,cum feri--
ptumfitde Chrifto : & adorenteum pmries Angelicius,
iitq; o mnis homo imaginis fuae prototypon, nec vllus homo
reperiatut, quin eius forma effingi poflit, liquet Ch r iftum
vtpote qui debuit per omnia,ficut Apqftolus ait, fra-
tribus affimilari,prototypon eflè imagi nis fii*,tametfi verbis
fcriptum non fit. Quarécun) quærit h*rericus,vbi ferilibusfidelibus
&orthodoxrs iiquet & coh ftal , nos ad
orationem noftram, & culturam in fblam fàndtam Trihi-
ratera, diuinitatem vnam corde Sc ore conliteri, imagines
vero fànâorum propter deliderium folum honorandi eös
prodierunt, ficut in tabernaculo effigies Cherubinorum;
quiimagines erant cceleftiura poteftatum. v
SANCTI NICE
PHORI PATRIARCHAE
C O N S T A N T I N O P O L I T A N I , D E DI*FFExentia
Imaginis Chrifti & crucis , decern Syl-
logiftic* demonftra-
tionesi
x M A g ô Chrifti fîmilitüdo eius e ft,^ to tpq r i
p eius fimilis e ft, figuramque corporis eius no-
bisdefcrib ic& deiinçar, ac fpecièm dehunti-
2 a t , &moduma ftiokisv e ld o eftrin*, velpaf-
fioniS v t plurimum imitàndo fignificat. Figura
vèro crüei s nullâ patte fimilis eft cdrpôlri eius, nihil que
eorum qu^dixi ofténdic * quod autem fimile eft âlrcuî
magis propinqiram & çognatum eft ê i, quamqüodnon
■ eftfimile,] notiufque illad propter fimilitudrnem efficit,
ac proiade honoratior eft imago 'C hrifti, vtpote magis
illi finitima 8c notior. -Cum igirur figura crücisJapud nos
fit in honoré & venerationc, erithonoratiar(& yenerabi-
lior imago Chrifti-; ;
z Prætereaimago Chriftiprimum & fîh e médio-, ftatim
& primocongreuii fpeciemeius nobis iridicat 8c ràemo-
riam aftert, fiqùidemeum-, qui éflSgiatustft, in ipfa effigie
tanquam in,fpeculo fpeébamus. Crux autem îipn hoc Fads,
cumeriim crucem videmUS-, primum quidem ttlehtem
ad jd quod àpparet intendimus, deittde Cogitamus, quid
e flv& quomodo fantStificata eft^ & à q u o contemplamut
B
C
D
atque ita fecundo loco ad crucifixum, Sc ad ëum qui crucem
fan6tifiçauit,tranfimus. Quocirca q u o d ptimü tran^
fit ad aliquid, & illu d in primis manifeftum enicit*hono-
rarius eo eft, q u o d h x c fecundo lo co fa c it, imago.dgitur
Chrifti honoratioreftcruce C hrifti, quæalioqui honora-
taeft. .
3. Deinde çerturn eft apud omnes,qui cqrhabenr,quod
qui fanélificatlànclificanti prxftat, fineco n^radiiftione e-
nim,inquifeApoftolus,quodminus eft améliorébenedi-
citur,quare fi cprpusChrifti crucem fanâificauit cum'eam
retigit,inçacrucifixiim eft, &nobisberiedictionem per fe
immifit , erux yero per ipfiim fandbificataeft, quorum autem
exemplaria honoratoria funt, & ipfa funt magis ho-
norata,quandoquidem vtraque figura eft, Sc figura crucis
fanftificatæ honorata eft, figura igitùr corporis quod cru-
;cemfan6tificauit, magis honorata eft. *
4 Rurfus quantum typus excenfipnis manuumChrifti
Sc figuræ differt à figura C h r ifti, tantum different quæab
eisproficifcuntur ; quorüenim exemplaria in maiore honore
funt, eoin maiore honore ipfa erunt, fiquidem figura
propter corpus eft,& extenfio; non aurem retro corpus
propter figuram. ac corpus quidem fubftantia & fubiediu
eft , figura vero accidens <S^cohiui<ftum. quanto igitur
fubftantia præftàntior eft accidente, aut quanto anima
præftaritibr eft feientia, tan'to corpus figura, ac figura qùi-
dem eft & d icitu r, quod figuracum eft. figuram verofadbâ
efle corpus nemo fan* mentis di«%irus eft : fie enim &
corpus colprepr*ditum d id poteft, no autem.corpusco-
lor,neque color corpus, præftaritiora igitur q u * corporis,
quam q u * fünteius qui eft typus figur*.
j Crux fifnplicem quodammqdo & fine varietate nobis
paffionem repræfencat : à rufticis vero & agreftibus vix in-
telligitur efle Symbqlum paffionis: fa ct* veto imagines
nOn folum paflionem variant & fiibtilius defcribin c, fed
etiam miracula Sc prodigia q u * Chriftus fecit, latius &
clarius nobis exprimuht. Qu*igitu rexp lana tiu s& dilu-
cidiushæc àobis oftendunt, honoratiora & fignificantio-
ra funt,qüam q u * obfeutius h * c declarant.
6 C rux paffionisfymbolumeft, & m o d um ,q u o , qui
paflus eft,paflionem fuftinuit,in ænigmatc fignifiçatj quid
enim alfim vult fignificare illud : toUe crucem tuam & fe-
quere me,quam ilium qui confixus eft timoré Domini &
vanitatibus mundi nuntium;remifit, paratufii efle ad fuf-
ferendum omniaamoreeius î ficqui in carne fiia ftigmata
Chrifti ferdfc&tj& in paflione gloriabaturinquiens, Mihi
autemabfitgloriari nifiiri cruçe Domini noftri Iefu Ch r ifti
crucifixionem nobis,id eft,paflionem Chrifti his verbis
depingebat. fi vero im ago eftipfiüs, qui pafliis eft,expref-
fa fimilitudo, quæfamiliarius&probabïlius ipfiim nobis
repræfentat quam figura ^qu * exteriora & q u * Chriftum
circurpftantdefignat, Imago igitur quæipfum Chriftum
nobis defignat pïëbabilior eft ad hohorandum qua crux
q u * paffionis modum nobis dénotât obfcurè. 4 Nomën Chrifti hononyme de imagineCfirifti prædi-
catur,ChriftusIhim vocatur ipfa imago, ficut vocaturrex
ipfaimago regis j de cruce autem nô poteft prædicari, nemo
enim cordatuscrucèm vllo modo appellabit Chriftû,
quaré quod participât ipfum nomen,fi cut participât figuram
corporis, magis horibratum eft, quam quod nihil h©-
rum participât, imago igitur honoratior eft i quam figura
crucis. ‘ >* •> , - ’ SI
8 Caufa antecedit e£fe<5to ,&magis caufaefficiens.qu'od
autem antetédit, magis honoratum eft, quam id cui antecedit.'
Quia igitur caufa figur* crucis eft paflio corporis
Chrifti,& corpus eft principalis çaufa figur* crucis, effici-
tur v t imago corporis Chrifti tanquam caufa efficiens figu
r* crucis, honoratior habeatuç.
9 Q u od aliçuius Caufa fàiftunl eft,inferiüs eft eo,propret
quod fa&umeft : Si igitur cru i propter corpus Domini
facta eft, iieceffeeftvt in figuris ho rum, corporis fcilicet
Chrifti, & carniseius, inferiores partes ferat figura cracis.
Demonftratufti igitur eft pluribus rationibus, quod crux
viuifica’in honore alioqui habeatur, imago tamën Chrifti,
vt fuperioribüs argumentis confeâum eft, honoratior eft.
quare qui crucem honorâte profeflus ë ft, imagine etiam
______SBl
Chrifti honorabit, fin vero hanc rion honorât, multo minus
illam hotiorabit.
16 Pofttemo, videmusinmultislociscrucifixîonëC h r l- ,
fti in imaginodepi^:am,& vtconuenierttia rei pofcic,ficut
aétaeftjvidemus Chriftum pend,ere & manusextenfas ac
clauiscbhfixas,quibusfalutdrispaflio Chrifti omnib» mî-
raculis admirabilior, & ceteris, quibus falui fadti fumus,
beatiopdepingitur nobis,.Quid igitur ipimicicrucis Chri-
^ftihicFacient? Necefle-eftalterum e|x duobusfacere,aut
^dorantescrucem, im aginem adorare>ni:fi''maliritfriiftra-
ri profeffion’em fuam, aut demolientesimaginem, fimul
crucem demoliri.
EIVSDEM NICEPHOR
I D E C H E R V B I N I S A M O Y -
SE Î A C T I S ;
NÀtura Cheriibfnpru aut vnaeft, aut hon vnain rnul-
titudinem difperfa,ô£omne quod Chérubin ndmi-
liatur aut fub intelligentiarqcadit aut fub fenfum. A t fi
Deus dixit Môyfî de eàdehtibus fub inteiligentiam,fac,eft
Moyfes effedorincOrporeorumiQuod autem fénfu,com-
prehendi poteft duplex eft,vnum quidem arte fa d u j alte-
rûvero quôdarrefierihonpoteft.hocfaiieeftquodà Pro-
phetis videtur,&Symboliciim proprie dicitur. Q u od autem
artefieri poteft,non videtur 6fte vriurti quid, eft enini
aliud alcerius arte fa d i imago tanquam imago imaginis,&
figura figuræ; aliud vero tanquam imago aliçuius reinà-
turalisfada nullo intermçdio ad fimiliciidinem prototy-
pi : V tro igitur m odo fa d i funt Cherubini qu o i Deus dixit
Moy£ ? Nempe quatgnus fenfu percipi potëràht. quid
igitur horum, vtrum quod arte fit,an qiiod non ? Symbo-
licumvero fernSpdiuinusdiftinxit, non enim eft Kiefer-1
mo fim plex& n on varius. Velnemo dicer dicere hiefcri±-
spturam Symbolicum efle. Non eriim fcriptum eft, vifio -,
quamvidit Moyfes,fed feçitMoyfèsfècundum exemplar.
Siigitur non ho emodo, id^tft, fymbolico, dixit, liquet di-O
xlfle commodo, quo proprie dicitur arcefadum. Si igitur
diuina feriptura introducitMoyfemfpedatorem eorum j
quæà D eo primum fadaxunc^ nec enim dixit; v id eChe -
rubinos & facies, fed dixit fecundum exemplar tibi moii-
ftratum ,relinquitur feciflè MoyfèmCherubinps, quate-
nusartifexadarcefadum refertur. quarequædMoyfefa-
dafunc,imaginesimaginumfuerunt,angeloenimadum-
brante exemplar CherUbicum ipfi Moyfi oftëndebatur,
■ quiigiturCherubiniartefadiàMoyfèoftenfi funt. ornne
autem arrefadum alicui fimile éft: ledusenimalteriledb-
fimiliSjfiue fecundum mentem,fiue feebndu fenfiim,Che
rubini igitur faéli funt aliënifimiles, & ru rfus , Cherubini
vel fub intelligentiam câauntivel fub fenfum,arquj de ca-
dentib us fub intelligentiam non dixit Deus Moyfi,fac,re-
ftat igitur vt de caderitibus fub fenfum , v& artefadis dixé-
ric. Rurfus,Cherubini fimilitadiries f ût,velfy m b ol ice, vel
fecundum fenfum; at fi non funt fymbplice,relinquitur vt
fint fècundü fenfum.PrætereanomenCherubim autdici-
tur fecundum fubftan tiara, aut^uarenus refpicirfubftan-
tiam. A t non eft iufliim Moyfi vt facetet q u * fecundum
fubftantiam eflènt, relÿiquitur igitur iuffiim efle ; vc facé-
ret quæadfubftantiamrclpiciunt. omhiaqu * ad imagine
alterius rimaginis facta funt , aurfunc corporea aut inebr-
porea,at incorporea nou funt,cum igitur Moyfes Cheru-
binoscbrporeosfecit,velfub inftelligeritiam vel fub fenfum
cadenres fe c it, at fub fenfum cadere, quæfu b in telli-
gëntiam cad un t, inipoffibile eft, feqfibilia igitur funt,
q u * Moyfes fecit. Symbola aurem funt q u * diflimiliter
per çnigmatanos ad ea, quorum Symbola flint, reuocahr.
;H*ceftenit&proprietasSymboli, & qn * non fingulari-
te r& vnbmodooftendunturdDeoijsquibusoftendun-
tur. Hoc enim eft etiam propriuni Symboli,vtDeu m alius
vidit in folio,aïiusëxeledroyidit.Imagines autenf dicun-
tiir quoniam cum fimilitudine quanta efle potuit, nomen
etiani procoty^porum acceperunt, quod quidefh imagi-
»nes cforifêquitur. Hajrëticüs s SiimaginesSc firnilitudinès
s^ocare oporte^, quæ furit èffigiata àefigurata feçundum
B a y Ipeaenv
E
i .
F
G
H