194
PASCHASII RATBERTI
1. Ui R I Q V A R T I , ,
P R O L O G V S.
R 1BVS dectnfisinlamentationibus litprarum alphabetis , fupereft , vt quartum quadrato myftka fignifica-
tionisrtcenfeamu* numero, quoniammaterialis eft :vt ex ipfo conficiamus omnia virtutum ornant enta. Matertalis
qwdem, qui a homo & mindus quatuor confiât elementù comp act us. Materialist quia nulla temporaliumnifi ex
quatuor confiât : vtputa quatuor yerum omniumtemporalium dementis : quatuor & plagie. Sic&atasficu!i quatuor
i. on fiat 'temporAus, Materials ergot fie numerus,etiam conquadrat omnia vtfubfiftant : quiafolidus efi & qua-
____dratus : ver ion non materialiajed & ulefiia. Vnde cum vnumfit Euangelium,quatuor Euangehfia leguntur. Quatuor
& vtrtutesgenerales numtrantur,tx quibus reliqua omnesoriuntur,quafiex quatuorparadififluminibus : vt omnia virtutum fe-
mina vberius irrigentur, Et quiafub. bis quatuor elementis quibus fubftftimus,intérim exterimve delmquimus, iufium fuitjrt jub et dem
numero vna cum prophet a de fie «mus :& quàfiex material numero , noftrum interim hominem ad notât atem vitapetibue reparenm-
quern vanis concuptjcenturutngaudiis corrupimus.Sunt et enim mi frater & confenex q uatuor ajfiicl tones morum, quibus prof a ta qua -
tiior animi noftri corr unipunt ur virtutes. Et ideo red eprouifum eft fub bis quatuor alphabetis, to< um hominem interim exterimve define
debere:&ad inregrit atemvera dtlatationis,noftra omnia lacrymis vel gem it il us repaurare.it a vtfingulis rebm morum corps rum-
ve vitiatis yfingulaoppona ntur liter arum lamenta :fie quefuperflu mina Babjlonis a b duett,no fir afalua tur capttuitas, & reddatur no-
fira Sion vefa in Chrifio liber t.is.
IN L AMENTA TI ON ES IE-!
R E .M IÆ , L I B E R 1Ÿ.
* A LEPH. .
I V b m o d o obfeuratum eft aurumxmmutatm eft
‘ cJlorOftimuf. D Jperfi fun t lap n’e-ja n äuani, in
upite ontnam plate arum. Peraurum namquc
' obfeuratum, Propheca Iudæorüpiangit per-
fidiam.-quiain eisantiquus ille fidei vigor,atpit
e omnium plate arum , ] qui prius intrinfecus femper ha
bebanturnec fumebantur etiam in fummi facerdotis vfib.
& honore,nifi cum intra Sanda Sandorum ingrediens, in
fecreto fui conditoris apparebat Quid ergo putas funt lapides
fanduaru in capiteomniiim pla tearum difpe rfi, ni fi la-
cerdotes Chrifti &miniftri facri altaris,etiam & monacho-
rum fanda & Deo confecrata focietas.?necnon&virgimim
& fandimonialium innumerofitas: q femper debétDeiap-
! parère in fecreto confpedib. quo s nüquam neceffeeft foris
cÔfpici,nunquamextian'eis&fcculiadionib.occupaii.Sed
'quod grauiu s eft, ideodi fpe rfideplorâtur, quafi lapides làn-
duariiin capice omnium platearum.quia dum per vita & o -
que innocentiæ fplendor,ingruente per fidia malitiæ fe no- rationem intus effe in côtemplaripne Dei Temper debuerât
d e fufeauit : & ipfi defperfi funt non fblum perbmnia va-
nitatisnegotïa,venimetiamvfq; ad exteras nationes dudi
iùnt in oaptiuiraté: & r ed e quia per prius publica feculi negotia,
difperfi font in capice omnium platcar u :latam fcilicet
Scfpariofàm appet&es mundi via. Iuftum quippe ftiit,quia
expuleruntdelanduarioDeiadnefandos feculi a d u s , vc
pellerentur à fide inperfidiâ : & inde in captiuitaté vt dixim9
vfq; ad exteras &reprobas gentium nationes. Quæ nin.ijru
vox non minus dolentis eft,q & increpâ tis: ficuti & iila qua
dicitur. [Quomodo fedetfola ciuitas. ] Sùb qua profedto voce,
Iudæorum duritiaplangitur.ex quib. patres, patriarchs atq;
Prophet* repuifi funt.quafi aurum & lapides preriofiffimi
in fanâuario Dei,fide atqi operib.clarifEmi : fedreprobiac
dégénérés fââLppterduritiam cordis eorum, Chrifto ad-
ueniente côuern funt ad peifidiam. Vnde cernens eos Pro-
pheta fordib.& vita degenerati, obiurgat & plagit:[^ttowjo-
do obfeuratum eft durum,immutatm eft color op ton us. ] Aurum
quippe erantjppternotitiam D c i,& naturam patriarcharu:
ob i curat i veto fordib.deliâorum & perhdiæ inquinamen-
tis.Gæcerum my ftice Chrifti ecclcfia pi orans pro fiiis,ac lu-
-gens dicit :[Ouomodo obfeuratum eft aurum.] Per aurum nam-
que obfeuratum, reprobameledtorum feu fàcerdotum vel
miniftrorum Dei in diuerfis ©rdi nib.déplorât vitam quondam
per gioriam virtutu clararh:nuncvero per adbones in-
fimas & negotia feculi obfcuraamrac deinde color optim9
fertur immutatus,quia ill e landli tati s noftr* habit9,per ter-
ren a& abieâapræfenris vitæ opera,ad ignominiamdéfpe-
«ftionis venit.Vnde felices illi,quos tanquam aurum in for-
nace tribulationis &angufti* probauit Dominu s , & quafii
hoîocauftum accepic illos. Nos yero mifèri, quos profperi-
tas fèculi atq; oble<ftamentavanarum rerum àd tan tam de-,
li&orum perduxere obfcuritatem,& viliratem agêdi, vt et-
" Propheta & omnib. Dei e leâis iure nofter plangatur
per vitam reprobam foris paffim vacanr.Ecceiam pene nulla
eft fèculamvitæa&io , quam çon fàcerdotes Chrifti ad-
miniftrent:Nul!a mundi négocia in quib. miniftri altaris fè
no occupent,nulla return improbi tas, quafè-monaftic9 or-
do nonimplicet : pene nullaillecebris vitç blandities.qua
fe càftitas fanélimonialium non commacul.et.Dum ergo in
fàntfto habirü & religione coftituti, exteviora funt quæ exi-
bent, & vana vitæ obie eftam enta quæ fèâantur y quafi lapides
fànûuarii foris in capite omnium platearü difperfîia-
cent.Græca h.lingua platea^xar«* àlatitudine vocatür Lata
». via eftc' ft/acio fa,qua duct ad mortem. Sanâuarii ergo la-
pidesin plateis func di Iper fi ,cum religiofi quiq-, lata mundi
irinerafe6tanmr.de non fblum in plateis, fed in capite pla-,
ceamm difperguntundum per defiderium,huius munaLo-
pera peragunt:& ramen de religiofo habita culmen honoris
vel laudis quærunt.Incapke ergoplarearu difperfifunc,
quia &iacent per minifteriunfoperis, dêhonorari volant
de imagine fànôfeitat s. Quorum ira quæ érdinem lapidum
dum Ecclefiæfuæ Dominus per Prophetampollicitationes
fixas oftenderet,repremittit éicemEcceeg» fternamper ordi-
nem lapide, to o :&fundabo te in faphiris : & ponam iajpidempro-
pugnacula tux:& porta- tuas in lapides fiu pto : & omm s terminas
tuos in lapides defidi râbt'es.: vnmerfos film tuos doélos à Domino.
Strauit namq, Chrift9 ito Ecclefia per ordinemlapides,quia
ineafànôtas ele6torum animas, meritorum diuerfîcate di-
ftinxit-Fundauit earn infàphins,qui fcilicetlapides coloris
aereiin fè fimiütudinem renent:quia robur Ecclefiæ in ani-
mabus cæleftiaappetentib.fblidatur.Et quoniam iafpis viridis
eftcoloris,iafpidem propugnaculaeitisppfùit : quiailli
contraaduerfarios pro fàn6tæ£cclefiæ defenfiofie obie6ti
funt,quiin ilkaridirare temporisreprobi, inarefeunt. A t
vero quiain diuerfisEccleiiæ ordinib.noftro in tépore mul-,
cifèculi amatores connuraerancur,iure plangitur,quialapH
color & habitus fânûitatisin deterius propter vfum.pecca- i des fàndtuarii difperfi funt in capite Omniu pîatearûm,diün
commutatlls:®tantum » vt etiam peraerfî du | fufeeptæ religionis myfterium vertimus ad ambitionis au-
Chnfti conculcantfàcramenta>pIemmqj&fi reprobi inter j gmentû,dum locumfantfticatis aid terienanegotia defledti-
e{e? ° 4 ^ocu!n fumant, A ip fi contra fàn&amEc- i mus:dum terrenis a6tib:implicamurdtaq>peius eft,ytlupi
clefiâm quafi ex aûthoritate fætiiant, pro fedo cum omnia paftorcs fiâtrminiftri altaris,negodatores fèculirmonacho-
præceptorumDci eloqiiia^uafifciendo atrocius contçm- rum focietas,virioforum cotubernium : fandimonialiü ag-
nunt, atq; Cede fia I Hear u dodrinarü iura,prauis fuis morib. j gregatio,domiciliü vitiorü Idcirco rede cüPropheta cor.
tcfcïnàum. j j i nc&lapües janftuariiplangmtufdiffer(i'tn ca - -pus Chrifti fcilicet eius Ecclefia,plangit:Quompdo obfcu.
In Lamentai. 1er cm. Lib.er III.
ratumeftaurumfiiliginepecearomm.-immutatus eft color
decoris.& fiûxdicatis ,ini£oeditacé vitiorumf Quomodo d if
fperfi/tintlapides ftraci p ordinem fànduarii,in çapire pla-
cgartim.-dum ad negotia delapfî éxeeriorà, rutlnt., A lmd ex
honore fùfcçptæ religionis quærunr, atque aliud ex oflicio
adionis, exhiber:& quotidie per militas neqititiaspeietmr» ’
Curis enim fèctilaribus intenti & vitioriim,tanto infènfibi-
liores reddunrur,quancoad ea quæiotis fitht & carhis con-
cupilcentiarûjcum ftudio auidiores inueniuntur.Vfit quippe
rer um longe à eçlefti defiderio obdurefbi6anifnt!s:& dû
ipfo fpo vfit dtfrus efficicur^ exabtione fèculi ad ea emolliri
nonvalet,qttæ per ti u en c ad c bar i tatem Dei. Et dum fb,l um-
modo in corde fides confeflionis remanetatqde baptifmi
adoptio, merito aurû vocatur &lapides-fàhduati> rfèdob- j
fèura tip rop te rvi t i oru ni ioed: rarem sarc| difpérfiin capite |
plateamm plâgimur Qùodautem aurum Deo tn baptilmb |
renati.veleriam in circmidfionéafcciprijiure intelligant-dr»,
teftaturlobcnm de Iudçatypice loquituri&ocmfappbirieim, j
inquit,lapides : ô ’glebaiüiuSyauram. Ta.ntopet&tiugitïeMun I
ctilpæfeqænds,præconium gloriæpræcedenGfâ; Nani vni*
ufcuiulq; cafus canto maforis eft aiminis,qnanto prius qua
çaderet,maioris pocuit efTe viùtutisi Vnde dicacur de Iudæa fi
rena taex circûcifione t dicattvr & de ecclefia rena ta ex écra - u
mentobapEifîni»quid fucrit quantave glotia flxblimàca: vt
ajratiæ magnitudo atq; virtutu numerus crefeat, ex cumulo !
lèquyiicium d eliÄ rum.Vnd ead lob dicicur vtpræmiflum :
c lljocus fapphirij'ffideseiits :& g'ebùeius, aurum. Quidn. hoc j
locôrlapidesxîifi-fandprumacfoitiummentesaèeipimus.q |
quafi ex gracia &conftantia mentis , iure lapides firnduarii j
Voc i nt ur. Vnde Apoftolus.*Ef vostanqua lapides v 'tuifu, er.adi- j
fic mini.damnsftiri. uale .Qw profedolapides fanduarii,qa i
ad ima sarnalium fe diftundunt,qualî difperfi iure plangmi-
turin capite placearum.Nam & inludæapri9ftndæanimæ
nunq.uâ defiienmt,qui cçleftem vitam apte durèrent.Vnde j
rede nonminusde ea, quam 8c de Chrifti Ecclefia dicirun 1
Locus,fappbirt, lapideseiu;.Et quia in ea magiîa vi tæae fipie il- j
tiæclaritatefulgent per fidem ê le d i, admngitur : & glebæ '
illius aurum: Quid pecglebas ni/ï collediones fingulotum ;
ordinum j c mulcitudints vnitas defîgnatur / Glebæ etenim
ex hitmore &puluere coftcinguncur. Omîtes ergb quirore
gcatiæinfuft, ex mortisdebico fè pulüerem efïè veracico-
giîirione cpnficentur, dqra vitæ virtutibus elarefeunt,quafi
aureæ glebæ in Ecclefia renitefeû t. Habuit & fynagoga gle- j
bas in l’ ropherisrhabuic & in dodoribus : neenon &inpa-
ttibüs aiïtiquis:qui magna fèînfufione gratiæ.in profefuo- J
ni9 & operis vnaninntaterenueriint. D e quibus rede dici- :
tür.EtglcbaiUi'isaurum : quiaiiieamultitudo fpiritnalium r.
tanto maiore.victûce elaruie, qtiaco fe in Deum ac proxim u .
maiore vnanimitatecoftrinxit. Sedhocaummperfidiæ,eft j
paftmodum tenebuis obfeuratum: cuius profedo nigredi- j
nein, hic Propheta in tuen s d é p l o r â t dicens tfQkomodo,
obfeuratum efiauruâmmutatuseftcolor optiwus.fSed & Chrifti
Ecclefia membraelëdioniseonfiderasterrènarumrerüm
fuligine denigrari, plorar quod obfeuratum eft aurum, &
immutatus eft color renatoruîri optimus ; fulgens prius
etiam in pbfteriorib-> in pal lore auri:nu ne vero è côntrario, |
delidorum tenebris oblcuratus.Cçterum anima feiure de-1
plorar,'quæ ftfitpriusperfoncentbaptifininiue'candidjus
dealbatà, & p e r infufione)n (àndi Spiritus auro pulchrius
; coloratamuncvèro aut hærefireft infeda, àtit intus & fcélé- |
; ribtts öbfufeata. Fulger namq;animarum fàndarü eloquiü
auro clariiis:clarir.uis vero fplendor pulchrius omnibus ir-
ràdiatu r col ori bu s : fed cum ab éiusfiilgore anima co ncupi-
feentiis obledata malis decideri t, quid aliud in eà qua auru
dbfciirfttur ’î Et dum ihtus càrnalium rerum denigratur,
-quid nifecolorcandoris oprini9 &pulclvicUdinis,iri deterP
coin m utaCiir?Habet enim anima verbu diuini eloquii auro
pretiofîùs in-fe fulgens quod charitace intrinfecus incom-
parabilitercoloracur': fed cuconcupifcetiis rerutn afficitur
quid aliud quS quod aurum obfcuracur,&colprimmuratur
qpfitnttÿlPelîitna'igicur.CQmmucatio, dumamoræternaxu
rerum & conGiipifcenriacæleftis patriæinatnorem tempo-
raliuin,&concttpffeentiain vanarum Eerûvercitur,prp dtio
;redep{angitifn£^«ff;»srfo obfeuratum eftaurum,immütatmeft
color opwnus^Vhdec^iia, conCtïpifeentia æternæ vitæ, verfà
P Bibhoth.Ve-.Patr.Tom.Ç).
eftiivamorem,^ copeupifeentiam ç^inis i iure lapides lân-
dtiariijDèi, réliquæfeil cet vlrriltesatîimæVin capite difp
gunenroinniû plajtearum: quoniam charirateamiira.vircûs
milia in aiiimafpfidatur :imo omnes àfFediones fltasadla-
ca viarum irineta,&/p:îtiofa concupifcentiarutneonamina,
iri capite tanfponit pîatearutn. Q u od lapides pretiofàriim
vit rucùna fpecieni in ariimabus fàndoi um telîeant mul ris
locis luee clarius dôdorum efoquiis declaratur. Sedçuin
mensad^xteriora & præfentis vitæ obledamenta fixas dif-
fundit cÔcupiftehtias,quafi in capite placeàrum omiiia fua
difpergitvircutuiri oàiamcntâ, & lapides quos fiiper rationale
iddicii adnexos in pedore portare debüit ad gloriam
&Èlaudem Dei,fufq; décoiis.demûin colore dilèdxone Dei
in deterius commùcatOjdifp'eribs in capite platearum,aGia-
centes atrocius expoliac bonis luget: tarnen veibiDei-fiib-
fiftéria in nobis,ihcctnoftris übfcùrecur peccatotiim tene-
brisjineorrupta manet.Propterca fignanter no naturæ fub-
fiftétia viola ta fed obfeurata in nobis nófttis ex culpis rede
plangirur. Nam & hærerici : qüamuis verbi DeÜntegritaté
corrumpere videancur, ipfà camen-verbi vis &nàtüira,quâ-
tutn ex fe e ft, integra manet, Öbïciiratur quidenï propter
non credentçs, vel etiam prppternon red e intelligente s:
manet tarnen inuioläta veriras:quia & fi obfetxrari ad repus
poreft i corrumpi omnino non poteft.Atvero colorverbij
chantas videlicet quaperfaiidimur & veftimur,commuta^
turinpekis,dumexdiledione Dei&proximî, tranfituriil
concupilcétias reriun tertenarum:& dum mens âd fingula
fe expo nit, quafi in capice torius vitæ lati tudinis, adiones
fifas & defideria mittit. Quas eu ad fe rediericmifera anima,
quidaliudquam difperlas inter lata te fpatiofà mortis itinera
doler &gémit?Ac fi pàteiiter dicat:Quömodo in me mi-
himcrobfcufatû eft illudDeivërbü ignimm &fplendidui
ira vt mea ignauiacæcatuSjpræceptumDei lucidum videre,
quodcQnuertirariihias, nequiuerim. Q j^omodoniihimet
obfeuracipotuiEillud.quoclommbus lucet, & conuertit ec
refugas; Verum q melatuic nec'viderepotui, fibi folfic : idcirco,&
in meiramucatus eft color optimus,& difperfi funt
lapides fanduarii. Sanduarium quidem èrat anima fidelis
sDeo, dum aunxm fcilicet verbum diüihum,ineâ fui gebat
ignicum.Sed mpX pbfcurari coepit iiipërfidia oecaligine dea
liétorum:immutaturetiam color optim us, fitq; foeda quæ
pulchra erat:& difperguntür pmnia intrinfecus; ira vt nulla
remaneailt vitæ or nam cn ca-, dumçunda pelluhtur foraa
bonal& replc dir intus malf s.Mâgnaigitûr nuiùs vis laméti:
màguus& cantiv igordoloris Prophecæ': quiadomniafe
extendir. Pfaugit enim cæciràtem Iudæorum.plangit & Ec-
.clefiarum peidifperfiouem ac damna. Plangit nuditatem
animarum, atque toeditates ömnium;Recolit exordia, déplorât
amilîà:& cuingemitufe diffunditadvniuerfà. Vnde
(ëquirun
h B E T U;
FilijSioriiriclyii&amiftiauro primo,quomodo nputatifunt in
vafaufteà,opit$ ma'iuumfiguli.Ex cjuo Iudæprü,& præiogaci-
uæ fàndorüm infinuàt parrùm dignitatem; quod no fblum
illius terrenæ Sion fiierunc filii , verum etiam coeleftis Ie.ru-
(alé inclyti:vclegisdodorina ac gratiæpriitilegio adoptâti,
inclytiquidem genere,cultu & dodriua ; itavtpræ cundis
gentibus filii Dei dieerenAr, Sc amid fint appëllathqtiibus
feókaeftrepromiftiö&legislatio: quorurtiparres & exqu i-
bus Chriftus. Vnde p rofedo iure Valde inclÿti vocancur,
quorum DeusModor mirabilis, in medio eorum^Sc proce-
d o r fiïiflè iaudacur.[,^;wiÆi(inquft^auroprimoj] Perjaurum
namq; fàpientiaDeifulgidadefignâtur. Vnde diuinus fer-
mo ai t : Thefaurus dcfiderabüis requiefeitîn ore fapieniis.Qu.Ojp-
fed o ludæiamidiaüro fulgebant,olim præ oitmibüs qua-
filümînariain mundo : te non folurii quolibet auro , fed
auro.fignâturprimo&purifîimo : pér qiiod coeleftis inrel-
\iÿtacftipienü:i.YndeSAomoh:Beatuslnmoqüiimenitfapi-
entiam:& qui affluitprtideyiia.Melior eft acquifitoe'wn:gitia-
tïonè argenti & ami:primt & purifsimi fruclits eius.Qm p fe d o
Iudæi imbùti fàpientia, præ curidis gentibus amidi lauda-
tur auro primb : quia fi iuxta feriptiiram, Radix fapïentia soft-
Atmete D«w»,fï udus fapietiæ, qui funt, nifi vidéreïEthi funt
primi ac puriffimifruduS, deprimafàpienti«' aüro geniti.
R z Q u o
’rêuerb. j:
ZccUftu