! 5>6o W&Ufridi Str»bonis L'tlcv
Angelicas ille,qui ante adionem cantatur. Huicaflertio-
ni Videtur illud luffragari, quod legitur, Symmachum 1 ij
Romanoium præfulem confticuiite, vt omni Dotninica>
_____ velNatalitiis Sandorum, Gloria in excelfisDeo, diceretur,
synunacho Autenim ( ficut praediximus) ilium h.ymnum Tèlefpho-
tus non appofuit, autfi fecit, ftatutum illius longo tem-,
pote imperfeduratemanfit. Orationes, quas Cölledas
dicimus, quianeceflàrias eacuni petitiones compendio-
fabreuitace colligimus , id eft > conclndimus diuerft
audores vtcumque videbatur congruum confece-
tunr,Solebantenim nonfolum inter ofticia Miffie, verum
etiaminaliis orationibus conuenientibus,& collo-
cucionibus, quo cætetisaderant eminentiores, breui o-
ratione opus concludere. Q u od & in Sandorum pa-
trum exemplis agnofcimus,dum alii alioshonorificentias
caufa,orationes colligere poftulabanr.
Et venerabilis d od or Auguftinus in quibufdam (èr-
monibus fuis ad populum,ita terminauit locutionem, vt
diceretexttemo, Conuerfiad Dominum.Vbiintelligitur
orationefubiunda , communem petitionnm ad Dominum
direxifle:Sicutetiam nunc folent facerdores in con-
dufionibus nodurnæ vel diurnæfinaxeos>oratio nes bre-
ues,id eft, Col le das fubiu ngere, Sunt enim tales, vt non
alibi quam circa facrificii celebrationem, fint dicendæ.
Sunt vero aliæ , qui bus Sc in officio Miftx ,-&non minus
iqaljis Iqcispoffumus vti. Crefcente autem (jjg^cutpræ»
diximus) religion.is culçudiuinæ , crefcebat etiam paula-
tim orationum & officiorum Ecclefiæ com poli tio, m nl cis
Ççe$ fiimmafcientia,& ex medioci i & ex minima adden-
tibus,quxcongruarebusexplicandis videbantur. Ideoqj
credimusConciliis, Carthaginenfi & Mileuitanoftatu-
tum, vt preces & orationes à quibuflibe t compofitæ, nifi
probatst fuiflent in Concilio , non dicercntur. Nam Sc
Gelafius Papa in ordine L I.ita cam à le quam ab aliis compofitasprecejadititur
ordinaffe.
_ y Et Galliarum Ecclefiæ luis orationibus y tebantur,quæ
,&adhucamultis habentur. Et quia cam incertis au d o-
ribus multa videbantur * incerta, Sclenlus integriratem
non habentia curauit beatus Gregorius rationabilia q u x - ,
que coadunare,&lèelufîs his,quæ vel nimia vel inconcin-
na videbantur, compoluitlibrumqui dicitur Sacrâmen-
totum, ficut ex titulo eius manifeftiffime declararar : In
quo fi aliqtn inueniuntur ad hunc lênfum claudicanria,
nonab illoinfcrta,redababis minus diligentibus poftea
credcnda fnnt fiiperaddita.Lediones A poftolicas, vel E-
•qangeiicas,quis ant e celebtaci one m facrificii primum fta-
tuerit,npn.adeo certum cft. Crcditur tarnen à piimis luc-
ceffpiibus Apoftolorum eandem di Ipenfationem fadam
ea præcipuecaulà.quiain Euangeliis eadem lacrificia ce-
lebrarj iubentur;& in Ap'oftolo, qualiter cèlebrari debe-
beantjdocetur: Et vt ante làndiffimæ* adionis myfte-
fium, exEuangeliolaliitis, &fideifiiie recogn nice rent
f undamemum : & ex Apoftolo, eiufdem fidei & moi urn
Deo :pjacentium caperent inftrumentum. Anteponitur
autem in ordine,quod inferius eftdignitate,vtex minori-
-bus animus audiçntium ad majora fiirttienda proficiat,&
jgxadacim abimisadlummaconlcendat.Statimautem A-
BaftafiösXlj.Papa , vt quotielcunque landum Euangeli-
Ufii.recitaretur/acerdotesnonredijlèd curui ftarent.vt
videlicet humilitatem, quæ f Domino docetur,etiam
corpore demonftrarent. Vifietur autem, no» alias léd ió 1
ncsance Euaugelium fuiffe tune polïtas, nifi tantum A-
poftoli Pa uli quas folu m n o m inaui t q u i ge fta Ponti fi cum
leripßteum Antiphonarum mentiofiemfübiunxit,Qtf(>d
an tenon iiebat, nifitantum Epiftöla beatiPaitó Apqftb-
li legebatur, & landum Euangelium. Qupd etiam lart^*
d u s Damalus Papa ad Hieronymum Itribens.peneeif-
dem.verbisoftendit-Ëtforralöe imprimis foliils Paulile-
diones eo loco leeebantur.Poftea autem omnibus latius
augmentatis,aliæ lediones,non tantum de nouo, verum
etiam de veteri(pro,ut feftorum ratio polcebat) iatermi-
xtæluntTefâmento.
Nee mirum videri debet, quod pauîatim audanar-
rancutofficia, dumadhucmulrain rebus necèfiSriisde-
fuilTent:Cum videamusvfquehodie, Sd edione s dkeol-
Liber Sa-
cramento-
1 GreÉpiftóla
&-.
ÈaangeÉaT
ledas,& diuerlas laudum fpeciesdam peaeabundamibus1
omnibus , fuperaddi, v t& in h o c illud Propheticmri
videacur im p\eri:Pertranfibunt plurimi, & multiplex er itfit- :
entia.Sed videndum eft ( ficüt beatus Auguftinus air)
vt ea cantcntur,quæicripra func vt oantentur : Refponfo- i
ria,& Alleluia, quæ ante Euangelium cancantur, deinde
adiunda videntar > poftquam antiphonæ ad ingrelfum
diciexpirarunt, quæ videnturprohibitaCaiîonibus
Hifpanonim,qui longo poll tempore funt conftit uti. la
illisenimiuberur, nealiquis hymnus inter ledionem
Apoftolicam , & Euangelium in ordine Miflæ ponatur.
Exquointelligitur , id aliquos ten tafle tunctemporis,
(cd propter noui ta tem rei ftudiu m eorum nondum fuifte
àquibuldam rcceptum. Q u od tarnen poftea vfu R omano
commendatum ad omnes Latinorum peruenir Ec-
clefias.
Symbolum quoque fidei Catholicæ redè in Milîarum
fulenniis Euangelium reeenlètur , vrperlàndumEuan- 1
gelium corde credatur ad iuftitiam : per Symbolum autem,
ore confeffio fiatad(àlutem.Etnotandum,Græcos
illud Symbolum quod nos ad imitationem eorum intra
Miftas adlumimus,potius quam alia, in cantilc-næ dulcc-
dinemideotranftulifte,quia ConftantinopolitaniCon-
ciüj proprium eft & fortùlfe aptius videbatur moduÜsfo-
notum,quamNicænum , qüodixmporepriuseft.Ecvt
contra hæretioorum venena, ih ipfis etiam Sacramento-
rum celt biadonibus, médicamenta apudregiæ fîiæ vrbis
lèdem confèéiâ.fidelium deuotio replicarer.Abipfis ergo
ad Romanosille vlùs ci édiiur peruenilTe.’Sedapud GaJ-
lus& Gernianos, poftdcieâioriem Felicis hæretici, Tub
gioriofiffimo Carolof;Francorum R e d o r e damnati,
idem Symbolum latius & crcbriusin Milîarum coepit
officijsitérai i. Concilioquoquc Tolerano ftatutum cft,
omni Dominica idem Symbolum lècundum morem
O.ièntalium Ecclefiarum rîcitaii:vtpriu(quam.Dbini-
nicadicacuroratio, fidesvera mar.ifeftius ttftimonium
habeat,& ad corpus Chriftiac langninerr) prælibandum,
pedora populorum purificata'acCedanc.Irt ciuldem loci
Concilio ftatutum e f t , vc etiam hymnus trium puero-
um , adMilfamomni Dominicain pulpitocantaietur.
Q u od R om an i, proptetr ‘multipjicitatem officiorum,
n o nfad unt, nifi quatudrperànnumdiebÜS j quibus le-
dionumXH.nurtietus adimpletur; ’
OfFertorium quod interofterendumeanraruryquam-
uis à priortspopuii Gonluitudinein vlùmÇbriftianorum
venjffedicacur::t.iimen qufs fpecialiter addiderit- officijs
noftris apêrrènohlegirnus,ficût&de:antipbonavquæad
communiônem'diciturjpoflumüs fàteri:cutn vête creda-
mus.pnlcis rempotibus patres làndos fiientioobtulifle
velcommunicafle , -quodètiâm hadenusin fâbbatho
làndoPa:fehæ obleraamits. Sed ficut fiipradidum cft,
diuerfis mbdis & panibus pér tefnpora decus proceffic
Ecclefix,& vique in fineni augéri toondefinetv-Traditur
de ni que B. Gregorium,ficut ordinatiopem -Mi&rum & '
ConlecratU>rium,ita etiam can^ilepaei'dilciplinam,maxima
ex parte in earn, quæ hadenus quafi decentiffima ob-
lëruatur,difpofitÿ)nem perduxiflè, ficut & in capite An-
tiphonarii commemoratur,
Sciendü autemiquofdam inordinate offerte,qui atren-
dentes numerum oblationum potius, quam virtutem Sa-
cramen torum ,læpe in illii tfanfeunter offerunt Miffis ad
quas perfiftere nolunt. Rationabilius liquidem eft ibi o f ferte,
vbi vêtis perfiftere,ï,t qu i munus Domino obtulifti,
offeras pariter pro eodem munere iufeipiend o poftulati-
onem deuotam^Non enim fru lira iti adione dicitur,Qui
tibiofferuntinon dicit,Quiobtulerunt, vt intelligamuseos
perfiftere debeiein offerendo,donecobJata ad hoc per-
ueniant,ad quod oblata funt.Sed & in hoc errornon mo-
dicus videtur, quod quidam le non polie aliter plenam
commemorationem eorum facere j pro quibus offerunt;
nifi fingulasoblàtiones pro fingulisofferant,velpro viuis
&defundisnon fimul æftimantimmolandum cum vere
fciamusvnum pro omnibus mortuum , & vnumpancm
.eflè & fanguinemquem vniuerfalis Ecclefia offert, Qu od
fi cui placet,pro fingulis fingulatim offerrerprb foliu s de-
Conftn
oopoliii
Felix tpj
feopus fl
Catoloi
gnode !
'tio Milt
pro. m fieri pot
Off«'«
glintin'!
Hngitli*;
IP I liceat.
uotionis
Di rebus Eccleßaßieis,
lunwiummljudibusadmittidepofatut.vehplatnattio- ,
netn, qua conficiair lactofan&utn corporis & fanguinis
Dominici myfterium,(quam quoq; Romani Canoncm, vt
I Pontificalibus fepius inuenitat, appellant) quis ptimus
ordinaaeritjnobisignotumeft: Aurilamtamenmipc.non
femcJ fed lstpins, expartibns additis lntclltgnimsiquia &
prafitio in quibufdam feftis aliter, quam diebusquotidia-
nis dicitur: Et interdum non ipfa m u ta tu r fed lafptuotnt in medio ipecialesquarumdam rerum commentqratipnes.
Adtio veto fiue Canon ex eo cognofcifur roaxiine perpar-
tescompofitns.qnod nomina (endorum, qtK fM tiM cp ,
munio & focietas flagitatur, duobus in locis pofita reperi-
untur. Nonn.verumeft, quod quidam dicunt, Ideo duos
ordines nominum ibi fa&QS,quia pofterius ppfiunpndum
eoronati fuiffentiCum priores in illo Cahonepo^terentur,
cumfeiamus Ioannem Baptiftam, ipfis Apoftofispon tantum
parem tempore,vetum & priorem: Stepbanum veto
parem, & vtrumqueante Apoftolos cotohitnro. Cteteros
auoque,qaiinfequentiotdinenumerantur,etfdemfiiii}e
tempotibus, quibus fuete.qni prius funt ppfia.Vndeconftat
fiquentesEcclefi£eDoi3;ores,annquisPai:uniuatutis,
aute conerua viia funt,addidiiïè,vt ficut religioforpm aueja
eftmultitudo,ita Sc celigionis crerccrentiniEtuta.Ptimam
vero partemCanonis pMdifti.ex eo vel maxime antlquam
effe cosnofcimus.quiaineo ordo Apoftolorum nonita elt
pofitus , ficut in emendarioribus Euangeliis muwutur.
Quod idebfortaffe euenit, quia pats ilia prius cpmpoftra
effquamEuangeliaadeamveritatem , qux nunc habeiur
apudLatinos,covrigèientur.In prioribus emm effitiombus
('vt Hieronymus teftis eft) nonfolum Euangehftarum mu-
tatuseft ordo, led etiam vetborum Sc lententiarum erat
confirfa commixrio. Alexander, feptimus PapainnUmero,
mifeuit paffionem Domini in precatione lacesdotum,
quando Miffie celebrantur. Q u od cum ita deeo mPon-
tificalibus fcriptum fit, dubiumyidemr „ vtrumilleeam
tantum partem ad ionis , quapaffiapominicommemocat,
quaDbffiinum ereatoret^pätremdicerepr^fiinWPjW ; ;
ahera fublèquens explicätvquo modo, dcà^u'ibusmmi?»
pet Doitoinum nos liberaripetamu?. Q uæ oratiöDpßÜi#.r
;ca, quia prius quam cetera,in confecration© ^otificior-utn
affumpta eift, in expletione eiufderaiacratrffimæ adionjs
digiieponitur : vt per h'âncpurilwsri, .qûicommünkatii»,
funt,quæ fände confeda funt, digne ad faUitem yerampei;-,
cipiânt.Pacém ante cbmmunionetu dari > Irinoeentiusjîà^
pa decretis fuis inftitùjt.fcilicet, vt qUodin-oratione^B.«^ ;
lub fporifione remilfionispcrniittimus , pacatosnosipipj
opeue demonftremus. Agnus Deiin.cönfradionecorpo-,
ris Domini,à clero ôçpopulo decant^i Sergius lxxxvj.Ro-J
majiorum Antiftes conftituit,vt dum præparatur ad difpé- j
fà'ndùm corpus Dominicum,rogent açcepturi, quatSjiÖs ■
il le , qui proeis oblatus eftinnocens, faciateos lalubrifer
pigtiora làlutis æternæ percipere. Porro quod CanbneS :
' præcipiunt, eumad pacem non accedere, qui nonconp- ;
münicatjXjuidam fie intelligunt : Q ubdnon debeac pacem ;
âbciperc quis inaliisMiffis,nifîin quibus communicat.Ala ’
veto volunt,ilium tantum à pacè proljiberi,quiiudicioiàr
cèrdotalià communione lulpenfus eft.Illum autem, qui quadam ratione*illo tempore differtcommumcationemi
ciim tarnen hbnfit extra communiönem, non debere àpa-
çis gratia feparari,nehumilitaseiùs, grauiprum criminum
Tufpicione notetur. Et quia de communicandi varietate
quædampræmifimuSjhocaddédum videtur: Elle quofdä,
qüi femel in die cöriimunicare, etiam fipluribus interfoe-
rint Miffis,pro dignitàte Sacramentorum fufficere credäc:
'Elfe vero alios, qui ficut in vna, fîc in omnibus quib.affué-
ïint Miffis, in die communicare velint. Quorum neutcos
culpandos exiftimo, qiliaficut Auguftinus aitdeEis, qui
quotidie comunicant, & illis qui ràrius, ifi'osreuerenttifah-
Ûarum retrafntrerum, illosvero arncr falubrikm imitât facra-
mentorum-Nam & ipfc ficerdos,qaötiesin die Millàsfecic,
communicare non omittic. Qu od ii non faciat, Canonico
eft feriendus iudiciö.Et hoc üon eft mirum, ita de facerdo-
Olcaltira ,
pacis. j
F
pére pofsut
etiam ii^tit -
tantum partem ad ionis , qua pa icx ornim c^mt ei o |ntelligi,cum Conciliis, Cælàr auguftano & Toletano.
^ ___ - nnrailliim in ea patte fandi nominanmt.qni & ante rilimy^St nqiuiii nproilfrt illius tempora longe fuerunt:mli dicamus, abjflo eos tantum,
qui ante ilium fuetunt.commemoratps : Cæterorum
veranptnina, fais qoæqne teróporibas, abahisfupenm,
mii&. Vndc & ipfius nomen Akaandrf in icquenttotdine
teperitur. Gregorius ve.to(de quo fuperius fepius périmas
mentionem ) augmentauitin pteMtioncCanonls,
Diefqucnoftrosintuapacedifponas : ybtqtudam vtAunf
intelligi, totam ab eo loco canonisconfequennam,vique
in finem,pet ilium fniffecompofttam. Çui fenfiu repugna-
revidetut, quodpaflio Dommi, quam Alexai#rejdeni
precationi infetuit,poft hosverfilshabetut.Vndenonnul-
Iictedunt,nonampIiusGregoriam,qiumillastrespetitlones,
id eft, pro'pace tempomm , & eteptioneabïtetms
fuppliciis, &confortio fanaommobtinendo.pttotibus
ihperaddidiile ftatutis. Leo qnt^niexlvudocoapudR.omanosPontificatumagensiConftitmt,
vtintra Adipnemla-;
crificiidicetetur,Sanaumiactificiam,&tehqua. Dehpc
etiamquïripoteft,vttumabcoloco,qua;fequunturaddldetit
veiipfi tantum verba,id eft,Sandum fectt£cinin,imT
maenlatam hoftijtm.eo loco iriteimifcuetlt.Qaod quia manifefte
nonlegimus,nblumus diffimte.ExhoctamenapparCeacn,
oGnreemgo,aribu cmo ,l oqcuoi qlounog iiet ap ionffte cLueiot,nveiqmuefu.itnt mfinoenm to ctoumm-
nofuiiTe. Gregorius deittdem eiufdem nominlsPapa,fa-
ciens oratorium in Bafilica beati Pettiin honorem omnt. urn Sanaotum ,& quotidtana ibidem officia ..ac Mtlfis m
Lm mv ene rationcm cóftituens celebrarl, pantel mftituit
chariftiam,& non fumpferit,quafi facrileguS rcpellatur.Eft
autem legitinium tempus communicandï, ante vltimam
otationem,quæ dicitur ad cbmplendum: Quia eius petitio
maxime pro eis eft,qui communicant. Ynde etiam eorum,
qui per fingulas Mi lias commuhicare voluut, accendi vide-
tur voii.intas.Quia per totamMiffitmpro eis quam maxime,
& quafi nominatim oratur,qui ibi offeruntatq; communicant.
Poffumus autem & debemusf vr eadem landa Mifla-
rum celebratio, non paucis, fed ffiültis prodeflccredaturj
dicere:cæteros in fide & in deuo tione offerentium &com-
municantium petfiftentes, eiufdem oblationis & cómuni-
öuis dici & ede participes. Quamuis autem,cum Ibli lacer-
dotes Miffas,celebrant,intelligi poffit, illos eiufdem adio-
njs effe cobperatores,pr'®qyibus tune ipfàcelebrantur o f ficia,
& quorum perfonam in quibufdam Relponfionibus
lacerdos exequitur.tamen latendum eft, illam eflè légitima
Millam.cui interfunt facerdos,refpondens,offerens,acque
commuuicansjficutiplacompofitio prcCum, euidenti ra-
tionedemonftrat. Statutum eft autem Atuelianenfi Con-
ciiip.vr populusante benédidionem facerdotis non
egrediatur de MifiàjOuæ benedidio intelli-
gitur illa vitima lacerdotis
)iT \conf.d. !
c. Relatif.
Bibliotb. Vet.Patr.Tom.ç.