Auguß.n
Ioann. 6.
Pajchaßm de Corpore
nobis: dum incar-
1 hoc Sa-^
! .cramento
. latent.
I Augu.epiß.
quod & nos in ÏITo, Öcïllë vtiquë èft
'nc (piritualjterfe refudit; vt- nos per hoc in ineorruptio-
nem transformemur, Pörro Sanguis eius, v t dixii pöta-
tur : qüatenüs anima,quæin (anguine pcccati eft, renoue-.
tur : qüia & Chrifti arrima, non in lànguine peccati ,fed iii
‘knguinë cariais etiamvü natura eft hominis; carncm hu-,
manam,quani Chriftus fufeëpërat; viuificàuit. Idçirço
non re<äe carp fine, (anguine commuhicanir, fed vt caro
KabéatrelàtiorfëmddaliimdnS,rnisin khguiheChrifti eft,'
& animàviuificatrix carnisiîer l&hguiriêmrektiónem ha*
bëatàd Deuih,atquè itatotüs höino khètùr. Hind quoqi
Dominus cum dixilfer : QuimanducatCarnemmeam,&bi-
bit Sanguinem niéuw}habet virant aterndm j concinuo fubie-
çit : Etegdrefufcitaboeuminnóitiflimodie. H^c/vmmq;idëo
in trac in viræ ptoin-
teqûîéfeuné. Deinde quod
adCorpus piërÈifiëtiaddit : Ego reftiftitabb eüïh in noüiflmè
die, v tficut irdegiccreacusêft homp,ita quöque rëëétó-
ptus intègre,prædicetuf, ac deinde in riouiffimö' àd inte-
grumr ëpaxanjids crcdatùr. InÉ^im tarnén iuftufn &pe r
nece)îàrium'éftjyt redt ihptus alätürad hicorrupdôném ;
& potetur Cit-
‘ roenim vKayer'eeitcibus,&^ânguismeus verecilpôtusï ac fi
dicërëtjQriia gehèraUter homing c ib p& potü id perma-
xinnerappêtunt, ,vt nontefuriant, nëqué'fîtknt, & ne mori-
gptiir ip bc vçîquë çomiiüihis ifte non piæftatcibüs&po-
tps?,&d.Carot mëào^Sangüis , * qu’l immbrtales & in'cori
ruPtibiieifacicddèdverëC'iBus&pb'tùsnominantur. C o -
ïtâçlgit^r ^ liquet ömnibu^ qüod iiVhäc mortali vita fine
cibo &potun6riviüitur: Sititaqüeadilhrti ætërnaminori
j?eruenltiü,nifi:dAipbusiftis àd immOrtalitàtém (piritifali-
tér h.ûtriatür,Et idèb bërie in calice fîmur redduntür, qüia
decalicë vno pafiïonis Chrifti, hx c duo nobi^ad vitam
• manariiqp,;
C Èd ipfelix eftàhimüs,qüi hoc ripn ktià credit, & tarnen
^riöndubitat,qüodcrbo & potu vita humana fuftente-
tüç. Si ehihiiu hôç mprtàÏÏ cibo tanta vis ineft,vt qübti-
diê vitam labéntçm repatét & Virés reftitüat: quidfentien-
dpmdèhoc immortal! C ib o & Potu; id.quo vità æterna
præftaûir, &immortalitaâ règnat t Veritas enfin P eü s
jeft>& Cbnftus.yeribs éft, qinavtiqueDedseft. Proptër-
eaj p Koinoî fi veritas èft, crëde quia CarO Chrifti & Sangu
is vita,eft.: Ôç iitep:Vèntas,'|»rötcftatiir i • £töi manducai
meant Carnèm&bibit Sanguinem meum, habétvitdm -eternam
tnfëmanentewi Marrenfëm veique, 8c non Iabentem,quid
ip bac.viia nemo viiiir }niii viuendö labatur ih mortem : iri
ilJa vèrb feriipër iriëddèrh ftatii mahéndöfiné defeélii VP
uitur. lgiiur.fi qüis {^qüiiiir vitani, tenèt Vëritàtém,& qui
vejripatem tènuerii,iani yirarn habetirt lè manëntem : quid
CMiftüseft viaivéfitas, &,vita Vnde hoe myrterion nPn-'
nunquâ Viaticum appel!atur,quia fi qüis.illöfttiitur in via,
peruenitadvitain, quamiam in (e habet, & falfitate nullà
fidlitur, quiavericate Döminici Corporis & Saiiguinis.ad
vitam illuftratur &c vegetatur.
- • : y - :y ., ; ' - ■ ^
Quatecmatis Corpusjuum dederii, cum nos ieiu- |
SA cramentum ¥ vero fhir, quod Domiiius poft cccnani
Apoftohshoe tradidit/ Sie n. illud opertebat impleri
circa ttnemdieiad veiperamtvt hora * ipla (acrificij.ollen-
deret iam finem feculi adueniflè. Vnde ioannes: Eiltoli mei
ium muißtmaboraeßi-Votio Apoftoli ideo ieiuni iam non
erant,quianeceflefuit;vtPa{CBailliid typicuni priuscohl-
pleretut, dcindeadVeruni PafchsSacratnentmü trahfiréf.
Hpeenimin myfteriórfinc faCHuméftjVt & vmbra finem
acciperetjveritate oftenk:&ipfi dëiiide ad verä mox tranfi
irentnouitacem. Ex quo factum e ft,v t ie. uni Corpus Sc
Sanguinem primitus, pon perciperent: Cxterum vni-
ueriaiiterinEcclefiaomnés cum iiitnma religione ieiüni
communicate confueuerunt. Sic enim placuic Spiritui
ianÖ o, pesApoftolos ordinäre, vein honorem fanti hiy-
fterij, primitus Corpus Chrifti £c Sanguis fobrie acciperetiir,
quam exteri cibi : & ideo per omnemEcclëfiam
Chrifti, mos ifte kris deçenter ac prouidë inoleuit. Ne-
que öb(eruandüm,ficut Apocryphbrum monutnenta de-
cerriunt, donee eadigerantur in corporè,ne communis ci-
bus aecipiatur: Sed (atis inuigilan d um, vt antea qui (que (è
præparet,& poft acceptanïgratiam nullus indighum fe
red da t. Spirit ualili ter enim hæc (fint accipienda, Sc nó car-
halitèr.Licet igitur panis in carneni,& vimim con uertatur
in fanguinem.velutidnaiuraprobatur, tarnenaltius con-
(ideraridaiünt hæc,vbi non modo* Câro àucfiiriguis Chrifti
in hoftràjn conuertuntur carnem au t kngfiinçin, verü
nos à carnalibus eleuant, & (pirituales efficiunt. Hoè fane
in rtôbis nutriuiit,quo'd exDeohàtum èft, 6c non quod èx
cache & (ànguine. Dédit haraq; Chriftus nobis pote daté
filios Dei fieri : vei uhtattien non ex voluntatë carnis, ne<^;
ex voluntateviri, led ex Deo nafcimUr. Ilia ergo natiuitas
noftra,quæ èx Dëqeft,v tiq; (piritüalis èft. quia Deus (piri-'
tus eft. Etjdçq Kæc myftefia nori càrhalia, liçet c?rb & (àn-
gdis ftmè : fèdlpiiitùalîaifire *ihtelligünt,ür.Vndè loge iiü
ferius vita ifta temporalis» ço^ppreo ifto corn muni alicur
eibo éc p o tu : Ibngeveroexçelfius ac præminentiüs yità
illaquæa,bfconkeft cum EJ.ëdj qua conformes illi !k cori-
fignratilumus, illot (aginatur c ib o& potu, que in (criptu-
r is& d è al tari accipitn u-s& tranfuehit nos ad fpiri tualia, v t
ibi exinde viüamusjvbi vita noftrà feruatur æternai Et qui
digne illud accepèrit, habet vitam aternam in fé manenteyt.
Friuolum eft ergo, ficuci in ëode-m apocrÿpho librd, legi-
tur, in hoc mÿlterio cogitare de ftercore, ne commilcea-
tur m alteriüs cibi digeftioisein: Deniq; vbi(piritüalis elca
& potus (umitui,& Spiritus fanctus pereumin hominem
operatur, v t fi qiiid in nobis carhale ad hue eft,transferatur
in (piritum, & fiat homo (piritüalis elca : Q u id commix-
tionis habere poterit i
* Rite inteüige, nempe ratione tantum fpecictum, alioqui eiufmodi
locutiones impiopriæ funt ôcmctaphoâcie. fide Suarez Toin.j. in 3. p. D.
Tom.diiput. 47.feû.4. c . v -
Q Van turn igitur diftat vita ilia æterna ab ifta mortàli
Fer hoc s i
cramentum
Ipirituales
cfficimur.
loan», i.
vita, tantum & ifte cihus omnino præeminet a b illo
communi ,q u o fimul nobifeum etiam animalia vfiiunt.
Et ideo communis appellatùr, quia omnium eft, bonorum
Icihcet, & malorum,necnon &afïimalium. A t verö ifte
nonnifi filiorümD e i eft cibus, vt inde alanturVhdë vi-
uunt. Chrifto enim viuimus, èuius & membra lùmus;
Di(pen(àtiuèfatîsprouiftimeft,vtëxilIo interdum pafea-
mur, quatehüsperhbecum illo, & in illo vnfihi corpus
ihueniamur. Veruntameh,quodieiunîcommunicamus,
(àtisprouide,vtdum(obrietasflàgratin corpore, dum o-
mnis féru or carnis cbnqihélcit, & omnis animi fenfus i
* intelligentia&dilcernendi ratiofié fortius vigënt; illo
prius cïbp interior nbfter homp iriebrietùr , quatehüàdë-
iiiceps quod præeminet in nobis vegetatum ctelefti dùlcè-
d ine, iftud regàt & gubernet, qüod fhfëriuà eft. ne ad no^
xia & (uperfluâ* fe helaxeb Digfiüifi igitur. fu if,v l qubd
fubjimius eft.maiore honore pbrirétü4 deihdë qubd infë-
rius & tamën héceflàriurh, & indùlgentia iftius vitæpëfëi-
përët,priùs tamen ad code ft id & æterna felicius inüitatu;
Hæceft naihquëvefa&nbuàcÔlperfiÔ (ynceritatis&ve-
ritatis, vt fimu s azy mi,fine fermen to mali tiæ & nequitiæ.
Nam in Calice nifiilaliüd bibimus, quam Chrifti Sàngui-
hëmivbi & iioS pëfàqüâ admixti, courüti fiimüs. Iri pané
verb,nihil prætef Corpus vbi nos pèr Chrifti cbn(perfio-
né, eius idhi mëmbfa fiimus. Qüæ nimirü conlperlio, pet
àqüam Spiritus (ânifti fit, de qüa Dômihiis ihEuangeho î
jQuicredii, induit, mwè,flumihd de Vènttè eius fluent aqüé vU
U£. Et contihuo Etiangeliftà : Hoc autehi, diceUt deJbiri-
tu , quem accepturi erànt credenies ht eum. Hæc igitut coh-
(perlïo, de mùltii granis fecit vnum corpus,corpusinquam
lyncéritàds & vëritàti§,fi tameri fiimus azymi,id eft»
abfqiie feLmentomalitiæ& nequitiæ, vt digne hune pa-
nëm dehàcaqua Cbnlperlîim accipere poflîmus. O mira
De i omnipotentis dilpenlatio! * quamuis mftruimur difi
ciplinis, & fruimurexemplis? fi non fit mens ingrata de 1
tantis beHcficijs , ôc dubia dé tamimmenfis promillis.
Idcircoj 6 homo , ferua cpnlpctfionem gratiæ,quia licet j
X.“
* fupirior-
fpsipiomif
mola iftfet
Sanguine Dominu m triticum fis, nifi doiftiina & virtuteSpiritiis larwfti adhanc 1
vrtitatem •Srconfperfionem fiieris bene in fiuinam attfe-•
nUatus'j deinde conlpcrlus gratia, & igne chatitatisexco-
<ftUs, non poteris ad (oliditatem fideifirmari. PrtSpterea
fittibitempermola*interiortimoris, & (uperior perfe-
Qcx. charitatis: quibus-bene attenuatuspoffisSpiritus kn -
bti gratia, inChrifti corpore vniri. -Patet igitui-, fili, quod
h$c myftica (unt, & ideo (ic ifta debes cogitare,quafijeoe-
leftia; fic cotingere,quafi diuina; (ic accipere,v t lalutaria,
ihfquibusvita sterna repromittitur; ficCtedere, vt dicun-
tur .vdeinde fic viuere^ v t*in C 'h r i s t o temper yeri'-
tate '& (yneeritate conlperfus , membrum eius inuenia-
Quomodo illud intelligendum Cfcri/?i:Noa:bibam arao-
do de hoc genimine vitis, d'onec illud-bibam
1 nouum in regno paths mej*
B
Hieronym.
tPfalm.U)g
Permortcm
ingredimur
•refttanr
nunciat. ,
Col. j.
yExoti.14,
i D
SanguisTc-
ftanienti in
: lege.huius
. Sacramenti
' figura. ;
C a p . X X I .
EX hocergo b c o , quidam mille annorum fabulama-
ftruunt, q>Chriftus corporâliterfit regnaturus,quado
nouaeorporaiiterdebeat comedere vel potare, quæ vfq;
ad Conlummarionem feculi non fe fa6fcurum,vt aiunt, de-
nunciauir. K o s autem Gatholice fenfum ipfius Domini
requirenres, non hæreticorum nænias feqüamür : fedcius
qui ait lAccipite&'comediteex hoc omîtes. Hoc eft enim Corpus
meum. E t calicem ilium elfe dicamus, de quo idèm:
Hic efl calix meus noui teflamenti, qui pro multis effundetur in
remiflionem peccatorum. D e quo nimirum cahce Rrophe-
ta ait : Calicem fltlutaris accipiam , & nom en Dominiinuocabo. \
Per huneitaque.paflio Dominidefignatur,ynde idem ad
patrem : P4fe/, inquk, transfer d me calicem tftum, feilicet
mords paflionem, ne per manus Iudæorum fiat. Ae de- j
inde : Pater,fl non poteïl hic calix tranflre, nïfi bib'am ilium,
fiatvoluntas tua. Propter cpiod & mos bene inolèuit ^vt
Sanguis Chdftinunquam inçatino.nunquam incratere, 1
neqüe inalio vafe, quam in calice çonfecretur. Sed ne-
que alio, nomine, vt fieri folet in alijs quibutejue vafis > nifi
temperiuxtapi oprietatem lingüàram Calix. vocatur , vt
exinde omnibus calixpafttbnisChtifti ad memoriarà*re-
ducatur. Ex q u o riimimmcalice, id eft, ex eadem morte,
fanguis, & per tenguinemvita hauritur æterna : quem
cum bibimus, quid aiiud, quam mortem Domini annun-
ciamtisv? Ideirco neceftë e ft,v t vnu(qüï(que priusmo-
riatur huicfeculq, quia ficut nemo nifidèpultus, mortem
^nunciat; itanèrnoexinde vitam (limit, nifi-relurgens in
nouitatë vitæ ambulet,& iam in Chrifto maneat. Vnde fi
volumus^eacum Chrifto ptreipere, lurlum in coenacu-
► lum vitæafeendamus. Vtique in coenaculum magnum &
-ftratum, quia nifî magnum fit, non omnes capit. Ateen-
damus autem fttrfum,quia qui deorfiim iacent.non mufti
cum C h nfto, ted'fel dràconum ihfoeliciter cum Iuda, vt
fint in felle amaritudinis, bibunt. Hinc quoque Paulus
ait : Qua furfum funt, fapite, don quafliper tenam. Non enim
alioubrhic calix noui Teftârnehtij qu am lùrlum accipitur.
Etquia noui Teftamenti eft, nÔ nifi ab innouatis, qui funr
finevetuftate peecati1, c6munieatut N ô ü i autem Tefta-
menti ob diftinëlionèm vetëris dicit.-Pë quo Mofes cura
alpergetet populuni deknguine holocauftorum, medium
eius in crateras,'&medium effudit (uper altare, ôc ait : Hic
eft fanguis Teftamenti, quod mandatât Dominus. Sanguis T e -
-ftamehri, qüia figura erat, & vmbra huius myfterij , per
quod teftatus eft Dominus daturUm fe nobis. Cuius ni-
mirum (ànguinepopulus alperfus cftChriftianus,& me-
dium eft Ôc morale exScripturis, quod in eo percipimus :
deinde medium eius fiip ër altare ^.propter multorum ex-
hautienda commilk. Vnde nunc ialutis potum-fiimi-
muSj quoniam&kpientiam doétrimæ ex illo habemus,
ôc redemptions precium inde pro nobis offerimus. Ergo
quod tuncille pro hobis lemel-fèciftë legitur, hocnos,
ip/o iubente ,quotidie iacimus. Necnon Ôc in Salomo-
ne legimus v quod kpientiamiteuerit in terra vinum
luum : qu odkne vinum, ilia m oralis in te llig en t eft, de
qua inebriantnr animæ fideles : & illud quod refunditux
ad altare, quado dicitur, lube haeperferriper manus An*
gelt tut, in ftiblime altare tuu in confteftu diuina maieftalis tua.
IdèoftrjvtSanguis Chrifti inde pro noftris ëxhaüriendis
qübt idie deliëtis, rûrlùs' iri precium (Umatur redemptio-
nis, & inrefiör' homo nofte tpCr hoc plénius innouetur, &
* coniungatur Gfif ifto irion modo moribus SC vita,vemra
etiaha & vhitaite natqræpér Corpus, vc hinc inde in illius
forma inueniamur.
Eque enim Hie Sariguis intégré percipitür,nifi &mö^
raliterinebriet m entern, & ipiricualiter de al tari corporis
Chrifti ob renouationem hos refundat : vbi prö-
fe d o Chriftus contiiuium& cöuiuanofter fimul elfe vo-
luit. Per hoc ergo quod nos corpus eius fiimus, de came
8t offibus êiüs,<j|le nobifeum illud bibit nouum in regno
Patris, quia Sanguis èil noui Teflamenti : Nos vero, quia
corpus eiusfunius, & ille in nobis vt caput régnât,regnum
Patris iure vocamur. : In quo nimirum Chriftus iam il-
lûd bibit nouum, quoties fideles intraEcelefiam digne
IftudpCrcipiunc. Sicutenim patiturinfuis, &efurit, & fi-
tit, & veftitur ; ac fefeipitur : fic huoque bibiç illud nouum
m-regno Patris, id eft, in Ecclèfiai quotiens eum digne
fiii aut cömedimüs, aut potamus. Nàm de vinca ilia,
quæ fecit labmteas felle amaritudinis, potatur, quod
eft calix paffioriis. Cæterum in tegno adoptionis ,d e gé-
njiuine v itn o u æ bibiti&vinea Sorech,quæ mterpreta-
trit eleftu. Rubentiaenim mufta, ihjeo prælo crucis eli-
quantur, dum quotidie Chrifti Sanguinem de al tari Ihmi-
’mus: ldcirco qùoties noüum ex hoc vinum bibimus in
Tégno * D e i, Chriftus illud fe bibere fatetur, cuius nos
membra fiimus & qui bibimus. Hinc ergo conuiuium
noftruni dicitur : quia Pafeha noftrum immolants eft
Chriftus. Gonuiüæ vero, eo quod cüm illo epulamur
transforittati iri nouitatem , quia corpus eius fiimus, ex
quo fein regno Patris illud riouum bibere teftatur. Alio5»
qui eurn ih illo fegno fiituro, hunc pot um corporeo guftu
ôçhancefeam noh bibituru.nec percepturum credimus,
fedficutipfeSacerdos &au(5fcor klutis inftituin Ex quo
enimrenouati(untknéti Apoftoli,per aduentum kndri
Ipirit9 de coelis & inebriari mufto charitatis : ex eo kn e credimus
hunc calicem in Ecclefia confecratum, quoniam,
ille Spiritusveritaris , in quo renouati (unt ex vetuftate*
induxerateos inomnem veritatem ,& confirmauerat ill
plenitudinemdo&rinæ. Profeëto vbi iam ficuti à Chrifto,
ita knè àb eis,deinceps in noui täte Spiritus fiunfticon-
fecratür. Aliter autem : Meus abus eil, inquit, vtfaaam vo-
iuntatem eius, qui mißt me, & impleam opus eius. Ergo dum
facimus voluntatem Patris, & ii^pletur opus charitatis,
Chriftus vtique nobifeum Dibit inreghb Ecclefiæfùæ
Sanguinem luum, quia ille caput, & nos membra (u-
Conuiha 8c
comiiuium.
Chriftus.
Chriftus
quotidie ilk
fuis patitut}
efurit, 8c
i.&r. $■ .
HVnc itaque cibum, Iacob Patriarcha eluricbat, di-
cens : Si fuerit Domtnus mecum , & dederit mihi patient
adedendum, & veftimtntum ad induendum. Quotqijot ergo
in Chrifto baptizantur , Chriftum induunt, & panem
angelorum comedunt. In quo nimirüimnyfterio, bene-
dixic Ifaac eundem Iacob filium mum, quafi nulk eilet a-
Ua benedidlio, quam frumenti ôcvini, feilicet in pane carnis
Chrifti, & in potu Sanguinis , qüæ de agro corporis
nobis quotidie per officium Sacerdotis maturefeunt, ôc
comedimus. Hincquoqueidem ait : Det ttbiDeusderore
cceli& de pinguedine terra abundantiam frumenti & vint. In
rorequidemcoeli,quiahæcmyfteria diuinitatisope con-
ficiuntur : In pinguedine vero terræ, quia hæccaro Chrifti
de virgine orta creditur. Vbi proculdubio Chriftiano-
ru m pleniffi ma præftatur abundanria panis ÔC vini, in qui-
busline dubio vita fruiturAngelorum. N o n igitur, cha-
riffiifieffii,£ftaparuipendas, vbi vitæ tanta redolent Sacra-
mCnta.Habes quam a longe tan tus Patrkrchafenfit in filia
hagrantiam huius myfterij: A it enim,Ecceodorftlijmei,ficut
odor agri plent, cut benedixit Dominus : quia psofedto in ifto
agrO corporis Chrifti, thekurus abfeonditus vernat fieri-'
bus immarceffibilibus , & redolet * fuauitatem odoris.
Quem qui inuenit homo, vadit & vendit omnia qua habet, &
fuauitatc. Matth, if.