4. iO
mine magno Eufrate,vfq; ad flumen iËgypti , multorum
Ipolijs regum ac ciuit ïtumditiffimus fantas, in auroicili-
cet.argcnto &ære,ac lapidibus preciofis.dcmum poftbel-
la plurima Scinimicorum ftrages fortifïïmoru, dam tem-
plum Domino in Hierofolymis condere vellçr, in eó fc i-
licct loco, in quo olim Abraham îlàaç filium ma&andum
Deo obrakrac, & ipfç hofties litandogladium imminen--
tem perçut ternis angcli à ciuitate & populo fuoauerterat,
Deoprohibi: us eft,quoniam bellis & fanguing mnltorum
pollutam habebat dexteram »tarnen filium eins hoc ede
raâurum, qui ei fuccellurus erat in regnum, Deus produit.
De Salomone, quam nobiliter fit in regnum fitblimatus & quali-
terditifsime pattern fepeli’erit. Quod claruit quando Hircanm
poft mult a tempora illtus fepuUhrum effodit, & petunias
mfintuis inde tulit. Similiter & Herodes
poftea fecit.
CAP. Ill*
De impenfis atque dijpofitionibus , feu or dine Sacerdotum,
qtmprxparamt Dauid ad templum dommifa-
britandnm.
C A P . I I .
QVas enim filio præparaueratad opus fabrics impends,
vc non nine çum eflet nonus, & inexpertus propter
ætatem circa talia laboraret, fed habens hæc præpa-
rata, citi us paternam ad effe&um perduceret voluhtatem,
paucis rccitabimus. Irifiituit nanique Lipidum cæfpres.
J oâogintatria millia,quingentoslaborantibus præj
nonaginta fex mlilia, qui lapides veherent, depi
Præparauit autem ferrum mnltum & x s ad opera 8c ligna
cedrina : hæc mittentibus quibus mandauerat,Sidonibus
auri tatehra decem millia,argenti vero centum milia ta-
lentorum. Hæc itaque in miniftcrio templi prodiuerfi-
tate Väförum, fecundum qualitatem ponderum diuifitj &
POft hæc autem diuifit exercitum in cohortes duode-
cim Cum dücibuS fuis & centeiiari js & tribünis. Ha-
bebat itaque vnaqusque cohors vigintiquatuor millia vi-
rorum, quibus obferuare præcepit per trccenos diesàpri-
mahoravfqueadnouiffimam , Solomonem regem cum
millenarijs Sc centenarijs, reliqua, quæ prudenterac per*
quarnfapienrer difpofuitjfiHbmq; fuüm Solomonem fè
viuente,regem cenftituit, eique mandauit, vt Deo corde
perfe&o feruiret.&animo vqluntario. Locutufq; eft ct-
iam D a v i d adEcdefiam vniüerfàm, qham congregaùe-
ratin Hierafalem ,vt leges Domini mente perfe&a cùfto-
drrent,& in eius prarcepto permanerent. Lætatus eft ait-
tem populus gaudio magno, immolantes vi&imas pluri-
mas domino & comederunt aebiberunt coram domino
cum grandi læritia, & vnxerunt fècundoSolomonem fuper
fè regeno. Sed Sc Dauid rex coram Vniuerfà multitu-
.... •*'.* f, -;>» ’ dinemkàbiliteracfoiritualiterdominobenedixit,dehinc
lintatrom.lha.qmngeotoslabetamlbus prarpota, • ,enusdieramobij‘ Quantaawem-Wde fit dignus f t
pnta fe&ml.h*, qmlspidcu.yebnem. deputauu. 1 Saftiriapraditus.bberPaSdipototnonatqueros® PHva
infeptirao hiftoriarum libro lacis declarant. Duitiatum
vero eius magnicudinem ex hisquilibet potent agnofee-
re. Poft tempusenim annorum mille trecentorum Hir-
canus potifex,dumciuitasoblidercturab A n ti ocho
• - ■ . „ preee,Muinobiliscogndmin*us e f t,filioD em e ttij, vopro
m. n fiin vnmfctmifque canddabn , & lucemarum ^ c ;i c te a i^ „ ab obfidionc rcccdnet, & exer-
diftnbmt. Aurutnquoqnededit in menfam propofino- | fed non habens vndë hop implrte
poflet, aperuir vnum loculum fepulchrorum D a v I s ,&
fublatis exinde tribus milhbus talentorum 5 partem dedit
Antiocho,& ita nimietatem obfeflionis amouit, ficut et-
iam in àlijsmdicabimus. Poft h s c autem multo anno ■
rum tempore iam tranfado, rurliis Herodes rex alium loculum
aperiens, plurimas exinde pecunias tulit. Igitur
S o l om om ledit fuper folium Dominiin regem pro D a uid
patre fuo, & cundtis placuit, Sc paruit uli omnis If-
rael. Sed & vniuerfi prmcipes & porentescundti fili| régis
Dauid, dederunt manum,& lubiedti foerun t Solomo.
ni régi. D a v i d itaque dum adhuc viueret & difcipli-
natifume liios ttioneret filios,vt Solomon obedirent.vel-
ut domino,dicensad eos : Nuncio itaque, quoniam pater
noftçr iA coB icu r r i duodecim filios habuiflec, no-
ftis Iüdam fuifiè regem me etiam fiatres habuiflè, & nullum
eorumgrauitertulifle, quod rex exifterem. Ergo licet
magnum fit regnum fi omnes fîlij ac nepotes régis, eui
pr^es foecunda fuerit,regnare tentauerint, non reges,
ièdtyranni, nec regni confülrores, fed deftruétores fient,
nis pro diuerlitate menfuræ, fimiliter & argentumin alias
menfàs argenteas, & çætera vafà, quæaurea & argentea
& opus templi fingula fieri cenfuit, quæqiié forent neeeC
faria.' Dixit unim Dauid : Omnia hæcquæ fieri man-
do, veneruntfcriptamaauDomihiadme, vt intelligerem
vniuerfà opera talibusexemplaribus. Ergo'infùper hisex-
ceptis, quæ præparaüit, obtulit tria millia talenta de auro
Qphir, & feptem millia talentorum aigenti prôbatiffimi,
addeaurandosparietes atque ornandos, principes etiam
familiartim, & proceres tribuumcumminiftris regis dederunt
in opera domus D ei, aurf talenta quinque millia ,
folidorum decem millia, àrgenti talenta deCem millia,ex-
cepto ære & ferro côpiofo. Lapides infuper preciofos
inchefàurumdomusdomini dederunt,de quibus etiàm
priusrexmagnaro& preciofâm obtulerat copiam, Con-
uocauit ergo Dauid principes vniuterfbs in Hierofolyml,
& Sacerdotes & Leuitas, Si dinumerans e o s , ptimum in-
ucnlt ab anno tricefimo vfque in quinqüagefimum exi-
ftenteSjXtigintaodo milia de genere Leuitarum^ex qui-
bu.s inftituit curatores fabricae templi bus mitituit iaocicæ rempli dmuioodaeuçmimi muiiulluiaa.. 0 > r___ _ • 1 k . - .
n . - c r ra „ :ii" T - ! & e e o depofeo meos nlios, v t non m alterutros iediti Iudicesautempopuh,Sc lcnbas eorumlex millia. Iam- & r __- t t % * \ n r , tAoUr es autem d. orm utrs D »e .l quatuor millia , & totidem qui I: nés e.x .e. rceant, rePg nu.. mlufapr i ente, fratre. . Itaquefera w . . ^ . „ aI f_e ra, nt
.h ^ n o td tc e r e n t^P w .c a n ta n t t s .n o tg a n .s .q ^^D a u .d ! eumlibentervtdominum,quando non extraneo feruile.
nseftemm gloria regis elfe fratrem, dum omnes fimui
regnare nequeant. Magnificauit ergo Dominus Solomo*
pêriciflimus pfàltes inftituit. Diuifit eos etiam per gene-
rationes, & fegregans de tribiftus Sacerdotes, inuenit in
eis generationes vigintiquatuor. Ëx domo quidem Elea-
.zarfèdecim, &deIthamar o(5to,præcipiens, v t vnaquæ-
quegeperatio miniftiaretDeo per dies oóto à Sabbatho
vfque adSabbatum. Et ita omnium generationes fbrtem
accepcrunt præfente Dauid, & Sadoch, & Abiathar Sa-
cerdotibus & prindpibus vniuerfis. Et prima quidem
gqncratio confeendens lcripta eft prima, &fecunda pari-
^çr&terciadSc confequentetvfq; ad vicefiroamquartâ. Et
diuifiopermanfit vfqj ad deftriuftionem templi fub
-Vefpafiano Sc Tito . Eos autam qiuérant ex germine Mo-
ii,eminentius honorauit. Fecit enim eos cuftodèsthefàu-
rorum D ei atque vâfbrum, quæ reges Deo dicare contin-
gerer,iuffitq; omnibus de tribiisLeui,fimul & S a -
çerdotibus,vt die noóhiq; De o féruirentjûcut
eis.præceperat Motes.
nem fuper brrihem Ifiael, & dedit gloriam regni,qualem
nullus habuit ante eum rex Ifirael.
Ajjjriorum XXXI. Laujlenes,cuius in tempore SO LOM ON
templum domini cohJummauit,vJhs amicitiaHyram regis
Tjri: & qua do vtris^gentium feriptorts
fenfemt.
CAP. IV,
T ? R g o Aflyriorumtricefimusprimus Lauftenes,annis
Xl/quadragintaquinque : Salomon item omnium re^
gum Hcbrsorum fapiehtiffimus ac ditiffimus, potitur regno
Ifraclitico a patre DaUidnobiliter dilatato. Q u i D o mino
monenre templmu Hierofolymis mirabilicer patris
iuffragantibus impenlis, xdificare ftuduit, annoque re^
fuiVndecimbomne opus templi confummauit,bene-
frcio amicitiarum Hyram regisT yri adiutus, in lignis videlicet
cedrinis, atque alijs rebus plurimis. Meminit au-
tem honitTi duorum regum Menander ^qui ex Phoenica
lingua antiquitates Syrortim in vooem conuertit-Hella-
dicam, itadicens: Moriente autem Abibalo, fucceffit in
eius regnum filius eius Hyram. Q u i dum vixiffet annis
quinquagintatribtis, regnauittrigintaquatuor. Hie effo-
ditamplum terræfpacium, &auréamcolumnam, qtiæeft
in louis templo,ædificauit: infupér & lignomm materiam
à monte Libanoinciditad te d a templonmà,.& deftruens
âniiqüa fàcracria, templum ædificauit.Herculis & Haftar-
fæ, Si ptimum H erculihoc erexit menfè Piritio. Et contra
Eucheos tributanon reddentes cgit exercitum, eifcjue
fibifubditis,denuoremeauitadTyrum. Huiustempori-
bus état Abdemonis filius iuüenculus, qui fempeç pro-
pofitionibus, quas imperaflet Hierofqlymotum rex ,e -
uincebat.Meminithorum etiam D a o m hiftoriographus
itadicens : Abibalo moriente, filius eius Hyram regna-
uit.Hic partem ciuitatis pofiçam ad otientem diruit,&ma-
iorem vrbem effecit, & O .ympici louis templum deftruens,
medium locum ciuLtaticoniunxib, & aureis anathe-
matibùsexomauit afcendenfq; in montéLibanum fyluam
maximamad facrorumlecuit ædificia. Adiecit etiam hæc:
Regem Hierofblymorum Solomonem mififle ad Hyram
Tyti regera figuras quafdam, & petifle ab eo„ folu tionem,
iravt fi non pofïèt difeernerë , fôluëndi pecunias daret.
CumquefetereturHyrampofïe fè ilia fbluere, multaque
foret pecuniarum detrimentapafïurus , per Abdimum
quendaniTyrium,quæ propofita fuerant,funt ibluta &
alia abeopropofita, quæ fi Solomon non folueret, Hyram
régi pecunias multas daret. Q u o in tempore Italiæ
LatinusSyluiusprincipatum tenuit, habens fuccelîorem
A'baSyluium. Çorinthiorumrexerat Ion,habens fiic-
eeirorem Ëgilon,. Archippus Athenïénfès tune regebati
Eodem tempore Ephefusconditaab Andronicocft. Q u idam
etiam Carthaginem tune conditam volant à Calce-
dono Tyrio ; alij vero à Didone eius filia. Quidam etiam
Homeru m Sc Hefiodu his t.emporibus fui fle aiunc. T une
Hebræorum Sacèrdos Sadoch îlluftris habebatur.
AfP/riôrum X X X I L Piritiades,quo tempore regnum Hebraorum
diniditur,templum etiam domini Sufachim rexÆg/ptiJpo-
liauitiquid etiam eruditus gentium feriptor
inde fenferit.
C A Ë . V»
À S^riorum XXXÜ. Piriciàdès, ànhi$ %%%.$. .pérfe*.
•^Vétione autem templi quadragefimufqüartus annus
érat. Hicnamque diilonantiaoritur hiftoriarum, in anil^
videlicet regni Solomonis, dum quadraginta etim re-
ghaftè annis, in libris legitur Regum. ( Iofephus autem o-
âoginta, Sc omnêvitæ illius fpacium , annos nonaginta»
quator faille aflèrit* Hebræorum iam Spiomone mor-
ttlo regnum erât diuifiim inter Roboam & Ieroboam ,ac
deinceps Hebræorum, àlij vocatifimt Iudæi, alij Ifraelitæ.
Iftael namquepriftinum retinehs nomen, caufa vero rc-
gum, qui ex tribu Iuda à tempore Dauid & deinceps orti
,funt, appellanturIudæi» Ynde Si vniuerla gens nomen
Iuda fortita eft. DéléroboamveroSolomonis fèruo, qui
rex decem tribiium eft conftitutus , qualiter populum à
ï)eoauerterit,& fimulachracolere fecerit,aras in excel-
fis montibus cpnftituens, populum illiç làcrificare infti-
tùerit, & de Iaddun Prppheta Hierofblymitano, qui præ-
dixitquæ ventura erât Ieroboam, àc pofteritati eius,qualiter
etiam àmaligno fèniorehomine, falfoq; Propheta,
quemIeroboam magnis ftudijs honorabat,quiacrebro
ei dicebat quæ illi grata forent : deceptus, fit! in Iqfèphili-
broodauo feire cupiens plenius inuëniet. Igitur anno
quiticoregni RoboamfilijSolomonis,,Sufàchim rex Æ-
gyptr, contra iudæos dimicans » templum Hierufâlem
fpoliauit. Memiriit autem huius depopulatibnis,Herodo-
tns Halicarnes. Ait enim: Quoniam Sc ftatuaseorum,qui
fefinbprælio tradidefUht.reliqucrit, Sc mulîerum genitalia
in eis celauerit. Roboam enim ciuitatem fine ptælio
tradidit. Dixit autem Sc Æthiopas ab Ægyptijs dididf-
fè genitalium circuncifionem.dum liquet in Palæftina de-
gentitim,nqnalijpræterIudæos circuncidant. De funâo -
qu eR ob oam, qui regnauic in Hierufâlem fiiper tribum
Iuda Sc Beniamin fttccefïît Abia, qui etiam habuit firccef-
forem Afam. Ergo Ieroboam, qui fuper decem tribus re-
gnauit in Samaria mortuo, fucceffit in regnum eius filius
Nadab. Latinis tunç Ægyptus Syluius, qui aliovocabalo
Athis Syluius vocabaturAlbæ füperioris regis filius rex fuit
Çorinthiorum rex Prunnis erat, LacedæmonioramDori-
ftus, Athenienfium Terfippus. Q u o in tempore Samus
condica Sc Smyrna in vrbis modum ampliata. Propheta-
bantautem inIüdæa,Aias, Amos, Iohel Sc Azarias.
Àjfyriorum XXXIII. Ofiateus,- cuius tempore Achab rexnequatH
in parte Ifraelregnabat: Sub quo Helios. Et quid defied-
iate tllius temporis Menander fieri- ■
pfierit.
C A R VI*
A Sfyriorum tricefimustertiusOftateus,annis vfgintn
A conditione vero rempli fèpcuagefimufquartus annus
erat. Subifto enim in parte Iudæorum lofâphat,If-
raelitarum vero celeri morre Nadab, Sc Baaz, Ela, 8c Am-
bri, obeuntibus, tenebat regimen Achab, cum Iezabel
ncquilfimus regum fuper omnes-nequam anteceffores
fiios reges Ifrael, cuius vxor longe acerrima fimul Sc auda-
ciffima,quæ ad tantam venit luxuriam atq; vefaniam,vt ci-
uitates Ifrael ftaruis atq; arts repleret, rituq; Gentiliû poilu
erat omnia, infuper Prophetas domini rrucidaret. Jgi-
tur quidam Propheta fimimi Dei Helias nomine de ciuitate
T esbon Galaditidis regionis,venies ad Acab dixit eiî
quia dicerèt Deus, neq; imbrem, neq; rorem il lis annis in
eâ prouincia fè miftum.nifi ipfe ruf firs apparuiflet,Sc in his
di<ftisabfceffit,fiieruntq;ahni très & menfes fex, in quibus
Ifraelitæ affli&i funtnimiaficcitate. Meminit autem
huius ficcitatis Menander ingeftis Nalithiorum regis di-
cens : Et ficcitas fuper eos fa6ta eft à menfè hyperueri-
th eon, vfq; ad alium. Q u i dum De o fiipplicarec, mulca
flumina funt emiflâ,Sc hæc quidem ait fub A ch ab, faâara
fignificans ficcitatem. Q u o in tempore Latinorum Capis
SyluiusÆgypti,ideft Arhisfi:perioris filius rex erat, qui
Carpentem Syluium habuit fiicceflorem regni. Athenien-
fium reX'Phorbas, eiufque regni fucceflbr fuit Megiales:
Çorinthiorum vero Bachis. Lacedæmoniorum Agefi-
laus. Prophetabant autem in Ifrael, Helias Sc Helifieus*
Abdias, Azarias, & Micheas.
Ajjyriorum XXXtV. ojr/ttenes* quo régnante Tyberimis Latino-
rum erat rex. Et Homer us tuncfuijfe traditur.Similiter & Lieur-
gus legislator, loiadas etiam iufius pontifex templi : qui
CXXX. annis poil Mo fin vixit, vt facta ri-
fert Infioria.
C A g * V î t
A Slyriotum tticefimufquartus Ofratenes annis quin-
x quaginta,-à conditione autem templi nonagefimus
qüartus annus erat. Sub quo Ioram, Aichazas, Sc Atha-
lia, atque Ioas in Hierufâlem regnabant, in Ifrael vero
Hozias, Ioram, Sc leu principatui vnus poft aliiim fucccf-
ferunc. Latinorum vero Tyberis Syluius , Carpentis filius
princeps erat, à quo Sc fluuius Tyberis eft appella-
tus , qui prius Alhula vocabatur r cuius filius Agrippa
poft eum regno potitus eft. Q u o apud Latinos régnante,
Hqihetus poeta in Græcia claruit, vt teftatur Apoilo-
dorus Grammaticus,& £uforbiiis hiftoricus, ante vrbem
conditam anno çentefimo vicefimo qtiarto , Sc vt ait
Cornelius Nepos ante Olympiadem primam anno cen-
tenlimo. Iifdem etiam temporibus Helias rapitur,Licur-
gus quoque legilaror Apollinis-infignis habetur. Ioiada
etiam tuneporitifex templi fuit, qui poft Mofèn, vt refert
me ta